Malayziya (malayMalaysia) — Cənub-Şərqi Asiyada dövlət. 1957-ci ildə Böyük Britaniyadan müstəqillik qazanmış, 1963-cü ildə Malayziya Federasiyanın 11 ştatı Sinqapur, Saravak və Sabahla (keçmiş Şimali Borneo) birləşmişdir. Lakin, 1965-ci ildə Sinqapur federasiyadan ayrılmışdır. Şimalda Tayland və Sinqapur, cənubda İndoneziya ilə qonşudur. Bundan əlavə qərbdən Andaman dənizi, şərqdən Cənubi Çin Dənizinə çıxışı var. Ölkə coğrafi baxımdan Qərbi Malayziya və Şərqi Malayziya olmaqla 2 bölgəyə, bu bölgələr isə 10 ştata ayrılır. Paytaxtı Kuala Lumpur şəhəridir. Lakin, federal hökumət Putracaya şəhərində yerləşir. 30 milyon nəfər əhalisi olan Malayziya dünyada əhalisinin sayına görə 44-cü yerdədir. Avrasiya materikinin cənub nöqtəsi olan Tanjunq Piai də Malayziyadadır.
Müstəqillik əldə etdikdən sonra, Malayziya Asiyada ən yaxşı inkişaf edən iqtisadiyyata malik ölkələrdən biri hesab olunur. Hər il ortalama ÜDM artımı 6,5%-dir. Bugün, Malayziya bazar iqtisadiyyatına malik, yeni sənayeləşmiş ölkələr qrupuna daxildir. ÜDM göstəricisinə görə Malayziya dünya ölkələri arasında 29-cu yerdədir.
Tarixi
Müasir insanların indiki Malayziya ərazisində təxminən 40.000 il əvvəl məskunlaşdıqları təxmin edilir. Burada ilk məskunlaşan insanların neqritos etnik qrupuna aid olduqları ehtimal edilir. I əsrdəÇin və Hindistandan olan ticarətçilər və məskunlar Malayziyaya köçməyə başladılar. II və III əsrdə onlar burada bir neçə şəhər və limanın əsası qoydular. Onların burada məskunlaşması Malayziya xalqının Çin və Hindistan mədəniyyətinin təsiri altına düşməsi ilə nəticələndi, Hinduizm və Buddizm dinləri yerli xalq arasında yayılmağa başladı. Sanskrit dili və yazısı IV və V əsrlərdə burada peyda oldu. Malay yarımadasının şimalındakı ərazilərdə Lanqkasuka dövləti II əsrdə formalaşdı və XV əsrə qədər mövcudluğunu qorudu. XV əsrdə Malakkada İslam dini yayıldı və bütün yarımadanı əhatə etdi. Portuqaliyalılar 1511-ci ildə Malay yarımadasını ələ keçirdilər. Ancaq Hollandiyalılar ilə Portuqaliyalılar arasında Malayziya uğrunda davamlı bir mübarizə başladı. 1641-ci ildədə Portuqaliyalılar Malakkadan geri çəkildi. Hollandiyalılar burada 1795-ci ilə qədər hakim qüvvə oldular. Penanqda 1786-cı ildə və Sinqapurda 1824-cü ildə yerləşməyə başlayan İngilislər getdikcə ticari və siyasi fəaliyyətlərini artırdılar. Bu vaxt müxtəlif Malayziya ərazilərini işğal etməyə cəhd edən Taylanda qarşı mübarizə başlandı. Malayziyanı Hollandlar 1826-cı ildə təkrar işğal etdilər.
Biomüxtəliflik
Malayziya 12 iyun 1993-cü ildə, Rio de Janeyro şəhərində Bioloji Müxtəlifliyin qorunmasına dair sənədi imzalamışdır. Ölkə böyük biomüxtəlifliyə sahibdir. Dünyada olan bütün heyvan növlərinin 20%-i Malayziyada yerləşir. Ölkə ərazisində təqribən 210 məməli heyvan növünə rast gəlinir. Malayziyanın yarımada hissəsində 620-dən çox quş növü aşkar edilmişdir. 150 ilan növü, 80 kərtənkələ növü də daxil olmaqla, ölkə ərazisində 250 növ sürünən qeydə alınıb. Malayziya həmçinin 150 qurbağa növü və minlərlə növ həşərata da ev sahibliyi edir. Malayziyanın iqtisadi zonası (su sahəsi ilə birlikdə) isə onun quru ərazisindən 1.5 dəfə böyükdür. Malayziya sularında 1200 balıq və 600 mərcan növü var. Qədim biomüxtəlifliyi olan Malayziya mağaraları isə ekoturizm həvəskarlarını həmişə özünə cəlb edir.
Dini
Malayziyada islamınsünni məzhəbi rəsmi din elan olunub. Müsəlmanlar əsasən malaylar və İndoneziyadan gələnlər, ərəblər, əfqanlar, çin-malay metislər, çinlilərin bir qrupudur. İslam dininə etiqad edənlər əhalinin 61,3%-ni təşkil edir. Digər dinlərdən əhalinin 19,8%-i buddizmə, 9,2%-i xristianlığa, 6,3%-i induizmə etiqad edir. Malayziyada yaşayan çinlilər buddizmin maxayana formasını, konfusiçilik və daosizmi qəbul edirlər. Xristianlar əsasən, Cənubi Asiyadan gələnlər, çinlilər və avropalılardır. Xristianlar həm katoliklər (335 min nəfər, Malayziya və Bruneydə), həm də protestantlarla (225 min nəfər) təmsil olunublar. Protestantlar arasında metodistlər (85 min nəfər) daha çoxdur. Bununla yanaşı anqlikanlar (40 min nəfərdən çox), lüteranlar (35 min nəfər), presviterianlar (20 min nəfər), baptistlər (8 min nəfər), yeddinci gün adventistləri (7 min nəfər) və digər xristian təriqətləri vardır. İnduizmə etiqad edənlərin 70%-i Cənubi Asiyadan gələnlərdir. Malayziyada siqxlər də yaşayırlar. Bunlar Cənubi Asiyadan gələnlərin 2%-ni təşkil edir. Şərqi Malayziyada yaşayan dyakların böyük əksəriyyəti və Qərbi Malayziyanın azsaylı xalqları ənənəvi kultlarını qouyub saxlayırlar.
Mədəniyyəti
Malayziya zəngin mədəniyyətə malik ölkədir. Malayziya mədəniyyəti qarışıqdır, yəni müxtəlif xalqlara məxsus xüsusiyyətləri burada tapmaq olar.
Mətbəxi
Malayların maraqlı və xeyirli mətbəxi var. Səhər yeməyi "nasi lemak" adlanır. Malaylar düyüdən, balıqdan, ətdən və s-dən geniş istifadə edirlər. Vəhşi heyvanların və quşların ətini, həşəratları və s. yemək qadağan edilib.
Geyimləri
Malayların qadın geyimi baju kurunq adlanır. O, dizə qədər uzanan paltar-köynəkdir. Onu uzun ətəyin üstündən geyinirlər. Bəzən daha qısa köynək-baju kebaya da geyinirlər. Malaylar müsəlman olduqları üçün qadınlar başlarını yaylıqla örtürlər. Kişi geyimi isə baju melayu adlanır. Malaylar çox əlvan geyinməyi sevmirlər.
Dil
Dinlər, adlar, yeməklər və s müxtəlif olduğu kimi, Malayziyada dillər də müxtəlifdir. Ancaq yenə də aparıcı dil malay dilidir. Malayziyada ingilis, tamil, hind, çin və s dillərində danışılır.
Milli tərkib
Malayziya çoxmillətli ölkədir. Burada malaylar, indoneziyalılar, hindlilər, tamillər, yaponlar, çinlilər yaşayırlar. Malayziyalılar monqoloid irqinə mənsubdurlar. Dəriləri qarayanız,gözləri qıyıq olur.
Maraqlı faktlar
Malaylar mehriban xalqdırlar.
Malayziyada təmizliyə ciddi riayət və nəzarət edilir. Yerə zibil atanlar 500 ringit cərimələyirlər. Həm də ölkədə ekologiya çirklənmiş vəziyyətdədir.
Malayların öz milli adları yoxdur, müxtəlif xalqların adlarını qoyurlar.
İstinadlar
. Malaysian Government. 22 October 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 September 2013.
2007-ci ildən etibarən Malayziya federal hökumətinin iqamətgahı Putracaya şəhəridir.
Həmçinin bax
Malayziya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 04, 2021
malayziya, malay, malaysia, cənub, şərqi, asiyada, dövlət, 1957, ildə, böyük, britaniyadan, müstəqillik, qazanmış, 1963, ildə, federasiyanın, ştatı, sinqapur, saravak, sabahla, keçmiş, şimali, borneo, birləşmişdir, lakin, 1965, ildə, sinqapur, federasiyadan, a. Malayziya malay Malaysia Cenub Serqi Asiyada dovlet 1957 ci ilde Boyuk Britaniyadan musteqillik qazanmis 1963 cu ilde Malayziya Federasiyanin 11 stati Sinqapur Saravak ve Sabahla kecmis Simali Borneo birlesmisdir Lakin 1965 ci ilde Sinqapur federasiyadan ayrilmisdir Simalda Tayland ve Sinqapur cenubda Indoneziya ile qonsudur Bundan elave qerbden Andaman denizi serqden Cenubi Cin Denizine cixisi var Olke cografi baximdan Qerbi Malayziya ve Serqi Malayziya olmaqla 2 bolgeye bu bolgeler ise 10 stata ayrilir Paytaxti Kuala Lumpur seheridir Lakin federal hokumet Putracaya seherinde yerlesir 30 milyon nefer ehalisi olan Malayziya dunyada ehalisinin sayina gore 44 cu yerdedir Avrasiya materikinin cenub noqtesi olan Tanjunq Piai de Malayziyadadir Malayziya马来西亚மல ச ய MalayziyaBayragi GerbiSuari Bersekutu Bertambah Mutu 1 Birlik gucdur Himni Negaraku Menim olkem source source track track track track track track track track PaytaxtiKuala Lumpur 2 En boyuk seheriKuala Lumpur Cohor Baru Subanq CayaResmi dilleriMalayEtnik qruplariMalay cinli tamil indoneziyali ve s Idareetme formasiFederativ seckili konstitusiyali monarxiya Yanq di Pertuan Aqonq Ali basci Abdullah sah Bas nazirMuhyiddin YassinQurulmasiTarixi Boyuk Britaniyadan musteqillik31 avqust 1957 Federasiyanin qurulmasi16 sentyabr 1963 Yaranmasi1957Erazisi Umumi329845 66 ci Su 0 3Ehalisi 2009 texmini28 276 000 43 cu 2000 siyahiya alma24 821 286 Sixliq86 km2 222 7 kv mil 114 cu UDM AQP 2008 texmini Umumi 384 119 milyon Adam basina 14 071UDM nominal 2008 texmini Umumi 222 219 milyon Adam basina 8 140III 2008 0 823cox yuksek 63 cuValyutasiRinqqit MYR Saat qursagiStandart Malayziya vaxtiYolun hereket istiqametisolTelefon kodu60ISO 3166 koduMYInternet domeni myMalayziya Malayziya Akti 1963 resmi sened Malayziya ile bagli Sazis resmi sened Musteqillik elde etdikden sonra Malayziya Asiyada en yaxsi inkisaf eden iqtisadiyyata malik olkelerden biri hesab olunur Her il ortalama UDM artimi 6 5 dir Bugun Malayziya bazar iqtisadiyyatina malik yeni senayelesmis olkeler qrupuna daxildir UDM gostericisine gore Malayziya dunya olkeleri arasinda 29 cu yerdedir Mundericat 1 Tarixi 2 Biomuxteliflik 3 Dini 4 Medeniyyeti 4 1 Metbexi 4 2 Geyimleri 5 Dil 6 Milli terkib 7 Maraqli faktlar 8 Istinadlar 9 Hemcinin baxTarixi RedakteMuasir insanlarin indiki Malayziya erazisinde texminen 40 000 il evvel meskunlasdiqlari texmin edilir Burada ilk meskunlasan insanlarin neqritos etnik qrupuna aid olduqlari ehtimal edilir I esrde Cin ve Hindistandan olan ticaretciler ve meskunlar Malayziyaya kocmeye basladilar II ve III esrde onlar burada bir nece seher ve limanin esasi qoydular Onlarin burada meskunlasmasi Malayziya xalqinin Cin ve Hindistan medeniyyetinin tesiri altina dusmesi ile neticelendi Hinduizm ve Buddizm dinleri yerli xalq arasinda yayilmaga basladi Sanskrit dili ve yazisi IV ve V esrlerde burada peyda oldu Malay yarimadasinin simalindaki erazilerde Lanqkasuka dovleti II esrde formalasdi ve XV esre qeder movcudlugunu qorudu XV esrde Malakkada Islam dini yayildi ve butun yarimadani ehate etdi Portuqaliyalilar 1511 ci ilde Malay yarimadasini ele kecirdiler Ancaq Hollandiyalilar ile Portuqaliyalilar arasinda Malayziya ugrunda davamli bir mubarize basladi 1641 ci ildede Portuqaliyalilar Malakkadan geri cekildi Hollandiyalilar burada 1795 ci ile qeder hakim quvve oldular Penanqda 1786 ci ilde ve Sinqapurda 1824 cu ilde yerlesmeye baslayan Ingilisler getdikce ticari ve siyasi fealiyyetlerini artirdilar Bu vaxt muxtelif Malayziya erazilerini isgal etmeye cehd eden Taylanda qarsi mubarize baslandi Malayziyani Hollandlar 1826 ci ilde tekrar isgal etdiler Biomuxteliflik RedakteMalayziya 12 iyun 1993 cu ilde Rio de Janeyro seherinde Bioloji Muxtelifliyin qorunmasina dair senedi imzalamisdir Olke boyuk biomuxtelifliye sahibdir Dunyada olan butun heyvan novlerinin 20 i Malayziyada yerlesir Olke erazisinde teqriben 210 memeli heyvan novune rast gelinir Malayziyanin yarimada hissesinde 620 den cox qus novu askar edilmisdir 150 ilan novu 80 kertenkele novu de daxil olmaqla olke erazisinde 250 nov surunen qeyde alinib Malayziya hemcinin 150 qurbaga novu ve minlerle nov heserata da ev sahibliyi edir Malayziyanin iqtisadi zonasi su sahesi ile birlikde ise onun quru erazisinden 1 5 defe boyukdur Malayziya sularinda 1200 baliq ve 600 mercan novu var Qedim biomuxtelifliyi olan Malayziya magaralari ise ekoturizm heveskarlarini hemise ozune celb edir Dini RedakteMalayziyada islamin sunni mezhebi resmi din elan olunub Muselmanlar esasen malaylar ve Indoneziyadan gelenler erebler efqanlar cin malay metisler cinlilerin bir qrupudur Islam dinine etiqad edenler ehalinin 61 3 ni teskil edir Diger dinlerden ehalinin 19 8 i buddizme 9 2 i xristianliga 6 3 i induizme etiqad edir Malayziyada yasayan cinliler buddizmin maxayana formasini konfusicilik ve daosizmi qebul edirler Xristianlar esasen Cenubi Asiyadan gelenler cinliler ve avropalilardir Xristianlar hem katolikler 335 min nefer Malayziya ve Bruneyde hem de protestantlarla 225 min nefer temsil olunublar Protestantlar arasinda metodistler 85 min nefer daha coxdur Bununla yanasi anqlikanlar 40 min neferden cox luteranlar 35 min nefer presviterianlar 20 min nefer baptistler 8 min nefer yeddinci gun adventistleri 7 min nefer ve diger xristian teriqetleri vardir Induizme etiqad edenlerin 70 i Cenubi Asiyadan gelenlerdir Malayziyada siqxler de yasayirlar Bunlar Cenubi Asiyadan gelenlerin 2 ni teskil edir Serqi Malayziyada yasayan dyaklarin boyuk ekseriyyeti ve Qerbi Malayziyanin azsayli xalqlari enenevi kultlarini qouyub saxlayirlar Medeniyyeti RedakteMalayziya zengin medeniyyete malik olkedir Malayziya medeniyyeti qarisiqdir yeni muxtelif xalqlara mexsus xususiyyetleri burada tapmaq olar Metbexi Redakte Malaylarin maraqli ve xeyirli metbexi var Seher yemeyi nasi lemak adlanir Malaylar duyuden baliqdan etden ve s den genis istifade edirler Vehsi heyvanlarin ve quslarin etini heseratlari ve s yemek qadagan edilib Geyimleri Redakte Malaylarin qadin geyimi baju kurunq adlanir O dize qeder uzanan paltar koynekdir Onu uzun eteyin ustunden geyinirler Bezen daha qisa koynek baju kebaya da geyinirler Malaylar muselman olduqlari ucun qadinlar baslarini yayliqla orturler Kisi geyimi ise baju melayu adlanir Malaylar cox elvan geyinmeyi sevmirler Dil RedakteDinler adlar yemekler ve s muxtelif oldugu kimi Malayziyada diller de muxtelifdir Ancaq yene de aparici dil malay dilidir Malayziyada ingilis tamil hind cin ve s dillerinde danisilir Milli terkib RedakteMalayziya coxmilletli olkedir Burada malaylar indoneziyalilar hindliler tamiller yaponlar cinliler yasayirlar Malayziyalilar monqoloid irqine mensubdurlar Derileri qarayaniz gozleri qiyiq olur Maraqli faktlar RedakteMalaylar mehriban xalqdirlar Malayziyada temizliye ciddi riayet ve nezaret edilir Yere zibil atanlar 500 ringit cerimeleyirler Hem de olkede ekologiya cirklenmis veziyyetdedir Malaylarin oz milli adlari yoxdur muxtelif xalqlarin adlarini qoyurlar Istinadlar Redakte Malaysian Flag and Coat of Arms Malaysian Government 22 October 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 September 2013 2007 ci ilden etibaren Malayziya federal hokumetinin iqametgahi Putracaya seheridir Hemcinin bax Redakte Malayziya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Malayziya amp oldid 5939703, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}