Qroznı

Qroznı (çeç. Соьлжа-ГӀала, qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala) — Şimali Qafqazda şəhərdir, Rusiyanın cənubunda, Çeçenistan Respublikasının paytaxtı, Qroznu rayonunun mərkəzidir. Şimali Qafqazın ən böyük şəhərlərindən biridir, ərazisinə görə ikinci, əhalisinin sayına görə üçüncü böyük şəhərdir.

Paytaxt
Qroznı
çeç. Соьлжа-ГӀала rus. Грозный
Bayraq^[d] Gerb^[d]
43°18′45″ şm. e. 45°41′55″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1818
Sahəsi	324,16 km²
Mərkəzin hündürlüyü	130 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	324.602 nəf. (2021)
Rəsmi dili	çeçencə, rusca
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 8712
Poçt indeksi	364000–364099
grozmer.ru
Xəritəni göstər/gizlə Qroznı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiyası

Şəhər Sevinc çayının (qum. Süyünç, qaraç.-balk. Süyünç, çeç. Sölƶa) qırağında yarandığına görə yerli türklər ona Sevinc-Qala (qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala, çeç. Sölƶa-Ġala) adı verdilər. Daha sonra (1818 — 30 dekabr 1869 kimi) Qroznaya qalası (rus. Крепость Грозная), 30 dekabr 1869-cu ildən etibarən isə Qroznı (rus dilindən tərcüməsi vahiməyə basan, hədələyici, qorxuducu) olub. Çeçenistan yerli əhalisi arasında şəhərin adı Sölƶa-Ġala kimi də adlandırılır. 1998-1999-cu illərdə Çeçenistanın o vaxtkı hakimiyyəti olan Çeçen İçkeriya Respublikasının hakimiyyəti şəhərin adını dəyişərək mərhum çeçen lideri Cövhər Dudayevin şərəfinə Cövhər-Qala (çeç. Dƶovxar-Ġala) adlandırsa da, Çeçenistan Rusiyanın hakimiyyəti altına qayıtdıqdan sonra şəhər yenidən Qroznı adlanmağa başladı. 2005-ci ildə Çeçenistan parlamenti şəhərin adını dəyişərək Çeçenistanın digər mərhum lideri Əhməd Kadırovun şərəfinə Əhməd-Qala (çeç. Aẋmad-Ġala) adlandırmağı təklif etsə də, Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov bu təklifi rədd etmişdi.

İqlim

Qroznıda yay aylarında, tempratur bəzən kölgədə +35 °C ni ötür. Yağıntılar yayda qeyri-müntəzəmdir. Qroznı şimaldan gələn soyuq hava kütləsindən heç bir dağ massivi ilə qorunmur deyə qış aylarında şəhərin havası çox soyuq olur. Bəzən güclü şaxtalar olur (-20 C və daha aşağı). Yayda Qorznıda hava isti və quru keçir, bəzən temperatur +35 C dərəcəni keçir.

Qroznı üçün aylıq orta temperatur və yağıntı Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek Max. Temperatur (°C) 0,6 2,5 8,7 17,9 23,7 27,9 30,5 27,9 24,7 16,6 9,3 3,2 Ø 16,1 Min. Temperatur (°C) 6,2 4,9 0,5 5,4 11,0 15,4 18,2 17,2 12,7 6,1 1,8 3 Ø 8,5 Temperatur (°C) 3,2 2,1 2,9 10,5 16,7 21,2 23,9 23,0 17,7 10,4 4,3 0,8 Ø 11,4 Yağıntı (mm) 19 21 23 33 57 72 57 44 33 30 26 24 Σ 439 T e m p e r a t u r 0,6 6,2 2,5 4,9 8,7 0,5 17,9 5,4 23,7 11,0 27,9 15,4 30,5 18,2 27,9 17,2 24,7 12,7 16,6 6,1 9,3 1,8 3,2 3 Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek A t m o s f e r ç ö k ü n t ü s ü 19 21 23 33 57 72 57 44 33 30 26 24   Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sep Okt Noy Dek Mənbə: / climate/klimatgorod / 1686-1246618396 "Meteorologiya mərkəzi", "Thermo Karelia.Ru"

Qardaşlaşmış şəhərlər

Məşhur şəxslər

İstinadlar

1. http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q26883285"></a>
2. http://web.archive.org/web/20130801123356/http://www.grozmer.ru/doc/genplan.rar
4. https://etokavkaz.ru/obshchestvo/10-mifov Местные называют город, в переводе на русский, «Городом-на-Сунже» (Соьлжа-гӀала по-чеченски, Сююнч-къала по-кумыкски).
5. http://www.academia.edu/25919615/%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2 Грозный - древнее название Сюйюнч-Къала, варианты Сюйюнчю Къала. Сюйюнчю радость, а Сюйюнчю-Сюйюмчю - обязательный подарок за сообщение радостной вести.

Mənbələr