fbpx
Wikipedia

Kosovo

Kosova (alb. Kosova), Kosovo (serb. Косово) və ya rəsmi adı ilə Kosova Respublikası (alb. Republika e Kosovës, serb. Република Косово) — Şərqi Avropada bölgə və eyni zamanda müstəqilliyi mübahisəli dövlət. Kosovo Balkan yarımadasında dənizə çıxışı olmayan ölkədir. Şimal və şərqdə Serbiya, cənub-şərqdə Şimali Makedoniya, cənub-qərbdə Albaniya, qərbdə isə Monteneqro ilə həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Priştina şəhəri, ümumi sahəsi 10,887 kvadrat kilometrdir. Kosovo ərazisindəki alban çoxluğu Kosovo Respublikasının müstəqilliyinin dünya dövlətləri tərəfindən diplomatik tanınmasına cəhd edir. Serbiya isə bu bölgəni öz daxilində Kosovo və Metohiya muxtar vilayəti kimi tanıyır. Hazırda Kosovonun müstəqilliyini 97 ölkə tanıyıb[1] . Azərbaycan Respublikası Kosovonun müstəqilliyini tanımamışdır.

Kosovo Respublikası

Republika e Kosovës
Kosovo
Himni: "Avropa"
PaytaxtıPristina
42°40′ şm. e. 21°10′ ş. u.
Ən böyük şəhəriPriştina, Peç
Rəsmi dilləriAlbanca, Serbcə
Tanınmış regional dilləriTürkcə
Etnik qrupları
%92 albanlar
  %8 Digər (türklər, bosniyalılar, Qorani, serblər, Aşkali, Misirli)
Dini
İslam
İdarəetmə formasıParlamentli respublika
• Prezident
Vjosa Osmani
• Baş Nazir
Albin Kurti
• Beynəlxalq Mülki nümayəndəsi
Pieter Feith (Avropa Birliyi Xüsusi Təmsilçisi)
Qurulması
Tarixi 
• BMGK 1244
10 İyun 1999
• ABKHM
16 Fevral 2008
• Müstəqillik Elanı
17 Fevral 2008
• Yaranması
17 fevral 2008
Ərazisi
• Ümumi
10,887 km²
Əhalisi
• 2013 təxmini
1 847 708 (150[4])
• 2011 siyahıya alma
1 739 825
• Sıxlıq
159.5/km2 (413.1/kv. mil)
ÜDM (nominal)2009 təxmini
• Ümumi
$5.352 milyon
• Adam başına
$2,965
ValyutasıAvro2 (€)
Saat qurşağıUTC+2 (CET)
• Yay (DST)
CEST
Yolun hərəkət istiqamətisağ
Telefon kodu+3813
ISO 3166 koduXK
İnternet domeni.xk
Tək tərəfli bir iştirakdır. Kosovo, Eurozone rəsmi üzvü deyil.
Kosovo
Kosovanı tanıyan ölkələr (Yaşıl)

Tarixi

1389-cu ildəki Birinci Kosovo döyüşündən sonra bölgə I Murad tərəfindən Osmanlı imperiyasına keçmişdir. Osmanlı idarəçiliyi dövründə Kosovoya serblər yalnız 1878-ci ildəki Rus-Osmanlı müharibəsi dövründən sonra iddia irəli sürməyə başlamışdılar. 5 əsrdən çox Osmanlı imperiyasının nəzarətində qalan bu ərazi 1912-ci ildəki Birinci Balkan müharibəsi dövründə Serbiyaya ilhaq edilmişdir.

İkinci Dünya müharibəsində sonra isə Kosovo Yuqoslaviyaya bağlı bir əyalət statusunu almışdır. 7 aprel 1963-cü ildən Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikası adlanan ölkə 1992-ci ildən etibarən parçalanmağa başlamışdır. Əvvəlcə Sloveniya, Xorvatiya, Makedoniya, Bosniya və Herseqovina Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikasından ayrıldı. Bütün bu müddət ərzində Kosovo Yuqoslaviyanın tərkibində olur. 2003-cü ildə Yuqoslaviyanın adı Serbiya və Çernoqoriya olaraq dəyişdirilir. Ancaq parçalanma bununla da bitmədi. Bələ ki, 2006-cı il may ayının 21-i referendumda 55,5% səs çoxluğu ilə Monteneqro Serbiyadan ayrılıb müstəqil dövlət olur. Beləliklə keçmiş Yuqoslaviya ərazisinin parçalanması nəticəsində yaranan müstəqil dövlətlərin sayı 6-ya çatır. Amma parçalanma davam edir və nəticədə 7-ci müstəqil dövlət Kosovo yaranır.

Coğrafiyası

 
Kosovanın fiziki xəritəsi
 
Balkan yarımadasında Kosovanın yerləşməsi

Kosovo Avropanın şərqindəki Balkan yarımadasının ortasında yerləşir. Qonşuları: cənubda AlbaniyaMakedoniya Respublikası, şimalda Serbiya və qərbdə Monteneqrodur. Mərkəzi Priştina şəhəri olan ölkənin ərazisi 10.908 km²dir.

Əhali

1–15 aprel 2011-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən Kosovo əhalisinin sayı 1.739.825 nəfər (875.900 nəfəri kişilər, 863.925 nəfəri qadınlar) olmuşdur. Onlardan 661.586 nəfəri və ya 38,03 %-i şəhərlərdə, 1.078.239 nəfəri və ya 61,97 %-i isə kəndlərdə yaşayır.

Milli tərkib

Kosovo əhalisinin milli tərkibi
Etnik qrup 1948 1953 1961 1971 1981 1991
toplam əhali 733 034 815 908 963 988 1 243 693 1 584 440 1 956 196
alban 498 244 524 562 646 605 916 168 1 226 736 1 596 072
serb 176 718 189 869 227 016 228 264 209 798 194 190
türk 1 320 34 590 25 764 12 244 12 513 10 445
qaraçı 11 230 11 904 3 202 14 593 34 126 45 745
digər 45 522 54 983 61 401 72 424 101 267 109 744

Dil

Kosovo əhalisinin ana dilləri
Dil Sayı, 2011 sa. Nisbəti, 2011 sa.
cəmi 1 739 825 100 %
albanca 1 644 865 94.54 %
boşnakca 28 989 1.67 %
serbcə 27 983 1.61 %
türkcə 19 568 1.12 %
qaraçıca 5 860 0.34 %
digər 10 308 0.59 %
a.d.g. 2 252 0.13 %

Din

Kosovo əhalisinin etiqad etdiyi dinlər
Din Etiqad edənlərin sayı, 2011 sa. Nisbəti, 2011 sa.
cəmi 1 739 825 100 %
islam 1 663 412 95.61 %
xristianlıq 64 275 3.70 %
dinsiz 1 242 0.07 %
digər 1 188 0.07 %
c.v.i. 7 213 0.41 %
d.e.g. 2 495 0.14 %

Müstəqillik

Kosova Serbiyadan öz müstəqilliyini 2008-ci ilin fevral ayının 17-də elan etmişdir. Müstəqillik bəyannaməsini parlementdə baş nazir Haşim Taçi elan edib. Müstəqillik bəyannaməsinə görə "Kosova demokratik və çoxmillətli bir dövlət olacaq. Burada yaşayan serb və digər etnik azlıqların da bütün haqları qorunacaq".

Şəhərləri

Kosova bələdiyyə mərkəzləri:

  1. Deçan (Deçan / Dečani)
  2. Yakova (Gjakova / Đakovica)
  3. Qloqovaç (Gllogoc / Glogovac)
  4. Gilan (Gjilan / Gnjilane)
  5. Dragaş (Sharri / Dragaš)
  6. İstok (Istog / Istok)
  7. Kaçanik (Kaçaniku / Kačanik)
  8. Klina (Klina / Klina)
  9. Kosovo Ovası (Fushë Kosova / Kosovo Polje)
  10. Kameniçe (Kamenicë / Kosovska Kamenica)
  11. Mitroviça (Mitrovica / Kosovska Mitrovica)
  12. Leposaviç (Albaniku / Leposavić)
  13. Liplan (Lipjani / Lipljan)
  14. Nobırda (Novobërdë / Novo Brdo)
  15. Kastriot (Kastrioti / Obilić)
  16. Rahofça (Rahovec / Orahovac)
  17. İpek (Pejë / Peć)
  18. Poduyeva (Besiana / Podujevo)
  19. Priştina (Prishtina / Priština)
  20. Prizren (Prizren / Prizren)
  21. Skenderay (Skënderaj / Srbica)
  22. Ştimle (Shtime / Štimlje)
  23. Ştırpçe (Shtërpca / Štrpce)
  24. Suvareka (Theranda / Suva Reka)
  25. Ferizaji (Ferizaji / Uroševac)
  26. Viti (Vitia / Vitina)
  27. Vıçıtırın (Vushtrri / Vučitrn)
  28. Zubin Potok (Zubin Potoku / Zubin Potok)
  29. Zveçan (Zveçan / Zvečan)
  30. Malişova (Malisheva / Mališevo)
  31. Yunik (Junik / Junik)
  32. Mamuşa (Mamusha / Mamuša)
  33. Elezhan (Hani i Elezit / Đeneral Jankovič)
  34. Qraçaniça (Graçanicë / Gračanica)
  35. Ranilug (Ranillug / Ranilug)
  36. Parteş (Parteshi / Parteš)
  37. Klokot (Kllokot / Klokot)
  38. Şimali Mitroviça (Mitrovica — Veri / Kosovska Mitrovica — Sever)

Şəhər əhalisi

  • Priştina: 571.123
  • Prizren: 220.816
  • Ferizovik: 197.741
  • Yakova: 127.156
  • İpek: 195.190
  • Gilan: 191.595
  • Mitroviça: 186.359
  • Qloqovaç: 55,148
  • Poduyeva: 48.526
  • Kosova Ovası: 28.600

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. , b92.net, 11 June 2008. Link accessed 11 June 2008.
  2. Central Intelligence Agency - CİA - The World Factbook: Europe: Kosovo
  3. Kosovo Agency of Statistics: Kosovo population and housing census 2011—Final results 2012-10-21 at the Wayback Machine
  4. Central Intelligence Agency - CİA - The World Factbook: Country comparison: Population
  5. Kosovo Agency of Statistics: Kosovo in Figures 2009
  6. Kosovo Agency of Statistics: Demographic changes of the Kosovo population 1948–2006[ölü keçid]
  7. Ana dilini göstərməyənlər
  8. 38.438 nəfəri katoliklər, 25.837 nəfəri isə ortodokslar
  9. Cavab vermək istəməyənlər
  10. Dini etiqadını göstərməyənlər
  11. Zaman, 20 fevral 2008, http://www.zaman.az 2016-02-04 at the Wayback Machine
  12. Yunik, Mamuşa, Elezhan, Graçaniça, Ranilug, Parteş, Klokot və Kuzey Mitroviça .Müstəqillik sonrakı dövrdə, daxili gərginliyi həll etmək üçün, milli azlıqların yaşadığı yeni bələdiyyələr yaranmışdır.

Xarici keçidlər

  •   VikiSəyahətdə Kosovo haqqında səyahət məlumatları var.
  • CIA – The World Factbook : Kosovo — Ethnic groups: Albanians 88%, Serbs 7%, other 5% (Bosniak, Gorani, Roma, Turk, Ashkali, Egyptian)

kosovo, kosova, kosova, serb, Косово, rəsmi, adı, ilə, kosova, respublikası, republika, kosovës, serb, Република, Косово, şərqi, avropada, bölgə, eyni, zamanda, müstəqilliyi, mübahisəli, dövlət, balkan, yarımadasında, dənizə, çıxışı, olmayan, ölkədir, şimal, ş. Kosova alb Kosova Kosovo serb Kosovo ve ya resmi adi ile Kosova Respublikasi alb Republika e Kosoves serb Republika Kosovo Serqi Avropada bolge ve eyni zamanda musteqilliyi mubahiseli dovlet Kosovo Balkan yarimadasinda denize cixisi olmayan olkedir Simal ve serqde Serbiya cenub serqde Simali Makedoniya cenub qerbde Albaniya qerbde ise Monteneqro ile hemserheddir Paytaxti ve en boyuk seheri Pristina seheri umumi sahesi 10 887 kvadrat kilometrdir Kosovo erazisindeki alban coxlugu Kosovo Respublikasinin musteqilliyinin dunya dovletleri terefinden diplomatik taninmasina cehd edir Serbiya ise bu bolgeni oz daxilinde Kosovo ve Metohiya muxtar vilayeti kimi taniyir Hazirda Kosovonun musteqilliyini 97 olke taniyib 1 Azerbaycan Respublikasi Kosovonun musteqilliyini tanimamisdir Kosovo RespublikasiRepublika e KosovesKosovoBayragi GerbiHimni Avropa 1 source source track track track track track PaytaxtiPristina 42 40 sm e 21 10 s u En boyuk seheriPristina PecResmi dilleriAlbanca SerbceTaninmis regional dilleriTurkceEtnik qruplari 92 albanlar 8 Diger turkler bosniyalilar Qorani serbler Askali Misirli DiniIslamIdareetme formasiParlamentli respublika PrezidentVjosa Osmani Bas NazirAlbin Kurti Beynelxalq Mulki numayendesiPieter Feith Avropa Birliyi Xususi Temsilcisi QurulmasiTarixi BMGK 124410 Iyun 1999 ABKHM16 Fevral 2008 Musteqillik Elani17 Fevral 2008 Yaranmasi17 fevral 2008Erazisi Umumi10 887 km Ehalisi 2013 texmini1 847 708 2 150 4 2011 siyahiya alma1 739 825 3 Sixliq159 5 km2 413 1 kv mil UDM nominal 2009 texmini Umumi 5 352 milyon Adam basina 2 965ValyutasiAvro2 Saat qursagiUTC 2 CET Yay DST CESTYolun hereket istiqametisagTelefon kodu 3813ISO 3166 koduXKInternet domeni xkTek terefli bir istirakdir Kosovo Eurozone resmi uzvu deyil Kosovo Kosovani taniyan olkeler Yasil Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiyasi 3 Ehali 3 1 Milli terkib 3 2 Dil 3 3 Din 4 Musteqillik 5 Seherleri 6 Seher ehalisi 7 Hemcinin bax 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerTarixi Redakte1389 cu ildeki Birinci Kosovo doyusunden sonra bolge I Murad terefinden Osmanli imperiyasina kecmisdir Osmanli idareciliyi dovrunde Kosovoya serbler yalniz 1878 ci ildeki Rus Osmanli muharibesi dovrunden sonra iddia ireli surmeye baslamisdilar 5 esrden cox Osmanli imperiyasinin nezaretinde qalan bu erazi 1912 ci ildeki Birinci Balkan muharibesi dovrunde Serbiyaya ilhaq edilmisdir Ikinci Dunya muharibesinde sonra ise Kosovo Yuqoslaviyaya bagli bir eyalet statusunu almisdir 7 aprel 1963 cu ilden Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikasi adlanan olke 1992 ci ilden etibaren parcalanmaga baslamisdir Evvelce Sloveniya Xorvatiya Makedoniya Bosniya ve Herseqovina Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikasindan ayrildi Butun bu muddet erzinde Kosovo Yuqoslaviyanin terkibinde olur 2003 cu ilde Yuqoslaviyanin adi Serbiya ve Cernoqoriya olaraq deyisdirilir Ancaq parcalanma bununla da bitmedi Bele ki 2006 ci il may ayinin 21 i referendumda 55 5 ses coxlugu ile Monteneqro Serbiyadan ayrilib musteqil dovlet olur Belelikle kecmis Yuqoslaviya erazisinin parcalanmasi neticesinde yaranan musteqil dovletlerin sayi 6 ya catir Amma parcalanma davam edir ve neticede 7 ci musteqil dovlet Kosovo yaranir Cografiyasi Redakte Kosovanin fiziki xeritesi Balkan yarimadasinda Kosovanin yerlesmesi Kosovo Avropanin serqindeki Balkan yarimadasinin ortasinda yerlesir Qonsulari cenubda Albaniya ve Makedoniya Respublikasi simalda Serbiya ve qerbde Monteneqrodur Merkezi Pristina seheri olan olkenin erazisi 10 908 km dir 5 Ehali Redakte1 15 aprel 2011 ci il siyahiyaalinmasinin yekunlarina esasen Kosovo ehalisinin sayi 1 739 825 nefer 875 900 neferi kisiler 863 925 neferi qadinlar olmusdur 3 Onlardan 661 586 neferi ve ya 38 03 i seherlerde 1 078 239 neferi ve ya 61 97 i ise kendlerde yasayir 3 Milli terkib Redakte Kosovo ehalisinin milli terkibi 6 Etnik qrup 1948 1953 1961 1971 1981 1991toplam ehali 733 034 815 908 963 988 1 243 693 1 584 440 1 956 196alban 498 244 524 562 646 605 916 168 1 226 736 1 596 072serb 176 718 189 869 227 016 228 264 209 798 194 190turk 1 320 34 590 25 764 12 244 12 513 10 445qaraci 11 230 11 904 3 202 14 593 34 126 45 745diger 45 522 54 983 61 401 72 424 101 267 109 744Dil Redakte Kosovo ehalisinin ana dilleri Dil Sayi 2011 sa 3 Nisbeti 2011 sa cemi 1 739 825 100 albanca 1 644 865 94 54 bosnakca 28 989 1 67 serbce 27 983 1 61 turkce 19 568 1 12 qaracica 5 860 0 34 diger 10 308 0 59 a d g 7 2 252 0 13 Din Redakte Kosovo ehalisinin etiqad etdiyi dinler Din Etiqad edenlerin sayi 2011 sa 3 Nisbeti 2011 sa cemi 1 739 825 100 islam 1 663 412 95 61 xristianliq 64 275 8 3 70 dinsiz 1 242 0 07 diger 1 188 0 07 c v i 9 7 213 0 41 d e g 10 2 495 0 14 Musteqillik RedakteKosova Serbiyadan oz musteqilliyini 2008 ci ilin fevral ayinin 17 de elan etmisdir Musteqillik beyannamesini parlementde bas nazir Hasim Taci elan edib Musteqillik beyannamesine gore Kosova demokratik ve coxmilletli bir dovlet olacaq Burada yasayan serb ve diger etnik azliqlarin da butun haqlari qorunacaq 11 Seherleri RedakteKosova belediyye merkezleri 12 Decan Decan Decani Yakova Gjakova Đakovica Qloqovac Gllogoc Glogovac Gilan Gjilan Gnjilane Dragas Sharri Dragas Istok Istog Istok Kacanik Kacaniku Kacanik Klina Klina Klina Kosovo Ovasi Fushe Kosova Kosovo Polje Kamenice Kamenice Kosovska Kamenica Mitrovica Mitrovica Kosovska Mitrovica Leposavic Albaniku Leposavic Liplan Lipjani Lipljan Nobirda Novoberde Novo Brdo Kastriot Kastrioti Obilic Rahofca Rahovec Orahovac Ipek Peje Pec Poduyeva Besiana Podujevo Pristina Prishtina Pristina Prizren Prizren Prizren Skenderay Skenderaj Srbica Stimle Shtime Stimlje Stirpce Shterpca Strpce Suvareka Theranda Suva Reka Ferizaji Ferizaji Urosevac Viti Vitia Vitina Vicitirin Vushtrri Vucitrn Zubin Potok Zubin Potoku Zubin Potok Zvecan Zvecan Zvecan Malisova Malisheva Malisevo Yunik Junik Junik Mamusa Mamusha Mamusa Elezhan Hani i Elezit Đeneral Jankovic Qracanica Gracanice Gracanica Ranilug Ranillug Ranilug Partes Parteshi Partes Klokot Kllokot Klokot Simali Mitrovica Mitrovica Veri Kosovska Mitrovica Sever Seher ehalisi RedaktePristina 571 123 Prizren 220 816 Ferizovik 197 741 Yakova 127 156 Ipek 195 190 Gilan 191 595 Mitrovica 186 359 Qloqovac 55 148 Poduyeva 48 526 Kosova Ovasi 28 600Hemcinin bax RedakteKosovo muharibesiIstinadlar Redakte Assembly approves Kosovo anthem b92 net 11 June 2008 Link accessed 11 June 2008 Central Intelligence Agency CIA The World Factbook Europe Kosovo 1 2 3 4 5 Kosovo Agency of Statistics Kosovo population and housing census 2011 Final results Arxivlesdirilib 2012 10 21 at the Wayback Machine Central Intelligence Agency CIA The World Factbook Country comparison Population Kosovo Agency of Statistics Kosovo in Figures 2009 Kosovo Agency of Statistics Demographic changes of the Kosovo population 1948 2006 olu kecid Ana dilini gostermeyenler 38 438 neferi katolikler 25 837 neferi ise ortodokslar Cavab vermek istemeyenler Dini etiqadini gostermeyenler Zaman 20 fevral 2008 http www zaman az Arxivlesdirilib 2016 02 04 at the Wayback Machine Yunik Mamusa Elezhan Gracanica Ranilug Partes Klokot ve Kuzey Mitrovica Musteqillik sonraki dovrde daxili gerginliyi hell etmek ucun milli azliqlarin yasadigi yeni belediyyeler yaranmisdir Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Kosovo ile elaqeli mediafayllar var VikiSeyahetde Kosovo haqqinda seyahet melumatlari var CIA The World Factbook Kosovo Ethnic groups Albanians 88 Serbs 7 other 5 Bosniak Gorani Roma Turk Ashkali Egyptian Kosovo ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Kosovo amp oldid 5986826, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.