Ərəb əlifbasında türk dillərinin saitlərini əks etdirən xüsusi işarələrin olmaması, bir neçə səsin bir işarə ilə yazılması həmin əlifbanın türk dillərinin əlifbası kimi işlədilməsində zaman-zaman müəyyən çətinliklər meydana çıxarmışdır. Azərbaycan dili üçün də bu çətinliklər mövcud olmuşdur.
Ərəb əlifbasının istifadəsindən irəli gələn nöqsanlar əsasən aşağıdakıları özündə birləşdirir:
1) Azərbaycan dilində olan bir sıra fonemlərə uyğun gələn səslərin ərəb dilində yalnız tələffüzə görə fərqlənməsi nəzərə alınaraq onların əlifbada bir neçə işarə ilə ifadə olunması (məsələn: v, s, y, z, t, h);
2) ərəb əlifbasında işlədilən hərflərin sözdə işlənmə yerindən asılı olaraq bir qisminin dörd, digər qisminin 2 işlənmə şəklinin olması;
3) ərəb əlifbasındakı 28 hərfdən 16 hərf müstəqil işarəyə malik idi. Qalan 12 hərf diakritik işarələrlə bir-birindən fərqləndirilirdi;
4) ərəb əlifbasında Azərbaycan dilinin saitlərini ifadə etmək üçün müxtəlif diakritik işarələrdən istifadə olunurdu; ərəb əlifbasında cəmi dörd sait üçün işarə vardır, bu dörd işarə də işlənmə yerinə görə müxtəlif səsləri ifadə edə bilirdi;
5) yazı prosesində istifadə edilən əlavə işarələrin orfoqrafik və orfoepik səhvlərin buraxılmasına səbəb olması;
6) imla qaydalarını yaratmaqda, habelə tədris işində çətinliklər.
Aşağıdakı cədvəl, Ərəb əlifbası tərtibi ilə düzülüb və Latın əlifbasında yaxın olan qarşılıqları göstərir.
Azərbaycan dilində Ərəb və Latın əlifbalarının qarşılıqları
Cəmaləddin Rəhmanov, Təranə Abdullayeva. Azərbaycanda əlifba islahatları və xəttin təkamülü məsələləri. Bakı. 2002
Avqust 01, 2021
ərəb, qrafikalı, azərbaycan, əlifbası, azərbaycan, dilinin, yazılmasına, ərəb, əlifbasının, variantı, ilə, başlanıb, ərəb, əlifbası, türk, dilləri, üçün, mükəmməl, əlifba, olmasa, təxminən, əsrin, əvvəllərinə, qədər, əlifbadan, azərbaycanda, geniş, istifadə, o. Ereb qrafikali Azerbaycan elifbasiAzerbaycan dilinin yazilmasina ereb elifbasinin bir varianti ile baslanib Ereb elifbasi turk dilleri ucun mukemmel elifba olmasa da texminen XX esrin evvellerine qeder bu elifbadan Azerbaycanda genis istifade olunub Azerbaycan Respublikasi erazisinde 1929 cu ile kimi ereb qrafikali elifbadan istifade olub Cenubi Azerbaycanda yasayan Azerbaycan turkleri ise ereb elifbasindan hazirda da istifade edirler Ereb elifbasinda turk dillerinin saitlerini eks etdiren xususi isarelerin olmamasi bir nece sesin bir isare ile yazilmasi hemin elifbanin turk dillerinin elifbasi kimi isledilmesinde zaman zaman mueyyen cetinlikler meydana cixarmisdir Azerbaycan dili ucun de bu cetinlikler movcud olmusdur Ereb elifbasinin istifadesinden ireli gelen noqsanlar esasen asagidakilari ozunde birlesdirir 1 1 Azerbaycan dilinde olan bir sira fonemlere uygun gelen seslerin ereb dilinde yalniz teleffuze gore ferqlenmesi nezere alinaraq onlarin elifbada bir nece isare ile ifade olunmasi meselen v s y z t h 2 ereb elifbasinda isledilen herflerin sozde islenme yerinden asili olaraq bir qisminin dord diger qisminin 2 islenme seklinin olmasi 3 ereb elifbasindaki 28 herfden 16 herf musteqil isareye malik idi Qalan 12 herf diakritik isarelerle bir birinden ferqlendirilirdi 4 ereb elifbasinda Azerbaycan dilinin saitlerini ifade etmek ucun muxtelif diakritik isarelerden istifade olunurdu ereb elifbasinda cemi dord sait ucun isare vardir bu dord isare de islenme yerine gore muxtelif sesleri ifade ede bilirdi 5 yazi prosesinde istifade edilen elave isarelerin orfoqrafik ve orfoepik sehvlerin buraxilmasina sebeb olmasi 6 imla qaydalarini yaratmaqda habele tedris isinde cetinlikler Asagidaki cedvel Ereb elifbasi tertibi ile duzulub ve Latin elifbasinda yaxin olan qarsiliqlari gosterir Azerbaycan dilinde Ereb ve Latin elifbalarinin qarsiliqlari Basda Tekce Ortada Sonda Adi Latin Misal latin Misal ereb آ ا ﺍ ﺎ ﺎ elif a e o ac آچﺑ ﺏ ﺒـ ﺐ be b baba باباﭙ پ ﭙـ پ pe p papaq پاپاقﺗ ﺕ ﺘـ ﺖ te t Tat تاتﺛ ﺙ ﺜـ ﺚ se s saniye ثانیهﺟ ﺝ ﺠـ ﺞ cim c cib جیبچـ چ ـچـ ـچ ce c cap چاپﺣ ﺡ ﺤـ ﺢ he h hal حالﺧ ﺥ ﺨـ ﺦ xe x xal خال ﺪـ dal d dil دیل ﺬـ zal z Azerbaycan آذربایجان ﺮـ re r reng رنگ ﺰـ ze z zor زور ـژ je j Jale ژالهﺳ ﺱ ﺴـ ـﺲ sin s sal سالﺷ ﺵ ﺸـ ـﺶ sin s sirin شیرینﺻ ﺹ ﺼـ ـﺺ sad s Semed صمدﺿ ﺽ ﻀـ ـﺾ zad z zerer ضررﻃ ﻁ ﻄـ ـﻂ ta t tebil طبیلﻇ ﻅ ﻈـ ـﻆ za z zahir ظاهرﻋ ﻉ ﻌـ ـﻊ eyn e emel عملﻏ ﻍ ﻐـ ـﻎ geyn g bag باغﻓ ﻑ ﻔـ ـﻒ fe f fil فیلﻗ ﻕ ﻘـ ـﻖ qaf q qelem قلمﮐ ک ﮑـ ـﮏ kaf k kitab کتابﮔ گ ﮕـ ـﮓ gaf g gul گلﻟ ﻝ ﻠـ ـﻞ lam l lale لالهﻣ ﻡ ﻤـ ـم mim m men منﻧ ﻥ ﻨـ ـﻦ nun n naz ناز ﻮـ vav v o vilayet ولایتﻫ ﻩ ﻬ ﻪ ha h e hava dede هوا ددهﻳ ﻯ ﻴـ ﯽ ye y i yaz یازئـ ـئـ hemze i e bes بئشHemcinin bax RedakteAzerbaycan dili Ereb elifbasi ile yazi qaydalariIstinadlar Redakte Cemaleddin Rehmanov Terane Abdullayeva Azerbaycanda elifba islahatlari ve xettin tekamulu meseleleri Baki 2002Menbe https az wikipedia org w index php title Ereb qrafikali Azerbaycan elifbasi amp oldid 6041591, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
