Müasir Mali dövlətinin ərazisi bir neçə min il əvvəl zənci irqinə mənsub xalqlar tərəfindən məskunlaşdırılmışdır. Onlar ovçuluq, balıqçılıq, heyvandarlıqla məşğul olurdular. E.ə. III minillikdə hazırda səhra və yarımsəhraya çevrilmiş ərazilərdə yaşayan əhali əkinçiliklə məşğul olmağa başlamışlar. Mali mədəniyyətinə aid ən qədim abidələr neolit dövrünə aiddir. III əsrdən sonrakı dövrlərdə müasir Mali ərazisində bir-birini əvəz edən 3 imperiya mövcud olmuşdur: Qana İmperatorluğu (III-XI əsrlərdə), Mali İmperatorluğu (XIII-XV əsrlərdə), Sonqay (dövlət) (XV-XVI əsrlərdə)
2012-ci ilin 22 martda Malinin paytaxtı Bamakoda hərbçilər Prezident Sarayını, Dövlət Televiziyası Binasını və Hərbi barakı ələ keçirdi.Hərbçilər Kapitan Amadou Sanogo başda olmaqla Milli Komitə yaradıldığını, demokratiyanın bərqərar olunacağını elan etdilər. Onlar həmçinin Mali prezidenti Amadu Tumani Tureki, devrilmiş rejiminin xarici işlər naziri Sumeylu Bubey Maiqa daxil olmaqla bir sıra nazirlərin həbs edildiyini elan etdilər.Hərbiçilər tezliklə 2012-ci il aprelin 29-da prezident seçkilərinin keçiriləcəyini bildirdilər. Çevrilişin səbəbi hərbçilərin hakimiyyətin Malinin şimalındakı tuareq tayfasının üsyanına göstərdiyi münasibətdən narazı olmalarıdır. Hərbçilər bildirdi ki, üsyanın yatırılması tədbirlər lazımi səviyyədə aparılmır, əsgərlər qida və hərbi sursatla lazımınca təchiz olunmur. 2 Aprel 2012 EKOVAS üzvü ölkələr dərhal Malidə hakimiyyəti ələ keçirən hərbiçilərə qarşı diplomatik, iqtisadi və maliyyə sanksiyalar elan etdi.Onlar Mali arasında diplomatik və ticarət münasibətlərin dayandırıldığını, ümumi sərhədlərin bağlanıldığını, eləcə də Malinin regional mərkəzi bankındakı bütün aktivlərin dondurulmasını elan etdilər.
2013-cü ilin yanvarında üsyançı qüvvələr ölkənin cənub hissələrini nəzarət altına almağa çalışdıqları zaman müvəqqəti prezident vəzifəsini icra edən Dioncounda Traoré keçmiş müstəmləkəçi Fransadan hərbi yardım istədi. Bu tələb nəticəsində həyata keçirilən Serval Hərəkatı ilə bölgə üsyançılardan xilas edildi və yenidən Mali ordusunun nəzarətinə verildi.
Əhalisi
2007-ci ilin iyul ayında Malidə əhali təxmini 12 milyon və artım sürəti 2.96 % olmuşdur. Mali əhalisini əksər hissəsi kəndlərdə yaşayır və şəhər sakinlərinin payı 39,9 %-dir. Mali əhalisinin 5 %-dən 10 %-ə qədəri köçəri həyat sürür. Əhalinin 90 %-dən çoxu ölkənin cənub hissəsində, xüsusən 1 milyon nəfər əhalisi olan Bamakoda yaşayır.
Mali gənc əhaliyə sahibdir və 2017-ci ilə aid məlumatlara görə 67,01 % əhali 0-24 yaş aralığındadır. Ölkənin yalnız 3.03 %-i 65 yaş və daha böyükdür.
0-14 yaş: 48.17% (kişi 4.330.370 / qadın 4.285.171) 15-24 yaş: 18.84% (kişi 1.604.914 / qadın 1.765.479) 25-54 yaş: 26.26% (kişi 2.171.171 / qadın 2.525.109) 55-64 yaş: 3.7% (kişi 335.023 / qadın 326.910) 65 yaş və daha yaşlı: 3.03% (kişi 270,856 / qadın 270,242)
2017-ci ilin məlumatlarına görə şəhər əhalisinin nisbəti 41.4 %, 2017-ci ilin təxmini məlumatlarına görə əhalinin illik artım tempi 3.02 %-dir.
Mədəniyyəti
Dünyanın çiy kərpicdən tikilmiş ən böyük məscidi Malidə yerləşir. Tikintisi 1907-ci ildə başa çatan Cənnə məscidi dünyanın çiy kərpicdən tikilən ən böyük məscididir. Malidə Bani çayının sahilində yerləşən məscid memarlıq abidəsi kimi, Sahel-Sudenez memarlığının ən böyük müvəffəqiyyətindən biri sayılır. Məscid Cənnə şəhərinin, ümumilikdə isə ölkənin rəmzi kimi inşa edilib. Ümumiyyətlə, bu bölgədə ilk məscid XIII əsrdə inşa edilib. Məscid mali xalqı üçün böyük əhəmiyyət daşımaqla yanaşı, Afrikanın dəyərli simvolu sayılır. Hər il yağış mövsümündən sonra 4 min könüllü çox böyük bir hissəsi suyun təsiri ilə dağılan Cənnə məscidini yenidən inşa edir.
İstinadlar
. Koulouba.pr.ml. Retrieved 4 May 2012.
Malidə hərbçilər çevriliş edib Azadlıq Radiosu
Dünyanın çiy kərpicdən tikilmiş ən böyük məscidi Malidə yerləşir 2012-12-23 at the Wayback Machine Salamnews Agentliyi
Mali ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 01, 2021
mali, rəsmi, şəkildə, respublikası, qərbi, afrikada, dövlət, dənizə, çıxışı, yoxdur, qərbdə, seneqal, şimalda, mavritaniya, əlcəzair, şərqdə, niger, cənub, qərbdə, burkina, faso, cənubda, ivuar, qvineya, ilə, həmsərhəddir, respublikasırépublique, bayrağı, gerb. Mali resmi sekilde Mali Respublikasi Qerbi Afrikada dovlet denize cixisi yoxdur Qerbde Seneqal simalda Mavritaniya ve Elcezair serqde Niger cenub qerbde Burkina Faso cenubda Kot d Ivuar ve Qvineya ile hemserheddir Mali RespublikasiRepublique du MaliMaliBayragi GerbiSuari Un peuple un but une foi Tek millet ve Tek dovlet ve Tek inanc Himni Le Mali Mali 1 source source track track track PaytaxtiBamakoEn boyuk seheriBamako 2 515 min 2015 ci il Resmi dilleriFransizca Vernacular dilleriEtnik qruplariBambaraIdareetme formasiParlament respublikasiQurulmasiTarixi Respublikanin elani22 sentyabr 1960 Yaranmasi22 sentyabr 1960Erazisi Umumi1 240 192 km 24 Ehalisi aprel 2009 siyahiya alma14 517 176 67 UDM AQP 2008 texmini texmini Umumi15 084 milyart Adam basina1 129 UDM nominal 2008 texmini Umumi8 774 milyart Adam basina656 III 2007 0 371asagi 178ValyutasiQerbi Afrika Franki XOF Saat qursagiGMTTelefon kodu223ISO 3166 koduMLInternet domeni ml Mali Mundericat 1 Tarixi 2 Ehalisi 3 Medeniyyeti 4 IstinadlarTarixi RedakteMuasir Mali dovletinin erazisi bir nece min il evvel zenci irqine mensub xalqlar terefinden meskunlasdirilmisdir Onlar ovculuq baliqciliq heyvandarliqla mesgul olurdular E e III minillikde hazirda sehra ve yarimsehraya cevrilmis erazilerde yasayan ehali ekincilikle mesgul olmaga baslamislar Mali medeniyyetine aid en qedim abideler neolit dovrune aiddir III esrden sonraki dovrlerde muasir Mali erazisinde bir birini evez eden 3 imperiya movcud olmusdur Qana Imperatorlugu III XI esrlerde Mali Imperatorlugu XIII XV esrlerde Sonqay dovlet XV XVI esrlerde 2012 ci ilin 22 martda Malinin paytaxti Bamakoda herbciler Prezident Sarayini Dovlet Televiziyasi Binasini ve Herbi baraki ele kecirdi Herbciler Kapitan Amadou Sanogo basda olmaqla Milli Komite yaradildigini demokratiyanin berqerar olunacagini elan etdiler Onlar hemcinin Mali prezidenti Amadu Tumani Tureki devrilmis rejiminin xarici isler naziri Sumeylu Bubey Maiqa daxil olmaqla bir sira nazirlerin hebs edildiyini elan etdiler Herbiciler tezlikle 2012 ci il aprelin 29 da prezident seckilerinin kecirileceyini bildirdiler Cevrilisin sebebi herbcilerin hakimiyyetin Malinin simalindaki tuareq tayfasinin usyanina gosterdiyi munasibetden narazi olmalaridir Herbciler bildirdi ki usyanin yatirilmasi tedbirler lazimi seviyyede aparilmir esgerler qida ve herbi sursatla laziminca techiz olunmur 2 2 Aprel 2012 EKOVAS uzvu olkeler derhal Malide hakimiyyeti ele keciren herbicilere qarsi diplomatik iqtisadi ve maliyye sanksiyalar elan etdi Onlar Mali arasinda diplomatik ve ticaret munasibetlerin dayandirildigini umumi serhedlerin baglanildigini elece de Malinin regional merkezi bankindaki butun aktivlerin dondurulmasini elan etdiler 2013 cu ilin yanvarinda usyanci quvveler olkenin cenub hisselerini nezaret altina almaga calisdiqlari zaman muveqqeti prezident vezifesini icra eden Dioncounda Traore kecmis mustemlekeci Fransadan herbi yardim istedi Bu teleb neticesinde heyata kecirilen Serval Herekati ile bolge usyancilardan xilas edildi ve yeniden Mali ordusunun nezaretine verildi Ehalisi Redakte2007 ci ilin iyul ayinda Malide ehali texmini 12 milyon ve artim sureti 2 96 olmusdur Mali ehalisini ekser hissesi kendlerde yasayir ve seher sakinlerinin payi 39 9 dir Mali ehalisinin 5 den 10 e qederi koceri heyat surur Ehalinin 90 den coxu olkenin cenub hissesinde xususen 1 milyon nefer ehalisi olan Bamakoda yasayir Mali genc ehaliye sahibdir ve 2017 ci ile aid melumatlara gore 67 01 ehali 0 24 yas araligindadir Olkenin yalniz 3 03 i 65 yas ve daha boyukdur 0 14 yas 48 17 kisi 4 330 370 qadin 4 285 171 15 24 yas 18 84 kisi 1 604 914 qadin 1 765 479 25 54 yas 26 26 kisi 2 171 171 qadin 2 525 109 55 64 yas 3 7 kisi 335 023 qadin 326 910 65 yas ve daha yasli 3 03 kisi 270 856 qadin 270 242 2017 ci ilin melumatlarina gore seher ehalisinin nisbeti 41 4 2017 ci ilin texmini melumatlarina gore ehalinin illik artim tempi 3 02 dir Medeniyyeti RedakteDunyanin ciy kerpicden tikilmis en boyuk mescidi Malide yerlesir Tikintisi 1907 ci ilde basa catan Cenne mescidi dunyanin ciy kerpicden tikilen en boyuk mescididir Malide Bani cayinin sahilinde yerlesen mescid memarliq abidesi kimi Sahel Sudenez memarliginin en boyuk muveffeqiyyetinden biri sayilir Mescid Cenne seherinin umumilikde ise olkenin remzi kimi insa edilib Umumiyyetle bu bolgede ilk mescid XIII esrde insa edilib Mescid mali xalqi ucun boyuk ehemiyyet dasimaqla yanasi Afrikanin deyerli simvolu sayilir Her il yagis movsumunden sonra 4 min konullu cox boyuk bir hissesi suyun tesiri ile dagilan Cenne mescidini yeniden insa edir 3 Istinadlar Redakte Presidency of Mali Symboles de la Republique L Hymne National du Mali Koulouba pr ml Retrieved 4 May 2012 Malide herbciler cevrilis edib Azadliq Radiosu Dunyanin ciy kerpicden tikilmis en boyuk mescidi Malide yerlesir Arxivlesdirilib 2012 12 23 at the Wayback Machine Salamnews Agentliyi Mali ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Mali amp oldid 5733405, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
