Dəftər-i Müfəssəl-i Vilayət-i Gürcüstan — Osmanlı dövləti tərəfindən 1595-ci ildə xəzinə gəlirlərini təsbit etmək məqsədi ilə Gürcüstandan ələ keçirilmiş torpaqların qeydə alınması ilə meydana çıxmış müfəssəl dəftərdir. Təhrir dəftəri osmanlıların ələ keçirdiyi Samtshe-Saatabago torpaqlarının XVI əsrin son rübündəki ictimai və iqtisadi, siyasi tarix və tarixi coğrafiya məsələlərində araşdırma edənlər üçün qiymətsiz qaynaqdır.
Osmanlı dövləti tərəfindən qeydə alınmış bu rəsmi dövlət sənədi həmçinin, o dövrün regionda etnik göstəricilərinin, əhalinin əsas məşğuliyyət sahələrinin öyrənilməsi üçün əvəzsiz qaynaq rolunu oynayır.
Haqqında
Osmanlı dövləti tarix Gürcüstanın cənub hissəsini XVI əsrin ikinci yarısında ələ keçirdi və Gürcüstan vilayəti olaraq adlandırdı. Bu bölgənin təhrirlərini əhatə edən "Dəftər-i Müfəssəl-i Vilayət-i Gürcüstan"-a görə osmanlıların gürcülərdən ələ keçirdiyi torpaqlar liva deyilən 8 hissəyə bölündü. Bu livalar Axısqa, Hertvis, Axalkələk, Çıldır, Posho, Bedre, Penek və Ərdahan-i Büzürg adını taşıyırdı. Livalar isə nahiyələrə bölünmüşdü. Dəftərdə 1.160 yaşayış məntəqəsi qeyd edilmişdir. Bu məntəqələrdə yaşayanların əsas məşğuliyyət sahələrinin əkinçilik olduğu dəftərdə yazılanlardan bəlli olur. Həmçinin, dəftərdən bu bölgələrdə yaşayan etnik tərkibi barədə də məlumat verilmişdir.
Dəftərdə hər kəndin nə qədər vergi verəcəyi sayılarla qeyd edilmişdir. Kəndlilərin hamısı demək olar ki, eyni növdə olan məhsulla vergi verməyə məhkum edilmişdilər. Dəftərdən bəlli olur ki, 53 kənd müxtəlif səbəblərə görə vergilərdən azad edilmiş və kəndlərdəki torpaqlar təhrir edilməmişdi. Dəftərdə vəqf, timar, zeamət kimi vergilər ön görülmüşdür. Dəftərdəki qeydlər əsasında sonradan adları dəyişdirilmiş kəndlərin əvvəlki adlarını müəyyən etmək də mümkündür.
Bu dəftər gürcü türkoloq Sergi Cikia tərəfindən Gürcüstan Vilayəti Böyük Dəftəri adı ilə tərcümə edilmiş və nəşr edilmişdir. Son dövrlərdə o dövrü araşdıran tarixçilər bu əsərdən mənbə kimi çox istifadə etmişdir.
Nüsxələr
Dəftərin iki nüsxəsi vardır. Bunlardan biri Türkiyə Respublikasının paytaxtı Ankara şəhərində Tapu Kadastro İdarəsində, digəri Tiflisdə Gürcüstan Dövlət Muzeyinin Əlyazmalar bölməsində saxlanılmaqdadır.
Sergi Cikia. "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce)". 1947–1958.
Buba Kudava ve Goça Saitidze. Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları. Tiflis. səh. 177-183. ISBN9789941963629.
Nodar Şengelia. "1574 Yılı Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri (1574 წლის გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი)". 2017.
"Gürcistan'da Osmanlı Mufassal Defteri Yayımlandı". tiflis.yee.org.tr.
Noyabr 17, 2021
dəftər, müfəssəl, vilayət, gürcüstan, osmanlı, dövləti, tərəfindən, 1595, ildə, xəzinə, gəlirlərini, təsbit, etmək, məqsədi, ilə, gürcüstandan, ələ, keçirilmiş, torpaqların, qeydə, alınması, ilə, meydana, çıxmış, müfəssəl, dəftərdir, təhrir, dəftəri, osmanlıla. Defter i Mufessel i Vilayet i Gurcustan Osmanli dovleti terefinden 1595 ci ilde xezine gelirlerini tesbit etmek meqsedi ile Gurcustandan ele kecirilmis torpaqlarin qeyde alinmasi ile meydana cixmis mufessel defterdir Tehrir defteri osmanlilarin ele kecirdiyi Samtshe Saatabago torpaqlarinin XVI esrin son rubundeki ictimai ve iqtisadi siyasi tarix ve tarixi cografiya meselelerinde arasdirma edenler ucun qiymetsiz qaynaqdir 1 Osmanli dovleti terefinden qeyde alinmis bu resmi dovlet senedi hemcinin o dovrun regionda etnik gostericilerinin ehalinin esas mesguliyyet sahelerinin oyrenilmesi ucun evezsiz qaynaq rolunu oynayir Mundericat 1 Haqqinda 2 Nusxeler 3 Hemcinin bax 4 IstinadlarHaqqinda RedakteOsmanli dovleti tarix Gurcustanin cenub hissesini XVI esrin ikinci yarisinda ele kecirdi ve Gurcustan vilayeti olaraq adlandirdi Bu bolgenin tehrirlerini ehate eden Defter i Mufessel i Vilayet i Gurcustan a gore osmanlilarin gurculerden ele kecirdiyi torpaqlar liva deyilen 8 hisseye bolundu Bu livalar Axisqa Hertvis Axalkelek Cildir Posho Bedre Penek ve Erdahan i Buzurg adini tasiyirdi Livalar ise nahiyelere bolunmusdu Defterde 1 160 yasayis menteqesi qeyd edilmisdir Bu menteqelerde yasayanlarin esas mesguliyyet sahelerinin ekincilik oldugu defterde yazilanlardan belli olur 2 Hemcinin defterden bu bolgelerde yasayan etnik terkibi barede de melumat verilmisdir Defterde her kendin ne qeder vergi vereceyi sayilarla qeyd edilmisdir Kendlilerin hamisi demek olar ki eyni novde olan mehsulla vergi vermeye mehkum edilmisdiler Defterden belli olur ki 53 kend muxtelif sebeblere gore vergilerden azad edilmis ve kendlerdeki torpaqlar tehrir edilmemisdi Defterde veqf timar zeamet kimi vergiler on gorulmusdur Defterdeki qeydler esasinda sonradan adlari deyisdirilmis kendlerin evvelki adlarini mueyyen etmek de mumkundur Bu defter gurcu turkoloq Sergi Cikia terefinden Gurcustan Vilayeti Boyuk Defteri adi ile tercume edilmis ve nesr edilmisdir Son dovrlerde o dovru arasdiran tarixciler bu eserden menbe kimi cox istifade etmisdir Nusxeler RedakteDefterin iki nusxesi vardir Bunlardan biri Turkiye Respublikasinin paytaxti Ankara seherinde Tapu Kadastro Idaresinde digeri Tiflisde Gurcustan Dovlet Muzeyinin Elyazmalar bolmesinde saxlanilmaqdadir 3 4 Hemcinin bax RedakteOsmanlinin Gurcustan vilayetiIstinadlar Redakte Sergi Cikia Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce 1947 1958 Buba Kudava ve Goca Saitidze Tao Klarceti Tarih ve Kultur Arastirmalari Tiflis seh 177 183 ISBN 9789941963629 Nodar Sengelia 1574 Yili Gurcistan Vilayeti Buyuk Defteri 1574 წლის გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი 2017 Gurcistan da Osmanli Mufassal Defteri Yayimlandi tiflis yee org tr Menbe https az wikipedia org w index php title Defter i Mufessel i Vilayet i Gurcustan amp oldid 6080312, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
