fbpx
Wikipedia

Ümumdünya İrsi

Mart 10, 2022

Obyektlərin sayına görə lider ölkələr

Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısı – UNESCO-nun Dünya mirasları Komitəsi tərəfindən təyin olunmuş və yerləşdikləri ölkənin dövlət orqanları tərəfindən qorunması zəmanət edilmiş, bütün dünya üçün əhəmiyyətli bir dəyər daşıdığı qəbul edilən təbii və mədəni abidələrin siyahısıdır.

Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısının yaradılmasında məqsəd, bütün insanlara məxsus olan dəyərlərin qorunmasında beynəlxalq əməkdaşlığı həyata keçirməkdir. Nizamlı olaraq yenilənən siyahıya 2004 ildən etibarilə 134 ölkəyə aid 788 abidə daxil edilmişdir. Bunların 617-si mədəni, 154-ü təbii, 23-ü isə mədəni və təbii abidələrdir. 1972-ci ildə UNESCO 38 maddədən ibarət qətnaməni qəbul etdi.Qətnamədə hamı tərəfindən ümumdünya irsinin bir nəfər kimi qorumalı olduğu qeyd edilirdi. Qətnaməyə 175 dövlət qoşulmuşdur.Bunlardan 21 dövlət Ümumdünya irsinin idarə heyətinin üzvüdür.

Ümumdünya irsinin loqosu

Ümumdünya irsi dünyada olan nadir abidə və təbii qoruqların qorunması ilə məşğul olur. Bu idea Ümumdünya irsinin rəsmi loqosundada əks olunmuşdur. Bu loqo, Belçikalı Karikatura ustası Michel Olyff tərəfindən yaradılmış və 1998-ci ildən etibarən, rəsmi loqo olaraq istifadə edilir .Loqonun icərsində olan kvadrat insanın həyatda nələrə nail ola biləcəyni, onun ətrafında olan dairə isə təbiətin insana verdiyi gözəlliyi ifadə edir. Loqonun dairəvi formada olması, həm də bütün dünyada olan irsin qorunması deməkdir. Loqonun ətrafında 3 dildə ingiliscə, fransızca və almanca ümumdünya irsi sözləri yazılmışdır.

Şərtlər

Ümumdünya irsinə aid olunan şərtlər daim yenilənir. Ancaq aşağıda göstərilən şərtlərin birinə tarixi abidələr mütləq cavab verməlidir. Ən önəmli şərt isə mütləq predmetin tarixi önəmə sahib olmasıdır.

Tarixi abidələr üçün tələb olunan şərtlər

I – möhtəşəm sənətkarlıq nümunəsi hesab edilməlidir. Dövrünə görə insan tərəfindən yaradılan ən muasir abidə olmalıdır.

II – Aid olduğu dövrdən başlayaraq, mədəniyyətin inkişafına müəyyən təsir göstərməlidir.Memarlıq baxımından dəyərli bir iş hesab olunmalıdır. Əgər abidə antik şəhərdisə, ən önəmli şərtlərdən biri şəhərin hansı formada planlaşdırılmasıdır. Nümunə kimi qədim ink mədəniyyətinə aid olan Maçu-Pikçu şəhərinin planlaşdırılmasını qeyd etmək olar.

III – Yer üzündən silinmiş qədim xalqların birinə aid olan abidələr. Bu kriteriya əsasən Latın Amerikası ərazilərində olan tarixi ərazilərə verilir.

IV – bu kriteriya bir neçə sivilizasiyaya keçmiş tarixi abidələrə verilir. Əsasən belə tarixi abidələr Hindistanda olan dini məbədlərdir.

V – müxtəlif mədəniyyətlərin bir yerdə cəmlənməsi nəticəsində beynəlmi mədəniyyət formalaşır. Burada tələb olunan şərtlərdən biri də insanların dövrünə görə yeni texniki kəşflərə imza atmasıdır. Bu kriteriya Peru və Hindistan başda olmaqla digər ölkələrdə olan qədim sivilizasiyalara verilir.

VI – Digər abidələrdən köklü şəkildə fərqlənən, dünya mədəniyyəti üçün əvəzolunmaz tarixi və mədəni önəm daşıyan abidələrə verilən kriteriya.

Təbiətdə olan təbii miraslara tələb olunan şərtlər

VII – Gözəl təbiət mənzərələrinə verilir.Əsas kriteriya kimi, digər təbiət mənzərələrindən fərqlənməsidir.

VIII – Bir zamanlar yaşamış heyvanların qalıqları olduğu ərazilər.Geologiya baxımından böyük önəmə sahib olmalıdır.Nəsli kəsilmiş heyvanların öyrənilməsi üçün əvəzsiz hesab olunan təbii mağaralar.

IX – Ekologiya baxmından təmiz və heç bir zərərə məruz qalmayan ərazilər.Şirin su qaynaqlarının çox olduğu və dünyada yalnız həmin əraziyə məxsus heyvan və bitki aləmi olan ərazilər.

X – Təhlükə qarşısında olan və elmi baxımdan böyük önəmə sahib olan ərazilərə verilən kriteriya.

 

Abidələrin qorunması

1954-cü ildə Misir Asuan su anbarının tikilməsi səbəbi ilə Əbu Simbel məbədini qorumaq məqsədi ilə abidənin hissə-hissə sökülərək, daha yüksək yerdə yerləşdirilməsi üçün böyük bir layihəyə başladı.
Bu məqsədlə 80 milyon dollar pulun 40 milyon dolları Avropa ölkələri tərəfindən ödənildi.Bu gün Venesiya, Mohencodaro və Borobu abidələrinin uçma təhlükələri var.Bu abidələrin qorunması məqsədi ilə böyük layihələr hazırlanır.Bu işlə UNESCO məşğul olur.

Ümumdünya irsi komitəsi

  Əsas məqalə: Ümumdünya irsi komitəsi

Ümumdünya irsi komitəsinə 21 ölkə daxildir. Hər il komitəyə bir dövlət rəhbərlik edir. İldə bir dəfə iclas keçirilir. İclasa həmin il komitəyə rəhbərlik etmiş, ölkə başçılıq edir. Komitənin əsas işi yeni namizədlər arasında seçim aparmaq və siyahıda olan irslərin vəziyyətini dəyərləndirməkdir. Ümumdünya irsi komitəsi, həm də Ümumdünya Mədəniyyət fondunu idarə edir.

 
Ümumdünya irsinin nümunələrinin yerləşdiyi ölkələr. (2007)
 
Mədəni irsin yerləşdiyi ölkələr. (2007)
 
Təbiətdə olan təbii mirasların yerləşdiyi ölkələr. (2007)
 
Ümumdünya irsinə daxil olan dini abidə və məbədlərin yerləşdiyi ölkələr. (2007)

Ümumdünya irsi komitəsinə daxil olan 21 ölkənin siyahısı.

Statistika

Ümumdünya irsinin siyahısında 2009-cu il aprel ayına olan məlumata görə dünyada 186 ölkədə 689 mədəni, 176 təbii, 25 dini olmaqla, Ümumdünya irsi tərəfindən qorunan 890 abidə var. Yeni abidələrin siyahıya əlavə olunması, onun durmadan genişlənməsinə səbəb olmuşdur.Hal-hazırda 186 ölkədən 166 dünya irsi, siyahıya əlavə edilməsi üçün sənədlər toplanır və abidələrdə araşdırmalar aparılır. Ən çox Ümumdünya mirası İtaliyada yerləşir (43 ədəd).Ən çox mədəni miras da İtaliyada yerləşir (40 ədəd).Ən çox təbii miras Avstraliyada (11 ədəd), dini miras isə Çin və Avstraliyadadır (hər birində 4 ədəd)

Ərazi Təbii abidələr Mədəni abidələr Digər növ abidələr Ümumi
Afrika 33 42 3 78
Ərəb ölkələri 4 60 1 65
Asiya-Okeaniya 129 9 186
Avropa və Şimali Amerika 56 375 9 440
Cənubi Amerika və Karib hövzəsi 35 83 3 121
Cəmi 166 660 25 851

Bu siyahıda dünyada Ümumdünya irsinə daxil olan abidələr yerləşdiyi ölkələrə görə göstərilmişdir. Abidələrin yanında olan il, həmin abidənin Ümumdünya irsinə nə zaman əlavə olunduğnu göstərir. (T) işarəsi olan abidələr isə təhlükə qarşısında olan abidələrdir.

Afrika

 
Virunqa Milli Parkı, Konqo Demokratik Respublikası
 
Aksum, Efiopiya
 
Simen Dağları, Efiopiya
 
Ümid burnuda olan mühafizə mərkəzləri CAR
 
Kenya Dağı, Keniya
 
Tsingy de Bemeraha Milli Parkı, Madaqaskar
 
Malavi Gölü, Malavi
 
Timbuktu, Mali
 
Air Dağları, Niger
 
Niokolo-Koba Milli Parkı, Seneqal
 
Aldabra adası, Seyşel adaları
 
Gebel Barkal, Sudan
 
Zənzibarda yerləşən antik daş şəhər, Tanzaniya

  Benin

  Botsvana

  • Tsodilo (2001)

  Burkina-Faso

  • Loropeni Xarabalıqları (2009)

  Efiopiya

  1. Simien Milli Parkı (1978) (T)
  2. Lalibelada dağın icərsində oyulmuş kilsələr (1978)
  3. Fasil Ghebbi (1979)
  4. Aksum (1980)
  5. Aşağı Avash Vadisi (1980)
  6. Aşağı Omo Vadisi (1980)
  7. Tiya (1980)
  8. Harar Jugol; antik şəhəri (2006)

  Kot-d'İvuar

  1. Nimba Dağı (1981) (yarısı Qvineyada yerləşir) (T)
  2. Tai Milli Parkı (1982)
  3. Comoe Milli Parkı (1983) (T)

  KDR

  1. Virunqa Milli Parkı (1979) (T)
  2. Kahuzi-Byeqa Milli Parkı (1980) (T)
  3. Qaramba Milli Parkı (1980) (T)
  4. Salonqa Milli Parkı (1984) (T)
  5. Okapi qoruğu (1996) (T)

  Qabon

  • Lope Milli Parkı (2007)

  Qambiya

  1. Ceyms Adası (2003)
  2. Senegambiada daş hasarlar (2006)

  Qana

  1. Qalalar və Hasarlar, Büyük Acra, ölkənin mərkəzi və qərb hissəsində yerləşir (1979)
  2. Ənənəvi Asanti tikililəri (1980)

  Qvineya

  CAR

  1. Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai və Environs mağaraları (1999)
  2. Simangaliso Milli Parkı (1999)
  3. Robben Adası (1999)
  4. Drakensberg Dağları (2000)
  5. Mapungubwe Mədəniyyət qoruğu (2003)
  6. Ümid burnuda olan mühafizə mərkəzləri (2004)
  7. Vredefort (2005)
  8. Richtersveld Mədəniyyət qoruğu və Botanika bağı (2007)
  9. Dja Doğa Siti (1987)

  Kamerun

  • Dıja təbiət qoruğu (1987)

  Keniya

  1. Turkana Gölü təbiət qoruğu (1997)
  2. Kenya dağı Milli Parkı (1997)
  3. Lamu intik şəhəri (2001)
  4. Müqqədəs Mikenda Kaya meşələri (2008)

  Madaqaskar

  1. Tsingy de Bemeraha Milli Parkı (1990)
  2. Ambohimanga Təpələri (2001)
  3. Atsinanada yerləşən yağış meşələri (2007)

  Mali

  1. Djenne antik şəhəri (1988)
  2. Timbuktu (1988)
  3. Bandigara Təpələri (1989)
  4. Askianın Türbəsi (2004)

  Malavi

  1. Malavi Gölü Milli Parkı (1984)
  2. Chongoni Qayaüstü Təsvirləri (2006)

  Mavritaniya

  1. Banc d'Arguin Milli Parkı (1989)
  2. Ouadane, Chinguetti, Tichitt və Oualata antik şəhərləri (1996)

  Mozambik

  • Mozambik adası (1991)

  Namibiya

  • Tvyfelfonteyn (2007)

  Niger

  1. Air Dağları və Tenere təbiət qoruğu (1991) (T)
  2. W Milli Parkı (1996)

  Nigeriya

  1. Sukur Mədəniyyət qoruğu (1999)
  2. Osun və Osogbo Müqqədəs meşələri (2005)

  MAR

  • Manovo-Gounda Floris Milli Parkı (1988) (T)

  Seneqal

  1. Gore Adası (1978)
  2. Niokolo-Koba Beynalxalq park və qoruğu (1981) (T)
  3. Cuc quş yuvaları (1981)
  4. Müqqədəs luis Adası (2000)
  5. Seneqambiyada yerləşən daş hasarlar (yarısı Qambiyada yerləşir) (2006).

  Seyşel adaları

  1. Aldabra adası (1982)
  2. Vallee de Mai qoruğu (1983)

  Tanzaniya

  1. Ngorongoro müdafiə zonası (1979)
  2. Kilva Kisivani və Songo Mnara xarabalıqları (1981) (T)
  3. Serengeti dövlət qoruğu (1981)
  4. Selous müdafiə zonası (1982)
  5. Kilimancaro Milli Parkı (1987)
  6. Zənzibarda yerləşən antik daş şəhər (2000)
  7. Kondoa Qayaüstü Təsvirləri (2006)

  Toqo

  • Koutammakou (2004)

  Uqanda

  1. Bvindi Milli Parkı (1994)
  2. Rvenzori Milli Parkı (1994)
  3. Kasubida yerləşən kral məzarları (2001)

  Kabo-Verde

  • Cidadə Velha, Ribeira Grandenin tarixi mərkəzi (2009)

  Zambiya

  Zimbabve

  1. Mana Gölləri Milli Parkı (1984)
  2. Büyük Zimbabve Milli Parkı (1986)
  3. Khami Xarabalıqları (1986)
  4. Viktoriya şəlaləsi (1989) (Yarısı Zambiyada yerləşir)
  5. Motabo Dağları (2003)

Ərəb ölkələri

 
Ghadames, Libiya
 
Baalbek, Livan
 
Qiza piramidaları, Misir
 
Kartaca, Tunis

  Bəhreyn

  Əlcəzair

  1. Al Qala, Beni Hammad (1980)
  2. Djemila (1982)
  3. MZab Vadisi (1982)
  4. Tassili Ajjer (1982)
  5. Timgad (1982)
  6. Tipasa (1982)
  7. Əlcazayirdə Kasbah şəhəri (1992)

  Mərakeş

  1. Tarixi Fas şəhəri (1981)
  2. Tarixi Mərakeş şəhəri (1985)
  3. Ait-Ben-Haddouda yerləşən bədəvi evlər (1987)
  4. Tarixi Meknes şəhəri (1996)
  5. Volubilis antik şəhəri (1997)
  6. Tarixi Tetouan şəhəri (1997)
  7. Tarixi Essaouira şəhəri (2001)
  8. Mazagan – antik portuqaliya koloniyası (2004)

  İraq

  1. Hatra (1985)
  2. Asur (2003) (T)
  3. Samarra antik şəhəri (2007) (T)

  Liviya

  1. Cyrene antik şəhər (1982)
  2. Leptis Magna antik şəhər (1982)
  3. Sabratha antik şəhər (1982)
  4. Acacus Dağları Kaya Resimleri (1986)
  5. Tarixi Ghadames şəhəri (1985)

  Livan

  1. Anjar (1984)
  2. Baalbek (1984)
  3. Biblos (1984)
  4. Sur şəhəri (1984)
  5. Müqqədəs vadi və Allahın sədirləri (1998)

  Misir

  1. Abu Mena (1979) (T)
  2. Teb antik şəhəri və Nekropolu (1979)
  3. Tarixi Qahirə Şəhəri (1979)
  4. Memfis və Nekropol, Qizada yerləşən piramidalar (1979)
  5. Əbu Simbel (1979)
  6. Müqəddəs Yekaterina monastırı (2002)
  7. Əl-Hitan vadisi (Balinalar Vadisi) (2005)

  Sudan

  • Gebel Barkal və Napatan ərazilərində olan abidələr (2003)

  Suriya

  1. Tarixi Şam şəhəri (1979)
  2. Tarixi Busra şəhəri (1980)
  3. Palmira antik şəhəri (1980)
  4. Tarixi Halep şəhəri (1986)
  5. Crac des Chevaliers və Salah El-Din Qalası (2006)

  Səudiyyə Ərəbistanı

  • El Hicr antik şəhəri (2008)

  Tunis

  1. El Jem Amfiteatrı (1979)
  2. Tarixi Tunis şəhəri (1979)
  3. Kartaca (1979)
  4. Ichkeul Milli Parkı (1980)
  5. Kerkuane antik şəhəri və Nekropol (1985)
  6. Kairouan (1988)
  7. Tarixi Sus şəhəri (1988)
  8. Dougga (1997)

  Oman

  1. Bahla Qalası (1987)
  2. Bat, Al-Khutm və Al-Ayn antik şəhərləri (1988)
  3. Ərəb oriks mağarası (1994) (2007-ci ildə siyahıdan çıxarılmışdır.)
  4. Frankincense (2000)
  5. Aflaj Su anbarı və mədəni qoruğu (2006)

  İordaniya

  1. Petra (1995)
  2. Quseir Amra (1995)
  3. Um er-Rasas (2004)

  Yəmən

  1. Tarixi Şibam şəhəri (1982)
  2. Tarixi Sana şəhəri (1986)
  3. Tarixi Zabid şəhəri (1993) (T)
  4. Socotra Adası (2008)

Asiya və Okeaniya

  Əsas məqalə: Asiya və Okeaniyadakı Ümumdünya İrsi
 
Bamyan Buda heykəlləri, Əfqanıstan
 
Büyük Resifi, Avstraliya
 
Sidney Opera Evi, Avstraliya
 
Uluru, Avstraliya
 
Komodo Milli Parkı, İndoneziya
 
Sumatra yağış meşələri, İndoneziya
 
Ujung Kulon Milli Parkı, İndoneziya
 
Qarğıdalı terasları, Filippinlər
 
Nanda Devi Milli Parkı Hindistan
 
Persepolis, İran
 
Xirosima qardaşlıq heykəli , Yaponiya
 
İtsukuşima məbədi, Yaponiya
 
Yakaşima, Yaponiya
 
Angkor Vat, Kamboca
 
Sagamartha Milli Parkı, Nepal
 
Orxan yenisey abidələri Monqolustan
 
Sigirya, Şri-Lanka
 
Qədim Ürgenç Türkmənistan

  Əfqanıstan

  1. Cam minarəsi (2002) (T)
  2. Bamyan Buda heykəlləri (2003) (T)

  Avstraliya

  1. Büyük Resifi (1981)
  2. Kakadu Milli Parkı (1981)
  3. Villandra gölləri (1981)
  4. Lord Hov Adası (1982)
  5. Tazmaniya, heyvanların yaşadığı dövlət qoruğu (1982)
  6. Avstraliyanın şimalında olan Godvana meşələri (1986)
  7. Uluru və Kata Tjuta Milli Parkları (1987)
  8. Queensland bölgəsində yerləşən tropik bölgələr (1988)
  9. Qərbi Avstraliya (1991)
  10. Fraser Adası (1992)
  11. Avstraliyanın şərqində yerləşən gümüş yataqları (1994)
  12. Herld və McDonald Adaları (1997)
  13. Macquarie Adası (1997)
  14. Büyük göy dağlar (2000)
  15. Purnululu Milli Parkı (2003)
  16. Kral sərgi salonu və Carlton bağları (2004)
  17. Sidney Opera Binası (2007)

  Banqladeş

  1. Baqerhat məscid şəhəri (1985)
  2. Paharpur şəhərində Budist və Vihara məbədlərinin xarabalıqları (1985)
  3. Sundarban (1997)

  ÇXR

  1. Ming və Qing sülalələrinin Pekin və Şanxayda yerləşən sarayları (1987)
  2. Xian – ilk Çin imperatorunun məzarının yerləşdiyi abidə. (1987)
  3. Moqao Mağaraları (1987)
  4. Taishan Dağı (1987)
  5. Zhoukoudian dövlət qoruğu (1987)
  6. Böyük Çin səddi (1987)
  7. Huangshan Dağı (1990)
  8. Huanglong elmi və tarixi araşdırma mərkəzi (1992)
  9. Jiuzhaigou vadisi elmi və tarixi araşdırma mərkəzi (1992)
  10. Vulingyuan elmi və tarixi araşdırma mərkəzi (1992)
  11. Vudang Dağında olan tarixi tikililər (1994)
  12. Potala Sarayı (1994)
  13. Dağlarda olan mərkəzlər və ətrafında ki, məbədlər (1994)
  14. Qufu şəhərində olan Kanfutsi məbədi, məzar və müzey kompleksi (1994)
  15. Lushan Milli Parkı (1996)
  16. Emei – elmi və tarixi araşdırma mərkəzi (1996)
  17. Ping Yao (1997)
  18. Suzhou şəhərində yerləşən bağlar (1997)
  19. Tarixi Lijiang şəhəri (1997)
  20. Yaz Saray, Pekin (1998)
  21. Cənnət məbədi (1998)
  22. Dazu Qayaüstü Təsvirləri (1999)
  23. Vuyi Dağı (1999)
  24. Anhui şəhərində tarixi kəndlər (Xidi və Hongcun) (2000)
  25. Ming və Qing sülalələrinin kral məzarlıqları (2000)
  26. Longmen katakomba məzarlar (2000)
  27. Qingcheng Dağı və Dujianyang su anbarı (2000)
  28. Yungang katakomba məzarları (2001)
  29. Üç paralel çay (2003)
  30. Antik Koguryo Krallığının paytaxtı (2004)
  31. Tarixi Macao şəhəri(2005)
  32. Sichuan Panda Barikadaları (2006)
  33. Yin Xu (2006)
  34. Diaolou və ətraf ərazilərdə olan kəndlər (2007)
  35. Cənubi Çin mədəni bölgəsi (2007)
  36. Fujian Tulou (2008)
  37. Sanqingshan Milli Parkı (2008)
  38. Vutai Dağı (2009)

  İndoneziya

  1. Borobudur məbədi (1991)
  2. Komodo Milli Parkı (1991)
  3. Prambanan məbədi (1991)
  4. Ujung Kulon Milli Parkı (1991)
  5. Sangiran ilk insanların yaşadığı düşərgə (1996)
  6. Lorentz Milli Parkı (1999)
  7. Sumatra şəhərində yağış meşələri (2004)

  Filippin

  1. Barok Kilisəsi (1993)
  2. Tubbataha Resifi (1993)
  3. Qarğıdalı tarlaları (1995) (T)
  4. Antik Vigan şəhəri (1999)
  5. Puerto-Princesa Milli Parkı (1999)

  Cənubi Koreya

  1. Haeinsa məbədi, Tripitaka Koreana (1995)
  2. Jongmyo məbədi (1995)
  3. Seokguram katakomba məzarları (1997)
  4. Changdeokgung Sarayı (1997)
  5. Hwaseong Qalası (1997)
  6. Gochang, Hvasun və Gangva (2000)
  7. Gyeongju şəhərində tarixi yerləri (2000)
  8. Volkanik Jeju Adası (2007)
  9. Joseon sülaləsinin məzarlıqı (2009)

  Hindistan

  1. Agra Qalası (1983)
  2. Ajanta Mağaraları (1983)
  3. Ellora mağaraları (1983)
  4. Tac Mahal (1983)
  5. Mahabalipuram şəhərində olan qalıqlar (1984)
  6. Konarakda yerləşən günəş məbədi (1984)
  7. Manas Təbiət qoruğu (1985) (T)
  8. Kaziranga Milli Parkı (1985)
  9. Keoladeo Milli Parkı (1985)
  10. Goa şəhərində qədim kilsə və monastr (1986)
  11. Fatehpur Sikri (1986)
  12. Hampi qalıqları (1986)
  13. Xacuraho məbədinin qalıqları (1986)
  14. Elephanta Mağaraları (1987)
  15. Böyük Chola məbədi (1987)
  16. Pattadakal qalıqları (1987)
  17. Sundarban Milli Parkı (1987)
  18. Nanda Devi Milli Parkı (1988)
  19. Sanchi Budist məbədi və qalıqları (1989)
  20. Hümayun türbəsi, Dehli (1983)
  21. Qütb Minar kompleksi, Dehli (1993)
  22. Hindistanda dağlarda yerləşən gizli dəmiryol xəttləri (1999)
  23. Bodh Gayada yerləşən Mahabodi məbədi (2002)
  24. Bhimbetka (2003)
  25. Champaner-Pavagadh bölgəsində Arxeoloji məntəqələr (2004)
  26. Chhatrapati Shivaji Terminus (2004)
  27. Qızıl Qala (2007)

  İran

  1. Nəqşi Cahan meydanı, İsfahan (1979)
  2. Persepolis (1979)
  3. Çoge (1979)
  4. Süleyman taxtı (2003)
  5. Bam və ətraf ərazilər (2004) (T)
  6. Pasargad (2004)
  7. Sultaniyə şəhəri (2005)
  8. Bisotun (2006)
  9. İranda olan erməni kilsələri (2008)
  10. Şuştar su anbarı (2009)
  11. Təbriz qapalı bazarı (2010)
  12. Şeyx Səfi kompleksi (2010)

  İsrail

  1. Tarixi Qüds şəhəri və xarabalıqları (1981) (İsrail, Kudüs üzerinde hak talep etmektedir) (T)
  2. Masada (2001)
  3. Tarixi Akka şəhəri (2001)
  4. Təl Əviv şəhəri ətrafında yerləşən ağ şəhər (2003)
  5. Müqqədəs İncildə adı qeyd olunan yerlər: Meggido, Hazor və Beer Sheba (2005)
  6. Neqev çöllük ərazidə olan antik şəhərlər kompleksi (2005)
  7. Hayfa şəhərində olan müqqədəs yerlər və qərbi Galilee (2008)

  Yaponiya

  1. Horyu-jidə Budist məbədinin qalıqları (1993)
  2. Himeji-jo (1993)
  3. Shirakami-Sanchi (1993)
  4. Yakushima (1993)
  5. Tarixi Kyoto, Uji və Otsu şəhərləri (1994)
  6. Tarixi Shirakava-go və Gokayama kəndləri (1995)
  7. Xirosima qardaşlıq heykəli (At(1996)
  8. İtsukuşima məbədi (1996)
  9. Nara şəhərinin qalıqları (1998)
  10. Nikko məbədlər kompleksi (1999)
  11. Ryukyu Krallığının dövrünə aid olan əsərlər (2000)
  12. Kii Dağlarında olan müqqədəs yerlər (2004)
  13. Shiretoko (2005)
  14. İvami Ginzan gümüş mədənləri və ətrafı (2007)

  Kamboca

  1. Angkor (1992)
  2. Preah Vihear məbədi (2008)

  Qazaxıstan

  1. Xoca Əhməd Yasəvinin türbəsi (2003)
  2. Tamgalı Qayaüstü Təsvirləri (2004)
  3. Saryarka; şimali Qazaxıstanda göllər (2008)

  Qırğızıstan

  KXDR

  • Koguryo Krallığının məzarlığı (2004)

  Laos

  1. Luang Prabang şəhəri (1995)
  2. Vat Phou və Champasak antik şəhərlər (2001)

  Malayziya

  1. Gugung Mulu Milli Parkı (2000)
  2. Kinebalu Milli Parkı (2000)
  3. Maleka və Corctoun şəhərləri (2008)

  Monqolustan

  1. Uvs Nuur (2003) (Yarısı Rusya'da)
  2. Orxan yenisey abidələri (2004)

  Nepal

  1. Katmandu Vadisi (1979)
  2. Sagamartha Milli Parkı (1979)
  3. Chitvan Milli Parkı (1984)
  4. Lumbini; Buda'nın Doğum Yeri (1997)

  Özbəkistan

  1. İtçan Kala (1990)
  2. Buxara şəhərinin qalıqları (1993)
  3. Şehri Sebz antik şəhəri (2000)
  4. Səmərqənd; Mədəniyyətlərin qovuşduğu yer. (2001)

  Pakistan

  1. Moenjodaro xarabalıqları (1980)
  2. Tahti Bahi budist məbədi və Şehri Bahlol yaxınlığında olan xarabalıqlar (1980)
  3. Taxila (1980)
  4. Lahor qalası və Şalemar bağları (1981) (T)
  5. Makli şəhərinin tarixi yerləri (1981)
  6. Rohtas Qalası (1997)

  Papua-Yeni Qvineya

  • Kuk – Əkin sahələri (2008)

  Solomon adaları

  • Rennell dövlət qoruğu (1998)

  Şri-Lanka

  1. Polonnaruwa antik şəhəri (1982)
  2. Sigirya antik şəhəri (1982)
  3. Anuradhapura antik şəhəri (1982)
  4. Gallle antik şəhəri və xarabalıqları (1988)
  5. Müqqədəs Kandy şəhəri (1988)
  6. Sinharaja meşə sahələri (1988)
  7. Dambullada qızıl məbədi (1991)

  Tailand

  1. Ayutthaya antik şəhəri (1991)
  2. Sukhotai antik şəhəri (1991)
  3. Thungyai təbiət qoruğu (1991)
  4. Ban Chiang antik şəhəri (1992)
  5. Dong Phayayen Khao Yai meşələri (2005)

  Türkmənistan

  1. Qədim Mary tarix mərkəzi (1999)
  2. Qədim Ürgənç (2005)
  3. Nisa şəhərində yerləşən Part Krallığının Qalası (2007)

  Vanuatu

  • Kral Roi Matanın Mülkü (2008)

  Vyetnam

  1. Hue şəhərinin qalıqları (1993)
  2. Ha Long kəndi (1994)
  3. Hoi An antik şəhəri (1999)
  4. Mənim övladım məbədi (1999)
  5. Phong Nha-Ke Milli Parkı (2003)

  Yeni Zelandiya

  1. Te Wahipounamu (Qərbi Yeni Zelandiyada yerləşir) (1990)
  2. Tongariro Milli Parkı (1990)
  3. Yeni Zelandiya qərbi qütb adaları (1998)

Avropa

 
Trier, Almaniya
 
Butrint, Albaniya
 
Schönbrunn Sarayı, Avstriya
 
Qobustan qayaüstü rəsmlər, Azərbaycan
 
Brugge, Belçika
 
Biaovieza meşələri, Belarus və Polşa
 
Gout Adası, Böyük Britaniya
 
Mostar Körpüsü, Bosniya və Herseqovina
 
Paris, Fransa
 
Yeni Kaledonya, Fransa
 
Pireneler-Mont Perdu, Fransa-İspanya
 
Dubrovnik, Hırvatistan
Fayl:AltamiraBison.jpg
Altamira Mağarası, İspanya
 
Ibiza, İspanya
 
La Sagrada Familia, İspanya
 
Santiago de Compostella, İspanya
 
Birka, İsveç
 
Aletsch Buzulu, İsviçre
 
Floransa, İtalya
 
Kolizey, İtalya
 
Pisa qülləsi, İtalya
 
Surtsey, İzlanda
 
Massada, İsrail
 
Tel Aviv, İsrail
 
Bannf Milli Parkı, Kanada
 
Quebec, Kanada
 
Kudüs
 
Budapeşte, Macaristan
 
Ohri, Makedonya
 
Valetta, Malta
 
Bergen, Norveç
 
Auschwitz Toplama Kampı, Polonya
 
Toruń, Polonya
 
Belem qalası, Portekiz
 
Horezu Manasdırı, Romanya
 
Kamçatka Yarımadası, Rusya
 
Kremlin, Rusya
 
St.Petersburg, Rusya
 
İstanbul, Türkiye
 
Kapadokya, Türkiye
 
Nemrut Dağı, Türkiye
 
Pamukkale, Türkiye
 
Safranbolu, Türkiye
 
Kiev, Ukrayna
 
Akropolis, Yunanistan
 
Afon, Yunanistan
 
Delfi, Yunanistan

  Almaniya

  1. Aachen Kafedralı (1978)
  2. Speyer Kafedralı (1981)
  3. Würzburg meydaı və bağları (1981)
  4. Vies Kilsəsi (1983)
  5. Augustusburg və Falkenlust Qalaları (1984)
  6. Məryəm Ana Kafedralı və Müqqədəs Maykl Kilsəsi(1985)
  7. Trier Roma qalıqları, Müqqədəs. Peter Kafedralı (1986)
  8. Limes Roma İmperiyasının kilsə qalıqları (1987) (Böyük Britaniya ilə birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  9. Hanseatik dövrünə aid olan tarixi Lübek şəhəri (1987)
  10. Lorsch şəhərində yerləşən eyni adlı monastr və kilsə kompleksi (1991)
  11. Rammelsberg mədənləri, Antik Goslar şəhəri və Yuxarı Harz su anbarı (1992)
  12. Maulbronn Monastır Kompleksi (1993)
  13. Bamberg antik şəhəri (1993)
  14. Quendlinburg antik şəhəri, Colegiate kilsəsi və qalası (1994)
  15. Potsdam və Berlin şəhərində yerləşən bağca və bağlar (1994)
  16. Völkingen Dəmiryolları (1994)
  17. Messel mədənləri (1995)
  18. Bauhaus, Vimar əe Dessaudə yerləşən mərkəzlər və onların ətrafı (1996)
  19. Köln Kafedralı (1996)
  20. Eisleben və Wittenberg xarabalıqları (1996)
  21. Veymar(1998)
  22. Berlin şəhərində yerləşən müzeylər adası (1999)
  23. Vartburq qalası (1999)
  24. Dessau-Wörlitzda yerləşən krallıq binası (2000)
  25. Reichenau Adası (2000)
  26. Zeche Zollverein kömür mədəni (2001)
  27. Stralsund və Vismar antik şəhəri (2002)
  28. Ren Vadisi (2002)
  29. Muskauer Parkı (2004) (Polşa ilə birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  30. Bremen şəhərində yerləşən bələdiyyə binası və Roland heykəlli (2004)
  31. Regensburg antik şəhəri və Stadtamhof Ma (2006)
  32. Berlin şəhərində yerləşən muasir evlər (2008)
  33. Vadden dənizi (2009) (Niderlandla birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  34. Drezden və Elba vadisi (2004)

  Andorra

  • Madriu-Perafita-Claror Vadisi (2004)

  Albaniya

  1. Butrint antik şəhəri (1992)
  2. Bərat və Gjirokastra antik şəhərlərinin mərkəzi (2005)

  Avstriya

  1. Salzburg antik şəhər mərkəzi (1996)
  2. Schönbrunn sarayı və bağları (1996)
  3. Hallstatt, Dachstein və Salzkammergut mədəniyyət mərkəzləri (1997)
  4. Semmering Dəmiryolları (1998)
  5. Graz antik şəhəri və Eggenberg Qalası (1999),(2010)
  6. Wachau vadisi (2000)
  7. Neusiedl və Ferto gölləri (2001) (Macarıstan ilə birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  1. Vyana şəhərinin antik mərkəzi (2001)

  Azərbaycan

  1. Qız qalası (Bakı) (2000)
  2. Şirvanşahlar saray kompleksi (2000)
  3. İçərişəhər (2000)
  4. Qobustan qayaüstü təsvirləri (2007)
  5. Şəki xan sarayı (2019)

  Belçika

  1. Begina tikililəri (1998)
  2. La Grand-Place (1998)
  3. Canal du Centredə yerləşəm gəmi liftləri(1998)
  4. Fransa və Belçikada yerləşən Çan Qalaları (1999) (Fransa ilə birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  5. Tarixi Brügge şəhəri (2000)
  6. Memar Victor Horta] müzeyi (2000)
  7. Spiennes – daş dövründən qalan mədənlər (2000)
  8. Notre-Dame kilsəsi (2000)
  9. Plantin-Moretus Müzey Kompleksi (2005)
  10. Stokle sarayı (2009)

  Belarus

  1. Białowieza Meşəsi (1979) (Polşa ilə birlikdə siyahıda təmsil edilir.)
  2. Mir Qalası (2000)
  3. Nesvizh şəhərində yerləşən mədəni və tarixi binalar (2005)
  4. Struve Jeodezik (2005)

  Böyük Britaniya

  1. Gayviniddə yerləşən qalalar (1986)
  2. Durham Qalası və Durham kafedralı (1986)
  3. Dəmir Körpü (1986)
  4. Böyük Qaldırım (1986)
  5. Müqqədəs Kilda (1986)
  6. Studley Kral parkı (1986)
  7. Stounhenc (1986)
  8. Blenheim Sarayı (1987)
  9. Bath – antik şəhəri (1987)
  10. Hadrian Divarları (1987) (yarısı Almaniyada)
  11. Vestminster sarayı, (1987)
  12. Kenterberi kafedralı (1988)
  13. Müqqədəs Augustine monastırı (1988)
  14. Müqqədəs Martin Kilsəsi (1988)
  15. Henderson Adası (1988)
  16. London Qülləsi (1988)
  17. Gough və İnaccesible adaları (1995)
  18. Köhnə və yeni Edinburq şəhəri (1995)
  19. Greenvich şəhərində yerləşən orta əsr tikililəri (1997)
  20. Daş dövrünə aid olan Orkney kəndi (1999)
  21. Blaenavon İqtisadiyyat bölgəsi (2000)
  22. Tarixi Saint Corc şəhəri, (Bermud adalarında yerləşir) (2000)
  23. Dervent Vadisində yerləşən yel dərmanları (2001)
  24. Dorset və Devon qayalıqları (2001)
  25. New Lanark (2001)
  26. Saltaire (2001)
  27. Kralın botanika bağı (2003)
  28. Liverpul – Orta əsrlərdə tacirlər tərəfindən istifadə edilən liman (2004)
  29. Cornval və Qərbi Devon mədənləri (2006)
  30. Pontcysytlle su kanalı (2009)

  Bosniya və Herseqovina

  1. Antik Mostar şəhəri və Mostar körpüsü (2005)
  2. Drina körpüsü (2007)

  Bolqarıstan

  1. Boyana Kilsəsi (1979)
  2. Madara Mədəniyyət Mərkəzi (1979)
  3. Ivanovo daşdan yonulmuş kilsə kompleksi (1979)
  4. Kazanlak şəhərində yerləşən Trayka məzarlıqı (1979)
  5. Nessebar antik şəhəri (1983)
  6. Pirin Milli Parkı (1983)
  7. Rila Monastırı (1983)
  8. Srebarna Təbiət qoruğu (1983)
  9. Sveshtari şəhərində yerləşən Trayka məzarlıqı (1985)

  Çexiya

  1. Tarixi Cesky Krumlov şəhəri (1992)
  2. Tarixi Praqa şəhəri (1992)
  3. Tarixi Telc şəhəri (1992)
  4. Zelena Hora şəhərində yerləşən Müqqədəs Cons kilsəsi (1994)
  5. Kutna Hora antik şəhəri və Müqqədəs Barbara kilsəsi (1995)
  6. Lednice-Valtice Mədəniyyət Mərkəzi (1996)
  7. Kromeříz Qalası və bağlar kompleksi (1998)
  8. Tarixi Holasovice kəndi (1998)
  9. Litomysl Qalası (1999)
  10. Olomouc müqqədəs məbədi (2000)
  11. Brno şəhərində yerləşən Tugendhat Villası (2001)
  12. TrebíoYahudi məhəlləsi və Müqqədəs Procopius Bazilikası (2003)

  Danimarka

  1. Jelling mədəni mərkəzi , Rünik daşları və kilsəsi (1994)
  2. Roskilde Kafedralı (1995)
  3. Kronborg Qalası (2000)
  4. Ilulissat buzlağı (Qrenlandiyada yerləşir) (2004)

  Ermənistan

  1. Haghpat və Sanahin Monastırları (1996)
  2. Eçmiadzin şəhərində yerləşən kilsə (2000)
  3. Zvartnots antik şəhəri (2000)
  4. Geghard Monastırı və Yuxarı azat vadisi (2000)

  Estoniya

  1. Tarixi Tallin şəhəri (1997)
  2. Struve Jeodezik (2005) (siyahıda 9 ölkə ilə birlikdə təmsil olunur.)

  Finlandiya

  1. Suomenlinna Qalası (1991)
  2. Tarixi Rauma şəhəri (1991)
  3. Tarixi Petajavesi kilsəsi (1994)
  4. Verla taxta zavodu (1996)
  5. Sammallahdenmäki bölgəsində yerləşən Tunc dövrünə aid məzarlar (1999)
  6. Kvarken Adaları (2000) (yarısı İsveç'te)
  7. Struve Jeodezik (2005) (siyahıda 9 ölkə ilə birlikdə təmsil olunur.)

  Fransa

  1. Chartres Kafedralı (1979)
  2. Mont Saint Michel (1979)
  3. Versal Sarayı və bağı (1979)
  4. Vezere Vadisində yerləşən mağaralar (1979)
  5. Vezelay kilsəsi və təpəsi (1979)
  6. Amen kafedralı (1981)
  7. Arles şəhərində yerləşən Roma İmperiyasının qalıqları (1981)
  8. Fontenay Sistersiyan Monastırı (1981)
  9. Fontenblo sarayı və bağı (1981)
  10. Orange şəhərində yerləşən Roma İmperiyasının qalıqları (1981)
  11. Arc-et-Senans (1982)
  12. Saint-Savin sur Gartempe Monastırı (1983)
  13. Porto Körfəzi (1983)
  14. Place Stanislas, Place de la Carrière və Place d'Alliance (1983)
  15. Pont du Gard (1985)
  16. Strasburq Grande île (1988)
  17. Reims şəhərində yerləşən Notre-Dame Kafedralı, Saint-Remi Monastırı və Tau Sarayı (1991)
  18. Sena və ətrafı (1991)
  19. Burj kafedralı (1992)
  20. Avignon şəhərinin antik mərkəzi, Papa sarayı Avignon körpüsü (1995)
  21. Canal du Midi (1996)
  22. Carcassonne antik şəhəri (1997)
  23. [Mont Perdu (1997) (yarısı İspanya'da)
  24. Liyon şəhərinin tarixi mərkəzi (1998)
  25. Santiago de Compostela (yolun Fransada yerləşən hissəsi) (1998)
  26. Saint-Emilion (1999)
  27. Loire Vadisi (2000)
  28. Province – Orta əsrlərin yarmarka şəhəri (2001)
  29. Le Havre (2005)
  30. Bordo şəhərinin antik mərkəzi (2007)
  31. Vauban xarabalıqları (2008)

  Gürcüstan

  1. Bagrati Kafedralı və Gelati Monastırı (1984)
  2. Misxeta şəhərinin tarixi mərkəzi (1994) (T)
  3. Yuxarı Svaneti (1996)

  Xorvatiya

  1. Diokletiana sarayı (1979)
  2. Antik Dubrovnik şəhəri (1979)
  3. Plitvice gölləri (1979)
  4. Eupharsius Bazilikası (1997)
  5. Trogir – antik şəhər (1997)
  6. Müqqədəs Ceyms Kafedralı (2000)
  7. Stari Grad dərəsi (2008)

  Niderland

  1. Schokland və ətrafı (1995)
  2. Amsterdam şəhərinin müdafiə xətti (1996)
  3. Antik Villemstad şəhəri (1997)
  4. Kinderdijk kəndində yerləşən yel dərmanları (1997)
  5. D.F. Woudagemaal – buxarla işləyən fabrik (1998)
  6. Beemster (1999)
  7. Rietveld Schröder Sarayı (2000)
  8. Vidden Dənizi (2009) (Siyahıda Almaniya ilə birlikdə təmsil edilir.)
  9. Amsterdam şəhərində yerləşən su kanalları (2010)

  İtaliya

  1. Valcamonica qayaüstü rəsmlər, (1979)
  2. Santa Maria delle Grazie Kilsəsi və Leonardo da Vinçi tərəfindən çəkilən Sonuncu şam yeməyi tablosu (1980)
  3. Tarixi Roma şəhəri (1980)
  4. Tarixi Florensiya şəhəri (1982)
  5. Piazza del Duomo, (1987)
  6. Venesiya və su kanalları (1987)
  7. Tarixi San Gimignano şəhəri (1990)
  8. Sassi və Matera Kilsəsi (1993)
  9. Vicenza şəhəri və Paladyan Villaları (1994)
  10. Crespi d'Adda (1995)
  11. Ferrara şəhəri və Po Deltası (1995)
  12. Tarixi Neapol şəhəri (1995)
  13. Tarixi Siena şəhəri (1995)
  14. Castel del Monte (1996)
  15. Ravenna şəhərində yerləşən Xristianlıqın ilkin məbədləri (1996)
  16. Tarixi Pienza şəhəri (1996)
  17. Alberobello (1996)
  18. Kaserta sarayı (1997)
  19. Agrigento antik şəhəri (1997)
  20. Pompey və Herkulanum antik şəhərləri (1997)
  21. Botanika bağı (Padua şəhəri)(1997)
  22. Torre Civica və Piazza Grande (Modena şəhəri) (1997)
  23. Costiera Amfiteatrı (1997)
  24. Portovenere və Cinque Terre] (1997)
  25. Su Nuraxi di Barumini (1997)
  26. Villa Romana del Casale (1997)
  27. Aquileia antik şəhəri (1998)
  28. Cilento ave Vallo di Diano Milli Parkı (1998)
  29. Urbino şəhərinin antik mərkəzi (1998)
  30. Villa Adriana (1999)
  31. Tarixi Verona şəhəri (2000)
  32. Aeolia Adaları (2000)
  33. Villa d'Este (2001)
  34. Val di Noto (Siciliya adasının qərbində yerləşir) (2002)
  35. Sacri Monti, Piedmont və Lombardy (2003)
  36. Val d'Orcia (2004)
  37. Le Strade Nuove və Palazzi dei Rolli (2006)
  38. Manuta və Sabbioneta (2008)
  39. Rhaetian Dəmiryolu (2008)
  40. Dolomitlər (2009)

  İrlandiya

  1. Bend of the Boyne antik şəhəri (1993)
  2. Skellig Michael (1996)

  İsveç

  1. Drottningholm (1991)
  2. Birka və Hovgarden (1993)
  3. Engelsberg Dəmir yolları (1993)
  4. Tanum qayaüstü rəsmlər (1994)
  5. Skogskyrkogarden (1994)
  6. Visby antik şəhəri (1995)
  7. Gammelstad kilsəsi (1996)
  8. Laponya (1996)
  9. Karlskrona Donanma Limanı (1998)
  10. Cənubi Öland əkin sahələri (2000)
  11. Kvarken Adaları (2000) (yarısı Finlandiya'da)
  12. Falun mədənləri (2001)
  13. Varberg Radio Stansiyası (2004)
  14. Struve Jeodezik (2005) (siyahıda 9 ölkə ilə birlikdə təmsil olunur.)

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. Dünya Miras Listesi – Amblem
  2. Dünya Miras Listesi
  3. Mirasın gerçek hikâyesi
  4. http://en.wikipedia.org/wiki/World_Heritage_Site
  5. İrsi Komitəsi
  6. Dünya Miras Listesi
  7. Dünya Miras Listesi – Adaylar
  8. http://whc.unesco.org/en/list/323
  9. http://whc.unesco.org/en/list/1021
  10. http://whc.unesco.org/en/list/1225
  11. http://whc.unesco.org/en/list/9
  12. http://whc.unesco.org/en/list/18
  13. http://whc.unesco.org/en/list/19
  14. http://whc.unesco.org/en/list/15
  15. http://whc.unesco.org/en/list/10
  16. http://whc.unesco.org/en/list/17
  17. http://whc.unesco.org/en/list/12
  18. http://whc.unesco.org/en/list/1189
  19. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/155
  20. http://whc.unesco.org/en/list/195
  21. http://whc.unesco.org/en/list/227
  22. http://whc.unesco.org/en/list/63
  23. http://whc.unesco.org/en/list/137
  24. http://whc.unesco.org/en/list/136
  25. http://whc.unesco.org/en/list/280
  26. http://whc.unesco.org/en/list/718
  27. http://whc.unesco.org/en/list/1147
  28. http://whc.unesco.org/en/list/761
  29. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1226
  30. http://whc.unesco.org/en/list/34
  31. http://whc.unesco.org/en/list/35
  32. http://whc.unesco.org/en/list/915
  33. http://whc.unesco.org/en/list/914
  34. http://whc.unesco.org/en/list/916
  35. http://whc.unesco.org/en/list/985
  36. http://whc.unesco.org/en/list/1099
  37. http://whc.unesco.org/en/list/1007
  38. http://whc.unesco.org/en/list/1162
  39. http://whc.unesco.org/en/list/1265
  40. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/407
  41. http://whc.unesco.org/en/list/801
  42. http://whc.unesco.org/en/list/800
  43. http://whc.unesco.org/en/list/1055
  44. http://whc.unesco.org/en/list/1231
  45. http://whc.unesco.org/en/list/494
  46. http://whc.unesco.org/en/list/950
  47. http://whc.unesco.org/en/list/1257
  48. http://whc.unesco.org/en/list/116
  49. http://whc.unesco.org/en/list/119
  50. http://whc.unesco.org/en/list/516
  51. http://whc.unesco.org/en/list/1139
  52. http://whc.unesco.org/en/list/289
  53. http://whc.unesco.org/en/list/476
  54. http://whc.unesco.org/en/list/506
  55. http://whc.unesco.org/en/list/750
  56. http://whc.unesco.org/en/list/599
  57. http://whc.unesco.org/en/list/1255
  58. http://whc.unesco.org/en/list/573
  59. http://whc.unesco.org/en/list/749
  60. http://whc.unesco.org/en/list/938
  61. http://whc.unesco.org/en/list/1118
  62. http://whc.unesco.org/en/list/475
  63. http://whc.unesco.org/en/list/26
  64. http://whc.unesco.org/en/list/153
  65. http://whc.unesco.org/en/list/25
  66. http://whc.unesco.org/en/list/956
  67. http://whc.unesco.org/en/list/185
  68. http://whc.unesco.org/en/list/261
  69. http://whc.unesco.org/en/list/39
  70. http://whc.unesco.org/en/list/144
  71. http://whc.unesco.org/en/list/156
  72. http://whc.unesco.org/en/list/199
  73. http://whc.unesco.org/en/list/403
  74. http://whc.unesco.org/en/list/173
  75. http://whc.unesco.org/en/list/1183
  76. http://whc.unesco.org/en/list/1140
  77. http://whc.unesco.org/en/list/682
  78. http://whc.unesco.org/en/list/684
  79. http://whc.unesco.org/en/list/1022
  80. http://whc.unesco.org/en/list/1310
  81. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/509
  82. http://whc.unesco.org/en/list/302
  83. http://whc.unesco.org/en/list/364
  84. http://whc.unesco.org/en/list/365
  85. http://whc.unesco.org/en/list/306
  86. http://whc.unesco.org/en/list/1192
  87. http://whc.unesco.org/en/list/102
  88. http://whc.unesco.org/en/list/191
  89. http://whc.unesco.org/en/list/188
  90. http://whc.unesco.org/en/list/179
  91. http://whc.unesco.org/en/list/194
  92. http://whc.unesco.org/en/list/193
  93. http://whc.unesco.org/en/list/565
  94. http://whc.unesco.org/en/list/170
  95. http://whc.unesco.org/en/list/331
  96. http://whc.unesco.org/en/list/444
  97. http://whc.unesco.org/en/list/793
  98. http://whc.unesco.org/en/list/836
  99. http://whc.unesco.org/en/list/837
  100. http://whc.unesco.org/en/list/753
  101. http://whc.unesco.org/en/list/1058
  102. http://whc.unesco.org/en/list/277
  103. http://whc.unesco.org/en/list/1130
  104. http://whc.unesco.org/en/list/276
  105. http://whc.unesco.org/en/list/190
  106. http://whc.unesco.org/en/list/183
  107. http://whc.unesco.org/en/list/184
  108. http://whc.unesco.org/en/list/287
  109. http://whc.unesco.org/en/list/362
  110. http://whc.unesco.org/en/list/293
  111. http://whc.unesco.org/en/list/294
  112. http://whc.unesco.org/en/list/295
  113. http://whc.unesco.org/en/list/299
  114. http://whc.unesco.org/en/list/850
  115. http://whc.unesco.org/en/list/90
  116. http://whc.unesco.org/en/list/87
  117. http://whc.unesco.org/en/list/89
  118. http://whc.unesco.org/en/list/86
  119. http://whc.unesco.org/en/list/88
  120. http://whc.unesco.org/en/list/954
  121. http://whc.unesco.org/en/list/1186
  122. http://whc.unesco.org/en/list/1073
  123. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/
  124. http://whc.unesco.org/en/list/1293
  125. http://whc.unesco.org/en/list/38
  126. http://whc.unesco.org/en/list/36
  127. http://whc.unesco.org/en/list/37
  128. http://whc.unesco.org/en/list/8
  129. http://whc.unesco.org/en/list/332
  130. http://whc.unesco.org/en/list/499
  131. http://whc.unesco.org/en/list/498
  132. http://whc.unesco.org/en/list/794
  133. http://whc.unesco.org/en/list/433
  134. http://whc.unesco.org/en/list/434
  135. http://whc.unesco.org/en/list/654
  136. http://whc.unesco.org/en/list/1010
  137. http://whc.unesco.org/en/list/1207
  138. http://whc.unesco.org/en/list/326
  139. http://whc.unesco.org/en/list/327
  140. http://whc.unesco.org/en/list/1093
  141. http://whc.unesco.org/en/list/192
  142. http://whc.unesco.org/en/list/385
  143. http://whc.unesco.org/en/list/611
  144. http://whc.unesco.org/en/list/1263
  145. http://whc.unesco.org/en/list/211
  146. http://whc.unesco.org/en/list/208
  147. http://whc.unesco.org/en/list/154
  148. http://whc.unesco.org/en/list/147
  149. http://whc.unesco.org/en/list/167
  150. http://whc.unesco.org/en/list/186
  151. http://whc.unesco.org/en/list/181
  152. http://whc.unesco.org/en/list/368
  153. http://whc.unesco.org/en/list/447
  154. http://whc.unesco.org/en/list/486
  155. http://whc.unesco.org/en/list/578
  156. http://whc.unesco.org/en/list/630
  157. http://whc.unesco.org/en/list/698
  158. http://whc.unesco.org/en/list/577
  159. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/659
  160. http://whc.unesco.org/en/list/917
  161. http://whc.unesco.org/en/list/1094
  162. http://whc.unesco.org/en/list/1131
  163. http://whc.unesco.org/en/list/166
  164. http://whc.unesco.org/en/list/321
  165. http://whc.unesco.org/en/list/322
  166. http://whc.unesco.org/en/list/798
  167. http://whc.unesco.org/en/list/439
  168. http://whc.unesco.org/en/list/441
  169. http://whc.unesco.org/en/list/440
  170. http://whc.unesco.org/en/list/437
  171. http://whc.unesco.org/en/list/449
  172. http://whc.unesco.org/en/list/438
  173. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/574
  174. http://whc.unesco.org/en/list/638
  175. http://whc.unesco.org/en/list/637
  176. http://whc.unesco.org/en/list/640
  177. http://whc.unesco.org/en/list/705
  178. http://whc.unesco.org/en/list/707
  179. http://whc.unesco.org/en/list/703
  180. http://whc.unesco.org/en/list/704
  181. http://whc.unesco.org/en/list/778
  182. http://whc.unesco.org/en/list/779
  183. http://whc.unesco.org/en/list/813
  184. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/811
  185. http://whc.unesco.org/en/list/880
  186. http://whc.unesco.org/en/list/881
  187. http://whc.unesco.org/en/list/912
  188. http://whc.unesco.org/en/list/911
  189. http://whc.unesco.org/en/list/1002
  190. http://whc.unesco.org/en/list/1004
  191. http://whc.unesco.org/en/list/1003
  192. http://whc.unesco.org/en/list/1001
  193. http://whc.unesco.org/en/list/1039
  194. http://whc.unesco.org/en/list/1083
  195. http://whc.unesco.org/en/list/1035
  196. http://whc.unesco.org/en/list/1110
  197. http://whc.unesco.org/en/list/1213
  198. http://whc.unesco.org/en/list/1114
  199. http://whc.unesco.org/en/list/1112
  200. http://whc.unesco.org/en/list/1248
  201. http://whc.unesco.org/en/list/1113
  202. http://whc.unesco.org/en/list/1292
  203. http://whc.unesco.org/en/list/1279
  204. http://whc.unesco.org/en/list/592
  205. http://whc.unesco.org/en/list/609
  206. http://whc.unesco.org/en/list/642
  207. http://whc.unesco.org/en/list/608
  208. http://whc.unesco.org/en/list/593
  209. http://whc.unesco.org/en/list/955
  210. http://whc.unesco.org/en/list/1167
  211. http://whc.unesco.org/en/list/677
  212. http://whc.unesco.org/en/list/653
  213. http://whc.unesco.org/en/list/722
  214. http://whc.unesco.org/en/list/502
  215. http://whc.unesco.org/en/list/652
  216. http://whc.unesco.org/en/list/738
  217. http://whc.unesco.org/en/list/737
  218. http://whc.unesco.org/en/list/736
  219. http://whc.unesco.org/en/list/816
  220. http://whc.unesco.org/en/list/817
  221. http://whc.unesco.org/en/list/977
  222. http://whc.unesco.org/en/list/976
  223. http://whc.unesco.org/en/list/1264
  224. http://whc.unesco.org/en/list/1319
  225. http://whc.unesco.org/en/list/251
  226. http://whc.unesco.org/en/list/242
  227. http://whc.unesco.org/en/list/243
  228. http://whc.unesco.org/en/list/252
  229. http://whc.unesco.org/en/list/249
  230. http://whc.unesco.org/en/list/246
  231. http://whc.unesco.org/en/list/338
  232. http://whc.unesco.org/en/list/337
  233. http://whc.unesco.org/en/list/340
  234. http://whc.unesco.org/en/list/234
  235. http://whc.unesco.org/en/list/255
  236. http://whc.unesco.org/en/list/241
  237. http://whc.unesco.org/en/list/240
  238. http://whc.unesco.org/en/list/244
  239. http://whc.unesco.org/en/list/250
  240. http://whc.unesco.org/en/list/239
  241. http://whc.unesco.org/en/list/452
  242. http://whc.unesco.org/en/list/335
  243. http://whc.unesco.org/en/list/524
  244. http://whc.unesco.org/en/list/232
  245. http://whc.unesco.org/en/list/233
  246. http://whc.unesco.org/en/list/944
  247. http://whc.unesco.org/en/list/1056
  248. http://whc.unesco.org/en/list/925
  249. http://whc.unesco.org/en/list/1101
  250. http://whc.unesco.org/en/list/945
  251. http://whc.unesco.org/en/list/231
  252. http://whc.unesco.org/en/list/115
  253. http://whc.unesco.org/en/list/114
  254. http://whc.unesco.org/en/list/113
  255. http://whc.unesco.org/en/list/1077
  256. http://whc.unesco.org/en/list/1208
  257. http://whc.unesco.org/en/list/1106
  258. http://whc.unesco.org/en/list/1188
  259. http://whc.unesco.org/en/list/1222
  260. http://whc.unesco.org/en/list/1262
  261. http://whc.unesco.org/en/list/1315
  262. ↑ http://whc.unesco.org/en/news/642
  263. http://whc.unesco.org/en/list/148
  264. http://whc.unesco.org/en/list/1040
  265. http://whc.unesco.org/en/list/1042
  266. http://whc.unesco.org/en/list/1096
  267. http://whc.unesco.org/en/list/1108
  268. http://whc.unesco.org/en/list/1107
  269. http://whc.unesco.org/en/list/1220
  270. http://whc.unesco.org/en/list/660
  271. http://whc.unesco.org/en/list/661
  272. http://whc.unesco.org/en/list/663
  273. http://whc.unesco.org/en/list/662
  274. http://whc.unesco.org/en/list/688
  275. http://whc.unesco.org/en/list/734
  276. http://whc.unesco.org/en/list/775
  277. http://whc.unesco.org/en/list/776
  278. http://whc.unesco.org/en/list/870
  279. http://whc.unesco.org/en/list/913
  280. http://whc.unesco.org/en/list/972
  281. http://whc.unesco.org/en/list/1142
  282. http://whc.unesco.org/en/list/1193
  283. http://whc.unesco.org/en/list/1246
  284. http://whc.unesco.org/en/list/668
  285. http://whc.unesco.org/en/list/1224
  286. http://whc.unesco.org/en/list/1103
  287. http://whc.unesco.org/en/list/1145
  288. http://whc.unesco.org/en/list/1102
  289. http://whc.unesco.org/en/list/1230
  290. http://whc.unesco.org/en/list/1091
  291. http://whc.unesco.org/en/list/479
  292. http://whc.unesco.org/en/list/481
  293. http://whc.unesco.org/en/list/1013
  294. http://whc.unesco.org/en/list/1012
  295. http://whc.unesco.org/en/list/1223
  296. http://whc.unesco.org/en/list/769
  297. http://whc.unesco.org/en/list/1081
  298. http://whc.unesco.org/en/list/121
  299. http://whc.unesco.org/en/list/120
  300. http://whc.unesco.org/en/list/284
  301. http://whc.unesco.org/en/list/666
  302. http://whc.unesco.org/en/list/543
  303. http://whc.unesco.org/en/list/602
  304. http://whc.unesco.org/en/list/885
  305. http://whc.unesco.org/en/list/603
  306. http://whc.unesco.org/en/list/138
  307. http://whc.unesco.org/en/list/140
  308. http://whc.unesco.org/en/list/139
  309. http://whc.unesco.org/en/list/171
  310. http://whc.unesco.org/en/list/143
  311. http://whc.unesco.org/en/list/586
  312. http://whc.unesco.org/en/list/887
  313. http://whc.unesco.org/en/list/854
  314. http://whc.unesco.org/en/list/201
  315. http://whc.unesco.org/en/list/202
  316. http://whc.unesco.org/en/list/200
  317. http://whc.unesco.org/en/list/451
  318. http://whc.unesco.org/en/list/450
  319. http://whc.unesco.org/en/list/405
  320. http://whc.unesco.org/en/list/561
  321. http://whc.unesco.org/en/list/576
  322. http://whc.unesco.org/en/list/591
  323. http://whc.unesco.org/en/list/575
  324. http://whc.unesco.org/en/list/590
  325. http://whc.unesco.org/en/list/886
  326. http://whc.unesco.org/en/list/1199
  327. http://whc.unesco.org/en/list/1242
  328. http://whc.unesco.org/en/list/1280
  329. http://whc.unesco.org/en/list/678
  330. http://whc.unesco.org/en/list/672
  331. http://whc.unesco.org/en/list/948
  332. http://whc.unesco.org/en/list/949
  333. http://whc.unesco.org/en/list/951
  334. http://whc.unesco.org/en/list/551
  335. http://whc.unesco.org/en/list/421
  336. http://whc.unesco.org/en/list/877
  337. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/3
  338. http://whc.unesco.org/en/list/168
  339. http://whc.unesco.org/en/list/169
  340. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/271
  341. http://whc.unesco.org/en/list/288
  342. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1087
  343. http://whc.unesco.org/en/list/367
  344. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/430
  345. http://whc.unesco.org/en/list/272
  346. http://whc.unesco.org/en/list/515
  347. http://whc.unesco.org/en/list/623
  348. http://whc.unesco.org/en/list/546
  349. http://whc.unesco.org/en/list/624
  350. http://whc.unesco.org/en/list/535
  351. http://whc.unesco.org/en/list/687
  352. http://whc.unesco.org/en/list/720
  353. http://whc.unesco.org/en/list/729
  354. http://whc.unesco.org/en/list/292
  355. http://whc.unesco.org/en/list/783
  356. http://whc.unesco.org/en/list/846
  357. http://whc.unesco.org/en/list/1127
  358. http://whc.unesco.org/en/list/897
  359. http://whc.unesco.org/en/list/534
  360. http://whc.unesco.org/en/list/896
  361. http://whc.unesco.org/en/list/975
  362. http://whc.unesco.org/en/list/1067
  363. http://whc.unesco.org/en/list/1066
  364. http://whc.unesco.org/en/list/1155
  365. http://whc.unesco.org/en/list/532
  366. http://whc.unesco.org/en/list/1239
  367. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1314
  368. http://whc.unesco.org/en/list/1156
  369. http://whc.unesco.org/en/list/1160
  370. http://whc.unesco.org/en/list/570
  371. http://whc.unesco.org/en/list/569
  372. http://whc.unesco.org/en/list/784
  373. http://whc.unesco.org/en/list/786
  374. http://whc.unesco.org/en/list/806
  375. http://whc.unesco.org/en/list/785
  376. http://whc.unesco.org/en/list/931
  377. http://whc.unesco.org/en/list/970
  378. http://whc.unesco.org/en/list/772
  379. http://whc.unesco.org/en/list/1033
  380. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/958
  381. http://whc.unesco.org/en/list/1076
  382. http://whc.unesco.org/en/list/855
  383. http://whc.unesco.org/en/list/857
  384. http://whc.unesco.org/en/list/856
  385. http://whc.unesco.org/en/list/943
  386. http://whc.unesco.org/en/list/996
  387. http://whc.unesco.org/en/list/1005
  388. http://whc.unesco.org/en/list/1006
  389. http://whc.unesco.org/en/list/1009
  390. http://whc.unesco.org/en/list/1185
  391. http://whc.unesco.org/en/list/1298
  392. http://whc.unesco.org/en/list/33
  393. http://whc.unesco.org/en/list/625
  394. http://whc.unesco.org/en/list/1196
  395. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1187
  396. http://whc.unesco.org/en/list/374
  397. http://whc.unesco.org/en/list/370
  398. http://whc.unesco.org/en/list/371
  399. http://whc.unesco.org/en/list/369
  400. http://whc.unesco.org/en/list/387
  401. http://whc.unesco.org/en/list/372
  402. http://whc.unesco.org/en/list/425
  403. http://whc.unesco.org/en/list/428
  404. http://whc.unesco.org/en/list/426
  405. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/496
  406. http://whc.unesco.org/en/list/487
  407. http://whc.unesco.org/en/list/488
  408. http://whc.unesco.org/en/list/470
  409. http://whc.unesco.org/en/list/728
  410. http://whc.unesco.org/en/list/795
  411. http://whc.unesco.org/en/list/514
  412. http://whc.unesco.org/en/list/984
  413. http://whc.unesco.org/en/list/983
  414. http://whc.unesco.org/en/list/1030
  415. http://whc.unesco.org/en/list/1029
  416. http://whc.unesco.org/en/list/429
  417. http://whc.unesco.org/en/list/1028
  418. http://whc.unesco.org/en/list/1084
  419. http://whc.unesco.org/en/list/1150
  420. http://whc.unesco.org/en/list/1215
  421. http://whc.unesco.org/en/list/1303
  422. http://whc.unesco.org/en/list/946
  423. http://whc.unesco.org/en/list/1260
  424. http://whc.unesco.org/en/list/42
  425. http://whc.unesco.org/en/list/43
  426. http://whc.unesco.org/en/list/45
  427. http://whc.unesco.org/en/list/44
  428. http://whc.unesco.org/en/list/217
  429. http://whc.unesco.org/en/list/225
  430. http://whc.unesco.org/en/list/216
  431. http://whc.unesco.org/en/list/219
  432. http://whc.unesco.org/en/list/359
  433. http://whc.unesco.org/en/list/617
  434. http://whc.unesco.org/en/list/616
  435. http://whc.unesco.org/en/list/621
  436. http://whc.unesco.org/en/list/690
  437. http://whc.unesco.org/en/list/732
  438. http://whc.unesco.org/en/list/763
  439. http://whc.unesco.org/en/list/860
  440. http://whc.unesco.org/en/list/861
  441. http://whc.unesco.org/en/list/901
  442. http://whc.unesco.org/en/list/859
  443. http://whc.unesco.org/en/list/1052
  444. http://whc.unesco.org/en/list/1078
  445. http://whc.unesco.org/en/list/697
  446. http://whc.unesco.org/en/list/695
  447. http://whc.unesco.org/en/list/696
  448. http://whc.unesco.org/en/list/1149
  449. http://whc.unesco.org/en/list/777
  450. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1011
  451. http://whc.unesco.org/en/list/960
  452. http://whc.unesco.org/en/list/822
  453. http://whc.unesco.org/en/list/583
  454. http://whc.unesco.org/en/list/582
  455. http://whc.unesco.org/en/list/584
  456. http://whc.unesco.org/en/list/751
  457. http://whc.unesco.org/en/list/579
  458. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/898
  459. http://whc.unesco.org/en/list/81
  460. http://whc.unesco.org/en/list/80
  461. http://whc.unesco.org/en/list/83
  462. http://whc.unesco.org/en/list/85
  463. http://whc.unesco.org/en/list/84
  464. http://whc.unesco.org/en/list/162
  465. http://whc.unesco.org/en/list/164
  466. http://whc.unesco.org/en/list/165
  467. http://whc.unesco.org/en/list/160
  468. http://whc.unesco.org/en/list/163
  469. http://whc.unesco.org/en/list/203
  470. http://whc.unesco.org/en/list/230
  471. http://whc.unesco.org/en/list/258
  472. http://whc.unesco.org/en/list/229
  473. http://whc.unesco.org/en/list/344
  474. http://whc.unesco.org/en/list/495
  475. http://whc.unesco.org/en/list/601
  476. http://whc.unesco.org/en/list/600
  477. http://whc.unesco.org/en/list/635
  478. http://whc.unesco.org/en/list/228
  479. http://whc.unesco.org/en/list/770
  480. http://whc.unesco.org/en/list/345
  481. http://whc.unesco.org/en/list/773
  482. http://whc.unesco.org/en/list/872
  483. http://whc.unesco.org/en/list/868
  484. http://whc.unesco.org/en/list/932
  485. http://whc.unesco.org/en/list/933
  486. http://whc.unesco.org/en/list/873
  487. http://whc.unesco.org/en/list/1181
  488. http://whc.unesco.org/en/list/1256
  489. http://whc.unesco.org/en/list/1283
  490. http://whc.unesco.org/en/list/710
  491. http://whc.unesco.org/en/list/708
  492. http://whc.unesco.org/en/list/709
  493. http://whc.unesco.org/en/list/97
  494. http://whc.unesco.org/en/list/95
  495. http://whc.unesco.org/en/list/98
  496. http://whc.unesco.org/en/list/809
  497. http://whc.unesco.org/en/list/810
  498. http://whc.unesco.org/en/list/963
  499. http://whc.unesco.org/en/list/1240
  500. http://whc.unesco.org/en/list/739
  501. http://whc.unesco.org/en/list/759
  502. http://whc.unesco.org/en/list/819
  503. http://whc.unesco.org/en/list/818
  504. http://whc.unesco.org/en/list/867
  505. http://whc.unesco.org/en/list/899
  506. http://whc.unesco.org/en/list/965
  507. http://whc.unesco.org/en/list/1349
  508. http://whc.unesco.org/en/list/94
  509. http://whc.unesco.org/en/list/93
  510. http://whc.unesco.org/en/list/91
  511. http://whc.unesco.org/en/list/174
  512. http://whc.unesco.org/en/list/395
  513. http://whc.unesco.org/en/list/394
  514. http://whc.unesco.org/en/list/550
  515. http://whc.unesco.org/en/list/670
  516. http://whc.unesco.org/en/list/712
  517. http://whc.unesco.org/en/list/730
  518. http://whc.unesco.org/en/list/733
  519. http://whc.unesco.org/en/list/726
  520. http://whc.unesco.org/en/list/717
  521. http://whc.unesco.org/en/list/398
  522. http://whc.unesco.org/en/list/788
  523. http://whc.unesco.org/en/list/789
  524. http://whc.unesco.org/en/list/787
  525. http://whc.unesco.org/en/list/549
  526. http://whc.unesco.org/en/list/831
  527. http://whc.unesco.org/en/list/829
  528. http://whc.unesco.org/en/list/824
  529. http://whc.unesco.org/en/list/827
  530. http://whc.unesco.org/en/list/830
  531. http://whc.unesco.org/en/list/826
  532. http://whc.unesco.org/en/list/833
  533. http://whc.unesco.org/en/list/832
  534. http://whc.unesco.org/en/list/825
  535. http://whc.unesco.org/en/list/842
  536. http://whc.unesco.org/en/list/828
  537. http://whc.unesco.org/en/list/907
  538. http://whc.unesco.org/en/list/990
  539. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1025
  540. http://whc.unesco.org/en/list/1024
  541. http://whc.unesco.org/en/list/1068
  542. http://whc.unesco.org/en/list/1026
  543. http://whc.unesco.org/en/list/1200
  544. http://whc.unesco.org/en/list/1287
  545. ↑ http://whc.unesco.org/en/list/1237
  546. http://whc.unesco.org/en/list/757
  547. http://whc.unesco.org/en/list/559
  548. http://whc.unesco.org/en/list/555
  549. http://whc.unesco.org/en/list/556
  550. http://whc.unesco.org/en/list/557
  551. http://whc.unesco.org/en/list/558
  552. http://whc.unesco.org/en/list/731
  553. http://whc.unesco.org/en/list/762
  554. http://whc.unesco.org/en/list/774
  555. http://whc.unesco.org/en/list/871
  556. http://whc.unesco.org/en/list/968
  557. http://whc.unesco.org/en/list/1027
  558. http://whc.unesco.org/en/list/1134

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  Vikianbarda Ümumdünya İrsi ilə əlaqəli mediafayllar var.

Mart 10, 2022
ümumdünya, irsi, obyektlərin, sayına, görə, lider, ölkələr, italiya, ispaniya, çin, fransa, almaniya, meksika, hindistan, britaniya, rusiya, abş, dünya, mədəniyyət, mirasları, siyahısı, unesco, dünya, mirasları, komitəsi, tərəfindən, təyin, olunmuş, yerləşdikl. Obyektlerin sayina gore lider olkeler 47 Italiya 43 Ispaniya 40 Cin 37 Fransa 36 Almaniya 31 Meksika 28 Hindistan 28 Britaniya 24 Rusiya 21 ABS Dunya Medeniyyet Miraslari siyahisi UNESCO nun Dunya miraslari Komitesi terefinden teyin olunmus ve yerlesdikleri olkenin dovlet orqanlari terefinden qorunmasi zemanet edilmis butun dunya ucun ehemiyyetli bir deyer dasidigi qebul edilen tebii ve medeni abidelerin siyahisidir Dunya Medeniyyet Miraslari siyahisinin yaradilmasinda meqsed butun insanlara mexsus olan deyerlerin qorunmasinda beynelxalq emekdasligi heyata kecirmekdir Nizamli olaraq yenilenen siyahiya 2004 ilden etibarile 134 olkeye aid 788 abide daxil edilmisdir Bunlarin 617 si medeni 154 u tebii 23 u ise medeni ve tebii abidelerdir 1972 ci ilde UNESCO 38 maddeden ibaret qetnameni qebul etdi Qetnamede hami terefinden umumdunya irsinin bir nefer kimi qorumali oldugu qeyd edilirdi Qetnameye 175 dovlet qosulmusdur Bunlardan 21 dovlet Umumdunya irsinin idare heyetinin uzvudur Mundericat 1 Umumdunya irsinin loqosu 2 Sertler 2 1 Tarixi abideler ucun teleb olunan sertler 3 Tebietde olan tebii miraslara teleb olunan sertler 4 Abidelerin qorunmasi 5 Umumdunya irsi komitesi 6 Statistika 7 Afrika 8 Ereb olkeleri 9 Asiya ve Okeaniya 10 Avropa 11 Xarici kecidler 12 Istinadlar 13 Hemcinin bax 14 Xarici kecidlerUmumdunya irsinin loqosu RedakteUmumdunya irsi dunyada olan nadir abide ve tebii qoruqlarin qorunmasi ile mesgul olur Bu idea Umumdunya irsinin resmi loqosundada eks olunmusdur Bu loqo Belcikali Karikatura ustasi Michel Olyff terefinden yaradilmis ve 1998 ci ilden etibaren resmi loqo olaraq istifade edilir Loqonun icersinde olan kvadrat insanin heyatda nelere nail ola bileceyni onun etrafinda olan daire ise tebietin insana verdiyi gozelliyi ifade edir Loqonun dairevi formada olmasi hem de butun dunyada olan irsin qorunmasi demekdir Loqonun etrafinda 3 dilde ingilisce fransizca ve almanca umumdunya irsi sozleri yazilmisdir 1 Sertler RedakteUmumdunya irsine aid olunan sertler daim yenilenir Ancaq asagida gosterilen sertlerin birine tarixi abideler mutleq cavab vermelidir En onemli sert ise mutleq predmetin tarixi oneme sahib olmasidir 2 Tarixi abideler ucun teleb olunan sertler Redakte I mohtesem senetkarliq numunesi hesab edilmelidir Dovrune gore insan terefinden yaradilan en muasir abide olmalidir II Aid oldugu dovrden baslayaraq medeniyyetin inkisafina mueyyen tesir gostermelidir Memarliq baximindan deyerli bir is hesab olunmalidir Eger abide antik seherdise en onemli sertlerden biri seherin hansi formada planlasdirilmasidir Numune kimi qedim ink medeniyyetine aid olan Macu Pikcu seherinin planlasdirilmasini qeyd etmek olar III Yer uzunden silinmis qedim xalqlarin birine aid olan abideler Bu kriteriya esasen Latin Amerikasi erazilerinde olan tarixi erazilere verilir IV bu kriteriya bir nece sivilizasiyaya kecmis tarixi abidelere verilir Esasen bele tarixi abideler Hindistanda olan dini mebedlerdir V muxtelif medeniyyetlerin bir yerde cemlenmesi neticesinde beynelmi medeniyyet formalasir Burada teleb olunan sertlerden biri de insanlarin dovrune gore yeni texniki kesflere imza atmasidir Bu kriteriya Peru ve Hindistan basda olmaqla diger olkelerde olan qedim sivilizasiyalara verilir VI Diger abidelerden koklu sekilde ferqlenen dunya medeniyyeti ucun evezolunmaz tarixi ve medeni onem dasiyan abidelere verilen kriteriya Tebietde olan tebii miraslara teleb olunan sertler RedakteVII Gozel tebiet menzerelerine verilir Esas kriteriya kimi diger tebiet menzerelerinden ferqlenmesidir VIII Bir zamanlar yasamis heyvanlarin qaliqlari oldugu eraziler Geologiya baximindan boyuk oneme sahib olmalidir Nesli kesilmis heyvanlarin oyrenilmesi ucun evezsiz hesab olunan tebii magaralar IX Ekologiya baxmindan temiz ve hec bir zerere meruz qalmayan eraziler Sirin su qaynaqlarinin cox oldugu ve dunyada yalniz hemin eraziye mexsus heyvan ve bitki alemi olan eraziler X Tehluke qarsisinda olan ve elmi baximdan boyuk oneme sahib olan erazilere verilen kriteriya Abidelerin qorunmasi Redakte1954 cu ilde Misir Asuan su anbarinin tikilmesi sebebi ile Ebu Simbel mebedini qorumaq meqsedi ile abidenin hisse hisse sokulerek daha yuksek yerde yerlesdirilmesi ucun boyuk bir layiheye basladi 3 Bu meqsedle 80 milyon dollar pulun 40 milyon dollari Avropa olkeleri terefinden odenildi Bu gun Venesiya Mohencodaro ve Borobu abidelerinin ucma tehlukeleri var Bu abidelerin qorunmasi meqsedi ile boyuk layiheler hazirlanir Bu isle UNESCO mesgul olur 4 Umumdunya irsi komitesi Redakte Esas meqale Umumdunya irsi komitesiUmumdunya irsi komitesine 21 olke daxildir Her il komiteye bir dovlet rehberlik edir Ilde bir defe iclas kecirilir Iclasa hemin il komiteye rehberlik etmis olke basciliq edir Komitenin esas isi yeni namizedler arasinda secim aparmaq ve siyahida olan irslerin veziyyetini deyerlendirmekdir Umumdunya irsi komitesi hem de Umumdunya Medeniyyet fondunu idare edir 5 Umumdunya irsinin numunelerinin yerlesdiyi olkeler 2007 Medeni irsin yerlesdiyi olkeler 2007 Tebietde olan tebii miraslarin yerlesdiyi olkeler 2007 Umumdunya irsine daxil olan dini abide ve mebedlerin yerlesdiyi olkeler 2007 Umumdunya irsi komitesine daxil olan 21 olkenin siyahisi ABS Avstraliya Barbados Behreyn Braziliya Cenubi Koreya CXR Ispaniya Israil Merakes Isvec Kanada Keniya Kuba Madaqaskar Misir Mavritaniya Iordaniya Peru Tunis NigerStatistika RedakteUmumdunya irsinin siyahisinda 2009 cu il aprel ayina olan melumata gore dunyada 186 olkede 689 medeni 176 tebii 25 dini olmaqla Umumdunya irsi terefinden qorunan 890 abide var 6 Yeni abidelerin siyahiya elave olunmasi onun durmadan genislenmesine sebeb olmusdur Hal hazirda 186 olkeden 166 dunya irsi siyahiya elave edilmesi ucun senedler toplanir ve abidelerde arasdirmalar aparilir 7 En cox Umumdunya mirasi Italiyada yerlesir 43 eded En cox medeni miras da Italiyada yerlesir 40 eded En cox tebii miras Avstraliyada 11 eded dini miras ise Cin ve Avstraliyadadir her birinde 4 eded Erazi Tebii abideler Medeni abideler Diger nov abideler UmumiAfrika 33 42 3 78Ereb olkeleri 4 60 1 65Asiya Okeaniya 129 9 186Avropa ve Simali Amerika 56 375 9 440Cenubi Amerika ve Karib hovzesi 35 83 3 121Cemi 166 660 25 851Bu siyahida dunyada Umumdunya irsine daxil olan abideler yerlesdiyi olkelere gore gosterilmisdir Abidelerin yaninda olan il hemin abidenin Umumdunya irsine ne zaman elave olundugnu gosterir T isaresi olan abideler ise tehluke qarsisinda olan abidelerdir Afrika Redakte Virunqa Milli Parki Konqo Demokratik Respublikasi Aksum Efiopiya Simen Daglari Efiopiya Umid burnuda olan muhafize merkezleri CAR Kenya Dagi Keniya Tsingy de Bemeraha Milli Parki Madaqaskar Malavi Golu Malavi Timbuktu Mali Air Daglari Niger Niokolo Koba Milli Parki Seneqal Aldabra adasi Seysel adalari Gebel Barkal Sudan Kilimancaro dagi Tanzaniya Zenzibarda yerlesen antik das seher Tanzaniya Viktoriya selalesi Zambiya ve Zimbabve Benin Abomey Kral Sarayi kompleksi 1985 8 Botsvana Tsodilo 2001 9 Burkina Faso Loropeni Xarabaliqlari 2009 10 Efiopiya Simien Milli Parki 1978 T 11 Lalibelada dagin icersinde oyulmus kilseler 1978 12 Fasil Ghebbi 1979 13 Aksum 1980 14 Asagi Avash Vadisi 1980 15 Asagi Omo Vadisi 1980 16 Tiya 1980 17 Harar Jugol antik seheri 2006 18 Kot d Ivuar Nimba Dagi 1981 yarisi Qvineyada yerlesir T 19 Tai Milli Parki 1982 20 Comoe Milli Parki 1983 T 21 KDR Virunqa Milli Parki 1979 T 22 Kahuzi Byeqa Milli Parki 1980 T 23 Qaramba Milli Parki 1980 T 24 Salonqa Milli Parki 1984 T 25 Okapi qorugu 1996 T 26 Qabon Lope Milli Parki 2007 27 Qambiya Ceyms Adasi 2003 28 Senegambiada das hasarlar 2006 29 Qana Qalalar ve Hasarlar Buyuk Acra olkenin merkezi ve qerb hissesinde yerlesir 1979 30 Enenevi Asanti tikilileri 1980 31 Qvineya Nimba Dagi yarisi Kot d Ivuarda yerlesir 1992 T 19 CAR Sterkfontein Swartkrans Kromdraai ve Environs magaralari 1999 32 Simangaliso Milli Parki 1999 33 Robben Adasi 1999 34 Drakensberg Daglari 2000 35 Mapungubwe Medeniyyet qorugu 2003 36 Umid burnuda olan muhafize merkezleri 2004 37 Vredefort 2005 38 Richtersveld Medeniyyet qorugu ve Botanika bagi 2007 39 Dja Doga Siti 1987 40 Kamerun Dija tebiet qorugu 1987 40 Keniya Turkana Golu tebiet qorugu 1997 41 Kenya dagi Milli Parki 1997 42 Lamu intik seheri 2001 43 Muqqedes Mikenda Kaya meseleri 2008 44 Madaqaskar Tsingy de Bemeraha Milli Parki 1990 45 Ambohimanga Tepeleri 2001 46 Atsinanada yerlesen yagis meseleri 2007 47 Mali Djenne antik seheri 1988 48 Timbuktu 1988 49 Bandigara Tepeleri 1989 50 Askianin Turbesi 2004 51 Malavi Malavi Golu Milli Parki 1984 52 Chongoni Qayaustu Tesvirleri 2006 53 Mavritaniya Banc d Arguin Milli Parki 1989 54 Ouadane Chinguetti Tichitt ve Oualata antik seherleri 1996 55 Mozambik Mozambik adasi 1991 56 Namibiya Tvyfelfonteyn 2007 57 Niger Air Daglari ve Tenere tebiet qorugu 1991 T 58 W Milli Parki 1996 59 Nigeriya Sukur Medeniyyet qorugu 1999 60 Osun ve Osogbo Muqqedes meseleri 2005 61 MAR Manovo Gounda Floris Milli Parki 1988 T 62 Seneqal Gore Adasi 1978 63 Niokolo Koba Beynalxalq park ve qorugu 1981 T 64 Cuc qus yuvalari 1981 65 Muqqedes luis Adasi 2000 66 Seneqambiyada yerlesen das hasarlar yarisi Qambiyada yerlesir 2006 29 Seysel adalari Aldabra adasi 1982 67 Vallee de Mai qorugu 1983 68 Tanzaniya Ngorongoro mudafie zonasi 1979 69 Kilva Kisivani ve Songo Mnara xarabaliqlari 1981 T 70 Serengeti dovlet qorugu 1981 71 Selous mudafie zonasi 1982 72 Kilimancaro Milli Parki 1987 73 Zenzibarda yerlesen antik das seher 2000 74 Kondoa Qayaustu Tesvirleri 2006 75 Toqo Koutammakou 2004 76 Uqanda Bvindi Milli Parki 1994 77 Rvenzori Milli Parki 1994 78 Kasubida yerlesen kral mezarlari 2001 79 Kabo Verde Cidade Velha Ribeira Grandenin tarixi merkezi 2009 80 Zambiya Viktoriya selalesi 1989 yarisi Zimbabvede yerlesir 81 Zimbabve Mana Golleri Milli Parki 1984 82 Buyuk Zimbabve Milli Parki 1986 83 Khami Xarabaliqlari 1986 84 Viktoriya selalesi 1989 Yarisi Zambiyada yerlesir 81 Motabo Daglari 2003 85 Ereb olkeleri Redakte Merakes Ghadames Libiya Baalbek Livan Ebu Simbel Misir Qiza piramidalari Misir Sam Suriya Kartaca Tunis Petra Iordaniya Behreyn Qalat al Bahrain Antik Liman ve Dilmun Sivilizasiyasinin paytaxti 2005 86 Elcezair Al Qala Beni Hammad 1980 87 Djemila 1982 88 MZab Vadisi 1982 89 Tassili Ajjer 1982 90 Timgad 1982 91 Tipasa 1982 92 Elcazayirde Kasbah seheri 1992 93 Merakes Tarixi Fas seheri 1981 94 Tarixi Merakes seheri 1985 95 Ait Ben Haddouda yerlesen bedevi evler 1987 96 Tarixi Meknes seheri 1996 97 Volubilis antik seheri 1997 98 Tarixi Tetouan seheri 1997 99 Tarixi Essaouira seheri 2001 100 Mazagan antik portuqaliya koloniyasi 2004 101 Iraq Hatra 1985 102 Asur 2003 T 103 Samarra antik seheri 2007 T 104 Liviya Cyrene antik seher 1982 105 Leptis Magna antik seher 1982 106 Sabratha antik seher 1982 107 Acacus Daglari Kaya Resimleri 1986 108 Tarixi Ghadames seheri 1985 109 Livan Anjar 1984 110 Baalbek 1984 111 Biblos 1984 112 Sur seheri 1984 113 Muqqedes vadi ve Allahin sedirleri 1998 114 Misir Abu Mena 1979 T 115 Teb antik seheri ve Nekropolu 1979 116 Tarixi Qahire Seheri 1979 117 Memfis ve Nekropol Qizada yerlesen piramidalar 1979 118 Ebu Simbel 1979 119 Muqeddes Yekaterina monastiri 2002 120 El Hitan vadisi Balinalar Vadisi 2005 121 Sudan Gebel Barkal ve Napatan erazilerinde olan abideler 2003 122 Suriya Tarixi Sam seheri 1979 123 Tarixi Busra seheri 1980 123 Palmira antik seheri 1980 123 Tarixi Halep seheri 1986 123 Crac des Chevaliers ve Salah El Din Qalasi 2006 123 Seudiyye Erebistani El Hicr antik seheri 2008 124 Tunis El Jem Amfiteatri 1979 125 Tarixi Tunis seheri 1979 126 Kartaca 1979 127 Ichkeul Milli Parki 1980 128 Kerkuane antik seheri ve Nekropol 1985 129 Kairouan 1988 130 Tarixi Sus seheri 1988 131 Dougga 1997 132 Oman Bahla Qalasi 1987 133 Bat Al Khutm ve Al Ayn antik seherleri 1988 134 Ereb oriks magarasi 1994 2007 ci ilde siyahidan cixarilmisdir 135 Frankincense 2000 136 Aflaj Su anbari ve medeni qorugu 2006 137 Iordaniya Petra 1995 138 Quseir Amra 1995 139 Um er Rasas 2004 140 Yemen Tarixi Sibam seheri 1982 141 Tarixi Sana seheri 1986 142 Tarixi Zabid seheri 1993 T 143 Socotra Adasi 2008 144 Asiya ve Okeaniya Redakte Esas meqale Asiya ve Okeaniyadaki Umumdunya Irsi Bamyan Buda heykelleri Efqanistan Buyuk Resifi Avstraliya Sidney Opera Evi Avstraliya Uluru Avstraliya Sundarban Banqlades Boyuk Cin seddi Cin Borobudur mebedi Indoneziya Komodo Milli Parki Indoneziya Sumatra yagis meseleri Indoneziya Ujung Kulon Milli Parki Indoneziya Qargidali teraslari Filippinler Humayun turbesi Hindistan Nanda Devi Milli Parki Hindistan Tac Mahal Hindistan Persepolis Iran Xirosima qardasliq heykeli Yaponiya Itsukusima mebedi Yaponiya Yakasima Yaponiya Angkor Vat Kamboca Sagamartha Milli Parki Nepal Orxan yenisey abideleri Monqolustan Semerqend Ozbekistan Lahor Pakistan Sigirya Sri Lanka Qedim Urgenc Turkmenistan Efqanistan Cam minaresi 2002 T 145 Bamyan Buda heykelleri 2003 T 146 Avstraliya Buyuk Resifi 1981 147 Kakadu Milli Parki 1981 148 Villandra golleri 1981 149 Lord Hov Adasi 1982 150 Tazmaniya heyvanlarin yasadigi dovlet qorugu 1982 151 Avstraliyanin simalinda olan Godvana meseleri 1986 152 Uluru ve Kata Tjuta Milli Parklari 1987 153 Queensland bolgesinde yerlesen tropik bolgeler 1988 154 Qerbi Avstraliya 1991 155 Fraser Adasi 1992 156 Avstraliyanin serqinde yerlesen gumus yataqlari 1994 157 Herld ve McDonald Adalari 1997 158 Macquarie Adasi 1997 159 Buyuk goy daglar 2000 160 Purnululu Milli Parki 2003 161 Kral sergi salonu ve Carlton baglari 2004 162 Sidney Opera Binasi 2007 163 Banqlades Baqerhat mescid seheri 1985 164 Paharpur seherinde Budist ve Vihara mebedlerinin xarabaliqlari 1985 165 Sundarban 1997 166 CXR Ming ve Qing sulalelerinin Pekin ve Sanxayda yerlesen saraylari 1987 167 Xian ilk Cin imperatorunun mezarinin yerlesdiyi abide 1987 168 Moqao Magaralari 1987 169 Taishan Dagi 1987 170 Zhoukoudian dovlet qorugu 1987 171 Boyuk Cin seddi 1987 172 Huangshan Dagi 1990 173 Huanglong elmi ve tarixi arasdirma merkezi 1992 174 Jiuzhaigou vadisi elmi ve tarixi arasdirma merkezi 1992 175 Vulingyuan elmi ve tarixi arasdirma merkezi 1992 176 Vudang Daginda olan tarixi tikililer 1994 177 Potala Sarayi 1994 178 Daglarda olan merkezler ve etrafinda ki mebedler 1994 179 Qufu seherinde olan Kanfutsi mebedi mezar ve muzey kompleksi 1994 180 Lushan Milli Parki 1996 181 Emei elmi ve tarixi arasdirma merkezi 1996 182 Ping Yao 1997 183 Suzhou seherinde yerlesen baglar 1997 184 Tarixi Lijiang seheri 1997 185 Yaz Saray Pekin 1998 186 Cennet mebedi 1998 184 Dazu Qayaustu Tesvirleri 1999 187 Vuyi Dagi 1999 188 Anhui seherinde tarixi kendler Xidi ve Hongcun 2000 189 Ming ve Qing sulalelerinin kral mezarliqlari 2000 190 Longmen katakomba mezarlar 2000 191 Qingcheng Dagi ve Dujianyang su anbari 2000 192 Yungang katakomba mezarlari 2001 193 Uc paralel cay 2003 194 Antik Koguryo Kralliginin paytaxti 2004 195 Tarixi Macao seheri 2005 196 Sichuan Panda Barikadalari 2006 197 Yin Xu 2006 198 Diaolou ve etraf erazilerde olan kendler 2007 199 Cenubi Cin medeni bolgesi 2007 200 Fujian Tulou 2008 201 Sanqingshan Milli Parki 2008 202 Vutai Dagi 2009 203 Indoneziya Borobudur mebedi 1991 204 Komodo Milli Parki 1991 205 Prambanan mebedi 1991 206 Ujung Kulon Milli Parki 1991 207 Sangiran ilk insanlarin yasadigi duserge 1996 208 Lorentz Milli Parki 1999 209 Sumatra seherinde yagis meseleri 2004 210 Filippin Barok Kilisesi 1993 211 Tubbataha Resifi 1993 212 Qargidali tarlalari 1995 T 213 Antik Vigan seheri 1999 214 Puerto Princesa Milli Parki 1999 215 Cenubi Koreya Haeinsa mebedi Tripitaka Koreana 1995 216 Jongmyo mebedi 1995 217 Seokguram katakomba mezarlari 1997 218 Changdeokgung Sarayi 1997 219 Hwaseong Qalasi 1997 220 Gochang Hvasun ve Gangva 2000 221 Gyeongju seherinde tarixi yerleri 2000 222 Volkanik Jeju Adasi 2007 223 Joseon sulalesinin mezarliqi 2009 224 Hindistan Agra Qalasi 1983 225 Ajanta Magaralari 1983 226 Ellora magaralari 1983 227 Tac Mahal 1983 228 Mahabalipuram seherinde olan qaliqlar 1984 229 Konarakda yerlesen gunes mebedi 1984 230 Manas Tebiet qorugu 1985 T 231 Kaziranga Milli Parki 1985 232 Keoladeo Milli Parki 1985 233 Goa seherinde qedim kilse ve monastr 1986 234 Fatehpur Sikri 1986 235 Hampi qaliqlari 1986 236 Xacuraho mebedinin qaliqlari 1986 237 Elephanta Magaralari 1987 238 Boyuk Chola mebedi 1987 239 Pattadakal qaliqlari 1987 240 Sundarban Milli Parki 1987 241 Nanda Devi Milli Parki 1988 242 Sanchi Budist mebedi ve qaliqlari 1989 243 Humayun turbesi Dehli 1983 244 Qutb Minar kompleksi Dehli 1993 245 Hindistanda daglarda yerlesen gizli demiryol xettleri 1999 246 Bodh Gayada yerlesen Mahabodi mebedi 2002 247 Bhimbetka 2003 248 Champaner Pavagadh bolgesinde Arxeoloji menteqeler 2004 249 Chhatrapati Shivaji Terminus 2004 250 Qizil Qala 2007 251 Iran Neqsi Cahan meydani Isfahan 1979 252 Persepolis 1979 253 Coge 1979 254 Suleyman taxti 2003 255 Bam ve etraf eraziler 2004 T 256 Pasargad 2004 257 Sultaniye seheri 2005 258 Bisotun 2006 259 Iranda olan ermeni kilseleri 2008 260 Sustar su anbari 2009 261 Tebriz qapali bazari 2010 262 Seyx Sefi kompleksi 2010 262 Israil Tarixi Quds seheri ve xarabaliqlari 1981 Israil Kudus uzerinde hak talep etmektedir T 263 Masada 2001 264 Tarixi Akka seheri 2001 265 Tel Eviv seheri etrafinda yerlesen ag seher 2003 266 Muqqedes Incilde adi qeyd olunan yerler Meggido Hazor ve Beer Sheba 2005 267 Neqev colluk erazide olan antik seherler kompleksi 2005 268 Hayfa seherinde olan muqqedes yerler ve qerbi Galilee 2008 269 Yaponiya Horyu jide Budist mebedinin qaliqlari 1993 270 Himeji jo 1993 271 Shirakami Sanchi 1993 272 Yakushima 1993 273 Tarixi Kyoto Uji ve Otsu seherleri 1994 274 Tarixi Shirakava go ve Gokayama kendleri 1995 275 Xirosima qardasliq heykeli At 1996 276 Itsukusima mebedi 1996 277 Nara seherinin qaliqlari 1998 278 Nikko mebedler kompleksi 1999 279 Ryukyu Kralliginin dovrune aid olan eserler 2000 280 Kii Daglarinda olan muqqedes yerler 2004 281 Shiretoko 2005 282 Ivami Ginzan gumus medenleri ve etrafi 2007 283 Kamboca Angkor 1992 284 Preah Vihear mebedi 2008 285 Qazaxistan Xoca Ehmed Yasevinin turbesi 2003 286 Tamgali Qayaustu Tesvirleri 2004 287 Saryarka simali Qazaxistanda goller 2008 288 Qirgizistan Suleyman Muqqedes dag 2009 289 KXDR Koguryo Kralliginin mezarligi 2004 290 Laos Luang Prabang seheri 1995 291 Vat Phou ve Champasak antik seherler 2001 292 Malayziya Gugung Mulu Milli Parki 2000 293 Kinebalu Milli Parki 2000 294 Maleka ve Corctoun seherleri 2008 295 Monqolustan Uvs Nuur 2003 Yarisi Rusya da 296 Orxan yenisey abideleri 2004 297 Nepal Katmandu Vadisi 1979 298 Sagamartha Milli Parki 1979 299 Chitvan Milli Parki 1984 300 Lumbini Buda nin Dogum Yeri 1997 301 Ozbekistan Itcan Kala 1990 302 Buxara seherinin qaliqlari 1993 303 Sehri Sebz antik seheri 2000 304 Semerqend Medeniyyetlerin qovusdugu yer 2001 305 Pakistan Moenjodaro xarabaliqlari 1980 306 Tahti Bahi budist mebedi ve Sehri Bahlol yaxinliginda olan xarabaliqlar 1980 307 Taxila 1980 308 Lahor qalasi ve Salemar baglari 1981 T 309 Makli seherinin tarixi yerleri 1981 310 Rohtas Qalasi 1997 311 Papua Yeni Qvineya Kuk Ekin saheleri 2008 312 Solomon adalari Rennell dovlet qorugu 1998 313 Sri Lanka Polonnaruwa antik seheri 1982 314 Sigirya antik seheri 1982 315 Anuradhapura antik seheri 1982 316 Gallle antik seheri ve xarabaliqlari 1988 317 Muqqedes Kandy seheri 1988 318 Sinharaja mese saheleri 1988 319 Dambullada qizil mebedi 1991 320 Tailand Ayutthaya antik seheri 1991 321 Sukhotai antik seheri 1991 173 Thungyai tebiet qorugu 1991 322 Ban Chiang antik seheri 1992 323 Dong Phayayen Khao Yai meseleri 2005 324 Turkmenistan Qedim Mary tarix merkezi 1999 325 Qedim Urgenc 2005 326 Nisa seherinde yerlesen Part Kralliginin Qalasi 2007 327 Vanuatu Kral Roi Matanin Mulku 2008 328 Vyetnam Hue seherinin qaliqlari 1993 329 Ha Long kendi 1994 330 Hoi An antik seheri 1999 331 Menim ovladim mebedi 1999 332 Phong Nha Ke Milli Parki 2003 333 Yeni Zelandiya Te Wahipounamu Qerbi Yeni Zelandiyada yerlesir 1990 334 Tongariro Milli Parki 1990 335 Yeni Zelandiya qerbi qutb adalari 1998 336 Avropa Redakte Aachen Kafedrali Almaniya Trier Almaniya Butrint Albaniya Schonbrunn Sarayi Avstriya Iceri Seher Azerbaycan Qobustan qayaustu resmler Azerbaycan Qiz qalasi Azerbaycan Sirvansahlar sarayi Azerbaycan Brugge Belcika Biaovieza meseleri Belarus ve Polsa Gout Adasi Boyuk Britaniya London Qalasi Boyuk Britaniya Stounhenc Boyuk Britaniya Vestminster sarayi Boyuk Britaniya Mostar Korpusu Bosniya ve Herseqovina Paris Fransa Yeni Kaledonya Fransa Pireneler Mont Perdu Fransa Ispanya Dubrovnik Hirvatistan Fayl AltamiraBison jpg Altamira Magarasi Ispanya Ibiza Ispanya La Sagrada Familia Ispanya Santiago de Compostella Ispanya Birka Isvec Aletsch Buzulu Isvicre Floransa Italya Kolizey Italya Pisa qullesi Italya Surtsey Izlanda Massada Israil Tel Aviv Israil Bannf Milli Parki Kanada Quebec Kanada Kudus Budapeste Macaristan Ohri Makedonya Valetta Malta Bergen Norvec Auschwitz Toplama Kampi Polonya Torun Polonya Belem qalasi Portekiz Horezu Manasdiri Romanya Baykal golu Rusya Kamcatka Yarimadasi Rusya Kremlin Rusya St Petersburg Rusya San Marino Istanbul Turkiye Kapadokya Turkiye Nemrut Dagi Turkiye Pamukkale Turkiye Safranbolu Turkiye Kiev Ukrayna Vatikan Akropolis Yunanistan Afon Yunanistan Delfi Yunanistan Almaniya Aachen Kafedrali 1978 337 Speyer Kafedrali 1981 338 Wurzburg meydai ve baglari 1981 339 Vies Kilsesi 1983 340 Augustusburg ve Falkenlust Qalalari 1984 341 Meryem Ana Kafedrali ve Muqqedes Maykl Kilsesi 1985 342 Trier Roma qaliqlari Muqqedes Peter Kafedrali 1986 343 Limes Roma Imperiyasinin kilse qaliqlari 1987 344 Boyuk Britaniya ile birlikde siyahida temsil edilir Hanseatik dovrune aid olan tarixi Lubek seheri 1987 345 Lorsch seherinde yerlesen eyni adli monastr ve kilse kompleksi 1991 346 Rammelsberg medenleri Antik Goslar seheri ve Yuxari Harz su anbari 1992 347 Maulbronn Monastir Kompleksi 1993 348 Bamberg antik seheri 1993 349 Quendlinburg antik seheri Colegiate kilsesi ve qalasi 1994 350 Potsdam ve Berlin seherinde yerlesen bagca ve baglar 1994 340 Volkingen Demiryollari 1994 351 Messel medenleri 1995 352 Bauhaus Vimar ee Dessaude yerlesen merkezler ve onlarin etrafi 1996 353 Koln Kafedrali 1996 354 Eisleben ve Wittenberg xarabaliqlari 1996 355 Veymar 1998 356 Berlin seherinde yerlesen muzeyler adasi 1999 357 Vartburq qalasi 1999 358 Dessau Worlitzda yerlesen kralliq binasi 2000 359 Reichenau Adasi 2000 360 Zeche Zollverein komur medeni 2001 361 Stralsund ve Vismar antik seheri 2002 362 Ren Vadisi 2002 363 Muskauer Parki 2004 364 Polsa ile birlikde siyahida temsil edilir Bremen seherinde yerlesen belediyye binasi ve Roland heykelli 2004 342 Regensburg antik seheri ve Stadtamhof Ma 2006 365 Berlin seherinde yerlesen muasir evler 2008 366 Vadden denizi 2009 367 Niderlandla birlikde siyahida temsil edilir Drezden ve Elba vadisi 2004 368 Andorra Madriu Perafita Claror Vadisi 2004 369 Albaniya Butrint antik seheri 1992 370 Berat ve Gjirokastra antik seherlerinin merkezi 2005 371 Avstriya Salzburg antik seher merkezi 1996 372 Schonbrunn sarayi ve baglari 1996 373 Hallstatt Dachstein ve Salzkammergut medeniyyet merkezleri 1997 374 Semmering Demiryollari 1998 375 Graz antik seheri ve Eggenberg Qalasi 1999 2010 376 Wachau vadisi 2000 377 Neusiedl ve Ferto golleri 2001 378 Macaristan ile birlikde siyahida temsil edilir Vyana seherinin antik merkezi 2001 379 Azerbaycan Qiz qalasi Baki 2000 380 Sirvansahlar saray kompleksi 2000 380 Iceriseher 2000 380 Qobustan qayaustu tesvirleri 2007 381 Seki xan sarayi 2019 Belcika Begina tikilileri 1998 382 La Grand Place 1998 383 Canal du Centrede yerlesem gemi liftleri 1998 384 Fransa ve Belcikada yerlesen Can Qalalari 1999 385 Fransa ile birlikde siyahida temsil edilir Tarixi Brugge seheri 2000 386 Memar Victor Horta muzeyi 2000 387 Spiennes das dovrunden qalan medenler 2000 388 Notre Dame kilsesi 2000 389 Plantin Moretus Muzey Kompleksi 2005 390 Stokle sarayi 2009 391 Belarus Bialowieza Mesesi 1979 Polsa ile birlikde siyahida temsil edilir 392 Mir Qalasi 2000 393 Nesvizh seherinde yerlesen medeni ve tarixi binalar 2005 394 Struve Jeodezik 2005 395 Boyuk Britaniya Gayvinidde yerlesen qalalar 1986 396 Durham Qalasi ve Durham kafedrali 1986 397 Demir Korpu 1986 398 Boyuk Qaldirim 1986 399 Muqqedes Kilda 1986 400 Studley Kral parki 1986 401 Stounhenc 1986 337 Blenheim Sarayi 1987 402 Bath antik seheri 1987 403 Hadrian Divarlari 1987 yarisi Almaniyada 344 Vestminster sarayi 1987 404 Kenterberi kafedrali 1988 405 Muqqedes Augustine monastiri 1988 405 Muqqedes Martin Kilsesi 1988 405 Henderson Adasi 1988 406 London Qullesi 1988 407 Gough ve Inaccesible adalari 1995 408 Kohne ve yeni Edinburq seheri 1995 409 Greenvich seherinde yerlesen orta esr tikilileri 1997 410 Das dovrune aid olan Orkney kendi 1999 411 Blaenavon Iqtisadiyyat bolgesi 2000 412 Tarixi Saint Corc seheri Bermud adalarinda yerlesir 2000 413 Dervent Vadisinde yerlesen yel dermanlari 2001 414 Dorset ve Devon qayaliqlari 2001 415 New Lanark 2001 416 Saltaire 2001 417 Kralin botanika bagi 2003 418 Liverpul Orta esrlerde tacirler terefinden istifade edilen liman 2004 419 Cornval ve Qerbi Devon medenleri 2006 420 Pontcysytlle su kanali 2009 421 Bosniya ve Herseqovina Antik Mostar seheri ve Mostar korpusu 2005 422 Drina korpusu 2007 423 Bolqaristan Boyana Kilsesi 1979 424 Madara Medeniyyet Merkezi 1979 425 Ivanovo dasdan yonulmus kilse kompleksi 1979 426 Kazanlak seherinde yerlesen Trayka mezarliqi 1979 427 Nessebar antik seheri 1983 428 Pirin Milli Parki 1983 429 Rila Monastiri 1983 430 Srebarna Tebiet qorugu 1983 431 Sveshtari seherinde yerlesen Trayka mezarliqi 1985 432 Cexiya Tarixi Cesky Krumlov seheri 1992 433 Tarixi Praqa seheri 1992 434 Tarixi Telc seheri 1992 435 Zelena Hora seherinde yerlesen Muqqedes Cons kilsesi 1994 436 Kutna Hora antik seheri ve Muqqedes Barbara kilsesi 1995 437 Lednice Valtice Medeniyyet Merkezi 1996 438 Kromeriz Qalasi ve baglar kompleksi 1998 439 Tarixi Holasovice kendi 1998 440 Litomysl Qalasi 1999 441 Olomouc muqqedes mebedi 2000 442 Brno seherinde yerlesen Tugendhat Villasi 2001 443 TrebioYahudi mehellesi ve Muqqedes Procopius Bazilikasi 2003 444 Danimarka Jelling medeni merkezi Runik daslari ve kilsesi 1994 445 Roskilde Kafedrali 1995 446 Kronborg Qalasi 2000 447 Ilulissat buzlagi Qrenlandiyada yerlesir 2004 448 Ermenistan Haghpat ve Sanahin Monastirlari 1996 449 Ecmiadzin seherinde yerlesen kilse 2000 450 Zvartnots antik seheri 2000 450 Geghard Monastiri ve Yuxari azat vadisi 2000 451 Estoniya Tarixi Tallin seheri 1997 452 Struve Jeodezik 2005 siyahida 9 olke ile birlikde temsil olunur 395 Finlandiya Suomenlinna Qalasi 1991 453 Tarixi Rauma seheri 1991 454 Tarixi Petajavesi kilsesi 1994 455 Verla taxta zavodu 1996 456 Sammallahdenmaki bolgesinde yerlesen Tunc dovrune aid mezarlar 1999 457 Kvarken Adalari 2000 yarisi Isvec te 458 Struve Jeodezik 2005 siyahida 9 olke ile birlikde temsil olunur 395 Fransa Chartres Kafedrali 1979 459 Mont Saint Michel 1979 460 Versal Sarayi ve bagi 1979 461 Vezere Vadisinde yerlesen magaralar 1979 462 Vezelay kilsesi ve tepesi 1979 463 Amen kafedrali 1981 464 Arles seherinde yerlesen Roma Imperiyasinin qaliqlari 1981 465 Fontenay Sistersiyan Monastiri 1981 466 Fontenblo sarayi ve bagi 1981 467 Orange seherinde yerlesen Roma Imperiyasinin qaliqlari 1981 468 Arc et Senans 1982 469 Saint Savin sur Gartempe Monastiri 1983 470 Porto Korfezi 1983 471 Place Stanislas Place de la Carriere ve Place d Alliance 1983 472 Pont du Gard 1985 473 Strasburq Grande ile 1988 474 Reims seherinde yerlesen Notre Dame Kafedrali Saint Remi Monastiri ve Tau Sarayi 1991 475 Sena ve etrafi 1991 476 Burj kafedrali 1992 477 Avignon seherinin antik merkezi Papa sarayi Avignon korpusu 1995 478 Canal du Midi 1996 479 Carcassonne antik seheri 1997 480 Mont Perdu 1997 yarisi Ispanya da 481 Liyon seherinin tarixi merkezi 1998 482 Santiago de Compostela yolun Fransada yerlesen hissesi 1998 483 Saint Emilion 1999 484 Loire Vadisi 2000 485 Province Orta esrlerin yarmarka seheri 2001 486 Le Havre 2005 487 Bordo seherinin antik merkezi 2007 488 Vauban xarabaliqlari 2008 489 Gurcustan Bagrati Kafedrali ve Gelati Monastiri 1984 490 Misxeta seherinin tarixi merkezi 1994 T 491 Yuxari Svaneti 1996 492 Xorvatiya Diokletiana sarayi 1979 493 Antik Dubrovnik seheri 1979 494 Plitvice golleri 1979 495 Eupharsius Bazilikasi 1997 496 Trogir antik seher 1997 497 Muqqedes Ceyms Kafedrali 2000 498 Stari Grad deresi 2008 499 Niderland Schokland ve etrafi 1995 500 Amsterdam seherinin mudafie xetti 1996 501 Antik Villemstad seheri 1997 502 Kinderdijk kendinde yerlesen yel dermanlari 1997 503 D F Woudagemaal buxarla isleyen fabrik 1998 504 Beemster 1999 505 Rietveld Schroder Sarayi 2000 506 Vidden Denizi 2009 367 Siyahida Almaniya ile birlikde temsil edilir Amsterdam seherinde yerlesen su kanallari 2010 507 Italiya Valcamonica qayaustu resmler 1979 508 Santa Maria delle Grazie Kilsesi ve Leonardo da Vinci terefinden cekilen Sonuncu sam yemeyi tablosu 1980 509 Tarixi Roma seheri 1980 510 Tarixi Florensiya seheri 1982 511 Piazza del Duomo 1987 512 Venesiya ve su kanallari 1987 513 Tarixi San Gimignano seheri 1990 514 Sassi ve Matera Kilsesi 1993 515 Vicenza seheri ve Paladyan Villalari 1994 516 Crespi d Adda 1995 517 Ferrara seheri ve Po Deltasi 1995 518 Tarixi Neapol seheri 1995 519 Tarixi Siena seheri 1995 520 Castel del Monte 1996 521 Ravenna seherinde yerlesen Xristianliqin ilkin mebedleri 1996 522 Tarixi Pienza seheri 1996 523 Alberobello 1996 524 Kaserta sarayi 1997 525 Agrigento antik seheri 1997 526 Pompey ve Herkulanum antik seherleri 1997 527 Botanika bagi Padua seheri 1997 528 Torre Civica ve Piazza Grande Modena seheri 1997 529 Costiera Amfiteatri 1997 530 Portovenere ve Cinque Terre 1997 531 Su Nuraxi di Barumini 1997 532 Villa Romana del Casale 1997 533 Aquileia antik seheri 1998 534 Cilento ave Vallo di Diano Milli Parki 1998 535 Urbino seherinin antik merkezi 1998 536 Villa Adriana 1999 537 Tarixi Verona seheri 2000 538 Aeolia Adalari 2000 539 Villa d Este 2001 540 Val di Noto Siciliya adasinin qerbinde yerlesir 2002 539 Sacri Monti Piedmont ve Lombardy 2003 541 Val d Orcia 2004 542 Le Strade Nuove ve Palazzi dei Rolli 2006 543 Manuta ve Sabbioneta 2008 544 Rhaetian Demiryolu 2008 545 Dolomitler 2009 545 Irlandiya Bend of the Boyne antik seheri 1993 159 Skellig Michael 1996 546 Isvec Drottningholm 1991 547 Birka ve Hovgarden 1993 548 Engelsberg Demir yollari 1993 549 Tanum qayaustu resmler 1994 550 Skogskyrkogarden 1994 551 Visby antik seheri 1995 552 Gammelstad kilsesi 1996 553 Laponya 1996 554 Karlskrona Donanma Limani 1998 555 Cenubi Oland ekin saheleri 2000 556 Kvarken Adalari 2000 yarisi Finlandiya da 458 Falun medenleri 2001 557 Varberg Radio Stansiyasi 2004 558 Struve Jeodezik 2005 siyahida 9 olke ile birlikde temsil olunur 395 Xarici kecidler RedakteUNESCO nun umumdunya irsinin siyahisi UNESCO nun resmi sayti UNESCO Umumdunya irsi UNESCO Umumdunya irsi UNESCO Umumdunya irsi Mese proqrani http whc unesco org en list kml Google Earth http www vrheritage org Umumdunya irsi meqaleler toplusu http www world heritage tour org Umumdunya irsi sekillerdeIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Dunya Miras Listesi Amblem Dunya Miras Listesi Mirasin gercek hikayesi http en wikipedia org wiki World Heritage Site Irsi Komitesi Dunya Miras Listesi Dunya Miras Listesi Adaylar http whc unesco org en list 323 http whc unesco org en list 1021 http whc unesco org en list 1225 http whc unesco org en list 9 http whc unesco org en list 18 http whc unesco org en list 19 http whc unesco org en list 15 http whc unesco org en list 10 http whc unesco org en list 17 http whc unesco org en list 12 http whc unesco org en list 1189 1 2 http whc unesco org en list 155 http whc unesco org en list 195 http whc unesco org en list 227 http whc unesco org en list 63 http whc unesco org en list 137 http whc unesco org en list 136 http whc unesco org en list 280 http whc unesco org en list 718 http whc unesco org en list 1147 http whc unesco org en list 761 1 2 http whc unesco org en list 1226 http whc unesco org en list 34 http whc unesco org en list 35 http whc unesco org en list 915 http whc unesco org en list 914 http whc unesco org en list 916 http whc unesco org en list 985 http whc unesco org en list 1099 http whc unesco org en list 1007 http whc unesco org en list 1162 http whc unesco org en list 1265 1 2 http whc unesco org en list 407 http whc unesco org en list 801 http whc unesco org en list 800 http whc unesco org en list 1055 http whc unesco org en list 1231 http whc unesco org en list 494 http whc unesco org en list 950 http whc unesco org en list 1257 http whc unesco org en list 116 http whc unesco org en list 119 http whc unesco org en list 516 http whc unesco org en list 1139 http whc unesco org en list 289 http whc unesco org en list 476 http whc unesco org en list 506 http whc unesco org en list 750 http whc unesco org en list 599 http whc unesco org en list 1255 http whc unesco org en list 573 http whc unesco org en list 749 http whc unesco org en list 938 http whc unesco org en list 1118 http whc unesco org en list 475 http whc unesco org en list 26 http whc unesco org en list 153 http whc unesco org en list 25 http whc unesco org en list 956 http whc unesco org en list 185 http whc unesco org en list 261 http whc unesco org en list 39 http whc unesco org en list 144 http whc unesco org en list 156 http whc unesco org en list 199 http whc unesco org en list 403 http whc unesco org en list 173 http whc unesco org en list 1183 http whc unesco org en list 1140 http whc unesco org en list 682 http whc unesco org en list 684 http whc unesco org en list 1022 http whc unesco org en list 1310 1 2 http whc unesco org en list 509 http whc unesco org en list 302 http whc unesco org en list 364 http whc unesco org en list 365 http whc unesco org en list 306 http whc unesco org en list 1192 http whc unesco org en list 102 http whc unesco org en list 191 http whc unesco org en list 188 http whc unesco org en list 179 http whc unesco org en list 194 http whc unesco org en list 193 http whc unesco org en list 565 http whc unesco org en list 170 http whc unesco org en list 331 http whc unesco org en list 444 http whc unesco org en list 793 http whc unesco org en list 836 http whc unesco org en list 837 http whc unesco org en list 753 http whc unesco org en list 1058 http whc unesco org en list 277 http whc unesco org en list 1130 http whc unesco org en list 276 http whc unesco org en list 190 http whc unesco org en list 183 http whc unesco org en list 184 http whc unesco org en list 287 http whc unesco org en list 362 http whc unesco org en list 293 http whc unesco org en list 294 http whc unesco org en list 295 http whc unesco org en list 299 http whc unesco org en list 850 http whc unesco org en list 90 http whc unesco org en list 87 http whc unesco org en list 89 http whc unesco org en list 86 http whc unesco org en list 88 http whc unesco org en list 954 http whc unesco org en list 1186 http whc unesco org en list 1073 1 2 3 4 5 http whc unesco org en list http whc unesco org en list 1293 http whc unesco org en list 38 http whc unesco org en list 36 http whc unesco org en list 37 http whc unesco org en list 8 http whc unesco org en list 332 http whc unesco org en list 499 http whc unesco org en list 498 http whc unesco org en list 794 http whc unesco org en list 433 http whc unesco org en list 434 http whc unesco org en list 654 http whc unesco org en list 1010 http whc unesco org en list 1207 http whc unesco org en list 326 http whc unesco org en list 327 http whc unesco org en list 1093 http whc unesco org en list 192 http whc unesco org en list 385 http whc unesco org en list 611 http whc unesco org en list 1263 http whc unesco org en list 211 http whc unesco org en list 208 http whc unesco org en list 154 http whc unesco org en list 147 http whc unesco org en list 167 http whc unesco org en list 186 http whc unesco org en list 181 http whc unesco org en list 368 http whc unesco org en list 447 http whc unesco org en list 486 http whc unesco org en list 578 http whc unesco org en list 630 http whc unesco org en list 698 http whc unesco org en list 577 1 2 http whc unesco org en list 659 http whc unesco org en list 917 http whc unesco org en list 1094 http whc unesco org en list 1131 http whc unesco org en list 166 http whc unesco org en list 321 http whc unesco org en list 322 http whc unesco org en list 798 http whc unesco org en list 439 http whc unesco org en list 441 http whc unesco org en list 440 http whc unesco org en list 437 http whc unesco org en list 449 http whc unesco org en list 438 1 2 http whc unesco org en list 574 http whc unesco org en list 638 http whc unesco org en list 637 http whc unesco org en list 640 http whc unesco org en list 705 http whc unesco org en list 707 http whc unesco org en list 703 http whc unesco org en list 704 http whc unesco org en list 778 http whc unesco org en list 779 http whc unesco org en list 813 1 2 http whc unesco org en list 811 http whc unesco org en list 880 http whc unesco org en list 881 http whc unesco org en list 912 http whc unesco org en list 911 http whc unesco org en list 1002 http whc unesco org en list 1004 http whc unesco org en list 1003 http whc unesco org en list 1001 http whc unesco org en list 1039 http whc unesco org en list 1083 http whc unesco org en list 1035 http whc unesco org en list 1110 http whc unesco org en list 1213 http whc unesco org en list 1114 http whc unesco org en list 1112 http whc unesco org en list 1248 http whc unesco org en list 1113 http whc unesco org en list 1292 http whc unesco org en list 1279 http whc unesco org en list 592 http whc unesco org en list 609 http whc unesco org en list 642 http whc unesco org en list 608 http whc unesco org en list 593 http whc unesco org en list 955 http whc unesco org en list 1167 http whc unesco org en list 677 http whc unesco org en list 653 http whc unesco org en list 722 http whc unesco org en list 502 http whc unesco org en list 652 http whc unesco org en list 738 http whc unesco org en list 737 http whc unesco org en list 736 http whc unesco org en list 816 http whc unesco org en list 817 http whc unesco org en list 977 http whc unesco org en list 976 http whc unesco org en list 1264 http whc unesco org en list 1319 http whc unesco org en list 251 http whc unesco org en list 242 http whc unesco org en list 243 http whc unesco org en list 252 http whc unesco org en list 249 http whc unesco org en list 246 http whc unesco org en list 338 http whc unesco org en list 337 http whc unesco org en list 340 http whc unesco org en list 234 http whc unesco org en list 255 http whc unesco org en list 241 http whc unesco org en list 240 http whc unesco org en list 244 http whc unesco org en list 250 http whc unesco org en list 239 http whc unesco org en list 452 http whc unesco org en list 335 http whc unesco org en list 524 http whc unesco org en list 232 http whc unesco org en list 233 http whc unesco org en list 944 http whc unesco org en list 1056 http whc unesco org en list 925 http whc unesco org en list 1101 http whc unesco org en list 945 http whc unesco org en list 231 http whc unesco org en list 115 http whc unesco org en list 114 http whc unesco org en list 113 http whc unesco org en list 1077 http whc unesco org en list 1208 http whc unesco org en list 1106 http whc unesco org en list 1188 http whc unesco org en list 1222 http whc unesco org en list 1262 http whc unesco org en list 1315 1 2 http whc unesco org en news 642 http whc unesco org en list 148 http whc unesco org en list 1040 http whc unesco org en list 1042 http whc unesco org en list 1096 http whc unesco org en list 1108 http whc unesco org en list 1107 http whc unesco org en list 1220 http whc unesco org en list 660 http whc unesco org en list 661 http whc unesco org en list 663 http whc unesco org en list 662 http whc unesco org en list 688 http whc unesco org en list 734 http whc unesco org en list 775 http whc unesco org en list 776 http whc unesco org en list 870 http whc unesco org en list 913 http whc unesco org en list 972 http whc unesco org en list 1142 http whc unesco org en list 1193 http whc unesco org en list 1246 http whc unesco org en list 668 http whc unesco org en list 1224 http whc unesco org en list 1103 http whc unesco org en list 1145 http whc unesco org en list 1102 http whc unesco org en list 1230 http whc unesco org en list 1091 http whc unesco org en list 479 http whc unesco org en list 481 http whc unesco org en list 1013 http whc unesco org en list 1012 http whc unesco org en list 1223 http whc unesco org en list 769 http whc unesco org en list 1081 http whc unesco org en list 121 http whc unesco org en list 120 http whc unesco org en list 284 http whc unesco org en list 666 http whc unesco org en list 543 http whc unesco org en list 602 http whc unesco org en list 885 http whc unesco org en list 603 http whc unesco org en list 138 http whc unesco org en list 140 http whc unesco org en list 139 http whc unesco org en list 171 http whc unesco org en list 143 http whc unesco org en list 586 http whc unesco org en list 887 http whc unesco org en list 854 http whc unesco org en list 201 http whc unesco org en list 202 http whc unesco org en list 200 http whc unesco org en list 451 http whc unesco org en list 450 http whc unesco org en list 405 http whc unesco org en list 561 http whc unesco org en list 576 http whc unesco org en list 591 http whc unesco org en list 575 http whc unesco org en list 590 http whc unesco org en list 886 http whc unesco org en list 1199 http whc unesco org en list 1242 http whc unesco org en list 1280 http whc unesco org en list 678 http whc unesco org en list 672 http whc unesco org en list 948 http whc unesco org en list 949 http whc unesco org en list 951 http whc unesco org en list 551 http whc unesco org en list 421 http whc unesco org en list 877 1 2 http whc unesco org en list 3 http whc unesco org en list 168 http whc unesco org en list 169 1 2 http whc unesco org en list 271 http whc unesco org en list 288 1 2 http whc unesco org en list 1087 http whc unesco org en list 367 1 2 http whc unesco org en list 430 http whc unesco org en list 272 http whc unesco org en list 515 http whc unesco org en list 623 http whc unesco org en list 546 http whc unesco org en list 624 http whc unesco org en list 535 http whc unesco org en list 687 http whc unesco org en list 720 http whc unesco org en list 729 http whc unesco org en list 292 http whc unesco org en list 783 http whc unesco org en list 846 http whc unesco org en list 1127 http whc unesco org en list 897 http whc unesco org en list 534 http whc unesco org en list 896 http whc unesco org en list 975 http whc unesco org en list 1067 http whc unesco org en list 1066 http whc unesco org en list 1155 http whc unesco org en list 532 http whc unesco org en list 1239 1 2 http whc unesco org en list 1314 http whc unesco org en list 1156 http whc unesco org en list 1160 http whc unesco org en list 570 http whc unesco org en list 569 http whc unesco org en list 784 http whc unesco org en list 786 http whc unesco org en list 806 http whc unesco org en list 785 http whc unesco org en list 931 http whc unesco org en list 970 http whc unesco org en list 772 http whc unesco org en list 1033 1 2 3 http whc unesco org en list 958 http whc unesco org en list 1076 http whc unesco org en list 855 http whc unesco org en list 857 http whc unesco org en list 856 http whc unesco org en list 943 http whc unesco org en list 996 http whc unesco org en list 1005 http whc unesco org en list 1006 http whc unesco org en list 1009 http whc unesco org en list 1185 http whc unesco org en list 1298 http whc unesco org en list 33 http whc unesco org en list 625 http whc unesco org en list 1196 1 2 3 4 http whc unesco org en list 1187 http whc unesco org en list 374 http whc unesco org en list 370 http whc unesco org en list 371 http whc unesco org en list 369 http whc unesco org en list 387 http whc unesco org en list 372 http whc unesco org en list 425 http whc unesco org en list 428 http whc unesco org en list 426 1 2 3 http whc unesco org en list 496 http whc unesco org en list 487 http whc unesco org en list 488 http whc unesco org en list 470 http whc unesco org en list 728 http whc unesco org en list 795 http whc unesco org en list 514 http whc unesco org en list 984 http whc unesco org en list 983 http whc unesco org en list 1030 http whc unesco org en list 1029 http whc unesco org en list 429 http whc unesco org en list 1028 http whc unesco org en list 1084 http whc unesco org en list 1150 http whc unesco org en list 1215 http whc unesco org en list 1303 http whc unesco org en list 946 http whc unesco org en list 1260 http whc unesco org en list 42 http whc unesco org en list 43 http whc unesco org en list 45 http whc unesco org en list 44 http whc unesco org en list 217 http whc unesco org en list 225 http whc unesco org en list 216 http whc unesco org en list 219 http whc unesco org en list 359 http whc unesco org en list 617 http whc unesco org en list 616 http whc unesco org en list 621 http whc unesco org en list 690 http whc unesco org en list 732 http whc unesco org en list 763 http whc unesco org en list 860 http whc unesco org en list 861 http whc unesco org en list 901 http whc unesco org en list 859 http whc unesco org en list 1052 http whc unesco org en list 1078 http whc unesco org en list 697 http whc unesco org en list 695 http whc unesco org en list 696 http whc unesco org en list 1149 http whc unesco org en list 777 1 2 http whc unesco org en list 1011 http whc unesco org en list 960 http whc unesco org en list 822 http whc unesco org en list 583 http whc unesco org en list 582 http whc unesco org en list 584 http whc unesco org en list 751 http whc unesco org en list 579 1 2 http whc unesco org en list 898 http whc unesco org en list 81 http whc unesco org en list 80 http whc unesco org en list 83 http whc unesco org en list 85 http whc unesco org en list 84 http whc unesco org en list 162 http whc unesco org en list 164 http whc unesco org en list 165 http whc unesco org en list 160 http whc unesco org en list 163 http whc unesco org en list 203 http whc unesco org en list 230 http whc unesco org en list 258 http whc unesco org en list 229 http whc unesco org en list 344 http whc unesco org en list 495 http whc unesco org en list 601 http whc unesco org en list 600 http whc unesco org en list 635 http whc unesco org en list 228 http whc unesco org en list 770 http whc unesco org en list 345 http whc unesco org en list 773 http whc unesco org en list 872 http whc unesco org en list 868 http whc unesco org en list 932 http whc unesco org en list 933 http whc unesco org en list 873 http whc unesco org en list 1181 http whc unesco org en list 1256 http whc unesco org en list 1283 http whc unesco org en list 710 http whc unesco org en list 708 http whc unesco org en list 709 http whc unesco org en list 97 http whc unesco org en list 95 http whc unesco org en list 98 http whc unesco org en list 809 http whc unesco org en list 810 http whc unesco org en list 963 http whc unesco org en list 1240 http whc unesco org en list 739 http whc unesco org en list 759 http whc unesco org en list 819 http whc unesco org en list 818 http whc unesco org en list 867 http whc unesco org en list 899 http whc unesco org en list 965 http whc unesco org en list 1349 http whc unesco org en list 94 http whc unesco org en list 93 http whc unesco org en list 91 http whc unesco org en list 174 http whc unesco org en list 395 http whc unesco org en list 394 http whc unesco org en list 550 http whc unesco org en list 670 http whc unesco org en list 712 http whc unesco org en list 730 http whc unesco org en list 733 http whc unesco org en list 726 http whc unesco org en list 717 http whc unesco org en list 398 http whc unesco org en list 788 http whc unesco org en list 789 http whc unesco org en list 787 http whc unesco org en list 549 http whc unesco org en list 831 http whc unesco org en list 829 http whc unesco org en list 824 http whc unesco org en list 827 http whc unesco org en list 830 http whc unesco org en list 826 http whc unesco org en list 833 http whc unesco org en list 832 http whc unesco org en list 825 http whc unesco org en list 842 http whc unesco org en list 828 http whc unesco org en list 907 http whc unesco org en list 990 1 2 http whc unesco org en list 1025 http whc unesco org en list 1024 http whc unesco org en list 1068 http whc unesco org en list 1026 http whc unesco org en list 1200 http whc unesco org en list 1287 1 2 http whc unesco org en list 1237 http whc unesco org en list 757 http whc unesco org en list 559 http whc unesco org en list 555 http whc unesco org en list 556 http whc unesco org en list 557 http whc unesco org en list 558 http whc unesco org en list 731 http whc unesco org en list 762 http whc unesco org en list 774 http whc unesco org en list 871 http whc unesco org en list 968 http whc unesco org en list 1027 http whc unesco org en list 1134Hemcinin bax RedakteQeyri maddi medeni irs Azerbaycanda YUNESKO nun Umumdunya irsi obyektlerinin siyahisiXarici kecidler Redakte Vikianbarda Umumdunya Irsi ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Umumdunya Irsi amp oldid 6263374, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.