Tacikistan

Tacikistan (tac. Тоҷикистон) və ya rəsmi adı ilə Tacikistan Respublikası (tac. Ҷумҳурии Тоҷикистон) — Mərkəzi Asiyada dövlət. Tacikistan dənizə çıxışı olmayan ölkələrdən biridir və ərazisi Pamir dağlarının ətəklərində yerləşir. Şimalda Qırğızıstan, cənubda Əfqanıstan, qərb və şimal-qərbdə Özbəkistan, şərqdə isə Çinlə həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Düşənbə şəhəri, ümumi sahəsi 143,100 kvadrat kilometrdir. Tacikistan həm də keçmiş postsovet ölkəsidir.

Tacikistan Respublikası Ҷумҳурии Тоҷикистон Tacikistan
Bayrağı Gerbi
Himni:  Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Paytaxtı	Düşənbə
Ən böyük şəhəri	Düşənbə-822 min (2015-ci il), Xücənd-165 min(2012-ci il), Gölab, Kurqantəpə, Xaruğ
Rəsmi dilləri	tacik dili
Etnik qrupları	tacik- 80%, özbək- 15%,rus-1%,qırğız- 1%
İdarəetmə forması	Respublika
• Prezident	Emoməli Rəhmon[6.XI.1994 ~]
• Baş nazir	Qohir Rasulzoda[ 23.XI.2013 ]
Qurulması
Tarixi
• Elan olunub	9 sentyabr 1991
• Yaranması	9 sentyabr 1991
Ərazisi
• Ümumi	143,100 km² (94-cü yer)
• Su (%)	0.3
Əhalisi
• 2015 təxmini	8 120 min (96-cı yer)
• 2010 siyahıya alma	7 564 502
• Sıxlıq	56/km^2 (145.0/kv. mil)
ÜDM (AQP)	2014 təxmini
• Ümumi	22,3 milyard (140-cı)
• Adam başına	2 700 (193-cü)
İİİ (2013)	0.622 orta · 125-ci yer
Valyutası	Somoni (TJS)
Saat qurşağı	+5
Yolun hərəkət istiqaməti	sağ
Telefon kodu	992
ISO 3166 kodu	TJ
İnternet domeni	.tj

Tacikistan

Rudaki Parkı, Düşənbə, Tacikistan

Coğrafiyası

 

Tasikistanda dağ silsiləsi

Tacikistanın ərazisi əsasən dağlıqdır. Şimalda Fərqanə vadisi, şimal-qərbdə və ölkənin mərkəzində Türküstan, Zərəfşan, Hissar, Alay sıra dağları. Cənub-Şərqdə İsmayıl Səməni piki olan Pamir dağları yerləşir.

Tacikistanın böyük hidroresursları var. Tacikistanda həmçinin zəngin alüminium yataqları da var.

Dünyanın ən hündür bəndi olan SES-i olan Nurek burada yerləşir.

İnzibati ərazi bölgüsü

Tacikistan Respublikası inzibati cəhətdən 1 muxtar vilayət (Dağlıq Bədəxşan), 2 vilayət (Sogd və Xatlon), 13-ü respublika tabeli olmaqla 62 rayon, 17 şəhər (Bostan, Boxtar, Gülüstan, Hisar, Xoruğ, Xücənd, İsfərə, İstərövşən, İstiqlal, Kanibadam, Kulab, Levakənd, Narək, Pəncəkənd, Roğun, Tursunzadə, Vəhdət) və paytaxt Düşənbə şəhərindən ibarətdir.

Təbii ehtiyatları

Tacikistanda olduqca zəngin qızıl, gümüş və antimon yataqları var. Ən böyük gümüş yatağı Sugd əyalətindədir. Bundan başqa Tacikistan strontium, duz, qurğuşun, sink, floraspar və civə istehsal edir. Sovet dönəmində külli miqdarda uranium istehsal edilirdi. Amma müstəqillik dönəmində iqtisadi çətinliklərə görə uranium istehsalı dayandırıldı. Qazaxıstanın ekstensiv alüminium sənayesi tamamilə gətirilmə filizlə işləyir.

Tacikistanda balıqçılığın inkişafı üçün münbit şərait var. 2003-də 158 ton balıq ixrac olunub.

Kənd təsərrüfatı

Tacikistanda kənd təsərrüfatı nisbətən zəif inkişaf edib. Bunun əsas səbəbi yararlı torpaqların sahəsinin olduqca az olması və bununla yanaşı iqtisadi çətinliklərdir. Tacikistan hökuməti torpaq islahatları haqqında qanun versə də, bu qanunun düzgün icra olunmaması bir çox problemlər yaradır. Buda öz növbəsində kənd təsərrüfatının inkişafının qarşısını alır. Tacikistanda əsasən taxıl, kartof, soğan, pomidor, meyvəçilik və düyü becərilir. ərazinin 80 % dan çoxunun irriqasiyaya ehtiyacı var. Tacikistan Qazaxıstan və Özbəkistandan külli miqdarda üzüm idxal edir.

Tacikistan əsasən alüminium, pambıq, parça, bitki yağları, meyvələr ixrac edir, və dəzgahlar, ərzaq, içkilər, elektronika, avtomonillər idxal edir.

İqtisadiyyat

 

Tacikistanda metallurgiya kompleksi

Tacikistan xammalın həcmində, ehtiyatları mineralında (faydalı qazıntılarında) və mənbəyində мühüm və unikal yerə malikdir, kömür daxil olmaqla, neft, qaz, daş duzları, sürmə, civə, qızıl, gümüş və s. Bu vaxta kəşfiyyat apardı və hazır inkişafa 400-dən çox yataqlаr işləyəcək vəziyətdədir.

Tacikistan hidroenerji potensialında zəngin ölkə hesab edilir və dünyada səkkizinci yerdədir.

Hazırda respublikada 45000-dən çox müəssisə və təşkilat qeydə aldığı kiçik müəssisələri və orta ədəd biznes daxil olmaqla, Dünya miqyasında tanınan böyük müəssisələr: Tacik alümini zavodu (Таlcо), Nurek hidro enereji stansiyası, Açıq səhmdar şirkəti "Parçalar", səhmdar şirkəti "Abreşim", "Taciktekstilmaş", birgə müəssisə "Zarafşon", "Kabool Taciktekstil" birgə müəssisəsi, "Obi Zulol" birgə müəssisəsi, Açıq səhmdar cəmiyyət "Kolinho", aşağı voltlu təchizatın istehsalı ilə məşğul оlаn Adrasman fabriki, yağ toplayan sənaye kompleksləri v. s. var.

Rəngli metallurgiya kimi belə sferalar, layihələşdirən su enerjisi, kənd təsərrüfatı, kommunikasiya və telekommunikasiyalar, nəqliyyat, dağ-mədən, asan və qida, kimya sənayesi, xalq təsərrüfatlarında aparıcı yerini təşkil edir.

İqtisadi islahatların, xalq təsərrüfatının iqtisadi restrukturlaşdırmalarının dərinləşməyə dünya iqtisadiyyatına beynəlxalq əlaqələrin və inteqrasiyanın inkişafları götürülürməsi üçün nəhəng addımlar atılıb.

Xarici ticarətlər və valyuta sazişləri qıymətlər liberallaşdırmış ticarətdirlər. Respublikada fəaliyyet göstərən ortanın və böyüyün təxminən 70 %-indən kiçik müəssisələr tamamıyla özəlləşdirilir. Beynəlxalq tələbləri qarşılayan ölkənin yeni Vergi və Gömrük Кodeksləri qəbul edilirlər. Dünya Ticarət Təşkilatına respublika yaranmasında daxil olması üçün işlər aparılır.

Xarici investisiyaların cazibədarlığı üçün əlverişli şərtlər, reklamın bazar strukturlarının və inkişafının dəstəkləri üçün maddi cəhətdən, bank sistemi və maliyə sistemi yaxşılaşdırılır.

Hər il toplu ajanda çap olunur ki onda "İnvestisiya layihələr nəşr edilir" ən maraqlı kapital qoyuluşu layihələrin əməkdaşlığa dəvət ədir.

Tacik iqtisadiyyatında investisiyanın prioritet istiqamətləri: layihələşdirən su enerjisi, və qiymətli metalların emal edərək daşlar, polymetallik filizləri, telekommunikasiyaların inkişafı, və başqa kənd təsərrüfatı məhsullar.

Birgə müəssisələrin və mülkiyyətin başqa nümunələrinin qeydiyyatı üçün prosedura sadələşdirilir. Xarici investorların iştirakı ilə təxminən 300 birgə müəssisəсi fəaliyyət edib.

Bu gün üçün Tacikistan iqtisadiyyatının ən böyük investorları arasında şirkətlərdir- Rusiyadan, ABŞ-dan, Kanadadan, Böyük Britaniyadan, Koreyadan, Almaniyadan, İsveçrədən, İtaliyadan, Macarıstandan və İrandan: Rusyaдан "Birləşdirilən Enerji Sistemləri" Cəmiyyətini, Körfəz Beynəlxalq Minerallarını (qızıl yataqların), Nelson Qızıl Korporasiyasını (qızıl və gümüş yataqları),Birinci Boston Kredit (İsveçrəli füçers şirkəti), Kabool Tekstayl və Adjind Beynəlxalq şirkəti (tekstil parçaları istehsal edir). Respublikada müştərək fəaliyyətdə olan belə böyük müəssisələr, "Zarafşon", "Aprelevka," "Obi Zulol," "Hasid aytisi" "Ravgani Tocik," "İndiqo," "Pulodon," "Ispgeko International," "Tocikazot," "Ozgün Inşaat," "BSK Oriyon," "Birinci mikrofinans bankı," "Assor Perm," "Anis firması" müvəffəqiyyətlə işləyir və s.

Таcikistan Respublikasının Qanunları "Tacikistan Respublikasında biznesin dövlət müdafiəsi və dəstəyi haqqında" "xarici investisiyalar haqqında "xarici ticarət fəaliyyətləri haqqında," "səhmdar şirkətlər haqqında," "тəxminən icarəyə götürmək," "Konsessiyalar-güzəştlər haqqında" təmin edir ki, hüquqların müdafiəsi, maraqlar və xarici investorların mülkiyyəti, respublikanın iqtisadiyyatının inteqrasiyası üçün dünya iqtisadiyyatına güclü hüquqi əsası yaradır kimi , xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində əməkdaşlıq genişlənməsində xarici investorların iştirakını stimullaşdırır.

Еnerji və neft-qaz kompleksi.

Hidroelektroenerji resursların-ehtiyatlarının müəyyən indikatorlarında dünyada birinci və tam indikatorlarda (300 milyard kilovat/saatda bir ildə) səkkizinci yer tutur. Resursların там isitfadəsi halində, respublika regionda elektrik enerjisinin ən böyük eksportçusu haline gələbilər.

Əhəmiyyətli enerji resuslarına baxmayaraq Respublika indi də enerji defisitinə ( bir ildə 600 mln Kvt/saat), malik olmağa davam edir, əsasən, qış dövrü ərzində.

Yaxşı perspektivləri neft-qazın inkişafı görülür və respublika yaxşı neft-qaz kompleksi resurslarına malikdir.

1 yanvar 1997 ili üçün Hidrokarbonik xammalının tam resursları 1033,76 milyon ton şərti yanacaqda qiymətləndirildi.

Ekspertlərin proqnozlarının altında, Tacikistanın yerin təkində 113,1 milyon ton neft , 863 mlrd metre kub bazında tebii gaz və 36 milyon ton qaz kondensatı mövcüddür. Ölkənin bütün neftinin və qaz resurslarının 80,8 %-i respublika cənub-qərbində, 19,2 %- isə Tacikistanın şimalində toplanır.

İndiki vəziyyəti ilə ən yaxşı kəşf yərləri.

Şərq Sepetau seşesi Tacikistanın şimalında 20,5 milyon tonda neft ilə 14,3 milyard m³ təbii qaz mövcüddur. Тacikistanın cənub-gərbində Reygan arazisi 50 milyard m³ gaz ehtiyatı mövcüddur.

Таcikistan Respublikasının cənub-qәrb səmtində Kayrakkum meydanı 4,9 milyon ton neft ehtiyatı mövcüddur. Şərqtə – Olimtoy arazisi Таcikistanın cənub-qәrb kısmında terleşir 3,9 milyon ton neftin ehtiyatları vardır. 20 milyard m³ qazın ehtiyatları ilə Tacikistanın cənub-qərb Yangizgak ərazisində. Qazın ehtiyatları ilə bir başqa ərazi Sargazon ərazisi olup Tacikistanın cənub-qərbindәdir.

Siyasət

Tacikistan hökuməti prezidentlik forması ilə, demokratik, dünyəvi suveren və unitar bir dövlətdir.

Tacikistan Respublikasının, Konstitusiyası (Sarkonun) 6 Noyabr 1994 tarixində referendumla qəbul edilən dövlət və cəmiyyətin mevzuatının əhəmiyyətli bir parçasıdır.

Cəmiyyətdə böyük bir siyasi müddətlər əks olunan dəyişiklik və möhkəmlətmə 26 Sentyabr 1999 tarixində ölkənin təməl qanun olaraq, ölkədəki seçki sisteminin demokratikləşməsi yolunda ciddi bir addım olmuşdur qalıcı olaraq. Majlisi Namoyandagon – Bir əhəmiyyətli dəyişiklik institutun giriş bir iki məclisli parlament və Məclis alt evin millət vəkili üçün namizəd təyin etmək üzrə siyasi quruluşduru.

Ədalətli seçki və cəmiyyət rəhbərliyi sistemlərinin yaxşılaşdırılması məqsədiylə iyunun 2003də Konstitusiyada dəyişiklik edilmiş.

Konstitusiyaya görə, Tacikistan güc sistemi üç qola ayrılıb – Majlisi Namoyandagon, hökumət və mühakimə tərəfindən icra icra etmə gücü, Konstitusiya və Yüksək Məhkəmələr ibarət olan – qanunuma, iki hissədən meydana gəlməkdə

Majlisi Olu, icra edilən Yüksək iqtisadi və əsgəri məhkəmələr.

Konstitusiya (Sarkonun) Tacikistan Respublikas(n)ı görə, Respublika başçısı dövlət və icra etmə orqanı (Hökumət) başçısıdır.

Hökumət icra etmə orqanlarının sistem tərəfindən idarə olunan və onlara rəhbərlik təmin edərlər. O Baş nazir və onun millət vəkilləri, nazirlər və dövlət komitələrin başçıları meydana gələr. Baş nazir və Nazirlər kabineti üzvləri təyin edilər və Majlisi Olu tərəfindən təsdiqlənən başçılıq fərmanları, vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdır.

Hökumət iqtisadi, ictimai və mədəni sahələrdə, qanunların icra edilməsi, Parlament qərarları, fərman və Respublika başçısı sifarişlərin təsirli rəhbərliyi təmin edər. Bu sosio-iqtisadi proqramlaşdırar Majlisi Olu, günahkarların qaytarması və əldə hökumət kreditləri, digər dövlətlər, qaralama dövlət büdcəsi və dövlətin büdcə açığının ola biləcək paylama, əhatə qaynaqlarını iqtisadi kömək mövzularına etməkdir quruluş, işlətmə və Hökumət güclərinin nizamı Tacikistan Respublikası "Hökuməti Konstitusiya Hüququ tərəfindən təyin olunar.

Majlisi Olu Konstitusiyanın 48. Maddəsi uyğun olaraq Tacikistan Respublikas(n)ı Konstitusiya qanunuma və nümayəndəsi səlahiyyətlilərin iki məclisli parlamentdə təmsil – Majlisi Olu Millət Məclisi və ya Majlisi Namoyandagon (alt məclis) meydana gələr. 5 il davam edə ilə Majlisi Olu vəzifə yerinə yetirər.

Konstitusiyanın Majlisi Olu səlahiyyətləri Tacikistan Respublikası təriflər və yeni yığıncaq və Majlisi Olu başında günündə sona çatar. Təşkilat və Majlisi Olu iş konstitusiya hüququ tərəfindən təyin olunar. Majlisi Olu seçkilərinin demokratik bir şəkildə peşəkar bir parlament seçkiləri üçün təməlini 1999/10/12 il arası "Majlisi Olu seçkiləri" Qanun uyğun olaraq icra edilməkdədir.

Majlisi Namoyandagon ayrı-ayrı oturarlar. vəziyyətlərdə, Konstitusiyanın nəzərdə tutduğu ortaq bir yığıncaq otaqları toplanar.

ortaq yığıncaqlarda Majlisi Milli və Majlisi Namoyandagon Səlahiyyətləri: təyin edilməsinə bağlı prezidentlik fərmanları təsdiqi və vəzifədən Baş nazirlik – Naziri və digər hökumət üzvləri, əsgəri giriş və ölkədəki fövqəladə halında Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən, Respublikası Silahlı Qüvvətlərinin istifadəsi üçün verən razılıq diqqətə Respublika başçısı toxunulmazlığı; Tacikistan xaricdə Tacikistan, ən yüksək əsgəri rütbələri verərək prezidentlik seçkiləri təyin edilməsi və Respublika başçısı, mükafatlı dövlət başçısı istefasını qəbul edilməsi və beynəlxalq təəhhüdləri qarşılamaq üçün.

Respublika başçısı Majlisi Olu ortaq iclasında, and al/götürər və respublikanın iç və xarici siyasətinin ana istiqamətləri haqqında bir mesaj verər.

Majlisi Milli yığıncaq təməlində hərəkət edər və ildə ən az iki dəfə toplanar. Üzvləri, gizli səs ver bilvasitə oy ilə seçilər və təyin edilər. Badakhşan, Suğd və Khatlon bölgələrdən 5 adam və respublikaçı itaət Bucaq və Düşanbe şəhərində – dörddə üçü (yüzdə 75), yerli məclislərin bilvasitə oy ilə seçilər isə Millət Məclisi üzvlərindən biri-dördüncü hissəsi (yüzdə 25) Tacikistan Respublika başçısı təyin edər. Millət Məclisi üzv seçilə bilər və ya 35 il içində vətəndaş təyin edilən, universitet təhsili ilə. o bu haqqın istifadəsi imtina etməsi müddətcə Tacikistan Respublikası hər köhnə Respublika başçısı, həyat üçün Millət Məclisi üzvüdür.

Böyük güclər: təhsil, qaldırılması və administrativ-regional vahidlər dəyişdirmək; təsdiq və ya Məclisi Namoyandagon etibarlı qanunları rədd etmək, seçki və xatırlama başçıları, millət vəkilləri və Konstitusiya və hakimlərin, Respublika başçısı Konstitusiya və Konstitusiya İqtisadi kortu, görüş və Baş prokuror və onun millət vəkili alınmasına razılıq. İyun Oktyabr arasında – Majlisi Namoyandagon 9 komitə və iki komissiya, ildə bir dəfə təşkil edilən təhsil yığıncaqları şəklində davam edən bir əsasda fəaliyyət göstərməkdədir. Evi üzvləri gizli səs ver, bərabər və doğrudan oy ilə seçilər. seçkilərdə mütənasib və əksəriyyətçi seçki sistemi tətbiq olunmaqdadır. aşağıdakı kimi bölünmüş 1963 vəzifəsi: 22 – partiya siyahılarına görə, 41 – tək üzvü bölgələrindən. Majlisi Namoyandagon hər hengi bir vətəndaşı 25 ildən gənc olmayansaçıla bilər.

Ana məsuliyyətləri: Seçkilər və halkoylaması, seçki və başçı köməkçisi xatırlama və komitə üzvləri Başçı, qanun qanunlarını və digər əhəmiyyətli dövlət və cəmiyyət işlərinin ictimai mübahisə/müzakirənin təlqin tərəfindən Mərkəz Komissiyası təhsili; referendum, damar meydana gəlməsi; dövlət simvollarının qəbul, tam əksəriyyət və konstitusiya qanun, 2 / 3 millət vəkili sayı, təsdiqlənməsi ya da beynəlxalq razılaşmalar və andlaşmalar, damarların meydana gəlməsi, ictimai və iqtisadi proqramlaşdırar iddia rədd etmək bir xüsusiyyətli əksəriyyət ilə qanunların qəbulu dövlət büdcəsinin qüvvəyə girməsi və nümayiş olunması və atama və Milli Bankın və onun millət vəkilləri, əsgəri rütbələri, diplomatik rütbələri quruluşunun vəzifədən də Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən hökumət kreditləri, dövlət mükafatlar mənimsənməsi alınması üçün icazə verərək, qərarın tətbiq olunmasını nəzarət edəcək xüsusi rütbə və ünvanlar.

Seçki son Fevral 2010 28 təşkil etdi. partiya meylləri olaraq, mövcud Məclis PDP (Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası) üzvlərindən ibarət olan/yaranan – 45 millət vəkili, IRP (Tacikistan İslami İntibah Partiyası) – 2 üzv, CPT (Tacikistan Kommunist Partiyası) – 2 millət vəkili PERT (Tacikistan İqtisadi İslahatlar Partiyası) – 2 üzv, APP (Tacikistan Əkinçilik Partiyası) – 2 üzv və partiya xarici – 10 millət vəkili.

Tacikistandakı siyasi partiyalar On Tacikistan Respublikasının hüquqa uyğun olaraq Respublikaçı siyasi partiyanın yalnız yaradıla bilər. Siyasi partiyaların tüzük mənimsəməyə, qurucu konqres da hər hansı bir səlahiyyətləndirmə olmadan, azadca Tacikistan Respublikası vətəndaşı olan və partiya rəhbərlik orqanları qurdu.

Bir çox şəhərdə və Tacikistan Respublikası mahal mukimi olan dəstəkçiləri – Siyasi partiyaların dövlət qeydi üçün ən az bir mini aşan adam siyahısını təqdim edirik.

strukturları da daxil olmaq üzrə digər dövlətlər, siyasi partiyalar, Respublikası Tacikistan təsiri torpaqlarında qadağandır.

Tacikistan Bu gün qeydli və bu siyasi partiyaların fəaliyyət:

1. Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası (PDP),

2. İslami İntibah Partiyası (IRP),

3. Tacikistan İqtisadi İslahat Partiyası (PERT),

4. Tacikistan Əkinçilik Partiyası (APT),

5. Tacikistan Kommunist Partiyası (CPT),

6. Tacikistan Demokrat Partiya (DPT),

7. Tacikistan Sosialist Partiyası (CPT),

8. Tacikistan (SDP) İctimai Demokrat Partiya.

Bütün tərəflərin lazımlı şirkətləşmə sənədləri, tüzük və proqramları bir-birinə çox bənzər.

Tacikistan da, birlikdə iqtisadiyyatın müxtəlif sektorları nümayəndələrinin gətirən Müstəqil Peşələr Federasiyası vardır.

Tacikistanda mühakimə və müstəqil dövlət hakimlərin adına işlədilməkdədir. Mühakimə səlahiyyəti Konstitusiya Məhkəməsi, Yargıtay, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi, Əsgəri Məhkəmə, Gorno-Badakhshan Avtonom Bölgəsi Məhkəməsi tərəfindən tətbiq olunar, oblasts və Duşanbe və mahallarda, Dağlık-Badaxşan İqtisadi Məhkəməsi avtonom bölgə və Duşanbe iqtisadi məhkəmələrin məhkəmələri. 10 ildir hakimlərin vəzifə müddəti.

Respublika başçısı seçkisi və xatırlama başçısı, başçı köməkçisi və Konstitusiya, Yargıtay və hakimlər üçün Millət Məclisinə təqdim edəcək, Ədalət Şurası tərəfindən qurulan Yüksək İqtisadi məhkəmələri. Badakhshan, Əsgəri Məhkəməsi, Məhkəmə hakimləri regional, Duşanbe şəhər, şəhər və bölgə məhkəmələri təyin edilər və Ədalət Şurası Başçısı tərəfindən vəzifədən al/götürdü.

Konstitusiya Məhkəməsi Badakhshan bir nümayəndəsidir bunlardan birinin 7 üzvdən meydana gələr. Konstitusiya Məhkəməsi mühakiməçi 30 deyil daha gənc vəkillər və peşə təcrübəm/təcrübə, ən az 10 il heç 65 yaş arasından seçiləcək.

Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətləri: qanunların tərifi, ortaq Majlisi Namoyandagon qanuni hərəkətlər, Majlisi Milli Majlisi Namoyandagon, Başçı hərəkətləri Hökumət, Konstitusiya Məhkəməsi, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi və digər dövlət və cəmiyyət quruluşları, və Tacikistan, öz səlahiyyət əlaqədar cəmiyyət nüfuzları arasındakı razılaşmazlıqlar olaraq Konstitusiya və qanunların nəzərdə tutduğu digər vəzifələri ifa razılaşmaların qanuni qüvvəyə gəlmir.

Tacikistanda milli bayramlar

1 yanvar — Yeni il

23 fevral — Tacikistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri günü

8 mart — Beynəlxalq Qadınlar — Analar günü

21–24 mart — Novruz bayramı

1 may — Beynəlxalq Əmək günü

9 may — Faşizm üzərində Qələbə günü

27 iyun — Milli Birlik günü

9 sentyabr — Tacikistan Respublikasının Müstəqilliyi günü

2 oktyabr — Mehregan bayramı

6 noyabr — Tacikistan Respublikasının Konstitusiyası günü

2 gün — Ramazan və Qurban bayramı

Nəqliyyat

Yaxın və uzaq ölkələrlə nəqliyyat Dövlət Hava yolları şirkəti "Tacik Air" və şəxsi havayolu şirkəti "Somon Air" qurudan isə Dövlət Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocikiston" Taciksitan dəmir yolları ilə və digər beynəlxalq daşınma agentlikləri ilə yerinə yetirilir.

Birinci qatar Düşəmbə şəhərinin dəmiryolu stansiyasına 1929 sentyabrda gəlmişdir.

Dəmir yollarının fəliyyətləri bu illərdə başa çatmışdı və istifadəyə verilmişdir:

1899 ilində Suğd vilayətinə, 1929-də Düşəmbədə, 1974-də Kurqon- Teppda şəhərində Xatlon vilayəti və 1999-də Kulоb- Qurgan-Teppa demir yolu istifadəyə verilmişdir.

Respublikanın dəmir yollarının uzunluğu 1260.6 km edir , 679,9 km əsas yollar təşkil edir, 270,8 км-i Dövlət Unitar Müəssısəsi "Tacik Demir Yollarına" aid və digər şirkətlər isə 310.2 km kimi yollara sahibdilər.

Beynəlxalq sərnişin daşınmalar MDB ölkələri ilə əsasən yerinə yetirilir.

Tacik Demir Yolları bütün MDB və Baltik ölkələr ilə əməkdaşlıq edir. Başlıcaları OSCD, GKO, MSCD, TASİS və başqa nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarının əməkdaşlığının тəşkilatında səlahiyyətli nümayəndəleri vardır ve üzvudur.

Xarici dünya ilə yük və sərnişin daşıma, beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən inkişaf etdirilən nəqliyyat koridorları vasitəsi ilə yerinə yetirilir.

Dəmiryol nəqliyyatına daxil olur:

Yük vaqonları, 2508 vahid, onlardan, 1800 vahid Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocik"-a mənsubdur və 708 vahid xarici təşkilatlara və şəxsi müəssisələrə mənsubdur; Sərnişin vagonların 318 adədi DUM "Rohi Ohani Tocik"-a aid. Lokomotivlər, 90 vahid, onlardan, 57 vahid DUM "Рrohi Ohani Toci"-e mensubdur geri kalan kısmı isə 38 vaid diğer çirkətlere aid. Tacik dəmir yolu müəssisələrin və təşkilatların strukturu ardınca malikdir:

İdarəetmə; İz xidmətləri və kommunikasiyalar; dəmiryol nəqliyyatı хidməti; DUM-un sərnişin daşınmaları xidməti. bərə məlumatı; logistika (maddi-texniki təminat) хidməti; Məsafəli olarak yükün nəqliyyat işlənməsi ; Tibbi stasyonar ; Məktəbə qədər mərkəz; "Demiryoluekspedisiya"Unitar təşkilatı KurganTeppa-Kulob şəhri dəmir yolunun tikmə idarəetmə birimi.

İndi Tacikistan Respublikasında ölkənin daxili uçuşlarına xidmət edən 11 aeroporta və həmçinin beynəlxalq uçuşların gəlmələrinin və getmələri xidmətləri üçün 4 beynəlxalq aeroport fəaliyyet gösterir. Bunlar (Düşəmbə, Xucand, Kulоb və Kurqan-Teppa) şəhərlərinin hava limanlarıdır.

Tacikistan Respublikasının hava məkanından həmçinin Avropadan Asiyaya uçuşları yerinə yetirən beynəlxalq təyyarələrin uçuşları üçün istifadə edilir və geri başqa dövlətlərə Tacikistan Respublikasından uçuşlar aparılır. Bütün bu uçuşlar Tacikistan hava məkanında bu gün ərzində 11 beynəlxalq hava xəttlərində yerinə yetirilir. Həmçinin demək zəruridir ki, Tacikistan Respublikasının hava məkanından giriş və çıxış üçün, Tacikistanın və Əfqanıstanın aralarında 4 hava koridoru var, Özbəkistan ilə 67 hava koridoru və Qırğızıstan ilə 1 hava koridoru fəaliyyət göstərir.

Verilən vaxtda Tacikistan Respublikasının hava kommunikasiyası üçün belə ölkələr ilə Əfqanıstan, Almaniya, Hindistan, İran, Qazaxıstan, Çin, Qırğızıstan, Latviya, Birləşmiş Ərəb Əmirliyi, Pakistan, Rusiya, Səudiyyə Ərəbistan, Türkiyə, Ukrayna, kimi ölkələrlə qoşulur.

İndi beynəlxalq aeroportlar bərpa edilir və həmçinin əla xidmət etmək üçün xarici yeniləşməni təbliğ olunur və nəqliyyat daha da çox sərnişinlər və yük alınırlar və həmçinin hava nəqliyyatında uçuşların və aviasiya təhlükəsizliklərinin riayət etməsi ilə aeroportlarda və təyyarələrdə hava sərnişinlərinin xidmətinin keyfiyyətini və komfortunu yüksək səviyyəsinin qaldırır.

Əhalisi

  Əsas məqalə: Tacikistan əhalisi

Tacikistan Respublikasının Prezidenti yanında Tacikistan Statistika Agentliyinin təqdim etdiyi rəsmi məlumatlara əsasən Tacikistan əhalisi 5 fevral 2013-cü il tarixinə 8 milyon nəfərdir.

Etnik tərkibi

Tacikistan dövlətinin etnik tərkibi əsasən fars əsilli taciklərdən ibarətdir.Tacikistanda taciklərdən başqa burada türkdilli (özbək.qırğız,uyğur,Azərbaycan türkləri və s,); İrandilli (farslar,kürdlər,osetinlər,tatlar,əfqanlar,yaqnoblular və s.);slavyanlar əsilli ruslar yaşayır.

Xarici siyasəti

Tacikistan Respublikası 2 mart 2013-cü ildə tarixində Ümumdünya Ticarət Təşkilatının tamhüquqlu üzvü olmuşdur.

Qalereya

•  
•  
•  
•  

İstinadlar

1. Сайти расмии Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон: Навигарӣ: Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон корҳои бозҳисокунии аҳолиро оид ба муайян намудани санаи таваллуди 8 миллионаи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба анҷом расонид 2013-04-20 at the Wayback Machine
2. Ведомости Маджлиси Оли Республики Таджикистан 1995 год, 21, ст. 239; 2000 год, 11, ст. 513; 2003 год, 4, ст.153
3. Laos və Tacikistan ÜTT-nin tamhüquqlu üzvləri oldular. wto.az, 02.03.2013  (azərb.)

Xarici keçidlər

• Государственный комитет статистики РТ
• http://tajembaz.tj/az/^{[ölü keçid]}