fbpx
Wikipedia

Xorvatiya

Xorvatiya (xorv. Hrvatska) - Mərkəzi Avropanın cənubunda, qismən Balkan yarımadasının qərbində yerləşən, keçmiş Yuqoslaviyanın tərkibinə daxil olan, 1991-ci ildə müstəqillik qazanan dövlət. Rəsmi adı - Xorvatiya Respublikası (xorvatca Republika Hrvatska). İdarəçilik forması - parlamentli respublikadır. Paytaxtı və ən iri şəhəri Zaqreb şəhəridir. Xorvatiya şimal-qərbdə Sloveniya, şimal-şərqdə MacarıstanSerbiya, cənubda Bosniya və Herseqovina, cənub-şərqdə Monteneqro ilə həmsərhəddir. Ölkənin qərbində Adriatik dənizinin sahilində yerləşir. Xorvatiya 1992-ci ildən BMT-nin, Avropa Şurasının, ATƏT-in, 2009-cu ildən NATO-nun və 1 iyul 2013-cü ildən Avropa Birliyinin üzvüdür.

Xorvatiya Respublikası

Republika Hrvatska
Xorvatiya
Gerbi
Şüarı: Lijepa naša domovino
Bizim gözəl vətənimiz
Himni: 
PaytaxtıZaqreb-687 min (2015-ci il)
45°48′ şm. e. 16°00′ ş. u.
Ən böyük şəhəriZaqreb -686min, Split -178min, Riyeka -128min sakin (bütün məlumat- 2011 il)
Rəsmi dillərixorvat dili
Etnik qrupları
xorvatlar -90,4%, serblər -4,4%
İdarəetmə formasıRespublika
Rəhbərlik
• Prezident
Zoran Milanoviç [19.II.2020 ~]
• Baş nazir
Andrey Plenkoviç [19.X.2016 ~]
Tarixi 
• Yaranması
25 iyun 1991
Ərazisi
• Ümumi
56594 (127-ci yer)
• Su (%)
1
Əhalisi
• 2015 təxmini
4 380 min (128-ci yer)
• 31.III.2011 siyahıya alma
4 290 612
• Sıxlıq
77/km2 (199.4/kv. mil)
ÜDM (AQP)2014 təxmini
• Ümumi
88,5 milliard (86-cı)
• Adam başına
20 900 (81-ci)
Valyutasıkuna (HRK)
Yolun hərəkət istiqamətisağ
Telefon kodu385
ISO 3166 koduHR
İnternet domeni.hr
Xorvatiya

Tarix

Xorvatlar digər cənub slavyanları kimi Balkan yarımadasına VII əsrdə gəldilər və IX əsrdə xristianlığı qəbul etdilər. 1091-ci ildə Xorvat kralı II Stepanın ölümündən sonra Xorvatiya torpaqları Macarıstan kralı I Latslo tərəfindən işğal edildi. Bu tarixdən etibarən Macarıstanla olan birlik 800 il davam etdi. Bu birlik dövründə öz parlamenti olan Xorvatiyada idarəetməni batır titulu daşıyan kralın yerli nümayəndəsi həyata keçirirdi. Varna (1444) və ikinci Kosovo (1448) döyüşləri nəticəsində Osmanlı dövləti Xorvatiyanın cənub hissəsini hakimiyyəti altına aldı. Mohaç döyüşündə (1526) Macarıstan kralı Lajos məğlub oldu və Xorvat torpaqlarının böyük hissəsi Osmanlı hakimiyyəti altına keçdi. XVI əsrin sonlarına qədər Xorvatiya sancaq bəyləri tərəfindən idarə edildi. 1583-cü ildə əyalət statusu alaraq bəylərbəylərinin idarəsinə verildi.

Vyana döyüşündən sonra Osmanlı dövlətinin Avropada geriləməsindən faydalanan Avstriya Xorvatiya torpaqlarını işğal etdi (1697). Osmanlıların bölgəni tərk etmələrindən sonra Xorvat torpaqları xüsusilə Xorvat olmayan əsilzadələrə verildi. XVIII əsrin sonlarına doğru Avstriyanın mütləqiyyətçi idarəsi Macar və Xorvat əsilzadələrini bir-birinə yaxınlaşdırdı. Xorvat parlamenti 1790-cı ildə Macar parlamentinin xeyrinə bəzi səlahiyyətlərindən imtina etdi. I Napoleon 1805-ci ildə Xorvat və Sloven torpaqlarını İlliriya əyalətinə qatdı, lakin 1813-cü ildə bu torpaqları itirdi. 1822-ci ildə köhnə sərhədlərinə qovuşan Xorvatiya Macarıstan ilə əlaqələrini yenidən qurdu. Bölgə 1849-cu ildə Avstriya torpaqlarına qatıldı. Xorvatiya 1868-ci ildə muxtar statuslu Macar torpağı elan edilərək Xorvat-Sloven Krallığı adını aldı.

 
Xorvatiya xəritəsi

Birinci dünya müharibəsindən sonra, 29 oktyabr 1918-ci ildə Xorvat parlamenti Avstriya və Macarıstan ilə olan əlaqələrini qopararaq müstəqilliyini və Serb, Xorvat, Sloven Krallığına qoşulduğunu elan etdi. Bu krallıq daha sonra Yuqoslaviya adını aldı.

İkinci dünya müharibəsi əsnasında Yuqoslaviyanın Almaniya tərəfindən işğal edilməsindən bir müddət sonra, 10 aprel 1941-ci ildə Zaqrebdə müstəqil Xorvatiya dövlətinin qurulduğu elan edildi və İtaliyayla Almaniya tərəfindən dərhal tanındı. Bu dövlət Sloveniya, Bosniya və HerseqovinaDalmatiya əyalətinin bir hissəsini özündə birləşdirirdi. 1945-ci ildə Zaqreb partizanların əlinə keçdi. Müharibədən sonra Xorvatiya Yuqoslaviyaya birləşdi.

1980-ci illərin sonlarında kommunist ölkələrindəki demokratikləşmə hərəkatı Xorvatiyaya da təsir etdi. 1989-cu ildə Serbiya ilə Xorvatiya və Sloveniyanın əlaqələri pozuldu. Eyni il Xorvat Kommunist Partiyasının konqresində çoxpartiyalı sistemə keçmə qərarı alındı. 1990-cı ilin aprelindəki seçkiləri Xorvat Demokratik Birliyi qazandı. Xorvatiya 1991-ci ilin iyulunda müstəqilliyini elan etdi. Ardınca digər keçmiş Yuqoslaviya respublikaları da müstəqilliklərini elan etdilər. Yuqoslav ordusunun dəstəyini alan serblər Sloveniya və Xorvatiyaya qarşı hücuma keçdi. 1992-ci ildə Sloveniya, Xorvatiya və serblər arasında sülh təmin edildi.

Əhalisi

Əhalisi təxminən 4 808 000 nəfər olan Xorvatiyanın sahəsi 56 538 km²-dir. Əhali sıxlığı 85 nəfər/km²-dir. Ölkə əhalisinin 75%-ni xorvatlar, 12%-ni isə serblər təşkil edir. Xalqın təxminən 77%-i katolikdir. Əhalinin 51%-i şəhərlərdə yaşayır. Paytaxt Zaqrebdən sonra əsas şəhərləri Rijeka, Fiume, Zadar, Sibenik və Dubrovnikdir. Ən nüfuzlu ali təhsil müəssisəsi Zaqreb Universitetidir.

Ərazi

Ölkə ərazisi 20 jupaniyə (əyalət) bölünür.

Şəhərləri

2006-cı ilə əsasən Xorvatiyada şəhər statusuna 127 yaşayış məntəqəsi sahibdir.

Siyasət

  1. Xorvatiya Demokratik İttifaqı, lideri İ.Sanader.
  2. Xorvatiya Sosial-Liberal Partiyası - XSLP (1989). lideri İ.Sehok.
  3. Sosial-Demokrat Partiyası - Xorvatiya Demokratik İslahat Partiyası (1990), lideri İ.Raçan.
  4. Xorvatiya Kəndli Partiyası - XKP (1990). lideri Z.Tomçiç

İqtisadiyyat

Xorvatiyanın iqtisadiyyatı əkinçilik və sənayeyə söykənir. İqtisadiyyatı İkinci dünya müharibəsinin əvvəlinə qədər əkinçilik və maldarlığa əsaslansa da, müharibədən sonra sənaye sürətlə inkişaf etdi. Ölkənin müxtəlif yerlərində çıxarılan neft emal olunur. Zaqreb əhəmiyyətli sənaye mərkəzidir. Varazdin və Karlovakda toxuma, Petrinija və Koprivnicada qida, Sisakda dəmir-polad, Kutinada kimya sənayeləri inkişaf etmişdir. Gəmi nəqliyyatı və turizm əhəmiyyətli gəlir qaynaqlarındandır. 1991-ci ildən başlayan vətəndaş müharibəsi turizmə böyük zərbə vurmuşdur.

Maraqlı faktlar

  • Xorvatiyanın Zadar şəhərində "Sea Organ" adlı dəlikli bir inşa var və hər dalğa vurduğunda bu inşa musiqi ifa edir.

Xarici keçidlər

  • Sucuraj Xorvatiya
  • Xorvatiya

Həmçinin bax

xorvatiya, xorv, hrvatska, mərkəzi, avropanın, cənubunda, qismən, balkan, yarımadasının, qərbində, yerləşən, keçmiş, yuqoslaviyanın, tərkibinə, daxil, olan, 1991, ildə, müstəqillik, qazanan, dövlət, rəsmi, adı, respublikası, xorvatca, republika, hrvatska, idar. Xorvatiya xorv Hrvatska Merkezi Avropanin cenubunda qismen Balkan yarimadasinin qerbinde yerlesen kecmis Yuqoslaviyanin terkibine daxil olan 1991 ci ilde musteqillik qazanan dovlet Resmi adi Xorvatiya Respublikasi xorvatca Republika Hrvatska Idarecilik formasi parlamentli respublikadir Paytaxti ve en iri seheri Zaqreb seheridir Xorvatiya simal qerbde Sloveniya simal serqde Macaristan ve Serbiya cenubda Bosniya ve Herseqovina cenub serqde Monteneqro ile hemserheddir Olkenin qerbinde Adriatik denizinin sahilinde yerlesir Xorvatiya 1992 ci ilden BMT nin Avropa Surasinin ATET in 2009 cu ilden NATO nun ve 1 iyul 2013 cu ilden Avropa Birliyinin uzvudur Xorvatiya RespublikasiRepublika HrvatskaXorvatiyaBayragi GerbiSuari Lijepa nasa domovinoBizim gozel vetenimizHimni source source track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track PaytaxtiZaqreb 687 min 2015 ci il 45 48 sm e 16 00 s u En boyuk seheriZaqreb 686min Split 178min Riyeka 128min sakin butun melumat 2011 il Resmi dillerixorvat diliEtnik qruplarixorvatlar 90 4 serbler 4 4 Idareetme formasiRespublikaRehberlik PrezidentZoran Milanovic 19 II 2020 Bas nazirAndrey Plenkovic 19 X 2016 Tarixi Yaranmasi25 iyun 1991Erazisi Umumi56594 127 ci yer Su 1Ehalisi 2015 texmini4 380 min 128 ci yer 31 III 2011 siyahiya alma4 290 612 Sixliq77 km2 199 4 kv mil UDM AQP 2014 texmini Umumi88 5 milliard 86 ci Adam basina20 900 81 ci Valyutasikuna HRK Yolun hereket istiqametisagTelefon kodu385ISO 3166 koduHRInternet domeni hrXorvatiya Mundericat 1 Tarix 2 Ehalisi 3 Erazi 3 1 Seherleri 4 Siyaset 5 Iqtisadiyyat 6 Maraqli faktlar 7 Xarici kecidler 8 Hemcinin baxTarix RedakteXorvatlar diger cenub slavyanlari kimi Balkan yarimadasina VII esrde geldiler ve IX esrde xristianligi qebul etdiler 1091 ci ilde Xorvat krali II Stepanin olumunden sonra Xorvatiya torpaqlari Macaristan krali I Latslo terefinden isgal edildi Bu tarixden etibaren Macaristanla olan birlik 800 il davam etdi Bu birlik dovrunde oz parlamenti olan Xorvatiyada idareetmeni batir titulu dasiyan kralin yerli numayendesi heyata kecirirdi Varna 1444 ve ikinci Kosovo 1448 doyusleri neticesinde Osmanli dovleti Xorvatiyanin cenub hissesini hakimiyyeti altina aldi Mohac doyusunde 1526 Macaristan krali Lajos meglub oldu ve Xorvat torpaqlarinin boyuk hissesi Osmanli hakimiyyeti altina kecdi XVI esrin sonlarina qeder Xorvatiya sancaq beyleri terefinden idare edildi 1583 cu ilde eyalet statusu alaraq beylerbeylerinin idaresine verildi Vyana doyusunden sonra Osmanli dovletinin Avropada gerilemesinden faydalanan Avstriya Xorvatiya torpaqlarini isgal etdi 1697 Osmanlilarin bolgeni terk etmelerinden sonra Xorvat torpaqlari xususile Xorvat olmayan esilzadelere verildi XVIII esrin sonlarina dogru Avstriyanin mutleqiyyetci idaresi Macar ve Xorvat esilzadelerini bir birine yaxinlasdirdi Xorvat parlamenti 1790 ci ilde Macar parlamentinin xeyrine bezi selahiyyetlerinden imtina etdi I Napoleon 1805 ci ilde Xorvat ve Sloven torpaqlarini Illiriya eyaletine qatdi lakin 1813 cu ilde bu torpaqlari itirdi 1822 ci ilde kohne serhedlerine qovusan Xorvatiya Macaristan ile elaqelerini yeniden qurdu Bolge 1849 cu ilde Avstriya torpaqlarina qatildi Xorvatiya 1868 ci ilde muxtar statuslu Macar torpagi elan edilerek Xorvat Sloven Kralligi adini aldi Xorvatiya xeritesi Birinci dunya muharibesinden sonra 29 oktyabr 1918 ci ilde Xorvat parlamenti Avstriya ve Macaristan ile olan elaqelerini qopararaq musteqilliyini ve Serb Xorvat Sloven Kralligina qosuldugunu elan etdi Bu kralliq daha sonra Yuqoslaviya adini aldi Ikinci dunya muharibesi esnasinda Yuqoslaviyanin Almaniya terefinden isgal edilmesinden bir muddet sonra 10 aprel 1941 ci ilde Zaqrebde musteqil Xorvatiya dovletinin quruldugu elan edildi ve Italiyayla Almaniya terefinden derhal tanindi Bu dovlet Sloveniya Bosniya ve Herseqovina ve Dalmatiya eyaletinin bir hissesini ozunde birlesdirirdi 1945 ci ilde Zaqreb partizanlarin eline kecdi Muharibeden sonra Xorvatiya Yuqoslaviyaya birlesdi 1980 ci illerin sonlarinda kommunist olkelerindeki demokratiklesme herekati Xorvatiyaya da tesir etdi 1989 cu ilde Serbiya ile Xorvatiya ve Sloveniyanin elaqeleri pozuldu Eyni il Xorvat Kommunist Partiyasinin konqresinde coxpartiyali sisteme kecme qerari alindi 1990 ci ilin aprelindeki seckileri Xorvat Demokratik Birliyi qazandi Xorvatiya 1991 ci ilin iyulunda musteqilliyini elan etdi Ardinca diger kecmis Yuqoslaviya respublikalari da musteqilliklerini elan etdiler Yuqoslav ordusunun desteyini alan serbler Sloveniya ve Xorvatiyaya qarsi hucuma kecdi 1992 ci ilde Sloveniya Xorvatiya ve serbler arasinda sulh temin edildi Ehalisi RedakteEhalisi texminen 4 808 000 nefer olan Xorvatiyanin sahesi 56 538 km dir Ehali sixligi 85 nefer km dir Olke ehalisinin 75 ni xorvatlar 12 ni ise serbler teskil edir Xalqin texminen 77 i katolikdir Ehalinin 51 i seherlerde yasayir Paytaxt Zaqrebden sonra esas seherleri Rijeka Fiume Zadar Sibenik ve Dubrovnikdir En nufuzlu ali tehsil muessisesi Zaqreb Universitetidir Erazi RedakteOlke erazisi 20 jupaniye eyalet bolunur Seherleri Redakte Esas meqale Xorvatiya seherlerinin siyahisi2006 ci ile esasen Xorvatiyada seher statusuna 127 yasayis menteqesi sahibdir Siyaset RedakteXorvatiya Demokratik Ittifaqi lideri I Sanader Xorvatiya Sosial Liberal Partiyasi XSLP 1989 lideri I Sehok Sosial Demokrat Partiyasi Xorvatiya Demokratik Islahat Partiyasi 1990 lideri I Racan Xorvatiya Kendli Partiyasi XKP 1990 lideri Z TomcicIqtisadiyyat RedakteXorvatiyanin iqtisadiyyati ekincilik ve senayeye soykenir Iqtisadiyyati Ikinci dunya muharibesinin evveline qeder ekincilik ve maldarliga esaslansa da muharibeden sonra senaye suretle inkisaf etdi Olkenin muxtelif yerlerinde cixarilan neft emal olunur Zaqreb ehemiyyetli senaye merkezidir Varazdin ve Karlovakda toxuma Petrinija ve Koprivnicada qida Sisakda demir polad Kutinada kimya senayeleri inkisaf etmisdir Gemi neqliyyati ve turizm ehemiyyetli gelir qaynaqlarindandir 1991 ci ilden baslayan vetendas muharibesi turizme boyuk zerbe vurmusdur Maraqli faktlar RedakteXorvatiyanin Zadar seherinde Sea Organ adli delikli bir insa var ve her dalga vurdugunda bu insa musiqi ifa edir Xarici kecidler RedakteSucuraj Xorvatiya XorvatiyaHemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Xorvatiya amp oldid 6076594, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.