Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Köhnə Azərbaycan ekzonimlərinin siyahısı — 1940-cı illərə kimi Azərbaycan dilində (həmçinin orta azərbaycanca və qədim azərbaycanca) qeyd olunmuş . SSRİ hökuməti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini işğal etdikdən sonra Azərbaycan istilahatına aid çox sözlər "internasionalizmlər" ilə əvəz olunur, Lenin tərəfindən başlanan və Stalin tərəfindən güclənən bu hərəkatın ən pik dönəmi 1937–1945-ci illər olur. Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbasından latın əlifbasına keçmə nəticəsində bir çox istilahlar unudulur və coğrafi istilahata getdikcə ruscadan gələn sözlər çoxalır.[]
Adlar
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Afrika | ﴾افریقیّه ﴿افریقیە | İfriqiyyə (İfriqiyə) | XX əsrə kimi |
| Albaniya | ارناود لق | Arnaudluq (Arnavudluq) | |
| Amerika | ینگی دنیا ، یݣی دنیا | Yeni Dünya (Yenidünya) | |
| Amsterdam | مصردام | Mısırdam | XVIII-XIX əslərdə işlənmişdir |
| Asiya | اسیا | Asya (Asiya, Asia) | |
| آغل ، آغیل | ağıl | ||
| Avropa | اوروپا | Avropa (Ovropa, Oropa, O'ropa) | |
| Avstriya | نمچە ، نمسە | Nemçə, Nemsə | Orta əsrlərdə bir çox dillərə daxil olmuş slavyan sözüdür. Hərfi tərcümədə němьcь sözünün anlamı "lal" deməkdir (onların slavyan dilində danışa bilmədiyinə görə) və slavyanlar bu sözü bütün almandilli tayfalar üçün işlədirdi, lakin Türk-Ərəb-Fars terminologiyasında bu ancaq Avstriya anlamı verir |
| Aysberq | بوز داغی ، بوز طاغی | Buzdağı (Buz dağı) | |
| Belçika | بیلجیک | Belcik (Beljik) | |
| Bosniya | بوسنه | Bosna | |
| Bolqarıstan | بلغار ، بولغار ، بولغارستان | Bulğar, Bulğarstan (Bulğarıstan) | |
| Brandenburq | ترنداول | Tırandavul (Tirandavul, Trandavul, Tarandavul) | |
| Çexiya | چه | Çeh | |
| Efiopiya | حبش ، حبشستان | Həbəş, Həbəşistan | |
| Herakleopol | اهنس | Əhnəs (İhnas) | PERF 558 sənədində |
| Xorvatiya | خروات | Xırvat | |
| İordaniya | أردن | Ürdün | |
| Kipr | قبرس | Qıbrıs | |
| Kolombo | كلنبو | Kalanbu | |
| Kordova (İspaniya) | قرطبہ | Qurtuba | |
| Koreya | قورە، قوری | Qore [K'ore:], Qorey [K'ore:] | |
| Kosovo | قوصوه ، قسوه | Qosova | |
| Krakov | کراقوف | Kiraqov | köhnə yazılışı, tələffüzü eyni şəkildə Osmanlı Türkcəsində qeyd olunub |
| Qalaktika | کہکشان | Kəhkəşan | XX-ci əsrə kimi yazılan bütün lüğətlərdə |
| Latviya | لتونیا | Letoniya (Letonya, Lettoniya, Lettonya) | |
| Levant | شام | Şam | |
| Leypsiq | لیپسق | Laypsıq | |
| Litva | لیتوانیا | Litvaniya (Lituvaniya, Litvanya, Lituvanya) | |
| Livan | لبنان | Lübnan | |
| Liviya | لِیبِیَا | Libiya | |
| London | لوندره | Londra | |
| Makedoniya | فلیبه | Filibə | |
| Mesopotamiya | جزیره | Cəzirə | |
| Monteneqro | قره طاغ | Qaradağ | Bir çox kitablarda Qaradağ gedir. Tək Azərbaycanca yox, ümmumiyətlə, çox dillərdə Monte Negro (Qara Dağ) sözünün hərfi tərcüməsidir: Crna Gora, Черногория, Karadağ və s. |
| Niderland | فلمنک | Fələməng (Fələmənk, Fləmənk, Fləməng) | |
| Oman | عمان | Ümman | |
| Polşa | لہستان ، له | Löhüstan (Lehistan), Löh (Leh) | |
| Prussiya | پروسیا ، پروسیه ، پروس | Prussiya, Purusiyə, Purus | |
| Portuqaliya | پرتکیز | Portəgiz (Portəkiz, Pörtəgiz, Pörtəkiz) | |
| Rotterdam | روتردام | Roturdam | |
| Sevilya | اشبیلیہ | İşbiliyə | |
| Slaviya | صقالبه ، صقالبت ، صقالبة | Səqalibə, Səqalibət | |
| Stokholm | استوقولم | İstoqolm | |
| Sürix | زوریق | Zuruq (Züriq, Zürix) | |
| Şkoder | اشقودره | İşqodra | |
| Şotlandiya | اسقوچیه | İsqoçiya (Isqoçıya, İsqoçiyə, İsqoçiyyə) | |
| Şri-Lanka | سرنديب ، سیلان | Seylan, Sərəndib | Serendip, Serendib, Sarandib ya Sarandīp kimi adlar ümumi müsəlman (ərəb, fars, türk, hindistani) istilahatında mövcuddur, bu söz Sinhala-dvipa («Sinhala adası») və ya Suvarna-dvipa («qızıl ada») sözlərindən yarandığı güman edilir Başqa etimologiyaya görə bu söz Tamilcə Cheran (tamillərin bir tayfası) və tivu («ada») sözlərindən gələ bilər |
| Ştat | اشتات | İştat | |
| Tripoli | طرابلس ، طرابلوس | Tırabulus (Trabulus, Tırablus, Trablus, Tarabulus, Tərəbülüs) | |
| Tunis | تونس | Tunus | |
| Valensiya | بلنسیہ | Bələnsiyə | |
| Vulkan | یانار داغ | Yanardağ (Yanar Dağ) |
Azərbaycan
Azərbaycanda yer adlarının dəyişmələrinin bir neçə səbəbi var:
- Çar Rusiyası Azərbaycan işğal etdikdən sonra tarixi böyük şəhərlərə öz adlarını verir (məsələn, Gəncə - Yelizavetpol)
- Çar Rusiyası Azərbaycan işğal etdikdən sonra slavyan və alman mənşəli kolonistləri Azərbaycan sərhədlərinə göndərir və rusca və ya almanca adlar verilir (Vladimirovka, Yelenendorf, Lüksemburq və s.)
- Sovet İşğalı dönəmi sovet inqilabçılar şərəfinə bir sıra adlar qoyulur (məsələn, Goranboy - Qasım İsmayılov, Hacıqabul - Qazıməmməd və s.)
- Sovet dönəmi tarixi Azərbaycan şəhərləri üçün Azərbaycan xadimləri adları qoyulması (Cəlilabad, Sabirabad və s.), sovet dövrü bunlar əsasən dinə qarşı siyasətlə bağlı idi və bu adlar cürbəcür dinsiz (ateist, panteist, deist) xadimlərin şərəfinə qoyulurdu
- Erməni işğalı zamanı ermənicə ad qoyulan yer adlarının qaytarılması (məsələn, Stepanakert - Xankəndi)
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Beyləqan | Орен-кала | Örənqala | XII əsrə kimi, onda sonra sovet dövrünə kimi dağınıq qalmışdır (bax Örnəqala yaşayış yeri və Örənqala (qədim şəhər yeri)) |
| Cəlilabad | حاجی ترخان بازار | Həştərxanbazar (Hacıtərxanbazar) | 1967-ci ildən Azərbaycan yazıçısı Cəlil Məmmədquluzadənin adını daşıyır |
| Füzuli | قره بولاق | Qarabulaq | Füzuli şəhərinin 1403-cü ildən 1905-ci ilədək adı Qarabulaq olub. Qarabulaq kəndi Səfəvilər dönəmində Dizaq qəzasına bağlı şenliklərdən biri idi. Kənd ərazisi Səfəvilər dövlətinin son dönəmində Cavanşir elinin qışlağı olub. 1593-cü ilə bağlı Osmanlı qaynağında Qarabulaq qışlağının adı çəkilir. 1727-ci ilə bağlı Osmanlı qaynağında Qarabulaq qışlağı haqqında bilgi var. Qarabulaq kəndi XIX yüzilin sonu, XX yüzilin önlərində el arasında "Malaqan bazarı" adlanırdı. Sonralar çar polkovniki Karyaginin şərəfinə Karyagin adlandı. 1959-cu ildə böyük Azərbaycan şairi Mövlana Məhəmməd bin Süleyman Füzulinin şərəfinə Füzuli adlandı |
| Qəbələ | قوتقاشین | Qutqaşın | ad türkmənşəlidir və erməni dili ilə əlaqəsi yoxdur (bax Qutqaşen sultanlığı və İsmayıl bəy Qutqaşınlı) |
| Sabirabad | جواد | Cavad | XIX əsrdə Cavada xeyli ukraynalı kəndli köçürüldü və həmin yaşayış məntəqəsi 1888-ci ildən Petropavlovka adlandırıldı.1931-ci il oktyabrın 7-də Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Fərmanı ilə Petropavlovkaya Azərbaycanın böyük şairi, klassik ədəbiyyatımzda ictimai satiranın banisi Mirzə Ələkbər Sabirin adı verilmişdir |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Brest | برەست | Birest | "Azərbaycan" qəzetində (1918-1920) bir çox yerdə işlənmişdir, XX-əsrə qədər برەست yerinə برست yazılırdı (ە "e"-siz, intəhası tələffüzü eyni idi) |
| Minsk | مینسق | Minisq | "Azərbaycan" qəzetində (1918-1920) bir çox yerdə işlənmişdir |
Çin
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| 𐰋𐰾𐰉𐰞𐰶 | Beşbalıq | Beşbalıq adı 713-cü ildə Orxon abidələrində qeyd olunub | |
| Çin | خطا ، چین | Xita, Çin | |
| زيتون | Zeytun | Müsəlman Şərqi yazılarındakı Çinin Zeytun şəhəri Çyuançjou (Quanzhou) ilə eyniləşdirilməsi XIX-cu əsrdə mübahisəli idi, bəzi alimlər Polo və İbn Battutanın bu adı Syamen (Xiamen) limanına dediyini düşünürdü. Amma sonra, Çin tarixi mənbələri bu şəhərin keçmiş statusu və əsrlər boyu yavaş-yavaş çökən limanının əvvəlki mükəmməlliyi qeyd edir | |
| خنسای | Xansay | Cəmi ət-Təvarix (XIV əsr), Tarix-i Bənakəti, Nüzhət əl-Qulub (1340-cı illər), Xitaynamə (XVI əsr) kimi kitablarda qeyd olunub | |
| قره خواجه | Qaraxoca (Qara Xoca) | Yuan sülaləsi və Min sülaləsi vaxtlarında "Halahezhuo" (哈拉和卓) [Halahıcuo] və indiki uyğurca adı Qaraxocadır | |
| Quançjou | خانفو | Xanfu | Qədimi mənbələrdə Xanfu olaraq qeyd olunub |
| İnin | قولجا ، غولجا | Qulca | qazaxca və uyğurca İnin (Yíníng) şəhərinin yerli adı, deyilənə görə Orxon abidələrində qeyd olunub. Kökü Mancur dilində "uxulca" (uhulja) sözündən gəlir və Altay dağ qoyunu və ya Arxar deməkdir |
| Mancuriya | ماچین | Maçin | |
| Pekin | خان بالق | Xanbalıq | Çinin Türk-Monqol tayfaları hökuməti (Yuan sülaləsi) vaxtında belə adlanıb |
| Şandonq | 𐱁𐰦𐰆𐰭 ⁚ 𐰉𐰞𐰶 | Şantunbalıq | Qədim Azərbaycan (Türk) mənbələrində bu şəhər Şantuŋbalıq kimi ilə qeyd olunub, Şantuŋ isə həmin şəhərin yerləşdiyi vilayyətin adıdır |
| Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu | شرقی تركستان | Şərqi Türkistan | ərazinin tarixi adı |
| Tibet | 𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅 ⸰ تُبُتْ | Tüpüt | Qədim türk dilində bu məkanın adı Tüpüt (𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅) olaraq tanınırdı. Bu sözün qədim türkcə 𐱅𐰇𐰯𐰇 (töpö/töpü/tüpü - təpə) sözündən gəlməsi ehtimal olunur.Mahmud Qaşqarlının məşhur Divanü Lüğat-it-Türk kitabında Qaraxanlı türkcəsində eyni qədim türk dilindəki kimi Tübüt (تُبُتْ) olaraq qeydə alınıb, lakin həmin əlifbada olmadığına görə P hərfinin işlənməməsini qeyd etmək olar. |
| Tzin imperiyası | چین ماچین | Çinimaçin | |
| Tyanşan | تَݣری طاغ ⸰ 𐱅𐰭𐰼𐰃 ⁚ 𐱃𐰍 | Tanrı dağ (Tanrıdağ, Tanrıdağı, Tanrı dağı) |
Tarix boyu Ermənistan hökumətləri yaşayış məntəqələrin adlarını rəsmi olaraq dəyişsə də, Azərbaycan hökuməti Qərbi Azərbaycanın tarixi şəhərlərinin orijinal adlarını işlədir (bax Ermənistanın adları dəyişdirilmiş şəhərlərinin siyahısı)
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Abaran | باش آباران | Baş Abaran | Erm. SSR AS RH-nin 3.1.1935-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Aparan qoyulmuşdur |
| Abovyan | Ellər | adı 12.10.1961 tarixində ermənicə qoyuldu | |
| Alaverdi | Allahverdi | ||
| Apaven | صاری يار | Sarıyar | Ermənistan prezidenitinin 19. IV. 1991-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Apavan qoyulmuşdur |
| Ararat | دوهلو | Dəvəli | 1935-ci ildə adı dəyişdirildi |
| Armavir | سردار آباد | Sərdarabad | 1935-ci ildə adı dəyişdirildi |
| Artaşat | Qəmərli | 1945-ci ildə adı dəyişdirildi | |
| Berd | Tovuzqala | ||
| Byureğavan | Aşirabad | 1913-cü ildə adı dəyişdirildi | |
| Cermuk | İstisu | 1924-cü ildə adı dəyişdirildi | |
| Dvin | دبيل | Dəbil | X əsrdə İstəxri şəhərin əsl adını qeyd etmişdir |
| Dzoravank | قره قيا | Qaraqaya | Qaraqaya (1991-ci ildən Dzoravank) Ermənistan SSR-in Mixaylovka – Çəmbərək rayonunda, Tərsəçayın sol sahilində, rayon mərkəzindən 27 km şimal-qərbdə azərbaycanlılar yaşamış kənd. Meşəkənd (1991-ci ildən Antarameq) heyvandarlıq sovxozu ilə birləşdirilmişdi |
| Eçmiədzin | ﴾اوچ موذن ﴿ئۆچمُؤَذِّن | Üçmüəzzin (Üç Müəzzin) | indiki adı ermənicə Vağarşapat olaraq dəyişirilib. Eçmiadzin sözü "Üç Müəzzin" sözünün erməniləşdirilmiş tələffüzüdür |
| Gümri | كومرى | Gümrü | Əbcəd yazı qaydalarına görə köhnə dildə yazılışı Gümri (كومرى) idi amma tələffüzü indiki kimi Gümrü |
| Hrazdan | Aşağı Axta | 1959-cu ildə | |
| İcevan | كاربانسراى ، كروانسراى | Karvansara (Karvansaray) | Karvansaray adı ilə XVIII əsrdə qurulmuşdur, 1961-ci ildə adı hərfi tərcümə olaraq İcevan qoyuldu |
| İrəvan | روان ، اروان ، ایروان | Rəvan, İravan (İrəvan) | |
| Kəvər | یݣی بايزيد ، نوبايزيد | Yeni Bəyazid (Novbəyazid) | 1820-ci illərdə Şərqi Bəyazid şəhərindən köçkünlər tərəfindən Novbəyazid adı ilə qurulmuşdur. Ermənicə Nor Bayаzet (Նոր Բայազետ), rusca Novo-Bayazet (Новобаязет) və orijinal Novbəyazid hamısı Yeni Bəyazid anlamına gəlir |
| Kotayk mərzi | قرق بولاق | Qırxbulaq | 1930-cu ildə Qırxbulaq mahalının ərazisində Ellər rayonu təşkil edildi. 1948-ci ildə buradan sonuncu azərbaycanlı əhali də deportasiya olunduqdan sonra rayonun adı dəyişdirilərək Kotayk edildi |
| Maralik | Molla Göyçə | 1935-ci ildə adı dəyişdirildi | |
| Marqahovit | حمزه چمنی | Həmzəçimən (Həmzəçəməni) | Erm. SSR AS RH-nin 25.l.1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Markahovit qoyulmuşdur |
| Martuni | Aşağı Qaranlıq | 1926-cı ildə dəyişdirildi | |
| Masis | Uluxanlı | Uluxanlı, Nərimanlı və Zəngibasar kəndlərini birləşdirərək ermənicə ad qoyuldu | |
| Meğri | مغری ، مكرى ، مگرى | Mığrı | adı erməni tələffüzünə görə dəyişdirildi, əsl adı Mığrı olub |
| Mets Masrik | مزرعه | Məzrəə (Böyük Məzrə) | 19 аprеl 1991-ci ildə kəndin adı Medz Masrik qoyulmuşdur |
| Noyemberyan | Barana | 04.01.1938 tarixində | |
| Sevan (göl) | کوکچه | Göyçə | böyük olduğuna görə Gökçə Dəniz ~ Göyçə Dənizi (كوكچه دكز) də deyilirdi |
| Sisian | قره كليسا | Qarakilsə | 02.03.1940 tarixində |
| Spitak | حماملو | Hamamlı | 1945-ci ildə adı dəyişdirildi |
| Stepanavan | جلال اوغلی | Cəlaloğlu | 1924-cü ildə adı dəyişdirildi |
| Tsaxqadzor | دره چچك | Dərəçiçək | Toponim Azərbaycan dilində «iki dağ arasında dərin çuxur» mənasında işlənən dərə sözü ilə Azərbaycan dilində «çiçəkləri olan bitki», «gül» mənasında işlənən çiçək sözünün birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Kəndin adı 1847-ci ildə dəyişdirilib Konstantinovka adlandırılmışdır. 1920-ci illərdə yaşayış məntəqəsinin adı kalka edilərək Zaxqadzor (Dərəçiçək) qoyulmuşdur |
| Tsovinar | كوله كيرن | Kolagirən | Kolagirən kəndinin adı 3 yanvar 1935-ci ildə dəyişdirilərək "Tsovinar" qoyulmuşdur |
| Tumanyan | Allahverdi | ||
| Vanadzor | پنبك ، بیوك قره كليسا | Pənbək (Pəmbək), Böyük Qarakilsə | Pənbək (Pəmbək) əslində bölgənin adı idi. Böyük Qarakilsə İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasının Pəmbək bölgəsində kənd olmuşdur. 1935-ci il yanvarın 3-ə qədər Böyük Qarakilsə (1930–1935), Erm. SSR AS RH-nin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə həmin tarixdən 1993-cü ilə, yəni ləğv olunana qədər Kirovakan, 1993-cü ildən etibarən isə Vanadzor adlandırılmışdır. |
| Vardenis | Basarkeçər | 1969-cu ildə adı dəyişdirildi | |
| Vayk | Soylan | 1956-cı ildə adı dəyişdirildi | |
| Yeğeqnadzor | كشيش كند | Keşişkənd | 3 yanvar 1935-ci ildə adı dəyişdirildi |
| Yeğvard | مراد تپه | Muradtəpə | Səfəvilər vaxtlarından Muradtəpə adlanır, Muradtəpə döyüşü bu yerdə baş vermişdir |
Fələstin
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Fələstin | قدس متصرف سنجاغی | Qüds Mütəsərrif Sancağı | Qüds Sancağı, Qüds Mütəsərrifliyi və Qüds Mütəsərrifatı kimi də gedirdi (bax Qüds Sancağı) |
| Xaldeya | کلدان | Kəldan | |
| Qalileya | جَلِيله ، غلیله | Cəlilə, Qəlilə | |
| İerixon | ريحا ، اريحا | Reyha, Əriha | Ərəbcə روح və ريح (rih və ruh, "qəşəng iy") kökündən gəlir. Reyhan (ريحان) sözü ilə kökdaşdır |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Fransa | فرنگستان | Firəngistan (Frəngistan) | |
| Korsika | قورسوغه | Qursuğa | Piri Rəisin xəritəsində Korsika adası Cəzirət Qursuğa deyə qeyd olunmuşdur |
| Marsel | مارسلیه | Mərseliyə | bir çox şərq mənbələrində |
| Nitsa | نیسه | Nisə | köhnə xəritələrdə |
| رحمت الله | Rəhmətüllah | orijinal adı Rəhmətüllah olub | |
| Tulon | تولون | Tulun | |
| Tuluza | تولوشہ ، تولوز | Tuluz, Tuluşa (Tuluşə) | |
| Tur | بلاط الشهداء | Bəlatüşşühəda (Bəlat əş-Şəhada) | 10 Oktyabr 732 tarixindəki döyüş ilə əlaqədər müsəlmanlar tərəfindən verilən ad |
Gürcüstan
1936-ci ildə SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (НКВД) və Mərkəzi İcra Komitəsinin (ЦИК СССР) sənədinə görə Gürcüstan SSR-nin yaşayış məntəqəsinin adları bütün sovet xalqlarının dillərində gürcü dilindəki adının transkripsiyası olmalıdır. Bir çox yaşayış məntəqələrinin adlarına sadəcə "İ" hərfi əlavə olunub.
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Abastumani | اباسوبان | Abasuban, Abbas-Tuman (Abbastuman) | Şəhər 1595 tarixli Dəftər-i Müfəssəl-i Vilayət-i Gürcüstan-da "Abasuban" (اباسوبان) olaraq yazılmışdır, daha sonra Abbas-Tuman (Abbastuman) kimi qeyd olunurdu, bunun səbəbi Şah I Abbasın Kartli və Katexiyaya yürüşlərindən sonra Şah Abbasa məsxərə qurulması ola bilər. 1936-ci ildə gürcüsayağı Abastumani kimi adlandırılıb |
| Abxaziya | ابازه | Abaza | Abxaz və Abazin (Abaza) bir-birinə ən yazın millət olaraq Abaza istilahı Abhaz və Abaza ikisi üçün işlənilir, ayrıca yerli xalqlar arasında da bu söz qarışdırılır. Abaza və Abhaz sözü bir kökdən gəlir |
| Anakliya (Redut-Kali) | ردوت قلعه | Redutqala | Tarixi Redutqalaya aid dağıntılar indiki Anakliyada və Kulevidə tapılır (aralarında 15 km məsafə var) |
| بغدادجق | Bağdadcıq | 1940-ci ilə qədər Bağdad adı ilə tanınırdı, onu əsl Bağdad ilə qarışdırmamaq üçün Bağdadcıq deyirdilər, sonra rusca Mayakovski (Маяковский) adlandırıldı; 1990-cı ildə gürcüsayağı Bağdati (t harifi ilə) adlandırıldı | |
| Batumi | باطوم | Batum | |
| Bolnisi | Чорук-Кемерли | Çörük Qəmərli | Çörük Qəmərli adı ilə salınıb, lakin 1817-1819-cu illərdə Russsiya İmperiyası Katarinenfeld olaraq dəyişdi, daha sonra Sovet vaxtında 1921-ci ildə Lüksemburq oldu və 1944-cü ildə gürcü dilində Bolnisi adlandırıldı |
| Dmanisi | Башкечид | Başkeçid | 1947-ci ildə Başkeçidin adını gürcü dilində Dmanisi qoydular |
| Xaşuri | Bəytaxtı | tarixi adı Bəytaxtı olub | |
| İmereti | آجـق باش ، باش آجـق | Başaçıq (Açıqbaş) | yerli insanların çox hallarda başlarına papaq qoymadığına görə bu bölgəyə belə ad verilmişdir |
| Kazbek dağı | قازبک طاغ | Qazbək dağı (Qazbəy dağı) | köhnə Azərbaycan orfoqrafiyasına görə "bəy" sözü "bək" (بک) olaraq yazılırdı |
| Kobuleti | چوروک صو ، چورک صو ، چوریک صو | Çürüksu | |
| (Redut-Kali) | ردوت قلعه | Redutqala | Tarixi Redutqalaya aid dağıntılar indiki Anakliyada və Kulevidə tapılır (aralarında 15 km məsafə var) |
| Kutaisi | ﴾کوتایس ﴿کتایس | Kutayis (Kütayis) | |
| Qardabani | قره تپه ، قره يازى | Qaratəpə, Qarayazı | 1947-ci ilə iki adla Qaratəpə və Qarayazı kimi tanınırdı |
| Marneuli | ساربان ، بورچالی | Sarvan, Borçalı | 1929-cu ilə kimi Sarvan və 1947-ci ilə Borçalı olub, sonra Gürcülər gürcü dilində ad verdilər |
| آلتون قلعه | Altınqala | Osmanlının Çıldır vilayətinin bir qalası (1717-1730) | |
| Poti | فاش | Faş | Şərqi Qara dənizdəki quldurluq halının bitməsi üçün xaraba halda olan Faş qalası 26 iyul, 1579-cu ildə yenidən inşa edildi. 1858-ci ildə şəhər liman statusu almışdır |
| Tsalka | بارْمَقْسِز | Barmaqsız | 1932-ci ildə Barmaqsız adını Tsalka (Цалка) olaraq dəyişdirdilər |
| قازبک | Qazbək (Qazbəy) | köhnə Azərbaycan orfoqrafiyasına görə "bəy" sözü "bək" (بک) olaraq yazılırdı | |
| Suxumi | صوقوم قلعه | Suqumqala | |
| Tbilisi | تفلیس | Tiflis | |
| Telavi | قره جه لر | Qaracalar | |
| Tetritskaro | Ағбулаг | Ağbulaq | 1940-ci ildən sonra Ağbulaq gürcü dilində Tetritskaro adlandırıldı |
Hindistan
Britaniya imperiyasından azadlıq əldə edən Hindistan etnik cəhətdən həssas addəyişmə siyasətini aparır (və bu yalnız yaşayış məntəqələrinə aid deyil, həmçinin küçə adları, simvolikalar və s.). Partiyası (BJP) 1990-cı və 2001-ci illərdə Əhmədabad şəhərini Karnavati olaraq və Allahabad şəhərini Prayaqrac olaraq dəyişdi. Prayaqrac adının qəbul edilməsindən sonra BJP rəsmisi bildirib: "Bu gün BJP hökuməti Əkbərin etdiyi səhvi nətər lazımdı düzəltdi". 2018-ci ildə Övrəngabad şəhəri Çhatrapati Sambhaci Naqar və Osmanabad şəhəri Dharaşiv olaraq dəyişdirildi. Maharaştra ştatının rəisi Uddhav Thackerey 2020-ci ildə qeyd etdi ki, bunların səbəbi «islami» adlardan hindu adlarına keçməkdir.
Hindistan mədəniyyəti etnik və dini qrupların əsrlər boyu bir-bir ilə sülh içində yaşamaqda idi, lakin Hindistan şəhərlərinin və yerlərinin adlarının dəyişdirilməsi kimi hadisələr bu qruplar arasında əsas gərginliyi üzə çıxarır. Bu, ən asan şəkildə millətin müsəlman və hindu əhalisi arasında ziddiyyətli maraqlar və tarixi şərhlər vasitəsilə nümayiş etdirilir. Hindu millətçi partiyası Bharatiya Canata Partiyasının (BJP) siyasətdə hindu millətçiliyinin artan tendensiyası nəticəsində müsəlmanlarda və başqa hindlərdə müsəlman keçmişlərinə qorxu və nifrət yaradır. Bu məyusluğa səbəb olan mühüm hadisələr arasında Feyzabad rayonunun adının Ayodhya rayonu (hinduizmin müqəddəs şəhəri) adlandırılması daxildir.
Hindistanın dəyişən imici ilə yanaşı, onun tarixi tədricən müsəlman deyil, hindu irsini əks etdirən adlarla yenidən yazılır. Hindistanlı müəllif Puşpa Sundar yazır: “Addəyişdirilmələrin arxasında duran məqsəd, istər əvvəllər, istərsə də indi edilir, digərinin etdiyi yaxşılığın və pisin hökm sürən yaddaşını silməkdir və eyni zamanda, cari dövrün şərh etdiyi kimi, tarixə böyük təsir göstərməkdir”. O, oxucuları nəsillərin dəyərləri və münasibətləri dəyişdikcə tarixin yenidən yazılmasının arxasında duran əxlaqı nəzərdən keçirməyə sövq edir. Bu hadisələr müsəlman olan Hindistan vətəndaşlarını öz barədə «ikinci sort» düşüncəsini yayır və bu Hindistanın dünyəvi, çoxkonfessiyalı bir millət olması iddiasına zidd görünür.
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| فیض آباد محلی | Feyzabad mahalı | ||
| Benqaliya | بنگاله | Bengalə | |
| Benqal körfəzi | بنگاله کورفزی | Bengalə körfəzi | |
| Çennai | مدراس ، مَدرَس | Mədrəs | |
| Dehli | شاه جہان آباد ، شاه جهان آباد | Şahcahanabad (Şah-Cahan-Abad) | |
| Hindistan | هند | Hind | Köhnə dildə Hindistan ərazisi üçün sadəcə Hind (هند) sözü işlənirdi |
| Karnataka | میسور و حیدرآباد | Məysur və Heydərabad | 1956 ildə Hindu millətçiləri tərəfindən ştatları yenidən qurma nəticəsində müsalman əhalili Heydərabad ştatı Andhra Pradeş və Məysur arasında bölünür, bunun mənası müsəlmanları deorqanizasiya etmədir. 1973-cü ildə Məysur ştatı müsəlman adına oxşadığına görə adını dəyişdirərək Karnataka edirlər |
| ہوشنگ آباد | Hüşəngabad | 2021-ci ilin Mart ayında Hindu millətçilərin addəyişmə siyasəti ilə əlaqəli "müsəlman" adı Hindu adına dəyişdirildi | |
| Tamil-Nadu ştatı | مدراس ریاستی | Mədrəs rəyasəti | 14 yanvar 1969-cu ildə Hindu millətçilərinin addəyişmə siyəsətində dəyişdirildi |
| Varanasi | بنارس | Bənarəs | Hindu millətçlərin ləhcəsində yazılmağa başladı |
İran
İranda şəhərlərin adını dəyişməsi əsasən 1925-ci ildən hökumətə fars milliyyətçi Pəhləvilərin keçməyi ilə əlaqəlidir, bir çox türkdilli adlar ya başqa farsca sözlə əvəz olunub və ya hərfi tərcümə olunub.
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Arasbaran | قره داغ | Qaradağ | 1925-ci ildə Rza Şah Əhməd Şah Qacarı taxtdan salıb Pəhləvi sülaləsini quranda Arasbaranın tədricən tənəzzülü başladı. Yeni padşah türk (Azərbaycan) əhalisinə qarşı mədəni və etnik millətçilik və assimilyasiya siyasətini həyata keçirməyə başladı və Qaradağ şəhərinin adını Arasbaran olaraq dəyişdi |
| Həştrud | سرسکند | Sərəskənd | Bölgənin Azərbaycan türkcəsində istifadə olunan adı Sərəskənddir. Hazırki rəsmi adı olan "Həştrud" isə farsca "həşt" (səkkiz) və "rud" (çay, axar su) sözlərindən ibarətdir. Şəhərin əsası Teymurilər dövləti dövründə salınıb |
| Məhabad | ساوق بلاغ | Soyuqbulaq | Məhabad adı ilk dəfə Birinci Dünya Müharibəsindən sonra, Pəhləvi Rza şahın (1925–1941) dövründə olmuşdur. Bundan əvvəl türkcə soğuq-bulaq sözünün farsca təhrifi olan Savojbolagh kimi tanınırdı |
| Məlikan | مَلِکْ کَنْدی | Məlikkəndi (Məlik Kəndi) | Farsca Məlikan kimi tanınan şəhərin adı Qacar süləlasinin vaxtında Məlikkəndi adıyla yaranmışdır |
| Miyandoab | قوشاچای | Qoşaçay | Şəhərin Azərbaycan türkcəsindəki adı olan Qoşaçay adı "cüt, iki dənə olan" mənalarını daşıyan "qoşa", və "təbii axar su" demək olan "çay" sözlərindən ibarətdir. Hazırkı rəsmi farsca adı olan Miyandoab adı isə "miyan" (orta, ortasında), "do" (iki), və "ab" (su) sözlərindən ibarətdir |
| Nəqədə | سۇلدۇز | Sulduz | Monqol tayfasının şərəfinə Sulduz adı ilə salınıb (yerli əhalə həm də Sundus deyir) |
| Puldəşt | عَرَبْلَر | Ərəblər | Şəhərin əski adı Ərəblər olsa da sonradan 1938-ci ildə farslaşdırılaraq Puldəşt adı verilmişdir |
| Siyahçeşmə | قره عینی | Qaraəyni (Qara Əyni) | Şəhərin Azərbaycan türkcəsindəki adı olan Qaraeyni adı Azərbaycan türkcəsindəki "qara" (bu söz yer adlarında istər qara rəng, istər "böyük, əzəmətli, [bəzən] uca" mənalarını verir) və ərəbcə "göz, bulaq" mənalarını verən "eyn / əyn" sözlərindən ibarətdir. Lakin şəhərin hazırkı rəsmi farsca adı olan Siyahçeşmə bu şəhərin əsl doğma adının (Qaraeyni) farscaya sözbəsöz tərcümə edilməsiylə yaranıb; belə ki, "qara" sözü "siyah" sözü ilə, "eyni" (bulaq) sözü isə "çeşmə" sözü ilə (hər iki söz xalis fars sözləridirlər) əvəz olunub |
| Şahindej | صاین قلعه افشار | Sayınqala Əfşar | şəhərin köhnə adı, Zəncandakı Sayınqala (Sainqala) ilə qarışdırmamaq üçün Əfşar sözü əlavə olunur |
| Təkab | تیکان تپه | Tikantəpə | 1938-ci ildə Rza xan Palani Pəhləvinin toponimlərin farslaşdırılması proqramına uyğun olaraq tarixi adı Tikantəpə olan şəhərin adı dəyişdirilərək Təkab olmuşdur |
| Üskü | اوشقایا | Üşqaya | yazılışı Üşqaya-dır (Üçqaya deyil), bunun səbəbi "üç" sözü ilə əlaqəsi olmamasıdır |
İsrail
İsrail yer adlarının dəyişilməsi 1948-ci ildə İsrail Dövlətinin yaranmağı və daha sonra sərhədlərinin genişlənməsi ilə bağlıdır. İsrail hökuməti Osmanlı, Məmlük və eləcə də yerli ərəb yer adlarını İvritcə qoyur.
İngilis mandatı altında müxtəlif dövrlərdə Fələstinin yer adları üçün ivritcə adlar işlənmişdir; 1948-ci ildə Ərəb-İsrail müharibəsi nəticəsində Fələstinlilər qaçqın tüşəndən sonra ərəb adları silinməsi güclənir; və daha sonra 1967-ci ildə İsrail tərəfindən işğal edilmiş Fələstin ərazilərində müsəlman yer adları daha da azalır. 1992-ci ildə aparılan araşdırmaya görə 340 kənd və qəsəbə, 1000 Xirbat (xarabalıq), 560 vadi və çay, 380 bulaq, 198 dağ və təpə, 50 mağara, 28 qala və saray, 14 hovuz və göl daxil olmaqla, adları yahudiləşmiş 2780 tarixi yer adları dəyişdirilir.
Fələstində mövcud olan bir çox yer adları naməlum etimologiyalara əsaslanır. Bəziləri təsviri xarakter daşıyır, bəziləri qədim Nabati, İbrani Kənanlı və ya digər adların sağ qalanlarıdır və təsadüfi ad İbrani İncilində və ya Talmudda tapılan formalardan dəyişdirilməyib.
Yer adlarının İbraniləşdirilməsi İsrail hökuməti tərəfindən, əksəriyyəti son onilliklərdə köçmüş yəhudilərin torpaqla əlaqəsini gücləndirmək məqsədi ilə təşviq edilmişdir. Bu prosesin bir hissəsi olaraq, bir çox qədim Bibliya və ya Talmud yer adları "qaytarılır"; lakin, arxeoloqlar tərəfindən səhvlər təsbit edildikdən sonra pauza oldu. Digər hallarda, İbrani dili fərqli məna daşısa da, ərəb dilinin homofonu olduğuna görə ərəb adlarını ivrit dilinə yaxın tələffüzünə dəyişdirir lakin bu hal yer adının etimologiyasına zid olur.
Ətraflı oxu: Fələstinin yer adlarının yahudiləşdirilməsi
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Aşdod | إِسْدُود | İsdud | |
| Beer-Şeva | بئر السبع | Birüssəba | |
| Eylat | ايله | Ayla | |
| Hayfa | حيفا | Hayfa (Heyfə) | |
| Xaldeya | کلدان | Kəldan | |
| İsrail | قدس متصرف سنجاغی | Qüds Mütəsərrif Sancağı | Qüds Sancağı, Qüds Mütəsərrifliyi və Qüds Mütəsərrifatı kimi də gedirdi (bax Qüds Sancağı) |
| Qalileya | جَلِيله ، غلیله | Cəlilə, Qəlilə | |
| Lod | اللِّد | əl-Lüdd (əl-Lidd) | |
| Nazaret | نَّاصِرَة | Nəsirə | |
| Netanya | أم خالد | Ümmüxəlid (Ümm-Xəlid, Müxəlid) | |
| Petax-Tıkva | ملبس | Müləbbəs | |
| Rişon-le-Sion | عيون قاره | Ayun Qara (Uyun Qara) | avropa mənbələrinda Ayun Kara və Ayun Qara kimi qeyd olunur |
| Safed | صفد | Səfəd | |
| Təl-Əviv | یافه | Yafə | ərəb dilində يافا kimi yazılır, lakin tarixi türkdilli mənbələrin hamsında یافه kimi yazılıb |
| Yerusəlim | قدس | Qüds | şəhərin həm də Beytəlmüqəddəs (Beyt-ül-Müqəddəs), Qüdsixəlil (Qüdsi-Xəlil), Qüdsişərif (Qüds-i Şərif) kimi ləqəbləri də var |
İtaliya
Adların çoxusu 831-1072 illərdə olan Siciliya əmirliyi ilə bağlıdır. Cənubi İtaliyanı şəhərlərin adları çoxusu ərəbcədir.
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| القاموق | əl-Qamuq | şəhəri salan kişinin adına görə (əl-Qamuq) | |
| Baqeriya | بحریه | Bəhriyyə | |
| Florensiya | فلورنچه | Florança | "Dictionnaire Turc - Français" (1837) lüğətində; Məhəmməd İdrisi İflürənsə (إِفْلُورَنْسَة) kimi qeyd etmişdir |
| Genuya | جَنَويزْ | Cənəviz ~ Gənəviz | |
| İtaliya | ایتالیه | İtaliyə (İtaliyyə, İtalya, İtalyə) | |
| Kaltanissetta | قَلْعَةُ النِّسَاءِ | Qələtənnisə (Qalanisə) | ən birinci adı Castra Nicia (Kastranisiya) olmuşdu; müsəlman fəthindən sonra oldu Qələt ən-Nisə (قَلْعَةُ النِّسَاءِ) — 'Qadın qalası' |
| Kataniya | قَطَانِیه | Qətəniyə (Qətəniyyə) | Bələdülfil (Bələd-ül-Fil - "Fil şəhəri") adı da var |
| Lombardiya | أَنْبَرْدِیه | Ənbərdiyə | Məhəmməd İdrisi qeyd etmişdir |
| Marsala | مَرْسَى عَلِيّ | Mərsa Əli (Mərsaəli) [mərsəli] | Məhəmməd İdrisi qeyd etmişdir, mənası "Əli Limadı" deməkdir. Daha sonra "Mərsa Allah" (مَرْسَى الله) olaraq dəyişmişdir, bunu italyanlar Marsala kimi deməyə başladı |
| Messina | ﴾مسینه ﴿مَسِّينَةُ | Məsinə (Məssinə) | 842-ci ildə müsəlmanların fəthi nəticəsində uyğunlaşmış ad, daha öncə fərqli variantlar var idi: Messana, Messene, Missina və s. |
| Neapol | آنابولى | Anabolu | "Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco" (1834) və Osmanlı mənbələrində |
| Palermo | باندرمه | Bandırma | "Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco" (1834) və Osmanlı mənbələrində |
| Roma | قزل الما ، روم | Qızıl Alma (Qızılalma), Rum (Urum) | bax Qızıl Alma; qız alma bir çox türkdilli (osmanlı, türkiyə, qırımtatar və s.) lüğətlərdə Roma şəhərinin qarşılığı kimi verilib. Başqa mənbələrdə yenə Romada yerləşən Vatikan cırtdan dövlətinin Pyotr bazilikası (Basilica Sancti Petri) ola bilər. Ayrıca, "romalı" sözün tərcüməsi də "qızılalmalı" kimi verilir |
| Siciliya | سچلیا ، چچلیه | Siçiliya (Siçilya), Çiçiliyə (Çiçiliyyə) | |
| Taranto | طارنت | Tarant | |
| Tirren dənizi | دوقه دكزی | Duqa dənizi | |
| Triest | ترِیـٔـسـته | Triyəstə | "Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco" (1834) kitabında 733-cü səhifəsində. Məhəmməd İdrisi İstəcənkü (إصطاجانكو) kimi yazmışdır |
| Turin | طَرُونَه | Tərünə | Məhəmməd İdrisi qeyd etmişdir |
| Venesiya | وندیک | Venedik | |
| Verona | فيرونه | Feyruna |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Baykonur | باي قوݣور | Bayqonur | Bay və Qonur birləşməsindən |
| توپ قراغان | Tüpqarağan (Tüpqırağan, Tüp Qırağan) | ||
| Jarkent | جار کند | Carkənd | Car («carçı», «car çəkmək» sözləri ilə əlaqəlidir) və kənd birləşməsindən |
| تکه قلعەسی ، تکه | Təkə, Təkə qalası (Təkəqalası) | ||
| Petropavlovsk | قزل جار | Qızılcar | Qızıl və Car («carçı», «car çəkmək» sözləri ilə əlaqəlidir) birləşməsindən. Lazar Budaqov 1871-ci ildə qeyd etmişdir |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Bessarabiya | بوجاق | Bucaq | Bucaq Moldovanın cənubu və Ukraynanın Odessa vilayyətinin qərb hissəsindən ibarət tarixi bölgədir. Lazar Budaqovun lüğətində və 1876-cı ilin Турецкий собеседник kitabında Bessarabiya sözünün tərcüməsi kimi yazılıb |
| Dnestr | ﴾ طورله ﴿طورلا | Turla | tarixi xəritələrdə və lüğətlərdə |
| قاوشان | Qovşan (Qavşan) | Lazar Budaqov lüğətində | |
| Kişinyov | قشلانو | Qışlanöv | Lazar Budaqov lüğətində |
| Komrat | کومرات | Kömürat (Kömrat) | Komrat adı yerli tatar (qaqauz) dilindən "kömür at" (kömür rəngli at, qara at) ifadəsindən gəlməsi ehtimal olunur və şəhər gerbində həmin at təsvir olunub. Köhnə əlifba ilə کومرات kimi yazıldığına görə bunu bir neçə cür oxumaq olur: Kömürat > Kömrat > Komrat. Bunun haqqında bir xalq sözü var: “...yaşamak erinin saabisi tatarmış, Orumbet Oglu adıymış. Onun bir beygiri Komur at varmış. At yarışmakların çoyunda o ensärmiş. Bu beygirin adını tatar küüyünä koymuşlar...” — "yaşayış yerinin sahibi tatar imiş, adı Or Məhəmməd Oğlu imiş. Onun "Kömür At" adında bir atı var imiş. At yarışlarının çoxunu o udurmuş. Bu atın adını Tatar kəndinə qoymuşlar." |
| Moldova | قره افلاق ، قَرَه اَفْلاق ، بوجاق | Qara Əflaq, Bucaq | Tarixi Əflaq (Valaxiya) ərazisinin bir hissəsi olduğuna görə bura əraziyə də Əflaq deyilir, amma dəqiqləşdirmək üçün Qara Əflaq ifadəsi deyilirdi. Bucaq isə Moldovanın cənubu və Ukraynanın Odessa vilayyətinin qərb hissəsindən ibarət tarixi bölgədir |
| قزل | Qızıl | 1949 ildə adını dəyişdirdilər |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Braşov | Barasu | "bara su" sözü Bulğar Türkcəsindən "ağ su" mənası verir | |
| Breila | ابرائل | İbrayıl (İbrail) | |
| Buxarest | بکرش | Bükrəş (Bükürəş) | |
| Curcu | یر گوگی | Yergöyü | avropa mənbələrində Iergogi və Jergiogi kimi qeyd olunurdu, əbcədlə Yergöyü sözü qaydaya görə "yer gögi" (یر گوگی) kimi yazılır |
| Bülbül | iki kənddən birləşir: Kiçik Bülbül və Böyük Bülbül; komunnanın köhnə adı Bülbül idi (1968) | ||
| İstriya | Qaranəsif | ||
| Konstansa | كوستنجه | Köstəncə | yerli dildə adı: yerli qaraçılar, bolqarlar, dombruca tatarları və türklər işlətdiyi şəhər adı Köstəncədir |
| Krayova | قره يوه | Qarayuva (Qara Yuva) | osmanlı xəritələrində və yazılarında keçdiyi ad |
| Neqru Vode | قره عمر | Qaraömər (Qara Ömər) | 1715-ci ilə Qaraömər adı ilər salınıb Romınca 1926-cı ilə kişi yazılışı Caraomer, yerli türklər Karaömer deyir |
| Qaraqoyun | şəhər 1421-ci Qara Qoyun adı ilə salınıb, lakin indiki yerli camaat Qaraqoyum deyir, rumınca yazılışı Caracoium idi | ||
| واراد | Varad | ||
| Rumıniya | رومانيا | Romaniya (Romanya) | |
| ساتمار | Satmar | ||
| Sibiu | Sibin (Sebin, Sevin) | Sibin<Sebin<Säbin sözü Bulğar Türkcəsindən "sevin" feilinin mənasını verir | |
| Timişoara | طمشوار | Tumuşvar (Tımışvar) | |
| مورش بازاری | Mureşbazarı | ||
| Transilvaniya | اردل | Ərdəl (Erdəl) | |
| Valaxiya | افلاق | Əflaq (İflaq) | |
| Yassı | یاش | Yaş |
Rusiya
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Adler | كجيلر | Keçilər | |
| Azov | آزاق | Azaq | |
| Azov dənizi | آزاق دَݣِزی | Azaq dənizi | |
| Anapa | Buğurqala | tarixi adı | |
| آق تبه | Ağtəpə | Hacıtərxanlılar tərəfindən "Aqtübə" ("Ağ təpə" yerli ləhcədə Axtüpə kimi səslənir) adı ilə salınıb, ruslar rəsmi Axtubinsk yazıb | |
| Belqorod | آقسرا | Aqsara (Ağsara) | Belqorodun türk dillərinə Aqsara (Ağsara) kimi tərcüməsi Lazar Budaqovun lüğətində qeyd olunmuşdur |
| Beslan | بک آصلان | Bəyaslan (Bəy Aslan) [bəslan] | Şəhərin adı yerli müsəlman-osetinlərindən dağaur tayfalı dərəbəy olan Beslan Tulatovun (Беслан Тулатов) adını daşıyır. Bu ad «Bəy Aslan» (بک آصلان) sözlərinin birləşməsidir, qısaldılaraq Bəslan şəklini almışdır |
| Blaqodarnıy | سولدوز | Sulduz | Köçəri Monqol-Tatar tayfaları Soldus şəklində deyirdi |
| Budyonnovsk | Карабаглы | Qarabağlı | Şəhər Macar adı ilə Xəzərlər tərəfindən salınıb, bu adla Dərbəndnamədə, İbn Bətutə tərəfindən və digər mənbələrdə qeyd olmuşdur; ruslar buranı Starıye Macarı (Köhnə Macarı) qeyd edirdilər. 1799-cu ildə rus çarı fərqli yerlərdən (İran, Dərbənd) erməniləri toplayaraq bu şəhərdə məskənləşdirdi və şəhərə 2 rəsmi ad qoyuldu: Svyatoy Krest ("Müqəddəs Xaç", Св. Крест, Святой Крест, Креста Святого) və Qarabağlı (Карабаглы). Başqa məlumata görə yerli camaat bu şəhəri Qarabağlı deyirdilər, ermənicə adı isə Surb Xaç olmuşdur. Daha sonra ermənilər əsksəriyyətə dönüb və onlara öz erməni məhkəmə sistemini istifadə etməyi icazəsi verilib |
| Çeçenistan | چچنیستان ، میچغیز | Çeçənstan (Çeçənistan), Mıçığız | |
| Çelyabinsk | چلبى | Çələbi | indiki zaman türk dillərində olan adı (Siləbe, Çiləbe, Çeləbi, Şelepi) və tarixi əsl adı. Rus dili Çelyabı və Çelyaba kimi tələffüz olunurdu. Əslən Başqırd şəhəri kimi salınıb |
| Çerkessk | بطال پاشا | Battalpaşa | |
| Çervlyonnaya | اوراز قلعه | Orazqala | |
| إيمان | İman | 1972-ci ildə | |
| Dərbənd | دمورقپو | Dəmirqapı | yerli ləhcədə Dəmirqapu (Dimürqapu, Temirqapu) da deyilir |
| Dnepr çayı | اوزی صویی | Özü suyu | |
| Don çayı | تن | Tin | |
| Endirey | اندیری | Əndirəy (Əndəri) | |
| Gelencik | كلنجك | Gələncik | |
| Georgiyevsk | گوم قَلْعَه | Gümqala | |
| Həştərxan | حاجی ترخان | Hacı Tərxan (Hacıtərxan) | |
| Kaluqa | قالوغا | Qaluğa | ən qədimi mənbələrdə Xəzər dilində Xoloqa (oğrular yığnağı) adı ilə keçir, daha sonra rusca Kaluqa (Qaluğa) |
| Kama çayı | چولمان | Çolman | |
| Qamışlı | yerli adı | ||
| Kislovodsk | Нарсана | Narsana | yerli türk ləhcələrində (qaraçay, balqar) olan adı. Bu, şəhərin orijinal adıdır və suyu ilə əlaqəlidir (şəhərdə Narzan mənbələri çox idi), ruslar bu suya «кислая вода» (turş su) dediyinə görə şəhərin adını da Кисловодск olaraq dəyişdirdilər |
| Kizlyar | قزلر ، قِزْلَرْ قَلْعَه ، قیزلار قالا | Qızlar, Qızlarqala | |
| کؤسْتِک ، کوستک | Köstək | ||
| Krasnodar | قوبان | Quban | bu şəhərin yerində tarixi xəritələrdə Bələdiköy (avropa mənbələrində: Beledi-Kevi, Belettecoi, Boletacoi; rus mənbələrində: Беледе-Кеви, Болете-Кой) adlı şəhər yerləşirdi, bu şəhər dağılandan sonra Qarasun adlı çaylar arasında olan yerdə Yekaterinodar (Krasnodarın keçmiş adı) tikildi |
| Krasnoyarsk | Кызыл-яр | Qızılyar (Qızıl Yar) | |
| Kuban çayı | قومان | Quman | |
| Kuma çayı | گومو | Gümü | |
| Xurcunoba | adı yerli türk dillərindən (Qaraçay-balkar) Azərbaycan dilindəki eyni mənası ilə xurcun sözündən gəlir, ad öz relyefinə görə verilib | ||
| Qolovinka (Soçi) | صو باشی | Subaşı (Su Başı) | |
| Qroznı | Суюнчь-кһала | Söyüncqala (Sevincqala) | |
| Mahaçqala | انجی قلعه | İnciqala, Unçuqala | Orijinal adı sırf ərəb hərflər ilə (türk ya fars deyil) və hərəkəsiz yazıldığına görə, bu söz fərqli oxuna bilər: Ancıqala, İnciqala, Unçuqala və s.Mirzə Kazım bəy bunu İnci (ing. Inji) kimi oxuyurdu. Rus müəlifləri bu şəhəri un ilə əlaqələndirərək yerlilər tərəfindən adını Unçuqala (rus. Мучная крепость) dediyini qeyd edirdilər və bunun səbəbini bu qalanın Qafqaz mövqesində əsas ərzaq məntəqəsi olduğunu bildirirdilər.Rus İmperiyası vaxtı rusca Petrovsk, Sovet dönəmindən bəri isə Maxaçkala adlanır |
| مامای قلعه | Mamayqala | ||
| Moskva | مسکو ، مسقو | Məsko (Məskəv, Məskov), Mosqu (Masqo, Mosqov, Masqov) | |
| Nalçik | نعلجق | Nalcıq | |
| Naurskaya | Невре, Новр | Nevrə | Çeçenistan hökuməti rəsmi olaraq Naurskayanın adını Nevrə olaraq dəyişdi |
| Аба-Тура | Aba-Tura | şorca, xakasca, altayca və başqa yerli türk tayfarının dillərində yerli adı | |
| Novorossiysk | صوغوجاق ، صوغوجق | Soğucaq | |
| Davud-Otar | köhnə yerli adı Davudotar olmuşdu sonra SSRI qəhrəmanı Nurpaşa Nürəddilovun şərəfinə Nürədilovo qoyuldu | ||
| Orenburq | اورونبورغ ، اورنبورغ | Orunburğ | Orunburğ kimi qeyd olunur. Bəzi lüğətlərdi İngiqala (Инги-кала) və Yeniyurd (جانكا ؟ цана цурт) və Torğayqala (تورغاى) kimi gedir |
| Primorsko-Axtarsk | اختر باختر ، اختار باختار | Axtar-Baxtar (Axtarbaxtar, Axtər-Baxtər, Axtərbaxtər) | |
| Proxladnı | اوزون قلا | Uzunqala | |
| Pyatiqorsk | Бештау | Beşdağ (Beşdağı) | əsl adı (Beştau - beş dağ) rus dilinə tərcümə olunub |
| Rusiya | ، Әрәсеј روس ، روسیة | Rus (Urus), Rusiyet (Urusiyyet, Urusiyet, Urusyet, Rusyet), Ərəsey | Russiya köhnə mənbələrdə روسیة (Rusiyet, Urusiyyet, Urusiyet, Urusyet, Rusyet), روس (Urus ,Rus)، Әрәсеј (Ərəsey) kimi qeyd olunmuşdur |
| Sankt-Peterburq | ﴾فتيلبورك ﴿فيتيلبورك ، فـتيلبورك | Fitilbörk | XX əsrin əvvəllərinə kimi azərbaycanlılar arasında bu şəhərə Fitilbörk deyilirdi və eyni şəkildə "Molla Nəsrəddin" jurnalında,Cəlil Məmmədquluzadə,Üzeyir Hacıbəyov və s. yazıçıların əsərlərində də görünür |
| Saratov | ساری طاغ | Sarıdağ | Sarı dağ sözündən |
| Sarov | Сараклыч, Сары Кылыч, Сараклич | Sarıqılınc | həmçinin Rus mənbələrində bu yerdə XIV və ya XVII əsrdə dağıdılmış Sarı Qılınc şəhəri olduğu bildirilir, rus dilində Sarakliç (Сараклич), Sarıklıç (Сарыклыч), Sarı Kılıç (Сары Кылыч) şəkillərində qeyd olunmuşdur, tatar dilində adı Sarıqılıç gedir |
| Selenqa | 𐰾𐰠𐰭𐰀 | Seləngə çayı | qədimi mənbələrdə Seləngə adı ilə qeyd olunur |
| Sudja | صوجه | Suca | şəhərin adı "Su" və -ca kiçikləndirmə şəkilçisindən əmələ gəlir və türk-tatar mənşəlidir |
| Taqanroq | طيغان | Tayğan | |
| Tmutarakan | تومان ترخان | Tüməntərxan (Tümən-Tərxan) | |
| Tobol | طوبول ، طبول | Tobul çayı | Abdulla Tuqayın əlyazmasında; yerli türk ləhcələrində (altay, teleut) Tobol, tatar dilində Tubıl, qazax və xakas dilində isə Tobıl deyilir |
| Tobolsk | طوبول ، طبول | Tobul | Abdulla Tuqayın əlyazmasında; yerli türk ləhcələrində (altay, teleut) Tobol, tatar dilində Tubıl, qazax və xakas dilində isə Tobıl deyilir |
| Tolyatti | Талјант | Talyant | yerli azərbaycanlıların dilində Talyant şəkilində tələffüz olunur |
| Ulyanovsk | Синбир, Симбир | Sinbir (Simbir) | yazılışı Sinbir, deyilişi isə Simbir-dir, bunun səbəbi nb birləşməsi bütün hallarda mb kimi deyilməsidir |
| Ural çayı | یایق | Yayıq | yazılışı Cayıq deyilişi isə Yayıq kimi qeyd edilmişdir. Δάϊκος (Daykos) sözündən əmələ gələ bilər, amma Cerard Klosona görə bu Sarmatlar türkcəsindən gəlir Və /ð/ ~ /j/ səs dəyişməsi türk dillərində hələ qeyd olunmamışdır, Əslində bu səhvin səbəbi qazaxca və tatarca جایق (Cayıq) yazılması ola bilər |
| Verxneuralsk | تال قلعه | Talqala (Təlqala) | |
| Volqa | عديل ، آطل ، اَتِل ، اتل | Edil, Atil | tarixi ən birinci orijinal şəkli اتل sözüdür, Attila Xanın adı bu çayın şərəfinə qoyulub |
| Volqoqrad | Сара-чин, Сари-су | Sarıçin, Sarısu | həmçinin Sarıçin sözündən rusca Царицин (Sarisin) adlanırmış və qeyd edilir ki Sarı-Su da olar bilər |
| Yelets | قره صو | Qarasu (Qara su) | tarixi qaynaqlarda əski alınan türki-tatar yer adları unudulur və indiki zamanda rus adlarına dəyişdirilib: Ağkərman - Belqorod-Dnestrovski, Qarasu - Yelets, Sarqıl - Belaya Veja, Yayıq - Ural, Boqorodskoye |
| Yenisey | 𐰚𐰢 | Kəm | |
| Zamyan | |||
| Zlatoust | Алтынтамаҡ | Altındamaq | başqurd kəndinin üstündə qurulmuşdur, ayrıca yerli ləhcələrdə Zalatağız deyilir |
| İlan (İlan qalası) | tarixi çin mənbələrində Çje-Lan kimi qeyd olunub, bu yerli türk ləhcələrində İlan sözüdür (məsələn, cılan, jılan və s.) | ||
| -ovo, -ova, -yeva, -ovka | اوبا | -oba | Şimali Qafqazdakı yerli müsəlman kəndlərindəki -oba sözü rusca -ova, -yeva, -ovo, -ovka ilə əvəz olunur: Sabunoba - Sabnova, Xurcunoba - Kurcinovo, Dolaqoba - Dolakovo və s. |
Serbiya
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| موسى پاشا | Musapaşa | XVI əsrdə bu məntəqə köhnəlmiş və çökmüş vəziyətdə idi və bunna sonra yerli vəli olan tərəfindən daşdan Karvansara salındı. Bu karvansara bölgənin başqa karvansaralarından daha böyüklüyü və gözəlliyi ilə fərqli idi – içərisi Budadan dəvət olunmuş görkəm rəssam tərəfindən çəkilmişdir. Musa Paşa bu yeri gözəlləşdirdiyinə görə şəhərin adı onun şərəfinə qoyuldu | |
| Belqrad | دار الجہاد | Darülcihad | Dar-ül-Cihad Osmanlı dönəmində olan adı idi. Belqrad adının köhnə dildə tələffüzü Bələrğad/Bələğrad/Beliğrad (بلغراد) idi |
| فتح الاسلام | Fəthülislam | 1524-cü ildə quruldu | |
| قراغويفچه ، قراغيوفجه ، قراغويواچ ، غراغيوفچه | Qırağuyufca, Qırağuyufça, Qırağuyıvaç | adı bu formalarda ən birinci 1476-cı ildə çəkilib, daha sonra sırbca adı qeyd olunub | |
| آلاجه حصار | Alacahasar | 1454-də qoyulan ad | |
| يكى بازار | Yenibazar | bütün dillərdə şəhərin adı (Novo-Trqovişte, Novi-Pazar, Novıy Bazar) "Yeni Bazar" kimi tərcümə olunur | |
| وارادين | Varadin | J.D. Kieffer və T.X.Bianchi fransızca lüğətlərində, şəhərin əsl adı macar mənşəlidir | |
| Serbiya | صرف ، صرب | Sırf, Sırb | |
| سمندره | Səməndirə | XV əsrdən | |
| قارلویچه | Qarloviçə | ||
| Subotiça | صوبوتقــه | Subotqa | adı çox dəyişdirilmişdi, avropa mənbələrində bu şəkillərdə qeyd olunur: Zabotka, Zabatka, Szabadka, Sobotka |
| بشكلك | Böyük Beşkələk | tarixi adı (Becskerek, Beckerek, Велики Бечкерек, Nagybecskerek) |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Xaldeya | کلدان | Kəldan | |
| Mesopotamiya | جزیره | Cəzirə | 2 böyük arasında olduğuna görə ərəbcə Cəzirə ("ada") adlanıb |
| Levant | شام | Şam | |
| Palmira | تدمير ، تدمر | Tədmir | Dictionnaire Turc - Français (1835) kitabında və xəritələrdə qeyd olunub. Tarixi mənbələrdə تدمر تَدمُرْ تدمير variantları yazılırdı |
| Suriya | شام | Şam |
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| قورغان تپه | Qurğantəpə | 2018-ci ilə kimi tarixi adı Qurğan-Təpə olub, sonra farsca (tacikcə) ad verilib | |
| İstərövşən | اورا تپه | Örətəpə | 2001-ci ilə kimi tarixi adı Örə-Təpə olub, sonra farsca (tacikcə) ad verilib |
| یݣی بازار | Yenibazar | 1936-cı ilə kimi tarixi adı Yeni-Bazar olub, indiki adı farscadır (tacikcə) | |
| تباشر | Tabaşar (Dağaşar) | şəhərin birinci adı türk mənşəli olub |
Türkiyə
Türkiyədə yerləşən və Azərbaycan dilindəki şəhər adlarındakı fərq bir çox hallarda sadəcə əlifba fərqilə bağlıdır (məsələn: Ankara - Anqara, Tokat - Toxat və s.)
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Alanya | علائیه | Əlaiyyə (Əlaiyə) | Kalonoros adlı bu qala 1221-ci ildə səlcuq oğuzu sultanı I Əlaəddin Keyqubad tərəfindən fəth edildi və şəhərin adı onun şərəfinə Əlaiyə qoyuldu. 1933-cü ildə Mustafa Kamal Atatürkə gələn teleqraf məktubunda şəhərin adı səhvən Alanya yazılmışdı, Mustafa Kamal bu adı daha gözəl avropasayağı düşünərək 1935-ci ildə şəhəri ziyarət edəndə rəsmi olaraq dəyişdi. (Qafqazdakı tarixi Alaniya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur) |
| Balıkəsir | قرهسى ، قراسى | Balıqqəsr, Qarası (Qarəsi) | şəhərin adı Balıq (köhnə türkcə şəhər deməkdir) və Qəsr sözlərindən törənmişdir, Köhnə adı Qarası (Qarəsi) idi və 1926-ci ildə Balıqqəsr (türk. Balıkesir) oldu |
| Kayseri | قیصری | Qaysəri (Qeysəri) | |
| Sinop | سناب | Sinab | |
| Tokat | توقات | Toxat | |
| Trabzon | طرابزون | Tırabızon (Tırabzon, Trabızon, Trabzon) |
Ukrayna
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Azov dənizi | آزاق دَݣِزی | Azaq dənizi | |
| Baxmac | türk dillərində "baxma yeri" (başqa yerlərə baxmaq üçün rahat yer) deməkdir | ||
| Кутур-Оглы | Qoturoğlu | Noğay-Tatar əhalisi olan bu şəhərin birinci adı rusca Кутур-Оглы, ingiliscə isə Kutur-Ohla kimi qeyd olunub | |
| Özübəy, Börü Özən | |||
| قاضی كرمان ، غازى كرمان | Qazikirman (Qazıkirman) | 1784-cü ilə kimi Qazıkirman, Qazikirman kimi tanınırdı | |
| Bessarabiya | بوجاق | Bucaq | Bucaq Moldovanın cənubu və Ukraynanın Odessa vilayyətinin qərb hissəsindən ibarət tarixi bölgədir. Lazar Budaqovun lüğətində və 1876-cı ilin Турецкий собеседник kitabında Bessarabiya sözünün tərcüməsi kimi yazılıb |
| انكرمان | İnkirman | Ruslar Belokamensk olaraq dəyişdirmişdilər, amma 1991-ci ildə tarixi adı qaytarıldı | |
| آق كرمان | Ağkirman | ən geci XV əsrdən Aqkerman (Ağkerman) adını daşıyır, 1944-cü ildən ruslar adını Belqorod-Dnestrovski deyə dəyişsə də, yerli ukran camaatı yenə də Akerman (Акерман) adını işlədir | |
| Çerkası | Çərkəz-Kirman, Çerikişi | Övliyə Çələbi Səyahətnamə kitabında bu şəhəri Çərkəz adlı bir satqın mürtəd Tatar saldığını və bu səbəbdən adı Çərkəz-Kirman olduğunu deyir. Başqa fikirə görə Çerkası sözü Çəri (چری, yeniçeri sözündəki kimi) və Kişi (کشی) sözlərindən gəlməsi ehtimal olunur | |
| Çerniqov | Караджар | Qaracar | "Cəfər Tarixi" (Джагфар Тарихы) kitabında Qaracar kimi qeyd olunur, şəhərin tanınmış abidəsi qara məzardır (черная могила) |
| قره آغاج | Qaraağac | ||
| Dnepr çayı | اوزی | Özü çayı | |
| Dnepr (şəhər) | قوداق ، قودق | Qudaq | tarixi mənbələrə görə Yekaterinoslav (indiki Dnipro, Dnepr) şəhəri köhnə rusca Кодакъ (Койдакъ, Кудакъ, Гудакъ) adlanan tatar yaşayış məntəqəsinin üstündə tikilib, 1785-ci ildən Yekaterinoslav adı qoyulub. Sözün kökü türk dillərindən mıx və ya meşə deməkdir. Polyak mənbəsinə görə Kudak (şəhərin polyakca adı) "qoymaq" feilindən yaranır. Vikipediya məqaləsinə görə qırımtatarca Köy və Dağ sözlərindən yaranıb, lakin heç bir mənbədə o şəkildə qeyd olunmayıb. Avropa mənbələrində Kudack, Kudak, Kodac şəkillərində qeyd olunub |
| Dnestr | ﴾طورله ﴿طورلا | Turla | tarixi xəritələrdə və lüğətlərdə |
| Feodosiya | کفه | Kəfə | |
| İvano-Frankovsk | Таслы Сагьар | Daşlışəhər (Daşlı Şəhər) | yerli türkdilli tayfanın (Qaraylar, Kəraimlər) dediyi ad, yerli ləhcələrdə Taşlı Şahar və Taslı Sahar deyilir |
| اسماعيل | İsmayıl | Osmanlı Sədrəzzamı Ayaşlı İsmayıl Paşanın adından gəlir, 1772-ci ilin Rizzi Zannoni xəritəsində tam adı اوردوی اسماعیل میرزا (Ordu-i İsmayıl Mirzə) kimi yazılıb | |
| اوزوم | Üzüm | orijinal adı | |
| صاری صو | Sarısu | ||
| اسلام كرمان | İslamkirman | XV əsrdə İslam-Kirman adı ilə Qırım Tatarları tərəfindən salınıb | |
| Бӱйӱк Ӧзен | Böyük Özən | orijinal adı | |
| Kamyanske | طاشلق | Daşlıq | şəhər adı yerli türk dillərindən Ukrain (Кам’янське) və Rus (Каменское) dillərinə hərfi tərcümə olunub |
| Kerç | كرش | Giriş | |
| كيلى | Kili | Monqol-Tatar və daha sonra Osmanlı qalası | |
| قل بورن | Qılburun | orijinal adı | |
| Kiyev | کييف | Kiyif | |
| Kremençuq | Kirmancıq | 1471-ci ildə bu qala (kirman) balaca olduğuna görə Kermancıq (yerli ləhcədə Kermənçük) adını vermişlər | |
| Krım | قریم | Qırım | tarixi yazılışı Qırımdır, bu bütün əbcəddə yazılan mənbələrdə belədir (قریم), lakin latın əlifbasında da Qırım yazılması doğrudurSitat səhvi: <ref> açılış teqi səhv formalaşdırılıb və ya adı etibarsızdır |
| Krım yarımadası | قریم آطهسی | Qırım Adası | Tənzimat dönəminə qədər (XIX əsrin ikinci yarısı) bütün türki-müsəlman dünyasında Qırım Yarımadası işlənən yeganə termin "Qırım Adası" (قریم آطهسی) olub, daha sonra Qırım şibhə cəzirəsi, Qırım yarımadası kimi sözlər avropa dillərində çevirilib, həm də kemçişdə Qırımın ada olması səbəbdir |
| Qorlivka | Bayraq, Böyrək | şəhər türk-tatar kəndinin üstündə qurulub, rus dilində Qosudarev-Buyerak kimi qeyd olmuşdur və bu əsli Bayraq və ya Böyrək olması ehtimal olunur | |
| Lvov | لیووف ، الوو | İlvov, Livof | ən köhnə yazılışı 1680-ci ildə İlvov kimi qeyd olunub, Livof şəkilində 1918-cə qeyd olunub |
| Mariupol | بالى صيره | Balısıra | 1577-cı ildə tərəfindən tikilib (rus mənbəsində Bolı-Saray yazılıb), Qırımtatar Noğaylarının qalası olub, XVII əsrdə işlənən addır, ayrıca tarixi mənbələrdə Balısaray (Балы-Сарай), Balısara kimi adlar işlənilib rusca Belosaray (Белосарай, Бѣлосарай) sözü qeyd olunub, avropa mənbələrində Bolestra kimi dəyişib, avropa müəlifləri öz dillərinə بالى صيره sözünü Balisera kimi də transkripsiya edirdilər |
| Melitopol | Къызлыйар | Qızlıyar | yerli əhali Qızlıyar adlandırır |
| Nikolayev | حمامی ویتولد | Vitoldhamamı (Vitold Hamamı) | Qərb mənbələrində: Withold Hammami (və səhvən Withold Hamani), rusca köhnə adı Витольд-Гаммани (Витольд–Хамами) və qısaca Витовка olub. Şəhər adlı Litva kralının şəhərinə qoyulub, Tatarlar (Osmanlı) və Böyük Litva knyazlığı ilə sərhəd keçid məntəqəsi olduğuna görə hamı yuyunub hamam qəbul etməli idi |
| Oçakov | اوزی | Özü | Özü çayı ilə səhv salmamaq üçün Özüqala və Özü qalası kimi də qeyd olunur |
| Odessa | خواجه بک ، قوجه بک | Xocabəy, Qocabəy | müsəlman xəritələrində olan ən yayılmış ad خواجه بک (Xocabəy) sözüdür. Avropa mənbələrində həm də Qoçubəy (Koczubi, Кочубей) yazılırdı |
| Odessa vilayəti | یدیصـٰان ، یدیصان | Yedisan | Yedisan bölgəsi Turla (Dnestr) və Özü (Dnepr) çaylarının arasında bölgə olub və Xocabəy (Odessa) və Özüqala (Oçakov) şəhərləri onun ərazisində idi. İndiki Ukraynanı inzibati bölünməsinə görə Odessa və Nikolayev vilayətlərində yerləşir |
| Perekop | اور قپو | Orqapı (Or qapı) | |
| کوچک نوغای | Kiçik Noğay | bir çox xəritələrdə | |
| Podolye | یدیصـٰان ، یدیصان | Yedisan | Yedisan bölgəsi Turla (Dnestr) və Özü (Dnepr) çaylarının arasında bölgə olub və Xocabəy (Odessa) və Özüqala (Oçakov) şəhərləri onun ərazisində idi. İndiki Ukraynanı inzibati bölünməsinə görə Odessa və Nikolayev vilayətlərində yerləşir |
| Saksahan çayı | صقصغان | Sağsağan çayı | orijinal adı çağatay dilindəndir və Sağsağan quşunun şərəfinə qoyulub |
| Sevastopol | آقدیار ، آقیار | Ağyar, Ağdiyar | Qırımtatar dilində Aqyar, Qırımçaq dilində Axyar (Ахйар), Kəraim dilində Aqyar (Акъйар), Osmanlı dilində Aqyar (آقیار) kimi gedir, rusca keçmiş adı Axtiar (Ахтиар, Ахтіаръ) idi, bu ad türkdilli mənbələrdə آقدیار Ağdiyar kimi qeyd olunmuşdur |
| Simferopol | آق مسجد | Ağməscid | Qırımtatar dilində Aqmescit, Qırımçaq dilində Axmeç (Ахмеч), Kəraim dilində Aqmecid (Акъмэджид), Osmanlı dilində Aqməcsid (آق مسجد) kimi gedir |
| Slovyansk | طور | Tor | 1784-cü ilər kimi, adı yolların birləşməsinə görə (Rusiya tərəfindən Ukraynaya keçmə yollar) Tor ola bilər |
| ﴾شيرين ﴿شرين | Şirin (Slavyan Şirin) | 1945-ci ilə kimi | |
| Ukrayna | قزاق | Qazaq | dalınca adətən "vilayəti" (قزاق ولايتـی ) sözü əlavə olunur |
| Xarkov | خارقوف | Xarqof | köhnə yazılışı |
| Xerson | Сары-Кермен | Sarıkirman | köhnə adı Sarı Kirman olub, ayrıca, Xersonun köhnə dildə yazılışı Kirsun (کرسون ، کرصون) idi |
| Xotın | خوتین | Xotun | yazılışı Övliya Çələbi tərəfindən qeyd edilmiş tələffüzü isə Antonio Çadırğı |
| Zmeynıy adası | ایلان آطه ، ایلان آطهسی | İlanada, İlan adası | Əsl adı "İlanada" və ya İlan adası olub və sonradan rus dilinə tərcümə olunub, hətta avropa mənbələrində "İlanada" yazılıb |
Vatikan
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Müqəddəs Pyotr bazilikası | Bazilika fərqli mənbələrdə: Səlatin Kilsəsi (سلاطين كليساسى), Kilsə-i Sultani (كليساى سلطانى), Böyük Kilsə (بیوك كليىسا), Hökmdar sarayı (حکمدار سرایی), Divan (دیوان), Mühakimə (محکمه) deyə yazılıb. Pyotr isə Petrus (پتروس) olub. Bu kilsəyə həm də günbəzinin başında olan qızıl yumru şara görə Qızılalma deyirlər | ||
| Papa dövləti | پاپالق | Papalıq | 752-ci ildən 1848 kimi olan dövləti Status Pontificius kimi adlanırdı, bunun hərfi tərcüməsi Papanın Dövləti deməkdir, lakin türk dillərində sadəcə Papalıq deyirdilər |
| Vatikan | پاپا قپوسی | Papa Qapısı (Papaqapısı) | Rîm Pāpā Qapūsi (Rim Papa Qapısı) kimi qeyd olunur |
Yaponiya
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Tokio | ﻁﻮﻜﻳﻭ | Tokyo | Tō qalın heca, kyō isə incə heca olmaqla tarixi və müasir yazılarda ﻁﻮﻜﻳﻭ kimi yazılır. İndiki rəsmi Azərbaycan dilində üçhecalı Tokio (To-ki-o) yazılışı sözü əslində ikihecalı (To-kyo / To-kö) olduğuna görə səhvdir, Azərbaycan dilinə rusca Токио sözü eyni şəkildə daxil olmuşdur |
| Yaponiya | جابرقا ، ،ژاپون ، ژاپن ، یاپونیا ، جابون ، جاوون | Japon, Yaponya (Yaponiya), Cabun (Cavun), Cabarqa | Yaponiya üçün işlənən ən qədim söz – Cabarqa (جابرقا) Mahmud Qaşğarlı Divanü Lüğat-it-Türk-dəki xəritədə qeyd etmişdir, və bu dünya tarixində Yaponiyanın ən birinci xəritəsi olmuşdur, Cabarqa çincə日本國 /rìběnguó/ Jibenqo («Yapon ölkəsi») sözündən gəlir. Daha sonrakı lüğətlərdə Japon (ژاپون ، ژاپن) sözü böyük ehtimal farscadan (və ora fransızcadan) və XIX-XX əsrlərdə latın və rus dillərindən یاپونیا (Yaponiya, Yaponya, Yaponia) sözü işlənilir. Ayrıca, Azərbaycan XX əsrə kimi dilində Cavun ~ Cabun (جابون ، جاوون) sözü Yaponiyaya aid sözlərdə istifadə olunurdu (adətən ipəkqurdları üçün) |
Yunanıstan
Yunanıstan dövləti Osmanlı imperiyasından 1830-cu illərdə Avropa dövlətləri və Russsiya köməyi ilə müstəqillik əldə edən kimi yer adlarını dəyişmə siyasətini başladı. Müasir Yunanıstan ərazisi liqvistik və etnik cəhətdən tarix boyu çox fərqli və rəngarəng olsa da, yunan millətçiləri bütün (istisna olmayaraq) slavyan, roman (aroman, frəng, italyan), alban, türk (həmçinin ancaq Türkiyə türkcəsinin əcdadı olan Osmanlı türkcəsi deyil, qədimi türk tayfalarının (məsələn bulqar, avar türklərinin) toponimləri də daxildir. Ayrıca türkcədən keçən ərəb, fars, və qarışıq türk-ərəb-fars toponimləri də) yer adlarına yunancaya rəsmi olaraq dəyişdi. 1830-cu ildən başlayaraq son yer adları dəyişikləri 1998-ci ildə baş verdi, və bu bütün Yunanıstanın yer adlarının yarısını əhatə etməkdədir. 1913-1996 illər arası 4413 yer (şəhər, qəsəbə, kənd v s.) adı dəyişdirildi. Buna əlavə olaraq, köhnə yer adlarını işlədən (şifahi və yazılı) şəxslər qanuna görə mənsuliyyətə cəlb olunurlar. 2005-ci ildə yazılan Yunanıstandakı ad dəyişiklərini qeyd edən siyahı son dəyişiyi 1994-cü ilə aid edir
| İndiki adı | Köhnə dildə qeyd olunmuş adı | Transliterasiya | Qeyd |
|---|---|---|---|
| Afina | آتنە ، آطنە | Atina, Atinə | Orijinal Αθήνα sözündəki θ hərfi rus dilinə Ф şəklində işlənilir, lakin tarixi Azərbaycan yazılarında o səsi t (ت ya ط) əvəz edir |
| Aleksandrupolis | دده آغاج | Dədə Ağac (Dədəağac) | |
| Evbeya | اڪري بوز | Əyriboz | |
| Kefaliniya | كفالونيه ، سفالونی | Kefaloniyə, Səfaloni | Səfaloni və Kefaloniyə (Kefaloniyyə) şəkillərində istifadə olunub |
| Kerkira | کرفوز | Körfüz | |
| Krit | گريد | Kirid (Girid) | |
| Lesbos | مدللی | Midilli | adların ikisi də yunancadır, lakin Midilli (Mytilene Μυτιλήνη) tarixi daha çox işlənilir, bunun səbəbi مدللی sözün türkmənşəli sayılması ola bilər (yəni -li'ni şəkilçi saymışlar) – مدللی (bütün mənbələrdə yazılışı eynidir) sözdə qoşalı ləm hərfi (ل) yan-yana durur (لل), bu hal ancaq ləm ilə qutarıb şəkilçi qoşulan halda yarana bilər, əks halda qoşa ləm deyil, bir ləmin üstündə şəddə olmalı idi |
| نقشه | Nəqşə | ||
| Qarasu | |||
| Qumçiftliyi | |||
| Pirey | Aslan Limanı (Aslanlimanı, Aslanliman) | tarix boyu işləndiyi ad | |
| Salamin | شلمینا | Şələminə | Dictionnaire Turc - Français tome second (1837) kitabında 52-ci səhifədə yazılıb |
| Saloniki | سلانیك | Səlanik | |
| Samos | شامش | Şəmiş | Dictionnaire Turc - Français tome second (1837) 8-ci səhifədə yazılıb. Müxtəlif yerlərdə Samuz (ساموز) da yazılıb. Türkiyə dilində Sisam və Susam deyilir |
| سمادیرك | Səmadirək | ||
| Xios | ساقز | Saqqız | adı saqqız sözündən gəlib |
| Sarışaban | |||
| Yunanıstan | یونان | Yunan | |
| زانت ، زانطه | Zanta, Zant | avropa mənbələrində Zante deyə qeyd olunur |
Həmçinin bax
- Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası
- Orta azərbaycanca
- Azərbaycanca ekzonimlər siyahısı
Qeydlər
-
- Çeh, Xırvat, Macar və s. bənzər adlardan sonra adətən "məmləkəti", "dövləti", "vilayəti" kimi sözlər əlavə olunurdu, indiki qaydaya görə bu sözlərə "±stan5" şəkilçisini əlavə etmək olar, amma daha köhnə mənbələrdə bu söz həm ölkə, həm millət, həm dil üçün işlənilirdi (əlavə şəkilçiyə və ya sözə ehtiyac olmadan)
- Köhnə dildə bəzi sözlərin yazılışı və deyilişi fərqli idi, amma transliterasiyada sözlər müasir Azərbaycan dilinin qaydalarına uyğunlaşdırılmışdır, məsələn, "dəŋiz" yerinə "dəniz", söz əvvəli "Ğ" yerinə "Q", birinci hecada "I" yerinə "İ" və s. kimi yazılmışdır.
- 1939-cu ildə SSRİ hökuməti Azərbaycan dilini kirill əlifbasına keçirtdi və bu səbəblə Avropa ölkələrinin adlarının sonundakı "-ya" (köhnə latın əlifbasında "-ja") şəkilçisi "-ия" (-iya) olaraq dəyişdi: Romanya–Romaniya, Almanya–Almaniya, İtalya–İtaliya və s.
- ی hərfi həm "İ" həm "Y" olduğuna görə Avropa ölkə adlarında "-iya", "-ia", "-ya" fərqi bilinmir (İtaliya–İtalia–İtalya, Rusiya–Rusia–Rusya və s.)
Mənbə
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2024-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-04.
- Goldstein: Press 1 for English. The Dartmouth. Archived from the original on 2018-07-06 and can be viewed on 2018-05-22.
- Namenforschung / Name Studies / Les noms propres. 2. Halbband+Registerband. Walter de Gruyter. 1 Jan 1996. ISBN Archived from the original Arxivləşdirilib 2023-10-05 at the Wayback Machine on 2020-01-03.
- Карманная книга для русских воинов в турецких походах, Санкт-Петербург, 1854
- Белинский В. Г., Полное собрание сочинений 1845–1846
- https://katalog.ibb.gov.tr/kutuphane3/haritalar/Hrt_000187.pdf
- "Azərbaycan" qəzeti, 13 noyabr 1918-ci il, nömrǝ 38
- Grammatiche e Colloquj per imparare le lingue Italiana, Greco - Volgare, e Turca, e varie scienze, Bernardino Pianzola, Tomo III, 1789 (s.125)
- Amirchanianz, A. Kitabi Müqəddəs (az.). Leypsiq. 1891. 1.
- https://www.jstor.org/stable/community.33004119?seq=6 Azərbaycan Qəzeti. 1918–1920. II Cild. 11 noyabr 1918-ci il, nömrǝ 36 (s.180) Londrada Balfur öz nitqində Britaniya müstəmləkatı miyanında laqəni saxlamaq barəsində demişdir ki: Biz işbu əlaqənin heç bir düşmən tərəfindən kəsilməsinə razı ola bilmərik.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;ReferenceBadlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Goodman, Leo A. "Notes on the Etymology of Serendipity and Some Related Philological Observations". Modern Language Notes. 76 (5). May 1961: 454-457. doi:10.2307/3040685.
- Sachi Sri Kantha. "Serendipity: a synopsis of its 260 year life as an English word". January 2016. doi:10.13140/RG.2.1.1107.8163.
- [1] [ölü keçid]
- "Azərbaycan" qəzeti, 5 may 1919-cu il, nömrǝ 172
- https://bitig.kz/index.php?lang=r&mod=1&word=Бешбалык&tid=22&oid=16&m=1 Bolčuda : süŋüšdümiz : qaγanïn : yabγusïn : šadïn : anta ölürtim : elin : anta altïm : otuz yašïma : Besbalïq : tapa : süledim : аltï yolï süŋüšdüm : ... süsin : qop : ölürtim : anta : ičreki ne : kišitin : ... k : yoq boltačï : erti : ...kiši... : uqγalï : kelti : basdïm : Besbalïq : anï üčün : ozdï : otuz artuqï :
- Bosworth, M.S.Asimov-History of Civilizations of Central Asia, Volume 4, Part 2, p.578
- "Arxivlənmiş surət". 2024-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-09.
- Versteegh, Kees; Mushira Eid, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, Vol. I, Leiden: Brill, 2005, 378 ff, ISBN , 9 March 2017 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 11 February 2016
- https://ia600407.us.archive.org/0/items/manchu-textbooks/vdoc.pub_a-comprehensive-manchu-english-dictionary.pdf argali: female of Darwin’s sheep; cf. uhulja
- These passages about Khān Bālq Arxivləşdirilib 2018-08-31 at the Wayback Machine taken from al-Masalik Arxivləşdirilib 2018-08-31 at the Wayback Machinewebsite, which itself is taken from , a travelogue written by .
- The Medieval World Through Muslim Eyes Arxivləşdirilib 2024-09-03 at the Wayback Machine by Abdullah Ibrahim. Archived Version made in 26 Feb, 2020]
- ДРЕВНЕТЮРКСКИЙ СЛОВАРЬ, Ленинград, 1969
- https://bitig.kz/?lang=r&mod=1&tid=1&oid=15&m=1 Arxivləşdirilib 2022-06-30 at the Wayback Machine qop : etdim : ulamtї : aňїγ yoq : Türük : qaγan : Őtüken : yїš : olursar : elte : buŋ yoq : іlgerü : Šantuŋ : yazїqategi : süledim : Taluyqa : kičig : tegmedim : birgerü : Toquz : Ersenke : tegi : süledim : Tüpütke : kičig : tegmedim : qurїγaru : Jenčü ügüz :
- Sheila Hollihan-Elliot. Muslims in China. Mason Crest Publishers. 2006. səh. 55. ISBN .
For most of their history, the Uyghurs lived as tribes in a loosely affiliated nation on the northern Chinese border (sometimes called East Turkestan).
- William Samolin. East Turkistan to the Twelfth Century. : Mouton & Co. 1964. səh. 9.
The general boundaries of East Turkistan are the Altai range on the northeast, Mongolia on the east, the Kansu corridor or the Su-lo-ho basin on the southeast, the K'un-lun system on the south, the Sarygol and Muztay-ata on the west, the main range of the T'ien-shan system on the north to the approximate longitude of Aqsu (80 deg. E), then generally northeast to the Altai system which the boundary joins in the vicinity of the Khrebët Nalinsk and Khrebët Sailjuginsk.
- Bazin, Louis; Hamilton, James (1991), “L’origine du nom Tibet”, in Ernst Steinkellner, editor, , pages 9–28.
- PDF versiyası, səh. 61. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh.
- Армянская ССР. Административно-территориальное деление на 1-е января 1948 г. (Первое). Ер.: Армгосиздат. Адамян Н.К. 1948.
- https://collections.lib.uwm.edu/digital/collection/agdm/id/6121/rec/8%7CCaucasus Caucasus 1906 map, Ordnance Survey Office, Great Britain
- Avetisian, Kh. Artashat Արտաշատ // Haykakan sovetakan hanragitaran Հայկական սովետական հանրագիտարան [Armenian Soviet Encyclopedia] (erməni). 2. Yerevan. 1976. səh. 136.
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki Arxivləşdirilib 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine xəritələri
- Военно-топографическая пятиверстная карта Кавказского края (Kafkasya 5-verst haritası, 1913/1926 basımı) ve D. D. Pagirev, Алфавитный указатель к пятиверстной карт..., Tiflis 1913.
- Hakobian, T. Kh.; Melik-Bakhshian, St. T.; Barseghian, H. Kh. (1998). "Jermuk" Ջերմուկ. Hayastani ev harakitsʻ shrjanneri teghanunneri baṛaran Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան [Dictionary of Toponymy of Armenia and Adjacent Territories] (in Armenian). Vol. 4. Yerevan State University Publishing House. pp. 402-403.
- Военно-топографическая пятиверстная карта Кавказского края, Пагирев, Алфавитный указатель к пятиверстной карт..., Тифлис, 1913.
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" "Arxivlənmiş surət" (PDF). Archived from the original on 2015-07-21. İstifadə tarixi: 2024-10-04., Bakı, "Elm", 2002.
- Həsənov S.Karvansaranın türk abidələri Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. Xalq qəzeti.- 2007.- 9 oktyabr.- S. 7.
- "Тавуш". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-08-15.
- [Словарь географических названий]
Каравансарай — тюрк.
- Кавказский календарь на 1917 год [Caucasian calendar for 1917] (Russian) (72nd). Tiflis: Tipografiya kantselyarii Ye.I.V. na Kavkaze, kazenny dom. 1917. 214–221. 4 November 2021 tarixində arxivləşdirilib.
- https://western-azerbaijan.az/qirxbulaq/ Arxiv surəti 7 sentyabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında QIRXBULAQ
- Армянская ССР. Административно-территориальное деление на 1 мая 1971 года. Ер.: Айастан. 1971.
- Ğevond Alişan, Şirak, Venedik 1881 [Xəritə: Damadyan 1880]
- Armyanskaya SSSR Administrativno-Territorialnoye Deleniye, Yerevan 1971.
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki Arxivləşdirilib 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi xəritəsi Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine
- http://www.aniarc.am/2021/06/23/armenian-army-conquers-zangibasar-haraj-1920/ Arxiv surəti 14 noyabr 2021 tarixindən (Wayback Machine) saytında [Armenian forces capture Zangibasar (now Masis): 23 June, 1920]. ANI Armenian Research Center (in Armenian). 23 June 2021. Retrieved 24 June 2021.
- Mir Mehdi Xəzani. Kitabi-tarixi — Qarabağ, "Qarabağ- namələr", II kitab, Bakı, "Yazıçı", 1991. s. 187
- Военно-топографическая пятиверстная карта Кавказского края, Пагирев, Алфавитный указатель к пятиверстной карт..., Тифлис, 1913.
- Армянская ССР Административно-Территориальное Деление, Ереван, 1971.
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki Arxivləşdirilib 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine xəritələri
- PDF versiyası, səh. 93. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh.
- Eldar İsmayıl. "Ermənistan türklərinin 1988-ci il soyqırımı" (yenidən işlənmiş ikinci nəşri); Redaktor: Arif Məmmədli. Bakı, "Səda" nəşriyyatı, 2014. . səh.227
- https://www.nisanyanyeradlari.com/?l=40.8339%2C44.26776&o=u Sovyet döneminde hamamlu raion'unun merkezi olan köy önemli bir sanayi kenti haline geldi. 1988 depreminde tamamen yıkılan kentte nüfusun üçte biri hayatını kaybetti.
- Спитак // Собаки — Струна. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 24, кн. I).
- Спитак // Географический энциклопедический словарь: географические названия / Гл. ред. В. М. Котляков. — 3-е изд., доп. — М.: Большая российская энциклопедия, 2003. — С. 705. — 903 с. — 5000 экз. — ISBN 5-85270-216-1.
- Акопян Т. Х., Мелик-Башхян Ст. Т., Барсегян О. Х. Словарь топонимов Армении и прилегающих территорий Arxiv surəti 29 noyabr 2021 tarixindən (Wayback Machine) saytında = Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան. — Ер.: Изд-во , 1998. — Т. 4. — С. 685-686.
- Степанаван // Сокирки — Стилоспоры. — М. : Советская энциклопедия, 1956. — (Большая советская энциклопедия : [в 51 т.] / гл. ред. Б. А. Введенский ; 1949—1958, т. 40).
- Hakobian, T. Kh.; Melik-Bakhshian, St. T.; Barseghian, H. Kh. (1988). "Tsaghkadzor" Ծաղկաձոր. Hayastani ev harakitsʻ shrjanneri teghanunneri baṛaran Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան [Dictionary of Toponymy of Armenia and Adjacent Territories] (in Armenian). Vol. 2. Yerevan State University Publishing House. pp. 833-834.
- Arzumanian, Makich, ed. (1979). "Tsaghkadzor" Ծաղկաձոր. Haykakan sovetakan hanragitaran Հայկական սովետական հանրագիտարան [Armenian Soviet Encyclopedia] (in Armenian). Vol. 5. Yerevan. p. 110-111.
- Армянская ССР Административно-Территориальное Деление, Ереван, 1971.
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki Arxivləşdirilib 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi xəritəsi Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine
- https://www.prlib.ru/item/417321 Кавказский календарь на 1916 год, Tiflis
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki Arxivləşdirilib 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi Arxivləşdirilib 2017-05-10 at the Wayback Machine xəritələri
- "Vayk, Vayots Dzor". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-21.
- Армянская ССР, 1948. səh. 76
- "Եղեգնաձոր". caa.am. 21 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 February 2021.
- Moghtader, Gholam-Hussein (2008). The Great Batlles of Nader Shah, s. 56. Donyaye Ketab
- Michael Axworthy (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, s. 205. I. B. Tauris
- https://art.thewalters.org/detail/79840/map-of-the-island-of-corsica/ Arxivləşdirilib 2024-09-07 at the Wayback Machine Map of the Island of Corsica
- "Arxivlənmiş surət". 2024-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-07.
- Xavier de Planhol; Paul Claval. An Historical Geography of France (illustrated). Cambridge University Press. 1994. səh. 84. ISBN .
- https://nlevshits.com/dokument-centralnogo-ispolnitelnogo-komiteta-sssr-i-bjuro-nkvd-1936-goda-o-pereimenovanii-v-transkripciju-togo-vremeni-gruzinskih-gorodov/ Документ Центрального исполнительного комитета СССР и бюро НКВД 1936 года о переименовании в транскрипцию того времени грузинских городов
- Абастумани // . 1 (65000 nüs.). М: Большая Российская энциклопедия. С. Л. Кравец. 2005. 10. ISBN .
- Qarapapaqlar və onların XIX əsr hərb tarixi. Müəllif, Hacıyev Fəxri Valeh oğlu. Nəşriyyat, Səda. Nəşr yeri, Bakı. Nəşr ili, 2005. ISBN, 586874-032-7.
- https://www.google.ru/books/edition/Генерал_Денисов/vfwCEQAAQBAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=кемерли+Екатеринофельд&pg=RA2-PA1914-IA4&printsec=frontcover
- Дманиси // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. III ҹилд: Гајыбов—Елдаров. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1979. С. 488.
- Borçalı toponimləri. Müəlliflər: Mədəd Çobanov və Müşfiq Çobanlı; Elmi redaktorlar: f. e. d. Tofiq Əhmədov, f. e. d. Buludxan Xəlilov, f. e. d. Şurəddin Məmmədli. Əlavələr olunmuş və yenidən işlənmiş dördüncü nəşr. Bakı: "Borçalı" nəşriyyatı, 2012, səh. 135.
- https://demokratikmusavat.com/az/article/24357 Arxivləşdirilib 2023-12-20 at the Wayback Machine Bolus-Bolnisi, Sarvan-Marnauli, Qarayazı-Qardabani, Başkeçid -Dmanisi, Barmaqsız-Tsalka, Ağbulaq-Tetriçkaro, Qaraçöp-Saqareco, Xəzəryurdu-Kaspi, Qara El -Kareli, Telav-Telavi, Səfiabad-Qori, Qaval-Laqodexi, Sığnaq-Siqnaxi, Bəytaxtı-Xaşuri, Tiflis-Tbilisi, Bostandərə-Rustavi Azərbaycan türklərinə məxsus olan adlar gürcü adları ilə əvəzlənib.
- https://xudaferin.eu/gurcustanda-soydaslarimizin-son-durumu.html Arxivləşdirilib 2023-12-20 at the Wayback Machine Gürcüstanda soydaşlarımız əsasən Tiflis, Marneuli (Sarvan), Bolnisi (Bolus), Qardabani (Qarayazı), Dmanisi (Başkeçid), Salka (Barmaqsız), Tetritskaro (Ağbulaq), Saqareco (Qaraçöp), Kaspi (Xəzəryurdu), Kareli (Qara El), Telavi, (Telav), Qori (Səfiabad), Aqara, Laqodexi (Qaval), Siqnaxi (Sığnaq), Kutaisi, Rustavi, Batum və Xaşuri (Bəytaxtı) kimi şəhərlərdə yaşayırlar.
- https://www.jstor.org/stable/pdf/community.33004082.pdf?refreqid=fastly-default%3Aa9f389e963a7aab2bad03f525118baf6&ab_segments=0%2Fbasic_search_gsv2%2Fcontrol&origin=&initiator=search-results&acceptTC=1 Azərbaycan Qəzeti, 1918, 34-cü nömrə
- Borçalı toponimləri. Müəlliflər: Mədəd Çobanov və Müşfiq Çobanlı; Elmi redaktorlar: f. e. d. Tofiq Əhmədov, f. e. d. Buludxan Xəlilov, f. e. d. Şurəddin Məmmədli. Əlavələr olunmuş və yenidən işlənmiş dördüncü nəşr. Bakı: "Borçalı" nəşriyyatı, 2012, səh. 232.
- Borçalı toponimləri. Müəlliflər: Mədəd Çobanov və Müşfiq Çobanlı; Elmi redaktorlar: f. e. d. Tofiq Əhmədov, f. e. d. Buludxan Xəlilov, f. e. d. Şurəddin Məmmədli. Əlavələr olunmuş və yenidən işlənmiş dördüncü nəşr. Bakı: "Borçalı" nəşriyyatı, 2012, səh. 128.
- Zirvə İnformasiya Mərkəzi. "Barmaksız (Zalqa) rayonu" (az.). zim.az. 2016-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-23.
- Ағбулаг // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IX ҹилд: Спутник—Фронтон. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1986. С. 216.
- Borçalı toponimləri. Müəlliflər: Mədəd Çobanov və Müşfiq Çobanlı; Elmi redaktorlar: f. e. d. Tofiq Əhmədov, f. e. d. Buludxan Xəlilov, f. e. d. Şurəddin Məmmədli. Əlavələr olunmuş və yenidən işlənmiş dördüncü nəşr. Bakı: "Borçalı" nəşriyyatı, 2012, səh. 125.
- Zirvə İnformasiya Mərkəzi. "«Ağ-Bulaq» (Tetri-Sxaro) rayonu" (az.). zim.az. 2016-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-23.
- Steven I. Wilkinson Votes and Violence: Electoral Competition and Ethnic Riots in India 2006 Page 23 "The BJP proposed in 1990 and 2001 that Ahmedabad be renamed "Karnavati." Hindu, June 1 1, 2001. Similar proposals have been made to restore Allahabad to "Prayag", as it had been known as before the Mughal era.
- Abishek, Kumar (17 October 2018). "From now on, Allahabad to be Prayagraj". India Today.
- "Hoshangabad is now Narmadapuram after Centre approves MP government's name-change proposal". DNA. 5 February 2022. 5 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 March 2022.
- "MP: Private Bill to rename Hoshangabad district passed". The Indian Express (ingilis). 6 March 2021. 6 March 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 March 2021.
- Abrahamian, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. pp. 123–163. ISBN 9780691053424. OCLC 7975938.
- Niknafs, Hojat, Tribes of Arasbaran and Qaradaghis in Iran (PDF), 2014, 2022-10-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: 2024-09-05
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-05.
- https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/sulduz-SIM_7168 Arxivləşdirilib 2023-09-24 at the Wayback Machine Minorsky V. Sulduz (volume 9)
- Official website of Governor of Poldasht county :شهرستان پلدشت Arxivləşdirilib 2018-04-23 at the Wayback Machine
- "اسم قدیم و جدید شهرهای ایران". 2024-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-19.
- "Şahmərəsinin türkcə-farsca lüğətində Tikan adının mənasına bax, səhifə 442" (PDF). 2024-04-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-19.
- "The Battle of Ayun Kara, Palestine, 14 November 1917". Desert-column.phpbb3now.com. 14 August 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 September 2011.
- Muhammad al-Idrisi, Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq. p.754 QID:Q1089336
- Ahmed Tawfiq Al-Madani. Muslims in Sicily and southern Italy (المسلمون في جزيرة صقلية وجنوب إيطاليا)
- “In the year 253 Hijri (867-868), Khafajah marched from Balram (Palermo) to the city of Saraqusah () and Qaṭāniyyah (), ruining the land and destroyed its crops.” , al-Kamal fi at-Tarikh.
- , Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq Arxiv surəti 22 may 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında. p.596 QID:Q1089336
- Muhammad bin Abdul-Mun'im Al-Hamiri, الروض المعطار في خبر الأقطار., p.465,
- Muhammad al-Idrisi, Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq. p.596 QID:Q1089336
- Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq. p.742 QID:Q1089336
- «(...) and twelve miles from it to the anchorage of Messina (...)». Məhəmməd İdrisi, Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq Arxiv surəti 22 may 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Muhammad bin Abdel Mun'im al-Hamiri, al-Rawd al-Matar fi Khabar al-Aqtar (الروض المعطار في خبر الأقطار), p. 382, QID:Q6417674
- Muhammad al-Idrisi, Nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq. p.630 QID 1089336
- Dictionnaire Turc - Français, Tome Premier, 1835 (s.296)
- Hussein Munis (1987). Atlas of the history of Islam. Cairo (1st edition). Al-Zahraa for Arab Media(الزهراء للإعلام العربي). p.163 ISBN 977-14-7049-3. QID: Q114648616.
- Лазар Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, Том II, Санкт-Петербург, 1871
- Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, 1905
- https://ibn.idsi.md/sites/default/files/imag_file/81_90_Toponimia%20Bugeacului_aspecte%20si%20conexiuni%20interdisciplinare%20%28III%29.pdf Arxiv surəti 12 avqust 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Anatol EREMIA Toponimia Bugeacului: aspecte și conexiuni interdisciplinare (III) Comrat, oraș în Găgăuzia (din num. trib. tăt. komrat / komürat);
- https://magazines.ulbsibiu.ro/arheologie/publicatii/bibliotheca/relatii%20interetnice%20in%20transilvania/6%20madgearu/articol1.htm Arxiv surəti 21 aprel 2009 tarixindən (Wayback Machine) saytında s-a putut demonstra că Brasso, devenit apoi Braşov, provine din termenul türcic Barasu, care înseamnă “apă albă”.
- https://www.google.ru/books/edition/Siebenbürgisches_Archiv/iCs9AAAAIAAJ?hl=ru&gbpv=1&bsq=Barasu+turc&dq=Barasu+turc&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Scriptorum_veterum_nova_collectio_e_vati/hpAhAQAAMAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Iergogi&pg=RA1-PA662&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Collectanea_z_Dziejopisow_Tureckich_Rzec/9c5TAAAAcAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Jergiogi&pg=PA94&printsec=frontcover Collectanea z Dziejopisow Tureckich Rzeczy Do Historyi Polskiey Sluzacych. (Collectaneen aus türkischen Geschichtschreibern zur Geschichte Polens)
- Tahir Sezen, Osmanlı yer adları, Ankara, 2017
- Rásonyi, László, "Bulaqs and Oguzs in Medieval Transylvania" (PDF), Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, , 33, 1979: 135, 2022-11-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: 2024-09-13
- [2] Arxiv surəti 12 yanvar 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2019-01-12 at the Wayback Machine В разное время Анапа была известна и под другими названиями: греч. Горгиппия, генуэзск. Мапа (или Maparium), тюрк. Бугуркала (см. Бугур).
- [3] {{Webarchive|url=
- http://elib.shpl.ru/ru/nodes/20264-vyp-61-stavropolskaya-guberniya-po-svedeniyam-1873-goda-stavropol-1874#mode/inspect/page/13/zoom/6 Arxivləşdirilib 2016-04-05 at the Wayback Machine Св. Крестъ (по армянски Карабаглы)
- Энциклопедический словарь (rus). 32. Sankt-Peterburq: F. A. Brokgauz, I. A. Efron. 1895. 647.
- Исторические сочинения Дагестана на тюркских языках, Оразаев, 2003
- "Arxivlənmiş surət". 2024-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
- Г. М.-Р. Оразаев, Исторические сочинения Дагестана на тюркских языках, Махачкала, 2003
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-27.
- Поспелов, 2008 (231)
- Поспелов, 2008
- https://t.me/khariteh/81 Краснодар был заложен на месте прошлом мусульманского поселения (о чём говорят полумесяцы к символу города) Beledi-Kevi или Belettecoi или Boletacoi
- https://t.me/khariteh/78 Город Краснодар был построен на урочище "Карасунский Кут". Карасун - это в прошлом река, а ныне цепь озёр, Кут с укр. переводится как "угол"
- "История и символика села Курджиново". 2018-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-21.
- А. В. Старчевский, Кавказский толмач, Санкт-Петербург, 1891
- https://www.google.ru/books/edition/Tarikhi_Derbend_name_s_9_i͡u_prilozhen/WoZ6OyfqPlMC?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи&pg=PA43&printsec=frontcover Tarixi Dərbəndnamə (s.43)
- https://www.google.ru/books/edition/Derbend_Nâmeh/La09AAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Дербенд-наме&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Сборник_материалов_дл/eB7VAAAAMAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи-кала&pg=RA7-PA10&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Putevoditel_po_Kavkazu/70wEAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи-кала&pg=RA1-PA418&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Putevoditel_po_Kavkazu/70wEAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи-кала&pg=RA1-PA418&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Сборник_статистическ/2HxJAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи-кала&pg=RA3-PA4&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Pamiatnaia_knizhka_Dagestanskoi_oblasti/MUoEAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи-кала&pg=PA159&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Извѣстія_Кавказскаго/1wDxAAAAMAAJ?hl=ru&gbpv=1&bsq=анджи-кала&dq=анджи-кала&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Сборник_статистическ/2HxJAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=анджи+петровское&pg=RA3-PA4&printsec=frontcover
- https://grozny-news.net/society/2024/10/02/183020.html
- http://tili.tadarlar.ru/tadar/rus-shor.html Arxiv surəti 6 iyul 2018 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2018-07-06 at the Wayback Machine От Мысков до Новокузнецка. Томазақтаң Аба-тура четтире
- https://books.google.az/books?id=5iL_AgAAQBAJ&lpg=PA240&ots=klWhC-KlZH&dq=%22аба-тура%22&hl=ru&pg=PA240#v=onepage&q&f=false Arxiv surəti 8 yanvar 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2019-01-08 at the Wayback Machine Аба-Тура Кузнецк
- http://altai-mountains.ru/articles/?idnews=4051 Arxiv surəti 9 yanvar 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 2019-01-09 at the Wayback Machine Алтайцы до сих пор называют Томск Том-тура (букв.: город на реке Томь), Кузнецк — Аба-тура (поселение абинцев), Бийск — Jаш-тура (искажённое от Таш-тура — букв.: город из камня, то есть крепость)
- Старчевский, Русский южно и средне-азиатский проводник переводчик, 1896 (s. 135)
- Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, том четвертый, 1911 (s.16)
- Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, том третий, 1905 (s.1184)
- Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, том I, 1869 (s.577)
- http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=203052&pno=41 Arxivləşdirilib 2024-09-02 at the Wayback Machine Dirilən adam, Mir Cəlal «Balşavet köpək uşağı... Bura da sizə Ərəsey-zad deyil ha, onu bilin!»
- https://mnjurnal.az/az.php?go=190612pdf Arxivləşdirilib 2024-05-02 at the Wayback Machine Molla Nəsrəddin (orijinal nüsxə), Tiflis, 1906, № 12 (s.7 فـتيلبورك)
- https://mnjurnal.az/az.php?go=191419pdf Arxivləşdirilib 2024-09-01 at the Wayback Machine Molla Nəsrəddin (orijinal nüsxə), Tiflis, 1914, № 19 (s.6 فيتيلبورك)
- http://calilbook.musigi-dunya.az/p/peterburg.html Arxivləşdirilib 2019-10-31 at the Wayback Machine Peterburq, Sankt-Peterburq… İstər "Molla Nəsrəddin" jurnalında çap edilmiş satirik teleqramlar içərisində, istərsə də yazıçının ayrı-ayrı personajlarının nitqində P. adına (bəzi mənbələrdə "Fitilbörk" şəklində) tez-tez təsadüf olunur.
- http://www.azerbaycandili.az/Synopsis/Download/3364/QULİYEVA%20ZÜLFİYYƏ%20BORİS%20QIZI.pdf Arxivləşdirilib 2019-08-19 at the Wayback Machine Ümumiyyətlə, C. Məmmədquluzadənin bədii əsərlərində və felyetonlarında rus və Avropa mənşəli toponimlər üslubi cəhətdən müxtəlif variantlarda verilmişdir. Məsələn, Rusiya/ Ruset/ Rusiyyə; Moskva /Moskov/Məskov ; Peterburq/Petroqrad/Fitilbörk; Firəngistan/Frəngistan/Fransa və s.
- http://anl.az/el/h/h001/h001004/mm002.htm Arxivləşdirilib 2019-06-05 at the Wayback Machine Ax gözəl Fitilbörk. Ey yerin behişti. Qurtar bizi bu cəhənnəmdən.
- http://teref.az/arasdirma/73495-baki-milyonchusunun-rus-imperatoru-nikolayla-maraqli-serguzeshti-tarx.html Arxivləşdirilib 2022-03-31 at the Wayback Machine … Əlim hər yerdən üzüldü, başladım Fitilbörk küçələrində hərlənməyə.
- Булычев М. В., Максимов Е. К.: Четыре века: сборник статей, посвящённый 400-летию Саратова, 1991
- Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е. М. 2001.
- Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. 2006.
- Коллектив авторов. «Саров — это мы!». — Саров: ООО «Риц», 2009. — 248 с.
- https://www.google.ru/books/edition/Саровская_пустынь/GP5NAAAAMAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Сараклыч&pg=PP2&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Полное_собрание_сочин/7VjrDwAAQBAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Сараклич&pg=PT862&printsec=frontcover
- Древнетюркский словарь, Ленинград, 1969 г. (стр. 465) "Seläŋä. Река Селенга"
- https://books.googleusercontent.com/books/content?req=AKW5QacLhSq3J5YJELrRrxRZ1iSBNVQe5Hoi958weNVAggP2EfP6kd7iRiTR6PTvsX3utQ70st0f0RmGFXqj0XUu1jYpOIaZvac3jDA-pc4AILYfzHtwwBnVWfnlIJygxtTZ8Yu4tloKj0xgqC6iAMB6oXajh-oDNKvnd2iUhp-0HHn3vGk_w_11IPoiv0Tc3c-HdEhRQv69NqCndHmZVIm9tKfEIsPdQr1C1slewXFoffyK0jk0jAgzpPoHHv9xx8SC1fzCW8by3g9v2iuzLFv2-jPMHLHdZ30NZhNqk8NkPb7Bl44F210 Опытъ словаря тюркскихъ нарѣчий (s.478)
- ارتە برلەن قايناماقدە بو بازاز ИРТӘ БЕРЛӘН КАЙНАМАКТА БУ БАЗАР...
- . Book VI, chapter 14. Σκυθίας τῆς ἐντὸς Ἰμάου ὄρους θέσις // Nobbe, Karl Friedrich August (redaktor). Geographia (yunan). Leipzig: Karl Tauchnitz. 1843. səh. vol. 2, p. 122.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;Clauson1972adlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Clauson, Gerard (2005). Studies in Turkic and Mongolic Linguistics. pp. 75–76, 124.
- Golden, Peter B. (1992) An Introduction to the History of Turkic Peoples. p. 155
- https://t.me/khariteh/48 Махмуд Кашгари написал это слово с огласовками как اَتِل соотвественно произношение либо ÄTİL либо ATİL
- https://diletant.media/articles/45291582/ Arxiv surəti 21 iyul 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında По одной из версий, имя Аттила произошло от исковерканного «Итиль» — древнего названия Волги.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-17.
- Название свое город получил, по преданию, от рч. Царицы, на берегах которой во времена татарского владычества жила какая-то царица; вероятнее же, что в основании его лежат татарские слова «сари-су» (Желтая река) или «сара-чин» (желтый остров)
- В. В. Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, том второй, Санкт-Петербург, 1899 (s. 1202)
- "Яндекс". yandex.ru. İstifadə tarixi: 2022-07-16.
- "Book Viewer". ebook.bashnl.ru. 2022-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-16.
- Г р у м- Г р ж и м а й л о , Цит. соч., стр. 59. "Стало быть, кыпчаки и на юге России появились не позже X в., хотя русские летописные данные сообщают о них только с 1055 года.1) Древнее их местожительство, согласно Юань-Чао-Ми-ши (Архимандрит Палладий — примечание к «Юань-Ши» в «Трудах членов Российской духовной миссии в Пекине», IV, стр. 249) было в Чжа-лянь-Чуань, т. е. в долине Чже-лянь — название, напоминающее и змеиную реку и змеиную гору, откуда Змеиногорск на Алтае)"
- https://books.google.com/books?id=Z9whEAAAQBAJ Florian Riedler, The Balkan Route: Historical Transformations from Via Militaris to Autoput, Nenad Stefanov, isbn=978-3-11-061706-1
- "В Согде переименованы несколько поселков, селений и джамоатов". Новости Таджикистана-ИА «Азия-Плюс». 2013-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-20.
- Erol Tuncer (2002). "Osmanlı'dan günümüze seçimler, 1877-1999". Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı. ss. s. 302.
- "DERLEME SÖZLÜĞÜ (TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARI SÖZLÜĞÜ)". Türk Dil Kurumu (türk). 1965. 2018-12-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-05.
- "Arxivlənmiş surət". 2024-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-30.
- Сапожников, 2000
- Березань // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- "Форпост-2019: в Аккермане создали средневековое поселение и проводят рыцарские бои (фоторепортаж)". Украинская служба информации. 2019-07-23. 2020-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-20.
- "В Аккермане машина провалилась в образовавшуюся на дороге яму". Думская. 2019-08-04. 2020-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-20.
- Знойко А. П. Мифы Киевской земли и действия стародавние. К.: Молодь, 1989, стр. 284.
- "Arxivlənmiş surət". 2018-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-01.
- Карта Украины с изображением реки Днепр с притоками и размещёнными на них крепостями (вторая половина XVII - первая половина XVIII вв.)
- https://papacoma.narod.ru/maps/turki_zannoni.htm Фрагменты карт северо-западного Причерноморья из коллекции Риччи Заннони
- https://www.google.ru/books/edition/Zemlټia_i_lټiudi_t_8_Indīټia_i_Indo/UPsWAAAAYAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Койдакъ+татарски&pg=PA841&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Запорожье_в_остатках/N-fTAAAAMAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Кодакъ+название&pg=PA47&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Вольности_запорожски/2q5SAvOrFy0C?hl=ru&gbpv=1&dq=Кодакъ+название&pg=PA38&printsec=frontcover
- https://www.google.ru/books/edition/Сказанія_о_населенных/x0BOAAAAcAAJ?hl=ru&gbpv=1&dq=Койдакъ+название&pg=PA512&printsec=frontcover
- https://bibliotekatatarska.pl/wp-content/uploads/2021/09/aksak-korsak.pdf Istnieje domniemanie, że jej pochodzenie, wcześniej Kodak, jest turkijskie: od czasownika koymak, któreznaczy kłaść.
- Słownik karaimsko-rosyjsko-polski. Wydawnictwo “Russkij Jazyk”. Bednarczuk, L. (1976) (s.684)
- Эвлия Челеби. Книга путешествия: (Извлечения из сочинения турецкого путешественника XVII века): Перевод и комментарии. Вып. 1: Земли Молдавии и Украины / Институт народов Азии АН СССР. — М.: ИВЛ, 1961. — (Памятники литературы народов Востока. Переводы. VI).
- "Arxivlənmiş surət". 2023-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-02.
- Словарь української мови / Упор. з дод. влас. матеріалу Б. Грінченко : в 4-х т. — К. : Вид-во Академії наук Української РСР, 1958. Том 3, ст. 46. Дата обращения: 22 октября 2018. Архивировано 22 октября 2018 года.
- Карта Украины с изображением реки Днепр с притоками и размещёнными на них крепостями (вторая половина XVII - первая половина XVIII вв.)
- Херсонская губерния // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Скальковский, А. А. Болгарские колонии в Бесарабии и Новороссийском крае. Статистический очерк. Одесса, 1848, с. 52-53
- "О Кременчуге". 2013-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-02.
- https://t.me/khariteh/87 На всех тюркских картах Крымский Полуостров всегда означался как قريم آطهسی Кърым Адасы Qırım Adası, что переводится как Остров Крым или Крымский Остров
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Linguarum Orientalum Turcicæ, Arabicæ, Persicæ, 1680 (Grammaticæ Turcicæ) (s.19)
- Новосельский А. А. Борьба Московского государства с татарами в первой половине XVII века. М.;Л.: АН СССР, 1948 (s.33)
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2787662 Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde 1641-1642 Azak Seferi 1641-1642 Azov Expedition in Evliya Çelebi’s Travelbook Mücahit Orkun İKİNCİ
- https://www.google.no/books/edition/Черноморье/gRUqv51XAgEC?hl=ru&gbpv=1&dq=Balisera&pg=PA212&printsec=frontcover
- Słownik Karaimsko-rosyjsko-polski, Moskwa, 1974 (p.684)
- https://www.oldmapsonline.org/en/Kazakhstan?gid=4f2b8ff6-7fd9-400d-a660-d6e54aa23cd3#position=9.3963/46.9759/31.994&year=1772
- http://bazar.nikolaev.ua/content/откуда-витовка-пошла Arxiv surəti 18 may 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Откуда Витовка пошла?
- https://shron3.chtyvo.org.ua/Sereda_Oleksandr/Osmansko-ukrainske_stepove_porubizhzhia_v_osmansko-turetskykh_dzherelakh_XVIII_st.pdf? Олександр Середа ОСМАНСЬКО-УКРАЇНСЬКЕ СТЕПОВЕ ПОРУЫЖЖЯ в османсько-турецьких джерелах XVIII ст.
- "Сайт проекта 1775.dp.ua. (Внутренние воды, реки Криворожья, река Саксагань)". 1775.dp.ua (rus). 2018-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-03.
- "Azərbaycan" qəzeti, 23 may 1919-cu il, nömrǝ 186
- "Arxivlənmiş surət". 2022-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-01.
- https://archive.org/details/evliyaelebisey05evliuoft/page/264/mode/2up
- Dizionario Italiano e Turco, Milano, 1834
- https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5a/Delineatio_generalis_Camporum_Desertorum_vulgo_Ukraina_%281648%29.jpg Arxiv surəti 16 aprel 2023 tarixindən (Wayback Machine) saytında (cənub yuxarıda göstərilib)
- Alexandre Handjéri, Dictionnaire Français - Arabe - Persan et Turc, Moscou, 1840 (s.231)
- Dictionnairre Français-Turc, 1905
- Kitab-i ləhcə əl-məani-i əl-Ceymis Redhaus əl-İngilizi, 1911 (s.65)
- Türki Lüğət, Lazar Budaqov, 1869
- "Category:Ottoman Manuscript World Encyclopedia - Wikimedia Commons". commons.wikimedia.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-10-09.
- Alexandre Handjéri, Dictionnaire Français - Arabe - Persan et Turc, Moscou, 1841 (s.743)
- https://d35fbhjemrkr2a.cloudfront.net/Images/Shop/7/Product/9818/400/a87449fc18534d03bd21eb061d7521ee.jpg
- https://tokyocamii.org/ar/حول-جامع-طوكيو/
- https://d35fbhjemrkr2a.cloudfront.net/Images/Shop/204/Product/21777/400/b6d6c248612247a3b786edadc1ee8569.jpg
- https://play.google.com/books/reader?id=f4gyAQAAMAAJ&pg=GBS.PA22&hl=ru Объяснительный словарь татарских, грузинских и армянских слов, вошедших в матеріалы для изученія экономическаго быта государственных крестьян Закавказскаго края, С. П Зелинскій, 1889 г.
- Tsitselikis, Konstantinos. Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers. Martinus Nijhoff Publishers. 2012. səh. 49. ISBN .
- Zacharia, Katerina. Hellenisms: culture, identity, and ethnicity from antiquity to modernity. Martinus Nijhoff Publishers. 2012. 230–233. ISBN .
- Zacharia, Katerina (2012). Hellenisms: culture, identity, and ethnicity from antiquity to modernity. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 230–233. ISBN 9789004221529.
- Zacharia, Katerina (2012). Hellenisms: culture, identity, and ethnicity from antiquity to modernity. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 230–233. ISBN 9789004221529.
- Zacharia, Katerina (2012). Hellenisms: culture, identity, and ethnicity from antiquity to modernity. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 230–233. ISBN 9789004221529.
- Zacharia, Katerina (2012). Hellenisms: culture, identity, and ethnicity from antiquity to modernity. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 230–233. ISBN 9789004221529.
- Tsitselikis, Konstantinos (2012). Old and New Islam in Greece: From Historical Minorities to Immigrant Newcomers. Martinus Nijhoff Publishers. p. 50. ISBN 9789004221529.
- Whitman, Lois (1990). Destroying Ethnic Identity: The Turks of Greece. Human Rights Watch. p. 1. ISBN 9780929692708.
Since 1977, all Turkish village names have been changed to Greek names; it is forbidden to use Turkish names for official purposes, on pain of fines or imprisonment. In addition, giving the Turkish name in parentheses following the Greek name is not allowed. The Minority Rights Group, Minorities in the Balkans, op. cit., page 33.
- Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, Vienna, 1687 (s. 484)
- Peter Mackridge, Language and National Identity in Greece, 1766-1976, Oxford, 2009, p. 21.
- Antonia Ciadyrgy, Dizionario Italiano e Turco, Milano, 1834 (s.734)
- A comprehensive Persian-English dictionary, London, 1892 (s.607)
Ədəbiyyat
- Mahmud Kaşğari, Divanü Lüğat-it-Türk, Bağdad, XI əsr
- Alexandre Handjéri, Dictionnaire Français — Arabe — Persan et Turc, Tome Premier, Moscou, 1840
- Alexandre Timoni, Fransızca və Türkcə təkəllüm risaləsi, Paris, 1854
- Mayor İosif Silosani, Mükalimət cədidə, Tiflis, 1856
- Л. М. Лазарев, Турецко-татарско-русский словарь наречий османского, крымского и кавказского с приложением краткой грамматики, Москва, 1864
- Лазар Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, Том I, Санкт-Петербург, 1869
- Лазар Будагов, Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, Том II, Санкт-Петербург, 1871
- Firəngistan məktubları, Monla Abbas, Bağçasaray, 1891
- A. Amirchanianz, Kitabi Müqəddəs yəni əhdi ətiq, 1891
- В. В. Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, том первый, Санкт-Петербург, 1893
- В. В. Радлов, Опыт словаря тюркских наречий, том второй, Санкт-Петербург, 1899
- Mirzə Yahya bəy Haqverdi, Mükalimələr ərəbi, farsi, türki və rus, Sankt-Peterburq, 1900
- Coğrafiyayi-töhfeyi nəsuhiyyə; Nəsuh Həsən; tərc. ed. Axund Hacı Məhəmməd Həsən Mövlazadə; Bakı, 1904
- Abbasqulu Xan Sərtib, Rus, Fars, Türk lüğəti, mükaliməsi və əlifbası, Tehran, 1908
- Sultan Məcid Qənizadə, Lüğət Rusi və Türki, Bakı, 1909
- Q. R. Mirzəzadə, Ümumi coğrafiya, Bakı, 1916
- Əli Ağa Şıxlinski, Ruscadan Türkcəyə qısa döyüş sözlüyü, Bakı, 1926
- Coğrafiya; çev. Əsədulla Əbdürrəhimzadə, red. Sami Kamal, Bakı, 1928
- Coğrafiya; çev. Əsədulla Əbdürrəhimzadə, Bakı, 1929
- Coğrafiya, Avropa; çev. S. Məlikov, Bakı, 1929
- Romanya (Rumıniya); Badulesku A., Bakı, 1930
- Bütün dünya dövlətləri; Bakı, 1930
- Kapitalist ölkələrinin coğrafiyası; Bakı, 1933
- Г. М.-Р. Оразаев, Исторические сочинения Дагестана на тюркских языках, Махачкала, 2003
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kohne Azerbaycan ekzonimlerinin siyahisi 1940 ci illere kimi Azerbaycan dilinde hemcinin orta azerbaycanca ve qedim azerbaycanca qeyd olunmus SSRI hokumeti Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetini isgal etdikden sonra Azerbaycan istilahatina aid cox sozler internasionalizmler ile evez olunur Lenin terefinden baslanan ve Stalin terefinden guclenen bu herekatin en pik donemi 1937 1945 ci iller olur Ereb qrafikali Azerbaycan elifbasindan latin elifbasina kecme neticesinde bir cox istilahlar unudulur ve cografi istilahata getdikce ruscadan gelen sozler coxalir menbe gosterilmelidir AdlarKohne azerbaycanca cografi cismler adlari siyahisi Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAfrika افریقی ه افریقیە Ifriqiyye Ifriqiye XX esre kimiAlbaniya ارناود لق Arnaudluq Arnavudluq Amerika ینگی دنیا یݣی دنیا Yeni Dunya Yenidunya Amsterdam مصردام Misirdam XVIII XIX eslerde islenmisdirAsiya اسیا Asya Asiya Asia آغل آغیل agilAvropa اوروپا Avropa Ovropa Oropa O ropa Avstriya نمچە نمسە Nemce Nemse Orta esrlerde bir cox dillere daxil olmus slavyan sozudur Herfi tercumede nemc sozunun anlami lal demekdir onlarin slavyan dilinde danisa bilmediyine gore ve slavyanlar bu sozu butun almandilli tayfalar ucun isledirdi lakin Turk Ereb Fars terminologiyasinda bu ancaq Avstriya anlami verirAysberq بوز داغی بوز طاغی Buzdagi Buz dagi Belcika بیلجیک Belcik Beljik Bosniya بوسنه BosnaBolqaristan بلغار بولغار بولغارستان Bulgar Bulgarstan Bulgaristan Brandenburq ترنداول Tirandavul Tirandavul Trandavul Tarandavul Cexiya چه CehEfiopiya حبش حبشستان Hebes HebesistanHerakleopol اهنس Ehnes Ihnas PERF 558 senedindeXorvatiya خروات XirvatIordaniya أردن UrdunKipr قبرس QibrisKolombo كلنبو KalanbuKordova Ispaniya قرطبہ QurtubaKoreya قورە قوری Qore K ore Qorey K ore Kosovo قوصوه قسوه QosovaKrakov کراقوف Kiraqov kohne yazilisi teleffuzu eyni sekilde Osmanli Turkcesinde qeyd olunubQalaktika کہکشان Kehkesan XX ci esre kimi yazilan butun lugetlerdeLatviya لتونیا Letoniya Letonya Lettoniya Lettonya Levant شام SamLeypsiq لیپسق LaypsiqLitva لیتوانیا Litvaniya Lituvaniya Litvanya Lituvanya Livan لبنان LubnanLiviya ل یب ی ا LibiyaLondon لوندره LondraMakedoniya فلیبه FilibeMesopotamiya جزیره CezireMonteneqro قره طاغ Qaradag Bir cox kitablarda Qaradag gedir Tek Azerbaycanca yox ummumiyetle cox dillerde Monte Negro Qara Dag sozunun herfi tercumesidir Crna Gora Chernogoriya Karadag ve s Niderland فلمنک Felemeng Felemenk Flemenk Flemeng Oman عمان UmmanPolsa لہستان له Lohustan Lehistan Loh Leh Prussiya پروسیا پروسیه پروس Prussiya Purusiye PurusPortuqaliya پرتکیز Portegiz Portekiz Portegiz Portekiz Rotterdam روتردام RoturdamSevilya اشبیلیہ IsbiliyeSlaviya صقالبه صقالبت صقالبة Seqalibe SeqalibetStokholm استوقولم IstoqolmSurix زوریق Zuruq Zuriq Zurix Skoder اشقودره IsqodraSotlandiya اسقوچیه Isqociya Isqociya Isqociye Isqociyye Sri Lanka سرنديب سیلان Seylan Serendib Serendip Serendib Sarandib ya Sarandip kimi adlar umumi muselman ereb fars turk hindistani istilahatinda movcuddur bu soz Sinhala dvipa Sinhala adasi ve ya Suvarna dvipa qizil ada sozlerinden yarandigi guman edilir Basqa etimologiyaya gore bu soz Tamilce Cheran tamillerin bir tayfasi ve tivu ada sozlerinden gele bilerStat اشتات IstatTripoli طرابلس طرابلوس Tirabulus Trabulus Tirablus Trablus Tarabulus Terebulus Tunis تونس TunusValensiya بلنسیہ BelensiyeVulkan یانار داغ Yanardag Yanar Dag Azerbaycan Azerbaycanda yer adlarinin deyismelerinin bir nece sebebi var Car Rusiyasi Azerbaycan isgal etdikden sonra tarixi boyuk seherlere oz adlarini verir meselen Gence Yelizavetpol Car Rusiyasi Azerbaycan isgal etdikden sonra slavyan ve alman menseli kolonistleri Azerbaycan serhedlerine gonderir ve rusca ve ya almanca adlar verilir Vladimirovka Yelenendorf Luksemburq ve s Sovet Isgali donemi sovet inqilabcilar serefine bir sira adlar qoyulur meselen Goranboy Qasim Ismayilov Haciqabul Qazimemmed ve s Sovet donemi tarixi Azerbaycan seherleri ucun Azerbaycan xadimleri adlari qoyulmasi Celilabad Sabirabad ve s sovet dovru bunlar esasen dine qarsi siyasetle bagli idi ve bu adlar curbecur dinsiz ateist panteist deist xadimlerin serefine qoyulurdu Ermeni isgali zamani ermenice ad qoyulan yer adlarinin qaytarilmasi meselen Stepanakert Xankendi Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydBeyleqan Oren kala Orenqala XII esre kimi onda sonra sovet dovrune kimi daginiq qalmisdir bax Orneqala yasayis yeri ve Orenqala qedim seher yeri Celilabad حاجی ترخان بازار Hesterxanbazar Haciterxanbazar 1967 ci ilden Azerbaycan yazicisi Celil Memmedquluzadenin adini dasiyirFuzuli قره بولاق Qarabulaq Fuzuli seherinin 1403 cu ilden 1905 ci iledek adi Qarabulaq olub Qarabulaq kendi Sefeviler doneminde Dizaq qezasina bagli senliklerden biri idi Kend erazisi Sefeviler dovletinin son doneminde Cavansir elinin qislagi olub 1593 cu ile bagli Osmanli qaynaginda Qarabulaq qislaginin adi cekilir 1727 ci ile bagli Osmanli qaynaginda Qarabulaq qislagi haqqinda bilgi var Qarabulaq kendi XIX yuzilin sonu XX yuzilin onlerinde el arasinda Malaqan bazari adlanirdi Sonralar car polkovniki Karyaginin serefine Karyagin adlandi 1959 cu ilde boyuk Azerbaycan sairi Movlana Mehemmed bin Suleyman Fuzulinin serefine Fuzuli adlandiQebele قوتقاشین Qutqasin ad turkmenselidir ve ermeni dili ile elaqesi yoxdur bax Qutqasen sultanligi ve Ismayil bey Qutqasinli Sabirabad جواد Cavad XIX esrde Cavada xeyli ukraynali kendli kocuruldu ve hemin yasayis menteqesi 1888 ci ilden Petropavlovka adlandirildi 1931 ci il oktyabrin 7 de Azerbaycan Merkezi Icraiyye Komitesinin Fermani ile Petropavlovkaya Azerbaycanin boyuk sairi klassik edebiyyatimzda ictimai satiranin banisi Mirze Elekber Sabirin adi verilmisdirBelarus Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydBrest برەست Birest Azerbaycan qezetinde 1918 1920 bir cox yerde islenmisdir XX esre qeder برەست yerine برست yazilirdi ە e siz intehasi teleffuzu eyni idi Minsk مینسق Minisq Azerbaycan qezetinde 1918 1920 bir cox yerde islenmisdirCin Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya Qeyd𐰋𐰾𐰉𐰞𐰶 Besbaliq Besbaliq adi 713 cu ilde Orxon abidelerinde qeyd olunubCin خطا چین Xita Cinزيتون Zeytun Muselman Serqi yazilarindaki Cinin Zeytun seheri Cyuancjou Quanzhou ile eynilesdirilmesi XIX cu esrde mubahiseli idi bezi alimler Polo ve Ibn Battutanin bu adi Syamen Xiamen limanina dediyini dusunurdu Amma sonra Cin tarixi menbeleri bu seherin kecmis statusu ve esrler boyu yavas yavas coken limaninin evvelki mukemmelliyi qeyd edirخنسای Xansay Cemi et Tevarix XIV esr Tarix i Benaketi Nuzhet el Qulub 1340 ci iller Xitayname XVI esr kimi kitablarda qeyd olunubقره خواجه Qaraxoca Qara Xoca Yuan sulalesi ve Min sulalesi vaxtlarinda Halahezhuo 哈拉和卓 Halahicuo ve indiki uygurca adi QaraxocadirQuancjou خانفو Xanfu Qedimi menbelerde Xanfu olaraq qeyd olunubInin قولجا غولجا Qulca qazaxca ve uygurca Inin Yining seherinin yerli adi deyilene gore Orxon abidelerinde qeyd olunub Koku Mancur dilinde uxulca uhulja sozunden gelir ve Altay dag qoyunu ve ya Arxar demekdirMancuriya ماچین MacinPekin خان بالق Xanbaliq Cinin Turk Monqol tayfalari hokumeti Yuan sulalesi vaxtinda bele adlanibSandonq 𐱁𐰦𐰆𐰭 𐰉𐰞𐰶 Santunbaliq Qedim Azerbaycan Turk menbelerinde bu seher Santuŋbaliq kimi ile qeyd olunub Santuŋ ise hemin seherin yerlesdiyi vilayyetin adidirSincan Uygur Muxtar Rayonu شرقی تركستان Serqi Turkistan erazinin tarixi adiTibet 𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅 ت ب ت Tuput Qedim turk dilinde bu mekanin adi Tuput 𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅 olaraq taninirdi Bu sozun qedim turkce 𐱅𐰇𐰯𐰇 topo topu tupu tepe sozunden gelmesi ehtimal olunur Mahmud Qasqarlinin meshur Divanu Lugat it Turk kitabinda Qaraxanli turkcesinde eyni qedim turk dilindeki kimi Tubut ت ب ت olaraq qeyde alinib lakin hemin elifbada olmadigina gore P herfinin islenmemesini qeyd etmek olar Tzin imperiyasi چین ماچین CinimacinTyansan ت ݣری طاغ 𐱅𐰭𐰼𐰃 𐱃𐰍 Tanri dag Tanridag Tanridagi Tanri dagi Ermenistan Tarix boyu Ermenistan hokumetleri yasayis menteqelerin adlarini resmi olaraq deyisse de Azerbaycan hokumeti Qerbi Azerbaycanin tarixi seherlerinin orijinal adlarini isledir bax Ermenistanin adlari deyisdirilmis seherlerinin siyahisi Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAbaran باش آباران Bas Abaran Erm SSR AS RH nin 3 1 1935 ci il fermani ile adi deyisdirilib Aparan qoyulmusdurAbovyan Eller adi 12 10 1961 tarixinde ermenice qoyulduAlaverdi AllahverdiApaven صاری يار Sariyar Ermenistan prezidenitinin 19 IV 1991 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Apavan qoyulmusdurArarat دوه لو Develi 1935 ci ilde adi deyisdirildiArmavir سردار آباد Serdarabad 1935 ci ilde adi deyisdirildiArtasat Qemerli 1945 ci ilde adi deyisdirildiBerd TovuzqalaByuregavan Asirabad 1913 cu ilde adi deyisdirildiCermuk Istisu 1924 cu ilde adi deyisdirildiDvin دبيل Debil X esrde Istexri seherin esl adini qeyd etmisdirDzoravank قره قيا Qaraqaya Qaraqaya 1991 ci ilden Dzoravank Ermenistan SSR in Mixaylovka Cemberek rayonunda Tersecayin sol sahilinde rayon merkezinden 27 km simal qerbde azerbaycanlilar yasamis kend Mesekend 1991 ci ilden Antarameq heyvandarliq sovxozu ile birlesdirilmisdiEcmiedzin اوچ موذن ئۆچ م ؤ ذ ن Ucmuezzin Uc Muezzin indiki adi ermenice Vagarsapat olaraq deyisirilib Ecmiadzin sozu Uc Muezzin sozunun ermenilesdirilmis teleffuzudurGumri كومرى Gumru Ebced yazi qaydalarina gore kohne dilde yazilisi Gumri كومرى idi amma teleffuzu indiki kimi GumruHrazdan Asagi Axta 1959 cu ildeIcevan كاربانسراى كروانسراى Karvansara Karvansaray Karvansaray adi ile XVIII esrde qurulmusdur 1961 ci ilde adi herfi tercume olaraq Icevan qoyulduIrevan روان اروان ایروان Revan Iravan Irevan Kever یݣی بايزيد نوبايزيد Yeni Beyazid Novbeyazid 1820 ci illerde Serqi Beyazid seherinden kockunler terefinden Novbeyazid adi ile qurulmusdur Ermenice Nor Bayazet Նոր Բայազետ rusca Novo Bayazet Novobayazet ve orijinal Novbeyazid hamisi Yeni Beyazid anlamina gelirKotayk merzi قرق بولاق Qirxbulaq 1930 cu ilde Qirxbulaq mahalinin erazisinde Eller rayonu teskil edildi 1948 ci ilde buradan sonuncu azerbaycanli ehali de deportasiya olunduqdan sonra rayonun adi deyisdirilerek Kotayk edildiMaralik Molla Goyce 1935 ci ilde adi deyisdirildiMarqahovit حمزه چمنی Hemzecimen Hemzecemeni Erm SSR AS RH nin 25 l 1978 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Markahovit qoyulmusdurMartuni Asagi Qaranliq 1926 ci ilde deyisdirildiMasis Uluxanli Uluxanli Nerimanli ve Zengibasar kendlerini birlesdirerek ermenice ad qoyulduMegri مغری مكرى مگرى Migri adi ermeni teleffuzune gore deyisdirildi esl adi Migri olubMets Masrik مزرعه Mezree Boyuk Mezre 19 aprel 1991 ci ilde kendin adi Medz Masrik qoyulmusdurNoyemberyan Barana 04 01 1938 tarixindeSevan gol کوکچه Goyce boyuk olduguna gore Gokce Deniz Goyce Denizi كوكچه دكز de deyilirdiSisian قره كليسا Qarakilse 02 03 1940 tarixindeSpitak حمام لو Hamamli 1945 ci ilde adi deyisdirildiStepanavan جلال اوغلی Celaloglu 1924 cu ilde adi deyisdirildiTsaxqadzor دره چچك Derecicek Toponim Azerbaycan dilinde iki dag arasinda derin cuxur menasinda islenen dere sozu ile Azerbaycan dilinde cicekleri olan bitki gul menasinda islenen cicek sozunun birlesmesinden emele gelmisdir Kendin adi 1847 ci ilde deyisdirilib Konstantinovka adlandirilmisdir 1920 ci illerde yasayis menteqesinin adi kalka edilerek Zaxqadzor Derecicek qoyulmusdurTsovinar كوله كيرن Kolagiren Kolagiren kendinin adi 3 yanvar 1935 ci ilde deyisdirilerek Tsovinar qoyulmusdurTumanyan AllahverdiVanadzor پنبك بیوك قره كليسا Penbek Pembek Boyuk Qarakilse Penbek Pembek eslinde bolgenin adi idi Boyuk Qarakilse Irevan quberniyasinin Aleksandropol qezasinin Pembek bolgesinde kend olmusdur 1935 ci il yanvarin 3 e qeder Boyuk Qarakilse 1930 1935 Erm SSR AS RH nin 3 l 1935 ci il fermani ile hemin tarixden 1993 cu ile yeni legv olunana qeder Kirovakan 1993 cu ilden etibaren ise Vanadzor adlandirilmisdir Vardenis Basarkecer 1969 cu ilde adi deyisdirildiVayk Soylan 1956 ci ilde adi deyisdirildiYegeqnadzor كشيش كند Kesiskend 3 yanvar 1935 ci ilde adi deyisdirildiYegvard مراد تپه Muradtepe Sefeviler vaxtlarindan Muradtepe adlanir Muradtepe doyusu bu yerde bas vermisdirFelestin Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydFelestin قدس متصرف سنجاغی Quds Muteserrif Sancagi Quds Sancagi Quds Muteserrifliyi ve Quds Muteserrifati kimi de gedirdi bax Quds Sancagi Xaldeya کلدان KeldanQalileya ج ل يله غلیله Celile QelileIerixon ريحا اريحا Reyha Eriha Erebce روح ve ريح rih ve ruh qeseng iy kokunden gelir Reyhan ريحان sozu ile kokdasdirFransa Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydFransa فرنگستان Firengistan Frengistan Korsika قورسوغه Qursuga Piri Reisin xeritesinde Korsika adasi Ceziret Qursuga deye qeyd olunmusdurMarsel مارسلیه Merseliye bir cox serq menbelerindeNitsa نیسه Nise kohne xeritelerdeرحمت الله Rehmetullah orijinal adi Rehmetullah olubTulon تولون TulunTuluza تولوشہ تولوز Tuluz Tulusa Tuluse Tur بلاط الشهداء Belatussuheda Belat es Sehada 10 Oktyabr 732 tarixindeki doyus ile elaqeder muselmanlar terefinden verilen adGurcustan 1936 ci ilde SSRI Xalq Daxili Isler Komissarligi NKVD ve Merkezi Icra Komitesinin CIK SSSR senedine gore Gurcustan SSR nin yasayis menteqesinin adlari butun sovet xalqlarinin dillerinde gurcu dilindeki adinin transkripsiyasi olmalidir Bir cox yasayis menteqelerinin adlarina sadece I herfi elave olunub Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAbastumani اباسوبان Abasuban Abbas Tuman Abbastuman Seher 1595 tarixli Defter i Mufessel i Vilayet i Gurcustan da Abasuban اباسوبان olaraq yazilmisdir daha sonra Abbas Tuman Abbastuman kimi qeyd olunurdu bunun sebebi Sah I Abbasin Kartli ve Katexiyaya yuruslerinden sonra Sah Abbasa mesxere qurulmasi ola biler 1936 ci ilde gurcusayagi Abastumani kimi adlandirilibAbxaziya ابازه Abaza Abxaz ve Abazin Abaza bir birine en yazin millet olaraq Abaza istilahi Abhaz ve Abaza ikisi ucun islenilir ayrica yerli xalqlar arasinda da bu soz qarisdirilir Abaza ve Abhaz sozu bir kokden gelirAnakliya Redut Kali ردوت قلعه Redutqala Tarixi Redutqalaya aid dagintilar indiki Anakliyada ve Kulevide tapilir aralarinda 15 km mesafe var بغدادجق Bagdadciq 1940 ci ile qeder Bagdad adi ile taninirdi onu esl Bagdad ile qarisdirmamaq ucun Bagdadciq deyirdiler sonra rusca Mayakovski Mayakovskij adlandirildi 1990 ci ilde gurcusayagi Bagdati t harifi ile adlandirildiBatumi باطوم BatumBolnisi Choruk Kemerli Coruk Qemerli Coruk Qemerli adi ile salinib lakin 1817 1819 cu illerde Russsiya Imperiyasi Katarinenfeld olaraq deyisdi daha sonra Sovet vaxtinda 1921 ci ilde Luksemburq oldu ve 1944 cu ilde gurcu dilinde Bolnisi adlandirildiDmanisi Bashkechid Baskecid 1947 ci ilde Baskecidin adini gurcu dilinde Dmanisi qoydularXasuri Beytaxti tarixi adi Beytaxti olubImereti آجـق باش باش آجـق Basaciq Aciqbas yerli insanlarin cox hallarda baslarina papaq qoymadigina gore bu bolgeye bele ad verilmisdirKazbek dagi قازبک طاغ Qazbek dagi Qazbey dagi kohne Azerbaycan orfoqrafiyasina gore bey sozu bek بک olaraq yazilirdiKobuleti چوروک صو چورک صو چوریک صو Curuksu Redut Kali ردوت قلعه Redutqala Tarixi Redutqalaya aid dagintilar indiki Anakliyada ve Kulevide tapilir aralarinda 15 km mesafe var Kutaisi کوتایس کتایس Kutayis Kutayis Qardabani قره تپه قره يازى Qaratepe Qarayazi 1947 ci ile iki adla Qaratepe ve Qarayazi kimi taninirdiMarneuli ساربان بورچالی Sarvan Borcali 1929 cu ile kimi Sarvan ve 1947 ci ile Borcali olub sonra Gurculer gurcu dilinde ad verdilerآلتون قلعه Altinqala Osmanlinin Cildir vilayetinin bir qalasi 1717 1730 Poti فاش Fas Serqi Qara denizdeki quldurluq halinin bitmesi ucun xaraba halda olan Fas qalasi 26 iyul 1579 cu ilde yeniden insa edildi 1858 ci ilde seher liman statusu almisdirTsalka بار م ق س ز Barmaqsiz 1932 ci ilde Barmaqsiz adini Tsalka Calka olaraq deyisdirdilerقازبک Qazbek Qazbey kohne Azerbaycan orfoqrafiyasina gore bey sozu bek بک olaraq yazilirdiSuxumi صوقوم قلعه SuqumqalaTbilisi تفلیس TiflisTelavi قره جه لر QaracalarTetritskaro Agbulag Agbulaq 1940 ci ilden sonra Agbulaq gurcu dilinde Tetritskaro adlandirildiHindistan Britaniya imperiyasindan azadliq elde eden Hindistan etnik cehetden hessas addeyisme siyasetini aparir ve bu yalniz yasayis menteqelerine aid deyil hemcinin kuce adlari simvolikalar ve s Partiyasi BJP 1990 ci ve 2001 ci illerde Ehmedabad seherini Karnavati olaraq ve Allahabad seherini Prayaqrac olaraq deyisdi Prayaqrac adinin qebul edilmesinden sonra BJP resmisi bildirib Bu gun BJP hokumeti Ekberin etdiyi sehvi neter lazimdi duzeltdi 2018 ci ilde Ovrengabad seheri Chatrapati Sambhaci Naqar ve Osmanabad seheri Dharasiv olaraq deyisdirildi Maharastra statinin reisi Uddhav Thackerey 2020 ci ilde qeyd etdi ki bunlarin sebebi islami adlardan hindu adlarina kecmekdir Hindistan medeniyyeti etnik ve dini qruplarin esrler boyu bir bir ile sulh icinde yasamaqda idi lakin Hindistan seherlerinin ve yerlerinin adlarinin deyisdirilmesi kimi hadiseler bu qruplar arasinda esas gerginliyi uze cixarir Bu en asan sekilde milletin muselman ve hindu ehalisi arasinda ziddiyyetli maraqlar ve tarixi serhler vasitesile numayis etdirilir Hindu milletci partiyasi Bharatiya Canata Partiyasinin BJP siyasetde hindu milletciliyinin artan tendensiyasi neticesinde muselmanlarda ve basqa hindlerde muselman kecmislerine qorxu ve nifret yaradir Bu meyusluga sebeb olan muhum hadiseler arasinda Feyzabad rayonunun adinin Ayodhya rayonu hinduizmin muqeddes seheri adlandirilmasi daxildir Hindistanin deyisen imici ile yanasi onun tarixi tedricen muselman deyil hindu irsini eks etdiren adlarla yeniden yazilir Hindistanli muellif Puspa Sundar yazir Addeyisdirilmelerin arxasinda duran meqsed ister evveller isterse de indi edilir digerinin etdiyi yaxsiligin ve pisin hokm suren yaddasini silmekdir ve eyni zamanda cari dovrun serh etdiyi kimi tarixe boyuk tesir gostermekdir O oxuculari nesillerin deyerleri ve munasibetleri deyisdikce tarixin yeniden yazilmasinin arxasinda duran exlaqi nezerden kecirmeye sovq edir Bu hadiseler muselman olan Hindistan vetendaslarini oz barede ikinci sort dusuncesini yayir ve bu Hindistanin dunyevi coxkonfessiyali bir millet olmasi iddiasina zidd gorunur Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya Qeydفیض آباد محلی Feyzabad mahaliBenqaliya بنگاله BengaleBenqal korfezi بنگاله کورفزی Bengale korfeziCennai مدراس م در س MedresDehli شاه جہان آباد شاه جهان آباد Sahcahanabad Sah Cahan Abad Hindistan هند Hind Kohne dilde Hindistan erazisi ucun sadece Hind هند sozu islenirdiKarnataka میسور و حیدرآباد Meysur ve Heyderabad 1956 ilde Hindu milletcileri terefinden statlari yeniden qurma neticesinde musalman ehalili Heyderabad stati Andhra Prades ve Meysur arasinda bolunur bunun menasi muselmanlari deorqanizasiya etmedir 1973 cu ilde Meysur stati muselman adina oxsadigina gore adini deyisdirerek Karnataka edirlerہوشنگ آباد Husengabad 2021 ci ilin Mart ayinda Hindu milletcilerin addeyisme siyaseti ile elaqeli muselman adi Hindu adina deyisdirildiTamil Nadu stati مدراس ریاستی Medres reyaseti 14 yanvar 1969 cu ilde Hindu milletcilerinin addeyisme siyesetinde deyisdirildiVaranasi بنارس Benares Hindu milletclerin lehcesinde yazilmaga basladiIran Iranda seherlerin adini deyismesi esasen 1925 ci ilden hokumete fars milliyyetci Pehlevilerin kecmeyi ile elaqelidir bir cox turkdilli adlar ya basqa farsca sozle evez olunub ve ya herfi tercume olunub Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydArasbaran قره داغ Qaradag 1925 ci ilde Rza Sah Ehmed Sah Qacari taxtdan salib Pehlevi sulalesini quranda Arasbaranin tedricen tenezzulu basladi Yeni padsah turk Azerbaycan ehalisine qarsi medeni ve etnik milletcilik ve assimilyasiya siyasetini heyata kecirmeye basladi ve Qaradag seherinin adini Arasbaran olaraq deyisdiHestrud سرسکند Sereskend Bolgenin Azerbaycan turkcesinde istifade olunan adi Sereskenddir Hazirki resmi adi olan Hestrud ise farsca hest sekkiz ve rud cay axar su sozlerinden ibaretdir Seherin esasi Teymuriler dovleti dovrunde salinibMehabad ساوق بلاغ Soyuqbulaq Mehabad adi ilk defe Birinci Dunya Muharibesinden sonra Pehlevi Rza sahin 1925 1941 dovrunde olmusdur Bundan evvel turkce soguq bulaq sozunun farsca tehrifi olan Savojbolagh kimi taninirdiMelikan م ل ک ک ن دی Melikkendi Melik Kendi Farsca Melikan kimi taninan seherin adi Qacar sulelasinin vaxtinda Melikkendi adiyla yaranmisdirMiyandoab قوشاچای Qosacay Seherin Azerbaycan turkcesindeki adi olan Qosacay adi cut iki dene olan menalarini dasiyan qosa ve tebii axar su demek olan cay sozlerinden ibaretdir Hazirki resmi farsca adi olan Miyandoab adi ise miyan orta ortasinda do iki ve ab su sozlerinden ibaretdirNeqede سۇلدۇز Sulduz Monqol tayfasinin serefine Sulduz adi ile salinib yerli ehale hem de Sundus deyir Puldest ع ر ب ل ر Erebler Seherin eski adi Erebler olsa da sonradan 1938 ci ilde farslasdirilaraq Puldest adi verilmisdirSiyahcesme قره عینی Qaraeyni Qara Eyni Seherin Azerbaycan turkcesindeki adi olan Qaraeyni adi Azerbaycan turkcesindeki qara bu soz yer adlarinda ister qara reng ister boyuk ezemetli bezen uca menalarini verir ve erebce goz bulaq menalarini veren eyn eyn sozlerinden ibaretdir Lakin seherin hazirki resmi farsca adi olan Siyahcesme bu seherin esl dogma adinin Qaraeyni farscaya sozbesoz tercume edilmesiyle yaranib bele ki qara sozu siyah sozu ile eyni bulaq sozu ise cesme sozu ile her iki soz xalis fars sozleridirler evez olunubSahindej صاین قلعه افشار Sayinqala Efsar seherin kohne adi Zencandaki Sayinqala Sainqala ile qarisdirmamaq ucun Efsar sozu elave olunurTekab تیکان تپه Tikantepe 1938 ci ilde Rza xan Palani Pehlevinin toponimlerin farslasdirilmasi proqramina uygun olaraq tarixi adi Tikantepe olan seherin adi deyisdirilerek Tekab olmusdurUsku اوشقایا Usqaya yazilisi Usqaya dir Ucqaya deyil bunun sebebi uc sozu ile elaqesi olmamasidirIsrail Israil yer adlarinin deyisilmesi 1948 ci ilde Israil Dovletinin yaranmagi ve daha sonra serhedlerinin genislenmesi ile baglidir Israil hokumeti Osmanli Memluk ve elece de yerli ereb yer adlarini Ivritce qoyur Ingilis mandati altinda muxtelif dovrlerde Felestinin yer adlari ucun ivritce adlar islenmisdir 1948 ci ilde Ereb Israil muharibesi neticesinde Felestinliler qacqin tusenden sonra ereb adlari silinmesi guclenir ve daha sonra 1967 ci ilde Israil terefinden isgal edilmis Felestin erazilerinde muselman yer adlari daha da azalir 1992 ci ilde aparilan arasdirmaya gore 340 kend ve qesebe 1000 Xirbat xarabaliq 560 vadi ve cay 380 bulaq 198 dag ve tepe 50 magara 28 qala ve saray 14 hovuz ve gol daxil olmaqla adlari yahudilesmis 2780 tarixi yer adlari deyisdirilir Felestinde movcud olan bir cox yer adlari namelum etimologiyalara esaslanir Bezileri tesviri xarakter dasiyir bezileri qedim Nabati Ibrani Kenanli ve ya diger adlarin sag qalanlaridir ve tesadufi ad Ibrani Incilinde ve ya Talmudda tapilan formalardan deyisdirilmeyib Yer adlarinin Ibranilesdirilmesi Israil hokumeti terefinden ekseriyyeti son onilliklerde kocmus yehudilerin torpaqla elaqesini guclendirmek meqsedi ile tesviq edilmisdir Bu prosesin bir hissesi olaraq bir cox qedim Bibliya ve ya Talmud yer adlari qaytarilir lakin arxeoloqlar terefinden sehvler tesbit edildikden sonra pauza oldu Diger hallarda Ibrani dili ferqli mena dasisa da ereb dilinin homofonu olduguna gore ereb adlarini ivrit diline yaxin teleffuzune deyisdirir lakin bu hal yer adinin etimologiyasina zid olur Etrafli oxu Felestinin yer adlarinin yahudilesdirilmesi Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAsdod إ س د ود IsdudBeer Seva بئر السبع BirussebaEylat ايله AylaHayfa حيفا Hayfa Heyfe Xaldeya کلدان KeldanIsrail قدس متصرف سنجاغی Quds Muteserrif Sancagi Quds Sancagi Quds Muteserrifliyi ve Quds Muteserrifati kimi de gedirdi bax Quds Sancagi Qalileya ج ل يله غلیله Celile QelileLod الل د el Ludd el Lidd Nazaret ن اص ر ة NesireNetanya أم خالد Ummuxelid Umm Xelid Muxelid Petax Tikva ملبس MulebbesRison le Sion عيون قاره Ayun Qara Uyun Qara avropa menbelerinda Ayun Kara ve Ayun Qara kimi qeyd olunurSafed صفد SefedTel Eviv یافه Yafe ereb dilinde يافا kimi yazilir lakin tarixi turkdilli menbelerin hamsinda یافه kimi yazilib Yeruselim قدس Quds seherin hem de Beytelmuqeddes Beyt ul Muqeddes Qudsixelil Qudsi Xelil Qudsiserif Quds i Serif kimi leqebleri de varItaliya Adlarin coxusu 831 1072 illerde olan Siciliya emirliyi ile baglidir Cenubi Italiyani seherlerin adlari coxusu erebcedir Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya Qeydالقاموق el Qamuq seheri salan kisinin adina gore el Qamuq Baqeriya بحریه BehriyyeFlorensiya فلورنچه Floranca Dictionnaire Turc Francais 1837 lugetinde Mehemmed Idrisi Iflurense إ ف ل ور ن س ة kimi qeyd etmisdirGenuya ج ن ويز Ceneviz GenevizItaliya ایتالیه Italiye Italiyye Italya Italye Kaltanissetta ق ل ع ة الن س اء Qeletennise Qalanise en birinci adi Castra Nicia Kastranisiya olmusdu muselman fethinden sonra oldu Qelet en Nise ق ل ع ة الن س اء Qadin qalasi Kataniya ق ط ان یه Qeteniye Qeteniyye Beledulfil Beled ul Fil Fil seheri adi da varLombardiya أ ن ب ر د یه Enberdiye Mehemmed Idrisi qeyd etmisdirMarsala م ر س ى ع ل ي Mersa Eli Mersaeli merseli Mehemmed Idrisi qeyd etmisdir menasi Eli Limadi demekdir Daha sonra Mersa Allah م ر س ى الله olaraq deyismisdir bunu italyanlar Marsala kimi demeye basladiMessina مسینه م س ين ة Mesine Messine 842 ci ilde muselmanlarin fethi neticesinde uygunlasmis ad daha once ferqli variantlar var idi Messana Messene Missina ve s Neapol آنابولى Anabolu Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco 1834 ve Osmanli menbelerindePalermo باندرمه Bandirma Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco 1834 ve Osmanli menbelerindeRoma قزل الما روم Qizil Alma Qizilalma Rum Urum bax Qizil Alma qiz alma bir cox turkdilli osmanli turkiye qirimtatar ve s lugetlerde Roma seherinin qarsiligi kimi verilib Basqa menbelerde yene Romada yerlesen Vatikan cirtdan dovletinin Pyotr bazilikasi Basilica Sancti Petri ola biler Ayrica romali sozun tercumesi de qizilalmali kimi verilirSiciliya سچلیا چچلیه Siciliya Sicilya Ciciliye Ciciliyye Taranto طارنت TarantTirren denizi دوقه دكزی Duqa deniziTriest تر یـ ـسـته Triyeste Antonio Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco 1834 kitabinda 733 cu sehifesinde Mehemmed Idrisi Istecenku إصطاجانكو kimi yazmisdirTurin ط ر ون ه Terune Mehemmed Idrisi qeyd etmisdirVenesiya وندیک VenedikVerona فيرونه FeyrunaQazaxistan Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydBaykonur باي قوݣور Bayqonur Bay ve Qonur birlesmesindenتوپ قراغان Tupqaragan Tupqiragan Tup Qiragan Jarkent جار کند Carkend Car carci car cekmek sozleri ile elaqelidir ve kend birlesmesindenتکه قلعەسی تکه Teke Teke qalasi Tekeqalasi Petropavlovsk قزل جار Qizilcar Qizil ve Car carci car cekmek sozleri ile elaqelidir birlesmesinden Lazar Budaqov 1871 ci ilde qeyd etmisdirMoldova Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydBessarabiya بوجاق Bucaq Bucaq Moldovanin cenubu ve Ukraynanin Odessa vilayyetinin qerb hissesinden ibaret tarixi bolgedir Lazar Budaqovun lugetinde ve 1876 ci ilin Tureckij sobesednik kitabinda Bessarabiya sozunun tercumesi kimi yazilibDnestr طورله طورلا Turla tarixi xeritelerde ve lugetlerdeقاوشان Qovsan Qavsan Lazar Budaqov lugetindeKisinyov قشلانو Qislanov Lazar Budaqov lugetindeKomrat کومرات Komurat Komrat Komrat adi yerli tatar qaqauz dilinden komur at komur rengli at qara at ifadesinden gelmesi ehtimal olunur ve seher gerbinde hemin at tesvir olunub Kohne elifba ile کومرات kimi yazildigina gore bunu bir nece cur oxumaq olur Komurat gt Komrat gt Komrat Bunun haqqinda bir xalq sozu var yasamak erinin saabisi tatarmis Orumbet Oglu adiymis Onun bir beygiri Komur at varmis At yarismaklarin coyunda o ensarmis Bu beygirin adini tatar kuuyuna koymuslar yasayis yerinin sahibi tatar imis adi Or Mehemmed Oglu imis Onun Komur At adinda bir ati var imis At yarislarinin coxunu o udurmus Bu atin adini Tatar kendine qoymuslar Moldova قره افلاق ق ر ه ا ف لاق بوجاق Qara Eflaq Bucaq Tarixi Eflaq Valaxiya erazisinin bir hissesi olduguna gore bura eraziye de Eflaq deyilir amma deqiqlesdirmek ucun Qara Eflaq ifadesi deyilirdi Bucaq ise Moldovanin cenubu ve Ukraynanin Odessa vilayyetinin qerb hissesinden ibaret tarixi bolgedirقزل Qizil 1949 ilde adini deyisdirdilerRuminiya Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydBrasov Barasu bara su sozu Bulgar Turkcesinden ag su menasi verirBreila ابرائل Ibrayil Ibrail Buxarest بکرش Bukres Bukures Curcu یر گوگی Yergoyu avropa menbelerinde Iergogi ve Jergiogi kimi qeyd olunurdu ebcedle Yergoyu sozu qaydaya gore yer gogi یر گوگی kimi yazilirBulbul iki kendden birlesir Kicik Bulbul ve Boyuk Bulbul komunnanin kohne adi Bulbul idi 1968 Istriya QaranesifKonstansa كوستنجه Kostence yerli dilde adi yerli qaracilar bolqarlar dombruca tatarlari ve turkler isletdiyi seher adi KostencedirKrayova قره يوه Qarayuva Qara Yuva osmanli xeritelerinde ve yazilarinda kecdiyi adNeqru Vode قره عمر Qaraomer Qara Omer 1715 ci ile Qaraomer adi iler salinib Rominca 1926 ci ile kisi yazilisi Caraomer yerli turkler Karaomer deyirQaraqoyun seher 1421 ci Qara Qoyun adi ile salinib lakin indiki yerli camaat Qaraqoyum deyir ruminca yazilisi Caracoium idiواراد VaradRuminiya رومانيا Romaniya Romanya ساتمار SatmarSibiu Sibin Sebin Sevin Sibin lt Sebin lt Sabin sozu Bulgar Turkcesinden sevin feilinin menasini verirTimisoara طمشوار Tumusvar Timisvar مورش بازاری MuresbazariTransilvaniya اردل Erdel Erdel Valaxiya افلاق Eflaq Iflaq Yassi یاش YasRusiya Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAdler كجيلر KecilerAzov آزاق AzaqAzov denizi آزاق د ݣ زی Azaq deniziAnapa Bugurqala tarixi adiآق تبه Agtepe Haciterxanlilar terefinden Aqtube Ag tepe yerli lehcede Axtupe kimi seslenir adi ile salinib ruslar resmi Axtubinsk yazibBelqorod آقسرا Aqsara Agsara Belqorodun turk dillerine Aqsara Agsara kimi tercumesi Lazar Budaqovun lugetinde qeyd olunmusdurBeslan بک آصلان Beyaslan Bey Aslan beslan Seherin adi yerli muselman osetinlerinden dagaur tayfali derebey olan Beslan Tulatovun Beslan Tulatov adini dasiyir Bu ad Bey Aslan بک آصلان sozlerinin birlesmesidir qisaldilaraq Beslan seklini almisdirBlaqodarniy سولدوز Sulduz Koceri Monqol Tatar tayfalari Soldus seklinde deyirdiBudyonnovsk Karabagly Qarabagli Seher Macar adi ile Xezerler terefinden salinib bu adla Derbendnamede Ibn Betute terefinden ve diger menbelerde qeyd olmusdur ruslar burani Stariye Macari Kohne Macari qeyd edirdiler 1799 cu ilde rus cari ferqli yerlerden Iran Derbend ermenileri toplayaraq bu seherde meskenlesdirdi ve sehere 2 resmi ad qoyuldu Svyatoy Krest Muqeddes Xac Sv Krest Svyatoj Krest Kresta Svyatogo ve Qarabagli Karabagly Basqa melumata gore yerli camaat bu seheri Qarabagli deyirdiler ermenice adi ise Surb Xac olmusdur Daha sonra ermeniler eskseriyyete donub ve onlara oz ermeni mehkeme sistemini istifade etmeyi icazesi verilibCecenistan چچنیستان میچغیز Cecenstan Cecenistan MicigizCelyabinsk چلبى Celebi indiki zaman turk dillerinde olan adi Silebe Cilebe Celebi Selepi ve tarixi esl adi Rus dili Celyabi ve Celyaba kimi teleffuz olunurdu Eslen Basqird seheri kimi salinibCerkessk بطال پاشا BattalpasaCervlyonnaya اوراز قلعه Orazqalaإيمان Iman 1972 ci ildeDerbend دمورقپو Demirqapi yerli lehcede Demirqapu Dimurqapu Temirqapu da deyilirDnepr cayi اوزی صویی Ozu suyuDon cayi تن TinEndirey اندیری Endirey Enderi Gelencik كلنجك GelencikGeorgiyevsk گوم ق ل ع ه GumqalaHesterxan حاجی ترخان Haci Terxan Haciterxan Kaluqa قالوغا Qaluga en qedimi menbelerde Xezer dilinde Xoloqa ogrular yignagi adi ile kecir daha sonra rusca Kaluqa Qaluga Kama cayi چولمان ColmanQamisli yerli adiKislovodsk Narsana Narsana yerli turk lehcelerinde qaracay balqar olan adi Bu seherin orijinal adidir ve suyu ile elaqelidir seherde Narzan menbeleri cox idi ruslar bu suya kislaya voda turs su dediyine gore seherin adini da Kislovodsk olaraq deyisdirdilerKizlyar قزلر ق ز ل ر ق ل ع ه قیزلار قالا Qizlar Qizlarqalaکؤس ت ک کوستک KostekKrasnodar قوبان Quban bu seherin yerinde tarixi xeritelerde Beledikoy avropa menbelerinde Beledi Kevi Belettecoi Boletacoi rus menbelerinde Belede Kevi Bolete Koj adli seher yerlesirdi bu seher dagilandan sonra Qarasun adli caylar arasinda olan yerde Yekaterinodar Krasnodarin kecmis adi tikildiKrasnoyarsk Kyzyl yar Qizilyar Qizil Yar Kuban cayi قومان QumanKuma cayi گومو GumuXurcunoba adi yerli turk dillerinden Qaracay balkar Azerbaycan dilindeki eyni menasi ile xurcun sozunden gelir ad oz relyefine gore verilibQolovinka Soci صو باشی Subasi Su Basi Qrozni Suyunch kһala Soyuncqala Sevincqala Mahacqala انجی قلعه Inciqala Uncuqala Orijinal adi sirf ereb herfler ile turk ya fars deyil ve herekesiz yazildigina gore bu soz ferqli oxuna biler Anciqala Inciqala Uncuqala ve s Mirze Kazim bey bunu Inci ing Inji kimi oxuyurdu Rus muelifleri bu seheri un ile elaqelendirerek yerliler terefinden adini Uncuqala rus Muchnaya krepost dediyini qeyd edirdiler ve bunun sebebini bu qalanin Qafqaz movqesinde esas erzaq menteqesi oldugunu bildirirdiler Rus Imperiyasi vaxti rusca Petrovsk Sovet doneminden beri ise Maxackala adlanirمامای قلعه MamayqalaMoskva مسکو مسقو Mesko Meskev Meskov Mosqu Masqo Mosqov Masqov Nalcik نعلجق NalciqNaurskaya Nevre Novr Nevre Cecenistan hokumeti resmi olaraq Naurskayanin adini Nevre olaraq deyisdiAba Tura Aba Tura sorca xakasca altayca ve basqa yerli turk tayfarinin dillerinde yerli adiNovorossiysk صوغوجاق صوغوجق SogucaqDavud Otar kohne yerli adi Davudotar olmusdu sonra SSRI qehremani Nurpasa Nureddilovun serefine Nuredilovo qoyulduOrenburq اورونبورغ اورنبورغ Orunburg Orunburg kimi qeyd olunur Bezi lugetlerdi Ingiqala Ingi kala ve Yeniyurd جانكا cana curt ve Torgayqala تورغاى kimi gedirPrimorsko Axtarsk اختر باختر اختار باختار Axtar Baxtar Axtarbaxtar Axter Baxter Axterbaxter Proxladni اوزون قلا UzunqalaPyatiqorsk Beshtau Besdag Besdagi esl adi Bestau bes dag rus diline tercume olunubRusiya Әrәseј روس روسیة Rus Urus Rusiyet Urusiyyet Urusiyet Urusyet Rusyet Eresey Russiya kohne menbelerde روسیة Rusiyet Urusiyyet Urusiyet Urusyet Rusyet روس Urus Rus Әrәseј Eresey kimi qeyd olunmusdurSankt Peterburq فتيلبورك فيتيلبورك فـتيلبورك Fitilbork XX esrin evvellerine kimi azerbaycanlilar arasinda bu sehere Fitilbork deyilirdi ve eyni sekilde Molla Nesreddin jurnalinda Celil Memmedquluzade Uzeyir Hacibeyov ve s yazicilarin eserlerinde de gorunurSaratov ساری طاغ Saridag Sari dag sozundenSarov Saraklych Sary Kylych Saraklich Sariqilinc hemcinin Rus menbelerinde bu yerde XIV ve ya XVII esrde dagidilmis Sari Qilinc seheri oldugu bildirilir rus dilinde Saraklic Saraklich Sariklic Saryklych Sari Kilic Sary Kylych sekillerinde qeyd olunmusdur tatar dilinde adi Sariqilic gedirSelenqa 𐰾𐰠𐰭𐰀 Selenge cayi qedimi menbelerde Selenge adi ile qeyd olunurSudja صوجه Suca seherin adi Su ve ca kiciklendirme sekilcisinden emele gelir ve turk tatar menselidirTaqanroq طيغان TayganTmutarakan تومان ترخان Tumenterxan Tumen Terxan Tobol طوبول طبول Tobul cayi Abdulla Tuqayin elyazmasinda yerli turk lehcelerinde altay teleut Tobol tatar dilinde Tubil qazax ve xakas dilinde ise Tobil deyilirTobolsk طوبول طبول Tobul Abdulla Tuqayin elyazmasinda yerli turk lehcelerinde altay teleut Tobol tatar dilinde Tubil qazax ve xakas dilinde ise Tobil deyilirTolyatti Talјant Talyant yerli azerbaycanlilarin dilinde Talyant sekilinde teleffuz olunurUlyanovsk Sinbir Simbir Sinbir Simbir yazilisi Sinbir deyilisi ise Simbir dir bunun sebebi nb birlesmesi butun hallarda mb kimi deyilmesidirUral cayi یایق Yayiq yazilisi Cayiq deyilisi ise Yayiq kimi qeyd edilmisdir Daikos Daykos sozunden emele gele biler amma Cerard Klosona gore bu Sarmatlar turkcesinden gelir Ve d j ses deyismesi turk dillerinde hele qeyd olunmamisdir Eslinde bu sehvin sebebi qazaxca ve tatarca جایق Cayiq yazilmasi ola bilerVerxneuralsk تال قلعه Talqala Telqala Volqa عديل آطل ا ت ل اتل Edil Atil tarixi en birinci orijinal sekli اتل sozudur Attila Xanin adi bu cayin serefine qoyulubVolqoqrad Sara chin Sari su Saricin Sarisu hemcinin Saricin sozunden rusca Caricin Sarisin adlanirmis ve qeyd edilir ki Sari Su da olar bilerYelets قره صو Qarasu Qara su tarixi qaynaqlarda eski alinan turki tatar yer adlari unudulur ve indiki zamanda rus adlarina deyisdirilib Agkerman Belqorod Dnestrovski Qarasu Yelets Sarqil Belaya Veja Yayiq Ural BoqorodskoyeYenisey 𐰚𐰢 KemZamyanZlatoust Altyntamaҡ Altindamaq basqurd kendinin ustunde qurulmusdur ayrica yerli lehcelerde Zalatagiz deyilirIlan Ilan qalasi tarixi cin menbelerinde Cje Lan kimi qeyd olunub bu yerli turk lehcelerinde Ilan sozudur meselen cilan jilan ve s ovo ova yeva ovka اوبا oba Simali Qafqazdaki yerli muselman kendlerindeki oba sozu rusca ova yeva ovo ovka ile evez olunur Sabunoba Sabnova Xurcunoba Kurcinovo Dolaqoba Dolakovo ve s Serbiya Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya Qeydموسى پاشا Musapasa XVI esrde bu menteqe kohnelmis ve cokmus veziyetde idi ve bunna sonra yerli veli olan terefinden dasdan Karvansara salindi Bu karvansara bolgenin basqa karvansaralarindan daha boyukluyu ve gozelliyi ile ferqli idi icerisi Budadan devet olunmus gorkem ressam terefinden cekilmisdir Musa Pasa bu yeri gozellesdirdiyine gore seherin adi onun serefine qoyulduBelqrad دار الجہاد Darulcihad Dar ul Cihad Osmanli doneminde olan adi idi Belqrad adinin kohne dilde teleffuzu Belergad Belegrad Beligrad بلغراد idiفتح الاسلام Fethulislam 1524 cu ilde qurulduقراغويفچه قراغيوفجه قراغويواچ غراغيوفچه Qiraguyufca Qiraguyufca Qiraguyivac adi bu formalarda en birinci 1476 ci ilde cekilib daha sonra sirbca adi qeyd olunubآلاجه حصار Alacahasar 1454 de qoyulan adيكى بازار Yenibazar butun dillerde seherin adi Novo Trqoviste Novi Pazar Noviy Bazar Yeni Bazar kimi tercume olunurوارادين Varadin J D Kieffer ve T X Bianchi fransizca lugetlerinde seherin esl adi macar menselidirSerbiya صرف صرب Sirf Sirbسمندره Semendire XV esrdenقارلویچه QarloviceSubotica صوبوتقــه Subotqa adi cox deyisdirilmisdi avropa menbelerinde bu sekillerde qeyd olunur Zabotka Zabatka Szabadka Sobotkaبشكلك Boyuk Beskelek tarixi adi Becskerek Beckerek Veliki Bechkerek Nagybecskerek Suriya Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydXaldeya کلدان KeldanMesopotamiya جزیره Cezire 2 boyuk arasinda olduguna gore erebce Cezire ada adlanibLevant شام SamPalmira تدمير تدمر Tedmir Dictionnaire Turc Francais 1835 kitabinda ve xeritelerde qeyd olunub Tarixi menbelerde تدمر ت دم ر تدمير variantlari yazilirdiSuriya شام SamTacikistan Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya Qeydقورغان تپه Qurgantepe 2018 ci ile kimi tarixi adi Qurgan Tepe olub sonra farsca tacikce ad verilibIsterovsen اورا تپه Oretepe 2001 ci ile kimi tarixi adi Ore Tepe olub sonra farsca tacikce ad verilibیݣی بازار Yenibazar 1936 ci ile kimi tarixi adi Yeni Bazar olub indiki adi farscadir tacikce تباشر Tabasar Dagasar seherin birinci adi turk menseli olubTurkiye Turkiyede yerlesen ve Azerbaycan dilindeki seher adlarindaki ferq bir cox hallarda sadece elifba ferqile baglidir meselen Ankara Anqara Tokat Toxat ve s Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAlanya علائیه Elaiyye Elaiye Kalonoros adli bu qala 1221 ci ilde selcuq oguzu sultani I Elaeddin Keyqubad terefinden feth edildi ve seherin adi onun serefine Elaiye qoyuldu 1933 cu ilde Mustafa Kamal Ataturke gelen teleqraf mektubunda seherin adi sehven Alanya yazilmisdi Mustafa Kamal bu adi daha gozel avropasayagi dusunerek 1935 ci ilde seheri ziyaret edende resmi olaraq deyisdi Qafqazdaki tarixi Alaniya ile hec bir elaqesi yoxdur Balikesir قره سى قراسى Baliqqesr Qarasi Qaresi seherin adi Baliq kohne turkce seher demekdir ve Qesr sozlerinden torenmisdir Kohne adi Qarasi Qaresi idi ve 1926 ci ilde Baliqqesr turk Balikesir olduKayseri قیصری Qayseri Qeyseri Sinop سناب SinabTokat توقات ToxatTrabzon طرابزون Tirabizon Tirabzon Trabizon Trabzon Ukrayna Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAzov denizi آزاق د ݣ زی Azaq deniziBaxmac turk dillerinde baxma yeri basqa yerlere baxmaq ucun rahat yer demekdirKutur Ogly Qoturoglu Nogay Tatar ehalisi olan bu seherin birinci adi rusca Kutur Ogly ingilisce ise Kutur Ohla kimi qeyd olunubOzubey Boru Ozenقاضی كرمان غازى كرمان Qazikirman Qazikirman 1784 cu ile kimi Qazikirman Qazikirman kimi taninirdiBessarabiya بوجاق Bucaq Bucaq Moldovanin cenubu ve Ukraynanin Odessa vilayyetinin qerb hissesinden ibaret tarixi bolgedir Lazar Budaqovun lugetinde ve 1876 ci ilin Tureckij sobesednik kitabinda Bessarabiya sozunun tercumesi kimi yazilibانكرمان Inkirman Ruslar Belokamensk olaraq deyisdirmisdiler amma 1991 ci ilde tarixi adi qaytarildiآق كرمان Agkirman en geci XV esrden Aqkerman Agkerman adini dasiyir 1944 cu ilden ruslar adini Belqorod Dnestrovski deye deyisse de yerli ukran camaati yene de Akerman Akerman adini isledirCerkasi Cerkez Kirman Cerikisi Ovliye Celebi Seyahetname kitabinda bu seheri Cerkez adli bir satqin murted Tatar saldigini ve bu sebebden adi Cerkez Kirman oldugunu deyir Basqa fikire gore Cerkasi sozu Ceri چری yeniceri sozundeki kimi ve Kisi کشی sozlerinden gelmesi ehtimal olunurCerniqov Karadzhar Qaracar Cefer Tarixi Dzhagfar Tarihy kitabinda Qaracar kimi qeyd olunur seherin taninmis abidesi qara mezardir chernaya mogila قره آغاج QaraagacDnepr cayi اوزی Ozu cayiDnepr seher قوداق قودق Qudaq tarixi menbelere gore Yekaterinoslav indiki Dnipro Dnepr seheri kohne rusca Kodak Kojdak Kudak Gudak adlanan tatar yasayis menteqesinin ustunde tikilib 1785 ci ilden Yekaterinoslav adi qoyulub Sozun koku turk dillerinden mix ve ya mese demekdir Polyak menbesine gore Kudak seherin polyakca adi qoymaq feilinden yaranir Vikipediya meqalesine gore qirimtatarca Koy ve Dag sozlerinden yaranib lakin hec bir menbede o sekilde qeyd olunmayib Avropa menbelerinde Kudack Kudak Kodac sekillerinde qeyd olunubDnestr طورله طورلا Turla tarixi xeritelerde ve lugetlerdeFeodosiya کفه KefeIvano Frankovsk Tasly Sagar Dasliseher Dasli Seher yerli turkdilli tayfanin Qaraylar Keraimler dediyi ad yerli lehcelerde Tasli Sahar ve Tasli Sahar deyilirاسماعيل Ismayil Osmanli Sedrezzami Ayasli Ismayil Pasanin adindan gelir 1772 ci ilin Rizzi Zannoni xeritesinde tam adi اوردوی اسماعیل میرزا Ordu i Ismayil Mirze kimi yazilibاوزوم Uzum orijinal adiصاری صو Sarisuاسلام كرمان Islamkirman XV esrde Islam Kirman adi ile Qirim Tatarlari terefinden salinibBӱjӱk Ӧzen Boyuk Ozen orijinal adiKamyanske طاشلق Dasliq seher adi yerli turk dillerinden Ukrain Kam yanske ve Rus Kamenskoe dillerine herfi tercume olunubKerc كرش Girisكيلى Kili Monqol Tatar ve daha sonra Osmanli qalasiقل بورن Qilburun orijinal adiKiyev کييف KiyifKremencuq Kirmanciq 1471 ci ilde bu qala kirman balaca olduguna gore Kermanciq yerli lehcede Kermencuk adini vermislerKrim قریم Qirim tarixi yazilisi Qirimdir bu butun ebcedde yazilan menbelerde beledir قریم lakin latin elifbasinda da Qirim yazilmasi dogrudurSitat sehvi lt ref gt acilis teqi sehv formalasdirilib ve ya adi etibarsizdirKrim yarimadasi قریم آطه سی Qirim Adasi Tenzimat donemine qeder XIX esrin ikinci yarisi butun turki muselman dunyasinda Qirim Yarimadasi islenen yegane termin Qirim Adasi قریم آطه سی olub daha sonra Qirim sibhe ceziresi Qirim yarimadasi kimi sozler avropa dillerinde cevirilib hem de kemcisde Qirimin ada olmasi sebebdirQorlivka Bayraq Boyrek seher turk tatar kendinin ustunde qurulub rus dilinde Qosudarev Buyerak kimi qeyd olmusdur ve bu esli Bayraq ve ya Boyrek olmasi ehtimal olunurLvov لیووف الوو Ilvov Livof en kohne yazilisi 1680 ci ilde Ilvov kimi qeyd olunub Livof sekilinde 1918 ce qeyd olunubMariupol بالى صيره Balisira 1577 ci ilde terefinden tikilib rus menbesinde Boli Saray yazilib Qirimtatar Nogaylarinin qalasi olub XVII esrde islenen addir ayrica tarixi menbelerde Balisaray Baly Saraj Balisara kimi adlar islenilib rusca Belosaray Belosaraj Bѣlosaraj sozu qeyd olunub avropa menbelerinde Bolestra kimi deyisib avropa muelifleri oz dillerine بالى صيره sozunu Balisera kimi de transkripsiya edirdilerMelitopol Kyzlyjar Qizliyar yerli ehali Qizliyar adlandirirNikolayev حمامی ویتولد Vitoldhamami Vitold Hamami Qerb menbelerinde Withold Hammami ve sehven Withold Hamani rusca kohne adi Vitold Gammani Vitold Hamami ve qisaca Vitovka olub Seher adli Litva kralinin seherine qoyulub Tatarlar Osmanli ve Boyuk Litva knyazligi ile serhed kecid menteqesi olduguna gore hami yuyunub hamam qebul etmeli idiOcakov اوزی Ozu Ozu cayi ile sehv salmamaq ucun Ozuqala ve Ozu qalasi kimi de qeyd olunurOdessa خواجه بک قوجه بک Xocabey Qocabey muselman xeritelerinde olan en yayilmis ad خواجه بک Xocabey sozudur Avropa menbelerinde hem de Qocubey Koczubi Kochubej yazilirdiOdessa vilayeti یدیصـ ان یدیصان Yedisan Yedisan bolgesi Turla Dnestr ve Ozu Dnepr caylarinin arasinda bolge olub ve Xocabey Odessa ve Ozuqala Ocakov seherleri onun erazisinde idi Indiki Ukraynani inzibati bolunmesine gore Odessa ve Nikolayev vilayetlerinde yerlesirPerekop اور قپو Orqapi Or qapi کوچک نوغای Kicik Nogay bir cox xeritelerdePodolye یدیصـ ان یدیصان Yedisan Yedisan bolgesi Turla Dnestr ve Ozu Dnepr caylarinin arasinda bolge olub ve Xocabey Odessa ve Ozuqala Ocakov seherleri onun erazisinde idi Indiki Ukraynani inzibati bolunmesine gore Odessa ve Nikolayev vilayetlerinde yerlesirSaksahan cayi صقصغان Sagsagan cayi orijinal adi cagatay dilindendir ve Sagsagan qusunun serefine qoyulubSevastopol آق دیار آق یار Agyar Agdiyar Qirimtatar dilinde Aqyar Qirimcaq dilinde Axyar Ahjar Keraim dilinde Aqyar Akjar Osmanli dilinde Aqyar آق یار kimi gedir rusca kecmis adi Axtiar Ahtiar Ahtiar idi bu ad turkdilli menbelerde آق دیار Agdiyar kimi qeyd olunmusdurSimferopol آق مسجد Agmescid Qirimtatar dilinde Aqmescit Qirimcaq dilinde Axmec Ahmech Keraim dilinde Aqmecid Akmedzhid Osmanli dilinde Aqmecsid آق مسجد kimi gedirSlovyansk طور Tor 1784 cu iler kimi adi yollarin birlesmesine gore Rusiya terefinden Ukraynaya kecme yollar Tor ola biler شيرين شرين Sirin Slavyan Sirin 1945 ci ile kimiUkrayna قزاق Qazaq dalinca adeten vilayeti قزاق ولايتـی sozu elave olunurXarkov خارقوف Xarqof kohne yazilisiXerson Sary Kermen Sarikirman kohne adi Sari Kirman olub ayrica Xersonun kohne dilde yazilisi Kirsun کرسون کرصون idiXotin خوتین Xotun yazilisi Ovliya Celebi terefinden qeyd edilmis teleffuzu ise Antonio CadirgiZmeyniy adasi ایلان آطه ایلان آطه سی Ilanada Ilan adasi Esl adi Ilanada ve ya Ilan adasi olub ve sonradan rus diline tercume olunub hetta avropa menbelerinde Ilanada yazilibVatikan Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydMuqeddes Pyotr bazilikasi Bazilika ferqli menbelerde Selatin Kilsesi سلاطين كليساسى Kilse i Sultani كليساى سلطانى Boyuk Kilse بیوك كليىسا Hokmdar sarayi حکمدار سرایی Divan دیوان Muhakime محکمه deye yazilib Pyotr ise Petrus پتروس olub Bu kilseye hem de gunbezinin basinda olan qizil yumru sara gore Qizilalma deyirlerPapa dovleti پاپالق Papaliq 752 ci ilden 1848 kimi olan dovleti Status Pontificius kimi adlanirdi bunun herfi tercumesi Papanin Dovleti demekdir lakin turk dillerinde sadece Papaliq deyirdilerVatikan پاپا قپوسی Papa Qapisi Papaqapisi Rim Papa Qapusi Rim Papa Qapisi kimi qeyd olunurYaponiya Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydTokio ﻁﻮﻜﻳﻭ Tokyo Tō qalin heca kyō ise ince heca olmaqla tarixi ve muasir yazilarda ﻁﻮﻜﻳﻭ kimi yazilir Indiki resmi Azerbaycan dilinde uchecali Tokio To ki o yazilisi sozu eslinde ikihecali To kyo To ko olduguna gore sehvdir Azerbaycan diline rusca Tokio sozu eyni sekilde daxil olmusdurYaponiya جابرقا ژاپون ژاپن یاپونیا جابون جاوون Japon Yaponya Yaponiya Cabun Cavun Cabarqa Yaponiya ucun islenen en qedim soz Cabarqa جابرقا Mahmud Qasgarli Divanu Lugat it Turk deki xeritede qeyd etmisdir ve bu dunya tarixinde Yaponiyanin en birinci xeritesi olmusdur Cabarqa cince日本國 ribenguo Jibenqo Yapon olkesi sozunden gelir Daha sonraki lugetlerde Japon ژاپون ژاپن sozu boyuk ehtimal farscadan ve ora fransizcadan ve XIX XX esrlerde latin ve rus dillerinden یاپونیا Yaponiya Yaponya Yaponia sozu islenilir Ayrica Azerbaycan XX esre kimi dilinde Cavun Cabun جابون جاوون sozu Yaponiyaya aid sozlerde istifade olunurdu adeten ipekqurdlari ucun Yunanistan Yunanistan dovleti Osmanli imperiyasindan 1830 cu illerde Avropa dovletleri ve Russsiya komeyi ile musteqillik elde eden kimi yer adlarini deyisme siyasetini basladi Muasir Yunanistan erazisi liqvistik ve etnik cehetden tarix boyu cox ferqli ve rengareng olsa da yunan milletcileri butun istisna olmayaraq slavyan roman aroman freng italyan alban turk hemcinin ancaq Turkiye turkcesinin ecdadi olan Osmanli turkcesi deyil qedimi turk tayfalarinin meselen bulqar avar turklerinin toponimleri de daxildir Ayrica turkceden kecen ereb fars ve qarisiq turk ereb fars toponimleri de yer adlarina yunancaya resmi olaraq deyisdi 1830 cu ilden baslayaraq son yer adlari deyisikleri 1998 ci ilde bas verdi ve bu butun Yunanistanin yer adlarinin yarisini ehate etmekdedir 1913 1996 iller arasi 4413 yer seher qesebe kend v s adi deyisdirildi Buna elave olaraq kohne yer adlarini isleden sifahi ve yazili sexsler qanuna gore mensuliyyete celb olunurlar 2005 ci ilde yazilan Yunanistandaki ad deyisiklerini qeyd eden siyahi son deyisiyi 1994 cu ile aid edir Indiki adi Kohne dilde qeyd olunmus adi Transliterasiya QeydAfina آتنە آطنە Atina Atine Orijinal A8hna sozundeki 8 herfi rus diline F seklinde islenilir lakin tarixi Azerbaycan yazilarinda o sesi t ت ya ط evez edirAleksandrupolis دده آغاج Dede Agac Dedeagac Evbeya ا ڪري بوز EyribozKefaliniya كفالونيه سفالونی Kefaloniye Sefaloni Sefaloni ve Kefaloniye Kefaloniyye sekillerinde istifade olunubKerkira کرفوز KorfuzKrit گريد Kirid Girid Lesbos مدللی Midilli adlarin ikisi de yunancadir lakin Midilli Mytilene Mytilhnh tarixi daha cox islenilir bunun sebebi مدللی sozun turkmenseli sayilmasi ola biler yeni li ni sekilci saymislar مدللی butun menbelerde yazilisi eynidir sozde qosali lem herfi ل yan yana durur لل bu hal ancaq lem ile qutarib sekilci qosulan halda yarana biler eks halda qosa lem deyil bir lemin ustunde sedde olmali idiنقشه NeqseQarasuQumciftliyiPirey Aslan Limani Aslanlimani Aslanliman tarix boyu islendiyi adSalamin شلمینا Selemine Dictionnaire Turc Francais tome second 1837 kitabinda 52 ci sehifede yazilibSaloniki سلانیك SelanikSamos شامش Semis Dictionnaire Turc Francais tome second 1837 8 ci sehifede yazilib Muxtelif yerlerde Samuz ساموز da yazilib Turkiye dilinde Sisam ve Susam deyilirسمادیرك SemadirekXios ساقز Saqqiz adi saqqiz sozunden gelibSarisabanYunanistan یونان Yunanزانت زانطه Zanta Zant avropa menbelerinde Zante deye qeyd olunurHemcinin baxEreb qrafikali Azerbaycan elifbasi Orta azerbaycanca Azerbaycanca ekzonimler siyahisiQeydlerCeh Xirvat Macar ve s benzer adlardan sonra adeten memleketi dovleti vilayeti kimi sozler elave olunurdu indiki qaydaya gore bu sozlere stan5 sekilcisini elave etmek olar amma daha kohne menbelerde bu soz hem olke hem millet hem dil ucun islenilirdi elave sekilciye ve ya soze ehtiyac olmadan Kohne dilde bezi sozlerin yazilisi ve deyilisi ferqli idi amma transliterasiyada sozler muasir Azerbaycan dilinin qaydalarina uygunlasdirilmisdir meselen deŋiz yerine deniz soz evveli G yerine Q birinci hecada I yerine I ve s kimi yazilmisdir 1939 cu ilde SSRI hokumeti Azerbaycan dilini kirill elifbasina kecirtdi ve bu sebeble Avropa olkelerinin adlarinin sonundaki ya kohne latin elifbasinda ja sekilcisi iya iya olaraq deyisdi Romanya Romaniya Almanya Almaniya Italya Italiya ve s ی herfi hem I hem Y olduguna gore Avropa olke adlarinda iya ia ya ferqi bilinmir Italiya Italia Italya Rusiya Rusia Rusya ve s MenbeIstinadlar Arxivlenmis suret 2024 08 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 08 04 Goldstein Press 1 for English The Dartmouth Archived from the original on 2018 07 06 and can be viewed on 2018 05 22 Namenforschung Name Studies Les noms propres 2 Halbband Registerband Walter de Gruyter 1 Jan 1996 ISBN 978 3 11 020343 1 Archived from the original Arxivlesdirilib 2023 10 05 at the Wayback Machine on 2020 01 03 Karmannaya kniga dlya russkih voinov v tureckih pohodah Sankt Peterburg 1854 Belinskij V G Polnoe sobranie sochinenij 1845 1846 https katalog ibb gov tr kutuphane3 haritalar Hrt 000187 pdf Azerbaycan qezeti 13 noyabr 1918 ci il nomrǝ 38 Grammatiche e Colloquj per imparare le lingue Italiana Greco Volgare e Turca e varie scienze Bernardino Pianzola Tomo III 1789 s 125 Amirchanianz A Kitabi Muqeddes az Leypsiq 1891 1 https www jstor org stable community 33004119 seq 6 Azerbaycan Qezeti 1918 1920 II Cild 11 noyabr 1918 ci il nomrǝ 36 s 180 Londrada Balfur oz nitqinde Britaniya mustemlekati miyaninda laqeni saxlamaq baresinde demisdir ki Biz isbu elaqenin hec bir dusmen terefinden kesilmesine razi ola bilmerik Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi ReferenceB adli istinad ucun metn gosterilmeyib Goodman Leo A Notes on the Etymology of Serendipity and Some Related Philological Observations Modern Language Notes 76 5 May 1961 454 457 doi 10 2307 3040685 Sachi Sri Kantha Serendipity a synopsis of its 260 year life as an English word January 2016 doi 10 13140 RG 2 1 1107 8163 1 olu kecid Azerbaycan qezeti 5 may 1919 cu il nomrǝ 172 https bitig kz index php lang r amp mod 1 amp word Beshbalyk amp tid 22 amp oid 16 amp m 1 Bolcuda suŋusdumiz qaganin yabgusin sadin anta olurtim elin anta altim otuz yasima Besbaliq tapa suledim alti yoli suŋusdum susin qop olurtim anta icreki ne kisitin k yoq boltaci erti kisi uqgali kelti basdim Besbaliq ani ucun ozdi otuz artuqi Bosworth M S Asimov History of Civilizations of Central Asia Volume 4 Part 2 p 578 Arxivlenmis suret 2024 09 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 09 Versteegh Kees Mushira Eid Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics Vol I Leiden Brill 2005 378 ff ISBN 978 90 04 14473 6 9 March 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 February 2016 https ia600407 us archive org 0 items manchu textbooks vdoc pub a comprehensive manchu english dictionary pdf argali female of Darwin s sheep cf uhulja These passages about Khan Balq Arxivlesdirilib 2018 08 31 at the Wayback Machine taken from al Masalik Arxivlesdirilib 2018 08 31 at the Wayback Machinewebsite which itself is taken from a travelogue written by The Medieval World Through Muslim Eyes Arxivlesdirilib 2024 09 03 at the Wayback Machine by Abdullah Ibrahim Archived Version made in 26 Feb 2020 DREVNETYuRKSKIJ SLOVAR Leningrad 1969 https bitig kz lang r amp mod 1 amp tid 1 amp oid 15 amp m 1 Arxivlesdirilib 2022 06 30 at the Wayback Machine qop etdim ulamtyi anyig yoq Turuk qagan Otuken yyis olursar elte buŋ yoq ilgeru Santuŋ yazyiqategi suledim Taluyqa kicig tegmedim birgeru Toquz Ersenke tegi suledim Tuputke kicig tegmedim quryigaru Jencu uguz Sheila Hollihan Elliot Muslims in China Mason Crest Publishers 2006 seh 55 ISBN 1 59084 880 2 For most of their history the Uyghurs lived as tribes in a loosely affiliated nation on the northern Chinese border sometimes called East Turkestan William Samolin East Turkistan to the Twelfth Century Mouton amp Co 1964 seh 9 The general boundaries of East Turkistan are the Altai range on the northeast Mongolia on the east the Kansu corridor or the Su lo ho basin on the southeast the K un lun system on the south the Sarygol and Muztay ata on the west the main range of the T ien shan system on the north to the approximate longitude of Aqsu 80 deg E then generally northeast to the Altai system which the boundary joins in the vicinity of the Khrebet Nalinsk and Khrebet Sailjuginsk Bazin Louis Hamilton James 1991 L origine du nom Tibet in Ernst Steinkellner editor pages 9 28 PDF versiyasi seh 61 Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Armyanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 e yanvarya 1948 g Pervoe Er Armgosizdat Adamyan N K 1948 https collections lib uwm edu digital collection agdm id 6121 rec 8 7CCaucasus Caucasus 1906 map Ordnance Survey Office Great Britain Avetisian Kh Artashat Արտաշատ Haykakan sovetakan hanragitaran Հայկական սովետական հանրագիտարան Armenian Soviet Encyclopedia ermeni 2 Yerevan 1976 seh 136 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki Arxivlesdirilib 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi Arxivlesdirilib 2017 05 10 at the Wayback Machine xeriteleri Voenno topograficheskaya pyativerstnaya karta Kavkazskogo kraya Kafkasya 5 verst haritasi 1913 1926 basimi ve D D Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Tiflis 1913 Hakobian T Kh Melik Bakhshian St T Barseghian H Kh 1998 Jermuk Ջերմուկ Hayastani ev harakitsʻ shrjanneri teghanunneri baṛaran Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան Dictionary of Toponymy of Armenia and Adjacent Territories in Armenian Vol 4 Yerevan State University Publishing House pp 402 403 Voenno topograficheskaya pyativerstnaya karta Kavkazskogo kraya Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Tiflis 1913 Ibrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Arxivlenmis suret PDF Archived from the original on 2015 07 21 Istifade tarixi 2024 10 04 Baki Elm 2002 ISBN 5 8066 1452 2 Hesenov S Karvansaranin turk abideleri Arxivlesdirilib 2022 03 26 at the Wayback Machine Xalq qezeti 2007 9 oktyabr S 7 Tavush 2016 03 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 08 15 Slovar geograficheskih nazvanij Karavansaraj tyurk Kavkazskij kalendar na 1917 god Caucasian calendar for 1917 Russian 72nd Tiflis Tipografiya kantselyarii Ye I V na Kavkaze kazenny dom 1917 214 221 4 November 2021 tarixinde arxivlesdirilib https western azerbaijan az qirxbulaq Arxiv sureti 7 sentyabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda QIRXBULAQ Armyanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 maya 1971 goda Er Ajastan 1971 Gevond Alisan Sirak Venedik 1881 Xerite Damadyan 1880 Armyanskaya SSSR Administrativno Territorialnoye Deleniye Yerevan 1971 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki Arxivlesdirilib 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi xeritesi Arxivlesdirilib 2017 05 10 at the Wayback Machine http www aniarc am 2021 06 23 armenian army conquers zangibasar haraj 1920 Arxiv sureti 14 noyabr 2021 tarixinden Wayback Machine saytinda Armenian forces capture Zangibasar now Masis 23 June 1920 ANI Armenian Research Center in Armenian 23 June 2021 Retrieved 24 June 2021 Mir Mehdi Xezani Kitabi tarixi Qarabag Qarabag nameler II kitab Baki Yazici 1991 s 187 Voenno topograficheskaya pyativerstnaya karta Kavkazskogo kraya Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Tiflis 1913 Armyanskaya SSR Administrativno Territorialnoe Delenie Erevan 1971 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki Arxivlesdirilib 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi Arxivlesdirilib 2017 05 10 at the Wayback Machine xeriteleri PDF versiyasi seh 93 Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 2002 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Eldar Ismayil Ermenistan turklerinin 1988 ci il soyqirimi yeniden islenmis ikinci nesri Redaktor Arif Memmedli Baki Seda nesriyyati 2014 ISBN 5 86874 125 0 seh 227 https www nisanyanyeradlari com l 40 8339 2C44 26776 amp o u Sovyet doneminde hamamlu raion unun merkezi olan koy onemli bir sanayi kenti haline geldi 1988 depreminde tamamen yikilan kentte nufusun ucte biri hayatini kaybetti Spitak Sobaki Struna M Sovetskaya enciklopediya 1976 Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 1969 1978 t 24 kn I Spitak Geograficheskij enciklopedicheskij slovar geograficheskie nazvaniya Gl red V M Kotlyakov 3 e izd dop M Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2003 S 705 903 s 5000 ekz ISBN 5 85270 216 1 Akopyan T H Melik Bashhyan St T Barsegyan O H Slovar toponimov Armenii i prilegayushih territorij Arxiv sureti 29 noyabr 2021 tarixinden Wayback Machine saytinda Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան Er Izd vo 1998 T 4 S 685 686 Stepanavan Sokirki Stilospory M Sovetskaya enciklopediya 1956 Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 51 t gl red B A Vvedenskij 1949 1958 t 40 Hakobian T Kh Melik Bakhshian St T Barseghian H Kh 1988 Tsaghkadzor Ծաղկաձոր Hayastani ev harakitsʻ shrjanneri teghanunneri baṛaran Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան Dictionary of Toponymy of Armenia and Adjacent Territories in Armenian Vol 2 Yerevan State University Publishing House pp 833 834 Arzumanian Makich ed 1979 Tsaghkadzor Ծաղկաձոր Haykakan sovetakan hanragitaran Հայկական սովետական հանրագիտարան Armenian Soviet Encyclopedia in Armenian Vol 5 Yerevan p 110 111 Armyanskaya SSR Administrativno Territorialnoe Delenie Erevan 1971 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki Arxivlesdirilib 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi xeritesi Arxivlesdirilib 2017 05 10 at the Wayback Machine https www prlib ru item 417321 Kavkazskij kalendar na 1916 god Tiflis Azerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki Arxivlesdirilib 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi Arxivlesdirilib 2017 05 10 at the Wayback Machine xeriteleri Vayk Vayots Dzor 2016 03 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 01 21 Armyanskaya SSR 1948 seh 76 Եղեգնաձոր caa am 21 April 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 February 2021 Moghtader Gholam Hussein 2008 The Great Batlles of Nader Shah s 56 Donyaye Ketab Michael Axworthy 2009 The Sword of Persia Nader Shah from tribal warrior to conquering tyrant s 205 I B Tauris https art thewalters org detail 79840 map of the island of corsica Arxivlesdirilib 2024 09 07 at the Wayback Machine Map of the Island of Corsica Arxivlenmis suret 2024 09 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 07 Xavier de Planhol Paul Claval An Historical Geography of France illustrated Cambridge University Press 1994 seh 84 ISBN 9780521322089 https nlevshits com dokument centralnogo ispolnitelnogo komiteta sssr i bjuro nkvd 1936 goda o pereimenovanii v transkripciju togo vremeni gruzinskih gorodov Dokument Centralnogo ispolnitelnogo komiteta SSSR i byuro NKVD 1936 goda o pereimenovanii v transkripciyu togo vremeni gruzinskih gorodov Abastumani 1 65000 nus M Bolshaya Rossijskaya enciklopediya S L Kravec 2005 10 ISBN 5 85270 329 X Qarapapaqlar ve onlarin XIX esr herb tarixi Muellif Haciyev Fexri Valeh oglu Nesriyyat Seda Nesr yeri Baki Nesr ili 2005 ISBN 586874 032 7 https www google ru books edition General Denisov vfwCEQAAQBAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq kemerli Ekaterinofeld amp pg RA2 PA1914 IA4 amp printsec frontcover Dmanisi Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә III ҹild Gaјybov Eldarov Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1979 S 488 Borcali toponimleri Muellifler Meded Cobanov ve Musfiq Cobanli Elmi redaktorlar f e d Tofiq Ehmedov f e d Buludxan Xelilov f e d Sureddin Memmedli Elaveler olunmus ve yeniden islenmis dorduncu nesr Baki Borcali nesriyyati 2012 seh 135 https demokratikmusavat com az article 24357 Arxivlesdirilib 2023 12 20 at the Wayback Machine Bolus Bolnisi Sarvan Marnauli Qarayazi Qardabani Baskecid Dmanisi Barmaqsiz Tsalka Agbulaq Tetrickaro Qaracop Saqareco Xezeryurdu Kaspi Qara El Kareli Telav Telavi Sefiabad Qori Qaval Laqodexi Signaq Siqnaxi Beytaxti Xasuri Tiflis Tbilisi Bostandere Rustavi Azerbaycan turklerine mexsus olan adlar gurcu adlari ile evezlenib https xudaferin eu gurcustanda soydaslarimizin son durumu html Arxivlesdirilib 2023 12 20 at the Wayback Machine Gurcustanda soydaslarimiz esasen Tiflis Marneuli Sarvan Bolnisi Bolus Qardabani Qarayazi Dmanisi Baskecid Salka Barmaqsiz Tetritskaro Agbulaq Saqareco Qaracop Kaspi Xezeryurdu Kareli Qara El Telavi Telav Qori Sefiabad Aqara Laqodexi Qaval Siqnaxi Signaq Kutaisi Rustavi Batum ve Xasuri Beytaxti kimi seherlerde yasayirlar https www jstor org stable pdf community 33004082 pdf refreqid fastly default 3Aa9f389e963a7aab2bad03f525118baf6 amp ab segments 0 2Fbasic search gsv2 2Fcontrol amp origin amp initiator search results amp acceptTC 1 Azerbaycan Qezeti 1918 34 cu nomre Borcali toponimleri Muellifler Meded Cobanov ve Musfiq Cobanli Elmi redaktorlar f e d Tofiq Ehmedov f e d Buludxan Xelilov f e d Sureddin Memmedli Elaveler olunmus ve yeniden islenmis dorduncu nesr Baki Borcali nesriyyati 2012 seh 232 Borcali toponimleri Muellifler Meded Cobanov ve Musfiq Cobanli Elmi redaktorlar f e d Tofiq Ehmedov f e d Buludxan Xelilov f e d Sureddin Memmedli Elaveler olunmus ve yeniden islenmis dorduncu nesr Baki Borcali nesriyyati 2012 seh 128 Zirve Informasiya Merkezi Barmaksiz Zalqa rayonu az zim az 2016 04 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 23 Agbulag Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә IX ҹild Sputnik Fronton Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1986 S 216 Borcali toponimleri Muellifler Meded Cobanov ve Musfiq Cobanli Elmi redaktorlar f e d Tofiq Ehmedov f e d Buludxan Xelilov f e d Sureddin Memmedli Elaveler olunmus ve yeniden islenmis dorduncu nesr Baki Borcali nesriyyati 2012 seh 125 Zirve Informasiya Merkezi Ag Bulaq Tetri Sxaro rayonu az zim az 2016 04 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 23 Steven I Wilkinson Votes and Violence Electoral Competition and Ethnic Riots in India 2006 Page 23 The BJP proposed in 1990 and 2001 that Ahmedabad be renamed Karnavati Hindu June 1 1 2001 Similar proposals have been made to restore Allahabad to Prayag as it had been known as before the Mughal era Abishek Kumar 17 October 2018 From now on Allahabad to be Prayagraj India Today Hoshangabad is now Narmadapuram after Centre approves MP government s name change proposal DNA 5 February 2022 5 February 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 March 2022 MP Private Bill to rename Hoshangabad district passed The Indian Express ingilis 6 March 2021 6 March 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 March 2021 Abrahamian Ervand 1982 Iran Between Two Revolutions Princeton New Jersey Princeton University Press pp 123 163 ISBN 9780691053424 OCLC 7975938 Niknafs Hojat Tribes of Arasbaran and Qaradaghis in Iran PDF 2014 2022 10 21 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2024 09 05 Arxivlenmis suret 2022 09 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 05 https referenceworks brillonline com entries encyclopaedia of islam 2 sulduz SIM 7168 Arxivlesdirilib 2023 09 24 at the Wayback Machine Minorsky V Sulduz volume 9 Official website of Governor of Poldasht county شهرستان پلدشت Arxivlesdirilib 2018 04 23 at the Wayback Machine اسم قدیم و جدید شهرهای ایران 2024 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 19 Sahmeresinin turkce farsca lugetinde Tikan adinin menasina bax sehife 442 PDF 2024 04 18 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2024 04 19 The Battle of Ayun Kara Palestine 14 November 1917 Desert column phpbb3now com 14 August 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 September 2011 Muhammad al Idrisi Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq p 754 QID Q1089336 Ahmed Tawfiq Al Madani Muslims in Sicily and southern Italy المسلمون في جزيرة صقلية وجنوب إيطاليا In the year 253 Hijri 867 868 Khafajah marched from Balram Palermo to the city of Saraqusah and Qaṭaniyyah ruining the land and destroyed its crops al Kamal fi at Tarikh Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq Arxiv sureti 22 may 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda p 596 QID Q1089336 Muhammad bin Abdul Mun im Al Hamiri الروض المعطار في خبر الأقطار p 465 Muhammad al Idrisi Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq p 596 QID Q1089336 Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq p 742 QID Q1089336 and twelve miles from it to the anchorage of Messina Mehemmed Idrisi Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq Arxiv sureti 22 may 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Muhammad bin Abdel Mun im al Hamiri al Rawd al Matar fi Khabar al Aqtar الروض المعطار في خبر الأقطار p 382 QID Q6417674 Muhammad al Idrisi Nuzhat al mushtaq fi ikhtiraq al afaq p 630 QID 1089336 Dictionnaire Turc Francais Tome Premier 1835 s 296 Hussein Munis 1987 Atlas of the history of Islam Cairo 1st edition Al Zahraa for Arab Media الزهراء للإعلام العربي p 163 ISBN 977 14 7049 3 QID Q114648616 Lazar Budagov Sravnitelnyj slovar turecko tatarskih narechij Tom II Sankt Peterburg 1871 Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij 1905 https ibn idsi md sites default files imag file 81 90 Toponimia 20Bugeacului aspecte 20si 20conexiuni 20interdisciplinare 20 28III 29 pdf Arxiv sureti 12 avqust 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Anatol EREMIA Toponimia Bugeacului aspecte și conexiuni interdisciplinare III Comrat oraș in Găgăuzia din num trib tăt komrat komurat https magazines ulbsibiu ro arheologie publicatii bibliotheca relatii 20interetnice 20in 20transilvania 6 20madgearu articol1 htm Arxiv sureti 21 aprel 2009 tarixinden Wayback Machine saytinda s a putut demonstra că Brasso devenit apoi Brasov provine din termenul turcic Barasu care inseamnă apă albă https www google ru books edition Siebenburgisches Archiv iCs9AAAAIAAJ hl ru amp gbpv 1 amp bsq Barasu turc amp dq Barasu turc amp printsec frontcover https www google ru books edition Scriptorum veterum nova collectio e vati hpAhAQAAMAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Iergogi amp pg RA1 PA662 amp printsec frontcover https www google ru books edition Collectanea z Dziejopisow Tureckich Rzec 9c5TAAAAcAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Jergiogi amp pg PA94 amp printsec frontcover Collectanea z Dziejopisow Tureckich Rzeczy Do Historyi Polskiey Sluzacych Collectaneen aus turkischen Geschichtschreibern zur Geschichte Polens Tahir Sezen Osmanli yer adlari Ankara 2017 Rasonyi Laszlo Bulaqs and Oguzs in Medieval Transylvania PDF Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae 33 1979 135 2022 11 23 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2024 09 13 2 Arxiv sureti 12 yanvar 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 2019 01 12 at the Wayback Machine V raznoe vremya Anapa byla izvestna i pod drugimi nazvaniyami grech Gorgippiya genuezsk Mapa ili Maparium tyurk Bugurkala sm Bugur 3 Webarchive url http elib shpl ru ru nodes 20264 vyp 61 stavropolskaya guberniya po svedeniyam 1873 goda stavropol 1874 mode inspect page 13 zoom 6 Arxivlesdirilib 2016 04 05 at the Wayback Machine Sv Krest po armyanski Karabagly Enciklopedicheskij slovar rus 32 Sankt Peterburq F A Brokgauz I A Efron 1895 647 Istoricheskie sochineniya Dagestana na tyurkskih yazykah Orazaev 2003 Arxivlenmis suret 2024 09 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 27 G M R Orazaev Istoricheskie sochineniya Dagestana na tyurkskih yazykah Mahachkala 2003 Arxivlenmis suret 2022 03 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 27 Pospelov 2008 231 Pospelov 2008 https t me khariteh 81 Krasnodar byl zalozhen na meste proshlom musulmanskogo poseleniya o chyom govoryat polumesyacy k simvolu goroda Beledi Kevi ili Belettecoi ili Boletacoi https t me khariteh 78 Gorod Krasnodar byl postroen na urochishe Karasunskij Kut Karasun eto v proshlom reka a nyne cep ozyor Kut s ukr perevoditsya kak ugol Istoriya i simvolika sela Kurdzhinovo 2018 11 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 21 A V Starchevskij Kavkazskij tolmach Sankt Peterburg 1891 https www google ru books edition Tarikhi Derbend name s 9 i u prilozhen WoZ6OyfqPlMC hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi amp pg PA43 amp printsec frontcover Tarixi Derbendname s 43 https www google ru books edition Derbend Nameh La09AAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Derbend name amp printsec frontcover https www google ru books edition Sbornik materialov dl eB7VAAAAMAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi kala amp pg RA7 PA10 amp printsec frontcover https www google ru books edition Putevoditel po Kavkazu 70wEAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi kala amp pg RA1 PA418 amp printsec frontcover https www google ru books edition Putevoditel po Kavkazu 70wEAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi kala amp pg RA1 PA418 amp printsec frontcover https www google ru books edition Sbornik statistichesk 2HxJAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi kala amp pg RA3 PA4 amp printsec frontcover https www google ru books edition Pamiatnaia knizhka Dagestanskoi oblasti MUoEAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi kala amp pg PA159 amp printsec frontcover https www google ru books edition Izvѣstiya Kavkazskago 1wDxAAAAMAAJ hl ru amp gbpv 1 amp bsq andzhi kala amp dq andzhi kala amp printsec frontcover https www google ru books edition Sbornik statistichesk 2HxJAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq andzhi petrovskoe amp pg RA3 PA4 amp printsec frontcover https grozny news net society 2024 10 02 183020 html http tili tadarlar ru tadar rus shor html Arxiv sureti 6 iyul 2018 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 2018 07 06 at the Wayback Machine Ot Myskov do Novokuznecka Tomazaktan Aba tura chettire https books google az books id 5iL AgAAQBAJ amp lpg PA240 amp ots klWhC KlZH amp dq 22aba tura 22 amp hl ru amp pg PA240 v onepage amp q amp f false Arxiv sureti 8 yanvar 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 2019 01 08 at the Wayback Machine Aba Tura Kuzneck http altai mountains ru articles idnews 4051 Arxiv sureti 9 yanvar 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 2019 01 09 at the Wayback Machine Altajcy do sih por nazyvayut Tomsk Tom tura bukv gorod na reke Tom Kuzneck Aba tura poselenie abincev Bijsk Jash tura iskazhyonnoe ot Tash tura bukv gorod iz kamnya to est krepost Starchevskij Russkij yuzhno i sredne aziatskij provodnik perevodchik 1896 s 135 Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij tom chetvertyj 1911 s 16 Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij tom tretij 1905 s 1184 Budagov Sravnitelnyj slovar turecko tatarskih narechij tom I 1869 s 577 http web2 anl az 81 read page php bibid 203052 amp pno 41 Arxivlesdirilib 2024 09 02 at the Wayback Machine Dirilen adam Mir Celal Balsavet kopek usagi Bura da size Eresey zad deyil ha onu bilin https mnjurnal az az php go 190612pdf Arxivlesdirilib 2024 05 02 at the Wayback Machine Molla Nesreddin orijinal nusxe Tiflis 1906 12 s 7 فـتيلبورك https mnjurnal az az php go 191419pdf Arxivlesdirilib 2024 09 01 at the Wayback Machine Molla Nesreddin orijinal nusxe Tiflis 1914 19 s 6 فيتيلبورك http calilbook musigi dunya az p peterburg html Arxivlesdirilib 2019 10 31 at the Wayback Machine Peterburq Sankt Peterburq Ister Molla Nesreddin jurnalinda cap edilmis satirik teleqramlar icerisinde isterse de yazicinin ayri ayri personajlarinin nitqinde P adina bezi menbelerde Fitilbork seklinde tez tez tesaduf olunur http www azerbaycandili az Synopsis Download 3364 QULIYEVA 20ZULFIYYE 20BORIS 20QIZI pdf Arxivlesdirilib 2019 08 19 at the Wayback Machine Umumiyyetle C Memmedquluzadenin bedii eserlerinde ve felyetonlarinda rus ve Avropa menseli toponimler uslubi cehetden muxtelif variantlarda verilmisdir Meselen Rusiya Ruset Rusiyye Moskva Moskov Meskov Peterburq Petroqrad Fitilbork Firengistan Frengistan Fransa ve s http anl az el h h001 h001004 mm002 htm Arxivlesdirilib 2019 06 05 at the Wayback Machine Ax gozel Fitilbork Ey yerin behisti Qurtar bizi bu cehennemden http teref az arasdirma 73495 baki milyonchusunun rus imperatoru nikolayla maraqli serguzeshti tarx html Arxivlesdirilib 2022 03 31 at the Wayback Machine Elim her yerden uzuldu basladim Fitilbork kucelerinde herlenmeye Bulychev M V Maksimov E K Chetyre veka sbornik statej posvyashyonnyj 400 letiyu Saratova 1991 Geograficheskie nazvaniya mira Toponimicheskij slovar M AST Pospelov E M 2001 Slovar sovremennyh geograficheskih nazvanij Ekaterinburg U Faktoriya Pod obshej redakciej akad V M Kotlyakova 2006 Kollektiv avtorov Sarov eto my Sarov OOO Ric 2009 248 s https www google ru books edition Sarovskaya pustyn GP5NAAAAMAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Saraklych amp pg PP2 amp printsec frontcover https www google ru books edition Polnoe sobranie sochin 7VjrDwAAQBAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Saraklich amp pg PT862 amp printsec frontcover Drevnetyurkskij slovar Leningrad 1969 g str 465 Selaŋa Reka Selenga https books googleusercontent com books content req AKW5QacLhSq3J5YJELrRrxRZ1iSBNVQe5Hoi958weNVAggP2EfP6kd7iRiTR6PTvsX3utQ70st0f0RmGFXqj0XUu1jYpOIaZvac3jDA pc4AILYfzHtwwBnVWfnlIJygxtTZ8Yu4tloKj0xgqC6iAMB6oXajh oDNKvnd2iUhp 0HHn3vGk w 11IPoiv0Tc3c HdEhRQv69NqCndHmZVIm9tKfEIsPdQr1C1slewXFoffyK0jk0jAgzpPoHHv9xx8SC1fzCW8by3g9v2iuzLFv2 jPMHLHdZ30NZhNqk8NkPb7Bl44F210 Opyt slovarya tyurkskih narѣchij s 478 ارتە برلەن قايناماقدە بو بازاز IRTӘ BERLӘN KAJNAMAKTA BU BAZAR Book VI chapter 14 Sky8ias tῆs ἐntὸs Ἰmaoy ὄroys 8esis Nobbe Karl Friedrich August redaktor Geographia yunan Leipzig Karl Tauchnitz 1843 seh vol 2 p 122 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Clauson1972 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Clauson Gerard 2005 Studies in Turkic and Mongolic Linguistics pp 75 76 124 Golden Peter B 1992 An Introduction to the History of Turkic Peoples p 155 https t me khariteh 48 Mahmud Kashgari napisal eto slovo s oglasovkami kak ا ت ل sootvestvenno proiznoshenie libo ATIL libo ATIL https diletant media articles 45291582 Arxiv sureti 21 iyul 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Po odnoj iz versij imya Attila proizoshlo ot iskoverkannogo Itil drevnego nazvaniya Volgi Arxivlenmis suret 2023 07 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 12 17 Nazvanie svoe gorod poluchil po predaniyu ot rch Caricy na beregah kotoroj vo vremena tatarskogo vladychestva zhila kakaya to carica veroyatnee zhe chto v osnovanii ego lezhat tatarskie slova sari su Zheltaya reka ili sara chin zheltyj ostrov V V Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij tom vtoroj Sankt Peterburg 1899 s 1202 Yandeks yandex ru Istifade tarixi 2022 07 16 Book Viewer ebook bashnl ru 2022 07 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 07 16 G r u m G r zh i m a j l o Cit soch str 59 Stalo byt kypchaki i na yuge Rossii poyavilis ne pozzhe X v hotya russkie letopisnye dannye soobshayut o nih tolko s 1055 goda 1 Drevnee ih mestozhitelstvo soglasno Yuan Chao Mi shi Arhimandrit Palladij primechanie k Yuan Shi v Trudah chlenov Rossijskoj duhovnoj missii v Pekine IV str 249 bylo v Chzha lyan Chuan t e v doline Chzhe lyan nazvanie napominayushee i zmeinuyu reku i zmeinuyu goru otkuda Zmeinogorsk na Altae https books google com books id Z9whEAAAQBAJ Florian Riedler The Balkan Route Historical Transformations from Via Militaris to Autoput Nenad Stefanov isbn 978 3 11 061706 1 V Sogde pereimenovany neskolko poselkov selenij i dzhamoatov Novosti Tadzhikistana IA Aziya Plyus 2013 02 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 01 20 Erol Tuncer 2002 Osmanli dan gunumuze secimler 1877 1999 Toplumsal Ekonomik Siyasal Arastirmalar Vakfi ss s 302 DERLEME SOZLUGU TURKIYE TURKCESI AGIZLARI SOZLUGU Turk Dil Kurumu turk 1965 2018 12 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 05 Arxivlenmis suret 2024 02 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 30 Sapozhnikov 2000 Berezan Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 66 t 65 t i 1 dop gl red O Yu Shmidt M Sovetskaya enciklopediya 1926 1947 Tureckie vojny Rossii Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Forpost 2019 v Akkermane sozdali srednevekovoe poselenie i provodyat rycarskie boi fotoreportazh Ukrainskaya sluzhba informacii 2019 07 23 2020 07 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 01 20 V Akkermane mashina provalilas v obrazovavshuyusya na doroge yamu Dumskaya 2019 08 04 2020 07 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 01 20 Znojko A P Mify Kievskoj zemli i dejstviya starodavnie K Molod 1989 str 284 Arxivlenmis suret 2018 09 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 01 Karta Ukrainy s izobrazheniem reki Dnepr s pritokami i razmeshyonnymi na nih krepostyami vtoraya polovina XVII pervaya polovina XVIII vv https papacoma narod ru maps turki zannoni htm Fragmenty kart severo zapadnogo Prichernomorya iz kollekcii Richchi Zannoni https www google ru books edition Zemlټia i lټiudi t 8 Indiټia i Indo UPsWAAAAYAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Kojdak tatarski amp pg PA841 amp printsec frontcover https www google ru books edition Zaporozhe v ostatkah N fTAAAAMAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Kodak nazvanie amp pg PA47 amp printsec frontcover https www google ru books edition Volnosti zaporozhski 2q5SAvOrFy0C hl ru amp gbpv 1 amp dq Kodak nazvanie amp pg PA38 amp printsec frontcover https www google ru books edition Skazaniya o naselennyh x0BOAAAAcAAJ hl ru amp gbpv 1 amp dq Kojdak nazvanie amp pg PA512 amp printsec frontcover https bibliotekatatarska pl wp content uploads 2021 09 aksak korsak pdf Istnieje domniemanie ze jej pochodzenie wczesniej Kodak jest turkijskie od czasownika koymak ktoreznaczy klasc Slownik karaimsko rosyjsko polski Wydawnictwo Russkij Jazyk Bednarczuk L 1976 s 684 Evliya Chelebi Kniga puteshestviya Izvlecheniya iz sochineniya tureckogo puteshestvennika XVII veka Perevod i kommentarii Vyp 1 Zemli Moldavii i Ukrainy Institut narodov Azii AN SSSR M IVL 1961 Pamyatniki literatury narodov Vostoka Perevody VI Arxivlenmis suret 2023 08 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 02 Slovar ukrayinskoyi movi Upor z dod vlas materialu B Grinchenko v 4 h t K Vid vo Akademiyi nauk Ukrayinskoyi RSR 1958 Tom 3 st 46 Data obrasheniya 22 oktyabrya 2018 Arhivirovano 22 oktyabrya 2018 goda Karta Ukrainy s izobrazheniem reki Dnepr s pritokami i razmeshyonnymi na nih krepostyami vtoraya polovina XVII pervaya polovina XVIII vv Hersonskaya guberniya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Skalkovskij A A Bolgarskie kolonii v Besarabii i Novorossijskom krae Statisticheskij ocherk Odessa 1848 s 52 53 O Kremenchuge 2013 06 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 02 https t me khariteh 87 Na vseh tyurkskih kartah Krymskij Poluostrov vsegda oznachalsya kak قريم آطه سی Krym Adasy Qirim Adasi chto perevoditsya kak Ostrov Krym ili Krymskij Ostrov Gosudarev Buerak Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Linguarum Orientalum Turcicae Arabicae Persicae 1680 Grammaticae Turcicae s 19 Novoselskij A A Borba Moskovskogo gosudarstva s tatarami v pervoj polovine XVII veka M L AN SSSR 1948 s 33 https dergipark org tr tr download article file 2787662 Evliya Celebi Seyahatnamesi nde 1641 1642 Azak Seferi 1641 1642 Azov Expedition in Evliya Celebi s Travelbook Mucahit Orkun IKINCI https www google no books edition Chernomore gRUqv51XAgEC hl ru amp gbpv 1 amp dq Balisera amp pg PA212 amp printsec frontcover Slownik Karaimsko rosyjsko polski Moskwa 1974 p 684 https www oldmapsonline org en Kazakhstan gid 4f2b8ff6 7fd9 400d a660 d6e54aa23cd3 position 9 3963 46 9759 31 994 amp year 1772 http bazar nikolaev ua content otkuda vitovka poshla Arxiv sureti 18 may 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Otkuda Vitovka poshla https shron3 chtyvo org ua Sereda Oleksandr Osmansko ukrainske stepove porubizhzhia v osmansko turetskykh dzherelakh XVIII st pdf Oleksandr Sereda OSMANSKO UKRAYiNSKE STEPOVE PORUYZhZhYa v osmansko tureckih dzherelah XVIII st Sajt proekta 1775 dp ua Vnutrennie vody reki Krivorozhya reka Saksagan 1775 dp ua rus 2018 04 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 05 03 Azerbaycan qezeti 23 may 1919 cu il nomrǝ 186 Arxivlenmis suret 2022 10 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 01 https archive org details evliyaelebisey05evliuoft page 264 mode 2up Dizionario Italiano e Turco Milano 1834 https upload wikimedia org wikipedia commons 5 5a Delineatio generalis Camporum Desertorum vulgo Ukraina 281648 29 jpg Arxiv sureti 16 aprel 2023 tarixinden Wayback Machine saytinda cenub yuxarida gosterilib Alexandre Handjeri Dictionnaire Francais Arabe Persan et Turc Moscou 1840 s 231 Dictionnairre Francais Turc 1905 Kitab i lehce el meani i el Ceymis Redhaus el Ingilizi 1911 s 65 Turki Luget Lazar Budaqov 1869 Category Ottoman Manuscript World Encyclopedia Wikimedia Commons commons wikimedia org ingilis Istifade tarixi 2024 10 09 Alexandre Handjeri Dictionnaire Francais Arabe Persan et Turc Moscou 1841 s 743 https d35fbhjemrkr2a cloudfront net Images Shop 7 Product 9818 400 a87449fc18534d03bd21eb061d7521ee jpg https tokyocamii org ar حول جامع طوكيو https d35fbhjemrkr2a cloudfront net Images Shop 204 Product 21777 400 b6d6c248612247a3b786edadc1ee8569 jpg https play google com books reader id f4gyAQAAMAAJ amp pg GBS PA22 amp hl ru Obyasnitelnyj slovar tatarskih gruzinskih i armyanskih slov voshedshih v materialy dlya izucheniya ekonomicheskago byta gosudarstvennyh krestyan Zakavkazskago kraya S P Zelinskij 1889 g Tsitselikis Konstantinos Old and New Islam in Greece From Historical Minorities to Immigrant Newcomers Martinus Nijhoff Publishers 2012 seh 49 ISBN 9789004221529 Zacharia Katerina Hellenisms culture identity and ethnicity from antiquity to modernity Martinus Nijhoff Publishers 2012 230 233 ISBN 9789004221529 Zacharia Katerina 2012 Hellenisms culture identity and ethnicity from antiquity to modernity Martinus Nijhoff Publishers pp 230 233 ISBN 9789004221529 Zacharia Katerina 2012 Hellenisms culture identity and ethnicity from antiquity to modernity Martinus Nijhoff Publishers pp 230 233 ISBN 9789004221529 Zacharia Katerina 2012 Hellenisms culture identity and ethnicity from antiquity to modernity Martinus Nijhoff Publishers pp 230 233 ISBN 9789004221529 Zacharia Katerina 2012 Hellenisms culture identity and ethnicity from antiquity to modernity Martinus Nijhoff Publishers pp 230 233 ISBN 9789004221529 Tsitselikis Konstantinos 2012 Old and New Islam in Greece From Historical Minorities to Immigrant Newcomers Martinus Nijhoff Publishers p 50 ISBN 9789004221529 Whitman Lois 1990 Destroying Ethnic Identity The Turks of Greece Human Rights Watch p 1 ISBN 9780929692708 Since 1977 all Turkish village names have been changed to Greek names it is forbidden to use Turkish names for official purposes on pain of fines or imprisonment In addition giving the Turkish name in parentheses following the Greek name is not allowed The Minority Rights Group Minorities in the Balkans op cit page 33 Complementum thesauri linguarum orientalium seu onomasticum latino turcico arabico persicum Vienna 1687 s 484 Peter Mackridge Language and National Identity in Greece 1766 1976 Oxford 2009 p 21 Antonia Ciadyrgy Dizionario Italiano e Turco Milano 1834 s 734 A comprehensive Persian English dictionary London 1892 s 607 Edebiyyat Mahmud Kasgari Divanu Lugat it Turk Bagdad XI esr Alexandre Handjeri Dictionnaire Francais Arabe Persan et Turc Tome Premier Moscou 1840 Alexandre Timoni Fransizca ve Turkce tekellum risalesi Paris 1854 Mayor Iosif Silosani Mukalimet cedide Tiflis 1856 L M Lazarev Turecko tatarsko russkij slovar narechij osmanskogo krymskogo i kavkazskogo s prilozheniem kratkoj grammatiki Moskva 1864 Lazar Budagov Sravnitelnyj slovar turecko tatarskih narechij Tom I Sankt Peterburg 1869 Lazar Budagov Sravnitelnyj slovar turecko tatarskih narechij Tom II Sankt Peterburg 1871 Firengistan mektublari Monla Abbas Bagcasaray 1891 A Amirchanianz Kitabi Muqeddes yeni ehdi etiq 1891 V V Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij tom pervyj Sankt Peterburg 1893 V V Radlov Opyt slovarya tyurkskih narechij tom vtoroj Sankt Peterburg 1899 Mirze Yahya bey Haqverdi Mukalimeler erebi farsi turki ve rus Sankt Peterburq 1900 Cografiyayi tohfeyi nesuhiyye Nesuh Hesen terc ed Axund Haci Mehemmed Hesen Movlazade Baki 1904 Abbasqulu Xan Sertib Rus Fars Turk lugeti mukalimesi ve elifbasi Tehran 1908 Sultan Mecid Qenizade Luget Rusi ve Turki Baki 1909 Q R Mirzezade Umumi cografiya Baki 1916 Eli Aga Sixlinski Ruscadan Turkceye qisa doyus sozluyu Baki 1926 Cografiya cev Esedulla Ebdurrehimzade red Sami Kamal Baki 1928 Cografiya cev Esedulla Ebdurrehimzade Baki 1929 Cografiya Avropa cev S Melikov Baki 1929 Romanya Ruminiya Badulesku A Baki 1930 Butun dunya dovletleri Baki 1930 Kapitalist olkelerinin cografiyasi Baki 1933 G M R Orazaev Istoricheskie sochineniya Dagestana na tyurkskih yazykah Mahachkala 2003