fbpx
Wikipedia

Cənubi Koreya

Cənubi Koreya, rəsmi olaraq Koreya Respublikası (ROK), Şərqi Asiyada, Koreya yarımadasının cənub hissəsini təşkil edən və Şimali Koreya ilə quru sərhədini paylaşan bir ölkədir. 51 milyonluq ölkə əhalisinin təxminən yarısı olan 25 milyon insan Seul Paytaxt Bölgəsində yaşayır.

Koreya Respublikası

대한민국
大韓民國
Cənubi Koreya
Gerbi
Himni: 애국가
PaytaxtıSeul
Ən böyük şəhəriBusan, Dəjeon, İnçeon,
Ulsan, Dəgu, Quanqju
Rəsmi dilləriKoreya dili
İdarəetmə formasıPrezident Respublikası
• Prezident
Mun Çje İn
• Baş nazir
Hvan Köan
Qurulması
Tarixi 
• Müstəqillik
15 avqust 1945
• Yaranması
15 avqust 1948
Ərazisi
• Ümumi
100210
• Su (%)
0,3%
Əhalisi
• 2016 təxmini
50,801,405 (27)
• 2010 siyahıya alma
48 580 293
• Sıxlıq
507/km2 (1,313.1/kv. mil) (23)
ÜDM (AQP)2016 təxmini
• Ümumi
1,929 trilyon (13)
• Adam başına
37,948 (28)
ÜDM (nominal)2016 təxmini
• Ümumi
1.404 trilyon (11)
• Adam başına
29,730 (2017) (27)
İİİ (2015)0.901
çox yüksək · 18
ValyutasıCənubi Koreya vonu (KRW)
Yolun hərəkət istiqamətisağ
Telefon kodu82
ISO 3166 koduKR
İnternet domeni.kr
Cənubi Koreya
Cənubi Koreyanın İnzibati bölgüsü

Koreya yarımadasında Aşağı Paleolitik dövrdən bəri yaşayırlar. İlk krallığı eramızdan əvvəl 7-ci əsrin əvvəllərində Çin qeydlərində qeyd edilmişdir. 7-ci əsrin sonlarında Koreyanın Üç Krallığının Şila və Balhe-yə birləşdirilməsindən sonra, Koreya Qoryo sülaləsi (918-1392) və Çoson sülaləsi (1392-1897) tərəfindən idarə edildi. Növbəti Koreya İmperiyası 1910-cu ildə Yaponiya İmperiyasına birləşdirildi. Koreyadakı Yapon hakimiyyəti, keçmişin İkinci Dünya müharibəsində təslim olmasının ardından sona çatdı və bundan sonra Koreya iki bölgəyə ayrıldı; Sovet İttifaqı tərəfindən işğal edilmiş şimal zonası və ABŞ tərəfindən işğal edilmiş cənub zonası. Yenidən birləşmə danışıqları uğursuz olduqdan sonra, ikincisi 1948-ci ilin avqustunda Koreya Respublikası oldu, birincisi Şimali Koreya oldu.

1950-ci ildə Şimali Koreyanın işğalı ilə Koreya Müharibəsi başladı və bu da ABŞ-ın rəhbərliyindəki BMT-nin Cənuba dəstək üçün geniş müdaxiləsini gördü, Şimal isə Çindən və Sovet İttifaqından dəstək aldı. 1953-cü ildə müharibə bitdikdən sonra, ölkənin iqtisadiyyatı yüksəlməyə başladı və 1980-1990-cı illər arasında dünyada adambaşına düşən orta ÜDM-də ən sürətli artım qeydə alındı. İyun Mübarizəsi 1987-ci ildə avtoritar hakimiyyətin sona çatmasına səbəb oldu və bu ölkə indi mətbuat azadlığı ən yüksək səviyyədə olan və Asiyanın ən inkişaf etmiş demokratik dövlətlərindən biri sayılır. Bununla birlikdə, korrupsiya və siyasi qalmaqallar ciddi problem olaraq qalır; yaşayan dörd Cənubi Koreya prezidentinin hamısı səlahiyyətlərindən sui-istifadə etməkdən rüşvət və mənimsəməyə qədər müxtəlif cinayətlərə görə həbs cəzasına məhkum edilmişdir; iki nəfər hələ də cəzalarını çəkirlər.

1948-ci ildə qəbul olunmuş konstitusiyaya sonrakı illərdə bəzi dəyişikliklər edilib. 1980-ci illərə kimi bir neçə hərbi diktatura hakimiyyətini sinaqdan keçirmiş Koreya Respublikası hazırda müvəffəqiyyətlə liberal demokratiyanı inkişaf etdirməkdədir, 188-dən çox ölkə ilə diplomatik əlaqə saxlayır.

Cənubi Koreya inkişaf etmiş bir ölkədir və AsiyaOkeaniya bölgəsindəki İnsan İnkişafı İndeksində yeddinci ən yüksək ölkə olaraq sıralanır. İqtisadiyyatı nominal ÜDM-ə görə dünyanın on ən böyük ölkəsidir. Vətəndaşları dünyanın ən sürətli İnternet bağlantısı sürətlərindən və ən sıx sürətli dəmir yolu şəbəkəsindən istifadə edirlər. Ölkə dünyanın ən böyük beşinci ixracatçısı və ən böyük səkkizinci idxalçısıdır. Cənubi Koreya 2017-ci ildə dünyanın 7-ci ən böyük karbon emissiyası və adambaşına 5-ci böyük emitent idi. 21-ci əsrdən bəri, Cənubi Koreya dünyada nüfuzlu pop mədəniyyəti ilə, xüsusən də musiqi (K-pop), televiziya dramaları və kino dalğaları ilə məşhurdur, bu fenomen Koreya Dalğası adlandırılır. OECD İnkişafa Yardım Komitəsinin, G20Paris Klubunun üzvüdür.

Etimologiya

Koreya adı Qoryo adından qaynaqlanır. Qoryo adının özü ilk dəfə 5-ci əsrdə Şərqi Asiyanın böyük bir gücü sayılan qədim Qoquryo krallığı tərəfindən 5-ci əsrdə adının qısaldılmış forması kimi istifadə edilmişdir. 10-cu əsrdə Qoryo krallığı Qoquryo'nun yerinə keçdi, və bununla da ziyarətçi Fars tacirləri tərəfindən "Koreya" kimi səsləndirilən adını miras aldı. Koreyanın müasir adı, João vaz Dourado'nun Conrai, daha sonra 16-cı əsrin sonu və 17-ci əsrin əvvəllərində 1630-cu il Teixeira Albernaz xəritələrində Koreya (Corea) olaraq yazdığı 1568-ci ilin ilk Portuqaliya xəritələrində yer alır.

Qoryo krallığı, qərblilər tərəfindən ilk dəfə hələ Afonso de Albuquerque'in əli ilə 1511-ci ildə Malakka'yı fəth edərkən, Portuqalların Gores olaraq bilinen dünyanın bu bölgəsi ilə ticarət edən xalqları izah edərkən tanındı. 19-cu əsrdə nəşr olunan Koreya və Koreya yazımlarının bir yerdə yaşamasına baxmayaraq, bəzi Koreyalılar, İmperator Yaponiyanın, Yapon işğalı dövründə, qəsdən Koreyaya dair yazılışı standartlaşdırdığını və Yaponiyanın ilk əlifba sırası ilə göründüyünü düşünür.

1392-ci ildə Qoryo'nun yerinə Çoson gəldikdən sonra, Çoson, bütün dünyada qəbul olunmasa da, bütün ərazinin rəsmi adı oldu. Yeni rəsmi adın kökü qədim Qoçoson krallığında (e.ə. 2333). 1897-ci ildə Çoson sülaləsi, ölkənin rəsmi adını Çoson'dan Dehan Cequk'a (Koreya İmperiyası) dəyişildi. Dehan (Böyük Han) adı cənubi Koreya Yarımadasındakı qədim konfederasiya deyil, Koreyanın Üç Krallığından bəhs edərək Samhan (Üç Han) adından qaynaqlanır. Bununla birlikdə, Çoson adı Koreyalılar tərəfindən ölkələrinə istinad etmək üçün hələ də geniş istifadə olunurdu, baxmayaraq ki bu artıq rəsmi adı deyildi. Yapon hökmranlığı altında, Han və Çoson iki ad bir yerdə yaşadılar. Müstəqillik uğrunda mübarizə aparan bir neçə qrup var idi, bunlardan ən başlıcası Koreya Respublikasının Müvəqqəti Hökuməti idi (대한민국 임시 정부 / 大韓民國 臨時 政府).

Yaponiyanın təslim olmasının ardından, 1945-ci ildə Koreya Respublikası yeni ölkənin hüquqi İngilis dili adı olaraq qəbul edildi. Lakin, Koreya adının birbaşa tərcüməsi deyil. Nəticədə, Koreyanın "Dehan Minquk" adı bəzən Cənubi Koreyalılar tərəfindən yalnız Cənubi Koreya dövləti deyil, ümumilikdə Koreya etnik mənsubiyyətinə (və ya "irqinə") istinad etmək üçün metonim kimi istifadə olunur.

Hökumət yalnız Koreya yarımadasının cənub hissəsini idarə etdiyindən, qeyri-rəsmi olaraq Cənubi Koreya qərb dünyasında getdikcə daha da yaygınlaşan bir termin meydana gəldi. Cənubi Koreyalılar hər iki Koreyaya toplu olaraq istinad etmək üçün Han (və ya Hanquk) istifadə edərkən, Şimali Koreyalılar və ÇinYaponiyada yaşayan etnik Koreyalılar bunun əvəzinə Çoson ifadəsini istifadə edirlər.

Tarixi

  Əsas məqalə: Koreya tarixi
 
476-cı ildə Koreya tarixinin xəritəsi, Goguryeo-nun ən böyük ərazi genişlənmə anı.

Qədim Koreya

 
UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil olan Şila dövründən Sokquram QrottoBalhe (bənövşəyi) və Şila (mavi), təxminən 830 i.e.

Koreya yarımadasında Aşağı Paleolitik dövrdən bəri yaşayırlar. Koreyanın tarixi, e.ə. 2333-cü ildə Koreyanın təməl mifologiyasına görə Danqın tərəfindən Çoson'un (ayrıca "Qoçoson" ya da Köhnə Çoson olaraq da bilinir, bunu 14-cü əsr sülaləsi ilə fərqləndirmək üçün) qurulması ilə başlayır. Qoçoson, VII əsrin əvvəllərində Çin qeydlərində qeyd edildi. Qoçoson, şimali Koreya yarımadasını və Mancuriyanın bir hissəsini idarə edənə qədər genişləndi. Qiça Çoson, e.ə. 12-ci əsrdə qurulduğu iddia edilir, lakin mövcudluğu və rolu müasir dövrdə mübahisəlidir. Eramızdan əvvəl 108-ci ildə Han sülaləsi Wiman Çoson'u məğlub etdi və şimali Koreya yarımadasında dörd komandanlıq qurdu. Komandanlıqlardan üçü bir neçə on il ərzində qərbə doğru yıxıldı və ya geri çəkildi. Lelanq komandanlığı məhv edildikdən və bu dövrdə yenidən qurulduqdan sonra yer tədricən Liaodonqa doğru hərəkət etdi. Beləliklə, qüvvəsi azaldı və 313-cü ildə Qoquryo tərəfindən fəth edilənədək yalnız ticarət mərkəzi rolunu oynadı.

Koreyanın Üç Krallığı

Koreyanın Proto-Üç Krallığı olaraq bilinən dövrdə, Buyo, Okço, Donqye və Samhan əyalətləri bütün Koreya yarımadasını və cənub Mançuriyanı işğal etdilər. Onlardan, Qoquryo, BekçeŞila, Koreyanın Üç Krallığı olaraq yarımadaya nəzarət etmək üçün ortaya çıxdı. Onların arasında ən böyüyü və ən güclü olan Qoquryo, yüksək dərəcədə militarist bir dövlət idi və 700 illik tarixi boyunca müxtəlif Çin sülalələri ilə rəqabət etdi. Qoquryo, Böyük Kvanqeto və oğlu Canqsunun rəhbərliyi altında, həm dövründə BekçeŞila'yı ram edərək, Koreyanın Üç Krallığının qısa birləşdirilməsinə nail olmuş və Koreya Yarımadasında ən hakim gücə çevrilmişdi. Koreya yarımadasına nəzarət uğrunda mübarizə aparmaqla yanaşı, Qoquryo, müxtəlif Çin sülalələri ilə bir çox hərbi qarşıdurmalara sahib idi, ən başlıcası Qoquryo-Sui müharibəsi, Qoquryo'nun milyondan çox adam olduğunu söylədiyi böyük bir qüvvəni məğlub etdi. Bekçe böyük bir dəniz gücü idi; onu Şərqi Asiyanın Finikiyasına çevirən dənizçilik bacarığı Buddizmin Şərqi Asiya və qitə mədəniyyətinin Yaponiyaya yayılmasında böyük rol oynadı. Bekçe bir zamanlar Koreya yarımadasında, xüsusilə Qınqqoço dövründə böyük bir hərbi güc idi, lakin Böyük Quanqqetto tərəfindən tənqidi bir şəkildə məğlub oldu və rədd edildi. Şila, üçünün ən kiçiki və ən zəifi idi, lakin daha güclü Koreya krallıqlarıyla və nəticədə Tanq Çin ilə böyük üstünlük əldə etmək üçün fürsətçi müqavilələr və ittifaqlar qurmaq üçün hiyləgər diplomatik vasitələrdən istifadə etdi.

İmcin müharibəsi

  Əsas məqalə: İmcin müharibəsi

Coğrafiya, iqlim və mühit

Coğrafiya

Cənubi Koreya, Asiya materikindən təxminən 1100 km (680 mil) uzanan Koreya yarımadasının cənub hissəsini tutur. Bu dağlıq yarımadanın qərbində Sarı Dəniz, şərqində Yapon Dənizidir. Cənub ucu Koreya BoğazıŞərqi Çin dənizindədir.

Bütün adaları da daxil olmaqla, ölkə 33 ° - 39 ° N enlem, 124 ° - 130 ° E enlem arasında yer alır. Ümumi sahəsi 100.032 kvadrat kilometrdir (38.622.57 kv mil).

 
Cənubi Koreyanın topoqrafiyası

Cənubi Koreya dörd ümumi bölgəyə bölünə bilər: yüksək dağ silsilələri və ensiz sahil düzənliklərinin şərq bölgəsi; geniş sahil düzənliklərinin, çay hövzələrinin və yuvarlaq təpələrin qərb bölgəsi; dağların və vadilərin cənub-qərb bölgəsi; və Nakdong çayının geniş hövzəsinin hakim olduğu bir cənub-şərq bölgəsi. Cənubi Koreya üç quru ekoloji bölgəyə ev sahibliyi edir: Mərkəzi Koreya yarpaqlı meşələr, Mançur qarışıq meşələr və Cənubi Koreya həmişəyaşıl meşələr.

Cənubi Koreyanın ərazisi əsasən dağlıqdır, əksəriyyəti becərilmir. Əsasən qərbdə və cənub-şərqdə yerləşən ovalıqlar, ümumi ərazinin yalnız 30%-nı təşkil edir.

Əsasən kiçik və yaşayış olmayan təxminən üç min ada Cənubi Koreyanın qərb və cənub sahillərində uzanır. Çeju-do Cənubi Koreyanın cənub sahillərindən təxminən 100 kilometr (62 mil) məsafədədir. 1845 kvadrat kilometr (712 kvadrat mil) sahəsi olan ölkənin ən böyük adasıdır. Çeju eyni zamanda Cənubi Koreyanın ən yüksək nöqtəsidir: sönmüş bir vulkan olan Hallasan dəniz səviyyəsindən 1950 metrə (6400 fut) çatır. Cənubi Koreyanın ən şərq adalarına Ulleungdo və Liancourt Qayaları (Dokdo / Takeshima), Marado və Socotra Rock isə Cənubi Koreyanın ən cənub adalarıdır.

Cənubi Koreyada 20 milli park və Bosonq Çay Tarlaları, Sunçon Körfəz Ekoloji Parkı və Cirisan'ın ilk milli parkı kimi məşhur təbiət yerləri var.

İqlim

Seulun iqlim diaqramı
YFMAMİnİlASOND
 
 
22
 
1.6
−6.1
 
 
24
 
4.1
−4.1
 
 
46
 
10.2
1.1
 
 
77
 
17.6
7.3
 
 
102
 
22.8
12.6
 
 
133
 
26.9
17.8
 
 
328
 
28.8
21.8
 
 
348
 
29.5
22.1
 
 
138
 
25.6
16.7
 
 
49
 
19.7
9.8
 
 
53
 
11.5
2.9
 
 
25
 
4.2
−3.4
Temperatur °C-iləYağıntının miqdarı mm-ilə
Mənbə:

Cənubi Koreya rütubətli bir kontinental iqlimə və rütubətli subtropik iqlimə meyllidir və Şərq Asiya mussonundan təsirlənir və iyunun sonundan iyulun sonuna qədər başlayan canqma (장마) adlanan qısa yağışlı mövsümdə yayda yağıntı daha çox olur. Ölkənin daxili bölgəsində minimum temperaturun -20°C (-4°F) -dən aşağı düşməsi ilə qışlar son dərəcə soyuq ola bilər: Seulda yanvar ayının ortalama temperatur aralığı −7 - 1 ° C (19 - 34 ° F) və avqust ayının ortalama temperatur aralığı 22 ilə 30°C (72 ilə 86°F) arasındadır. Qış temperaturu cənub sahili boyunca daha yüksəkdir və dağlıq ərazidə xeyli aşağıdır. Ölkənin əksər yerlərində 30 ° C (86 ° F) -dən çox olan isti yay isti və nəmli ola bilər. Cənubi Koreyanın dörd fərqli mövsümü var; yaz, yay, payızqış. Yaz ümumiyyətlə martın sonundan mayın əvvəlinə, yay mayın ortalarından sentyabrın əvvəllərinə, payız sentyabrın ortalarından noyabrın əvvəllərinə, qış isə noyabrın ortalarından martın ortalarına qədər davam edir.

Yağışlar iyun-sentyabr aylarının yaz aylarında sıxlaşır. Cənub sahili güclü küləklər, leysan yağışlar və bir müddət daşqınlar gətirən yay sonlarında baş verən tayfunlara məruz qalır. Orta illik yağış Seulda 1370 millimetrdən (54 in) Busana 1470 millimetrə (58 in) qədər dəyişir.

Mühit

 
Çeju Adası UNESCO-nun Dünya Mirası Siyahısındadır və Təbiətin 7 Yeni Möcüzələrindən biridir.

Cənubi Koreyanın böyüməsinin ilk 20 ili ərzində ətraf mühitin qorunması üçün az səy göstərildi. Yoxlanılmamış sənayeləşmə və şəhərsalma, meşələrin qırılması və Songdo Tidal Flat kimi sulak ərazilərin davamlı məhv olması ilə nəticələndi. Bununla birlikdə, bu problemləri tarazlaşdırmaq üçün son dövrlərdə enerji səmərəliliyi və yaşıl texnologiyanı artırmağı hədəfləyən hökumət tərəfindən 84 milyard dollar dəyərində beş illik yaşıl böyümə layihəsi də daxil idi.

Yaşıl əsaslı iqtisadi strategiya, Cənubi Koreyanın iqtisadiyyatının milli ÜDM-in yüzdə iki hissəsindən istifadə edərək hərtərəfli bir yeniləməsidir. Yaşıllaşdırma təşəbbüsü ümummilli velosiped şəbəkəsi, günəş və külək enerjisi, yağdan asılı olan nəqliyyat vasitələrinin azaldılması, yay vaxtına dəstək və elektronika və işıqlandırma sahələrində LED kimi ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyalardan geniş istifadə kimi səyləri əhatə edir. Onsuz da dünyanın ən simli ölkəsi, enerji istifadəsini azaltmaq üçün genişzolaqlı qurğulardan 10 qat daha sürətli olacaq ümummilli yeni nəsil şəbəkəsi qurmağı planlaşdırır.

 
Cheonggyecheon çayı Seulun mərkəzində müasir bir ictimai istirahət yeridir.

Seulun yaxın vaxtlarda kran suyunu içmək təhlükəsiz oldu, şəhər rəsmiləri xalqı inandırmaq üçün "Arisu" damğasını vurdular. Ağaçlandırma layihələri ilə də səylər göstərildi. Milyard dollarlıq bir başqa layihə Seulun mərkəzindən keçən bir avtomobil yolu ilə döşənmiş bir axın olan Cheonggyecheon-un bərpası idi. Əsas problemlərdən biri hava keyfiyyətidir, turşu yağışı, kükürd oksidləri və illik sarı toz fırtınaları xüsusi problemlərdir. Bu çətinliklərin çoxunun Cənubi Koreyanın böyük bir hava çirkləndiricisi olan Çinə yaxınlığının bir nəticəsi olduğu qəbul edilir. Cənubi Koreyanın 2019 Meşə Mənzərəsi Bütövlük İndeksi ortalama 6.02 / 10 balına sahib olduğu 172 ölkə arasında qlobal olaraq 87-ci sırada yer aldı.

Cənubi Koreya, 2017-ci ildə dünyanın 7-ci ən böyük karbon emissiyası və adambaşına 5-ci ən böyük emitent idi. Prezident Mun Çje İn, 2050-ci ildə iqlim dəyişikliyinə qatqı təmin edən istixana qazı tullantılarını azaltmağı vəd etdi.


Hökümət

 
Cənubi Koreyada güclərin bölünməsi və seçki sistemi
 
Koreya Respublikasının 19-cu Prezidenti Mun Çje-İn-in rəsmi portreti

Cənubi Koreya hökumətinin quruluşu Koreya Respublikasının Konstitusiyası ilə müəyyən edilir. Bir çox demokratik dövlət kimi, Cənubi Koreyada da üç qola bölünmüş bir hökumət var: icra, məhkəməqanunverici. İcraqanunverici orqanlar əsasən milli səviyyədə fəaliyyət göstərir, baxmayaraq ki, icra hakimiyyətindəki müxtəlif nazirliklər yerli funksiyaları da yerinə yetirirlər. Yerli hökumətlər yarı muxtariyyətə malikdir və özlərinin icra və qanunverici orqanlarından ibarətdir. Məhkəmə şöbəsi həm milli, həm də yerli səviyyədə fəaliyyət göstərir. Cənubi Koreya konstitusional demokratiyadır.

1948-ci ildə müstəqillik elan edildikdən sonra konstitusiya bir neçə dəfə dəyişdirildi. Bununla birlikdə, bir çox geniş xüsusiyyətlərə sahibdir və qısa müddətli İkinci Koreya Respublikası istisna olmaqla, ölkədə həmişə müstəqil bir icra başçısı olan bir prezidentlik sistemi olmuşdur. Mövcud konstitusiyasına görə, dövlət bəzən Cənubi Koreyanın Altıncı Respublikası adlanır. İlk birbaşa seçki də 1948-ci ildə keçirildi.

 
Cənubi Koreyanın Milli Məclisi

Cənubi Koreya 1960-cı illərdən 1980-ci illərə qədər bir sıra hərbi diktaturalar yaşamasına baxmayaraq, o vaxtdan bəri uğurlu bir liberal demokratiyaya çevrildi. Bu gün CIA World Factbook, Cənubi Koreya demokratiyasını "tam işləyən müasir demokratiya" olaraq xarakterizə edir. Cənubi Koreya Korrupsiyanı Algılama İndeksində 45-ci yerdədir (Asiya-Sakit okean regionunda 9-cu), 100 baldan 57 bal toplayaraq.

Demoqrafiya

 
Cənubi Koreyanın əhali piramidası 2016-cı ilə əsasən

2016-cı ilin aprelində Cənubi Koreyanın əhalisinin, Milli Statistika İdarəsi tərəfindən təqribən 50,8 milyon olduğu təxmin edilirdi. Ölkə, 2015-ci ildə hər kvadrat kilometrə görə 505, qlobal ortalamadan 10 qat çox olan əhali sıxlığı ilə diqqət çəkir. Mikro əyalətlər və şəhər əyalətləri xaricində Cənubi Koreya dünyanın ən sıx əhalisi olan üçüncü ölkəsidir. Təcrübədə Cənubi Koreyanın çox hissəsində əhali sıxlığı milli əhalidən daha yüksəkdir, çünki ölkənin ərazilərinin əksəriyyəti əkinçilik kimi digər məqsədlər üçün istifadə edildiyi üçün yaşayış üçün əlverişsizdir. Cənubi Koreyalıların çoxu şəhərlərdə yaşayırlar, çünki 1970, 1980 və 1990-cı illərdə ölkənin sürətli iqtisadi genişlənməsi zamanı kənd yerlərindən sürətli köçdülər. Seulun paytaxtı həm də ölkənin ən böyük şəhəri və baş sənaye mərkəzidir. 2005 sayımına görə Seulun 10 milyon əhalisi var idi. Seul Milli Paytaxt Bölgəsi, 24.5 milyon əhaliyə (Cənubi Koreyanın bütün əhalisinin yarısına yaxını) malikdir və dünyanın ikinci ən böyük metropoliten bölgəsinə çevrilir. Digər böyük şəhərlər arasında Busan (3,5 milyon), İnçon (3,0 milyon), Tequ (2,5 milyon), Deçon (1,4 milyon), Quanqcu (1,4 milyon) və Ulsan (1,1 milyon) var.

 
Koreyalılar ənənəvi geyimdə

Əhali beynəlxalq miqrasiya ilə də formalaşmışdır. II Dünya müharibəsindən və Koreya yarımadasının bölünməsindən sonra Şimali Koreyadan təxminən dörd milyon insan sərhədi keçərək Cənubi Koreyaya keçdi. Net giriş bu tendensiya, xüsusilə ABŞKanada üzərindən Şimali Amerikaya mühacirət səbəbiylə növbəti 40 ildə geri çevrildi. 1955-ci ildə Cənubi Koreyanın ümumi əhalisi 21,5 milyon idi və 2010-cu ilə qədər iki dəfədən çox artaraq 50 milyona çatdı.

Cənubi Koreya, ümumi əhalinin təqribən 96%-nı etnik Koreyalılar təmsil etməklə dünyanın ən etnik homojen cəmiyyətlərindən biri sayılır. Statistik göstəricilər etnik mənsubiyyəti qeyd etmədiyi və bir çox immiqrantın özləri etnik mənşəli Koreyalı olduqları və bəzi Cənubi Koreya vətəndaşlarının etnik mənşəli Koreyalı olmadığı üçün dəqiq rəqəmləri demək çətindir. Cənubi Koreya, immiqrasiyaya görə zamanla daha multi-etnik bir cəmiyyət halına gəlir.

Xarici millilərin nisbəti sürətlə böyüyür. 2016-cı ilə görə Cənubi Koreyada əhalinin 2.75%-ı, 1.413.758 xarici sakin var; Bununla birlikdə, onların bir çoxu xarici vətəndaşlığı olan etnik Koreyalılardır. Məsələn, Çindən (ÇXR) gələn miqrantlar xarici uyrukluların% 56.5'ini təşkil edir, lakin Koreyadakı Çin vətəndaşlarının təqribən 70%-ı Koreya köklü ÇXR vətəndaşları olan Çosonçok (조선족). Etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, Cənubi Koreyada xidmət edən 28.500 ABŞ əsgəri var, əksəriyyəti bir illik müşayiət olunmayan turda xidmət göstərir (baxmayaraq ki, təxminən 10% ailənin müşayiəti ilə daha uzun turlara xidmət edir). Bundan əlavə, İngilis dilində danışan ölkələrdən təxminən 43.000 İngilis dili müəllimi müvəqqəti olaraq Koreyada yaşayır. Hal-hazırda Cənubi Koreya, xaricdən doğulan əhalinin ən yüksək artım nisbətlərindən birinə sahibdir, 2010-cu ildən bəri hər il təxminən 30.000 xarici əsilli sakin Cənubi Koreya vətəndaşlığını alır.

Çox sayda etnik Koreyalı xaricdə, bəzən Koreatown olaraq da bilinən Koreya etnik məhəllələrində yaşayır. Ən böyük dörd diaspora əhalisi Çində (2,3 milyon), ABŞ -da (1,8 milyon), Yaponiyada (0,85 milyon) və Kanadadadır (0,25 milyon).

Təhsil

 
Seul Milli Universiteti Cənubi Koreyanın ən nüfuzlu universiteti hesab olunur.

Cənubi Koreyada mərkəzləşdirilmiş bir idarəetmə, uşaq bağçasından başlayaraq liseyin üçüncü və son ilinə qədər olan uşaqların təhsili ilə bağlı prosesə nəzarət edir. Dərs ili iki semestrə bölünür, birincisi martın əvvəlində başlayır və iyulun ortalarında bitir, ikincisi avqustun sonunda başlayır və fevralın ortalarında bitir. Cədvəllər vahid standartlaşdırılmamışdır və məktəbdən-məktəbə dəyişir. Əksər Cənubi Koreya orta məktəblərində və liseylərində qərb üslubunda hazırlanmış məktəbli formaları var. Oğlan forması ümumiyyətlə şalvar və ağ köynəkdən, qızlar isə ətək və ağ köynəkdən ibarətdir (bu yalnız orta məktəblərdə və liseylərdə keçərlidir). Ölkə, 2010-cu ilə qədər xarici tələbə sayını artırmaq üçün yeni bir təhsil proqramı qəbul etdi. Təhsil, Elm və Texnologiya Nazirliyinə görə, Cənubi Koreyadakı xarici tələbələrə verilən təqaüdlərin sayı (proqram çərçivəsində) o vaxta qədər iki qat artmış olardı. və xarici tələbələrin sayı 100.000-ə çatacaqdı.

Cənubi Koreya, İƏİT ortalaması 492 ilə müqayisədə orta hesabla 519 bal toplayaraq oxu savadlılığı, riyaziyyat və elmlər sahəsində ən yüksək nəticə göstərən İƏİT ölkələrindən biridir və dünyada 9-cu yeri tutur və dünyanın ən yüksək təhsilli işçi qüvvələrindən birinə sahibdir. Ölkə, təhsilə olan milli aludəçiliyinin "təhsil atəşi" adlandırıldığı təhsilə yüksək dərəcədə qızğın baxışı ilə məşhurdur. Təhsilə olan bu vəsvəsə, 2014-cü ildə İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (İƏİT) tərəfindən Cənubi Koreyanın tələbələrin riyaziyyat və elm puanları üzrə milli reytinqini qlobal təhsil reytinqinin üstündə tutaraq, Cənubi Koreyanın Sinqapurdan sonra dünyada ikinci yeri tutduğunu bildirdi. .

Dili

Ölkə əhalisinin istifadə etdiyi və rəsmi dövlət dili Koreya dilidir. Koreya dili dünyanın ən məntiqli dillərindən biri hesab olunmaqdadır.

Dini

2015-ci il hesablamasına görə, əhalinin 54.4 faizi özünü heç bir dinə mənsub hesab etmir. Qalan əhalinin böyük hissəsi konfutsiçilikbuddizmə inanır. Əhalinin 27.6%-i xristiandır. İslam dininə etiqad edənlərin sayı 130,000 nəfər hesablanıb ki, bunun da əksəriyyəti immiqrantlardır. Buddizmə inananlar 15.5% təşkil edir. Ümumilikdə, 2005 və 2015 hesablamalarını müqayisə etdikdə, xristianlığa etiqad edənlərin (29%-dən 27.6%-ə) və buddizmə inananların (22.8%-dən 15.5%-ə) sayında azalma müşahidə olunur. Bununla belə, heç bir dinə inanmayanların sayında (47.2%-dən 54.4%-ə) artım olmuşdur.

Səhiyyə

Cənubi Koreyada universal səhiyyə sistemi var. Dünyanın ən yaxşı ikinci səhiyyə sisteminə sahibdir.

Cənubi Koreyada intihar ciddi və geniş yayılmış bir problemdir və ölkə yüksək gəlirli bir dövlət üçün dünya xoşbəxtlik reportlarında zəif yer tutur. İntihar nisbəti G20 ölkələri arasında 2015-ci ildə ən yüksək göstərici idi (100.000 nəfərə 24.1 ölüm).

Cənubi Koreyalı xəstəxanalar, İƏİT-də adambaşına MRT aparatlarına görə 4-cü və adambaşına düşən KT tarayıcılarına görə 6-cı yerə çıxan inkişaf etmiş tibbi avadanlıq və vasitələrə sahibdir. İƏİT-nin 9.56 çarpayıda hər 1000 nəfərə düşən xəstəxana çarpayılarının sayına görə ikinci yeri tuturdu.

Həyat gözləntisi sürətlə artmaqdadır və Cənubi Koreya, ÜST tərəfindən 2015-ci ildə 82.3 yaş ömrü ilə dünyada 11-ci yerdə qərarlaşmışdır. Sağlamlığa uyğun ömür uzunluğuna görə dünyada üçüncüdür.

İqtisadiyyatı

Cənubi Koreya yüksək inkişaf etmiş sənaye və iqtisadiyyata malikdir. Dünyada gəmiqayırma, polad emalı, avtomobil, elektron və elektrotexnika istehsalına görə əsas yerlərdən birini tutur. Dünyada ən sürətli internet Cənubi Koreyadadır.

Mədəniyyət

İncəsənət

Arxitektur

Mətbəx

Əyləncə

Bayramlar

İdman

Şimali və Cənubi Koreyada əsas idman növlərindən biri taekvondodur. Başqa Şərq döyüş növlərindən fərqli olaraq burada ayaqla endirilən zərbələr həddindən artıq yer tutur. Faizlə götürsək, taekvondodakı zərbələrin 80 faizi ayaqla endirilir.

Əhalisi

  Əsas məqalə: Cənubi Koreya əhalisi

2016-cı il aprel hesablamalarına görə, Cənubi Koreya əhalisi 50.8 milyon nəfər olaraq hesablanmışdır. 2015-ci ildə ərazinin hər kvadrat kilometrinə 505 nəfər düşürdü ki, bu da dünya üzrə orta göstəricidən 10 dəfə çoxdur. Ölkənin sürətli inkişaf keçirdiyi illərdə, yəni, 1970-1990-cı illərdə əhalinin əksəriyyəti kəndlərdən böyük şəhərlərə köçmüş və nəticədə, urbanizasiya səviyyəsi yüksəlmişdir. Ölkənin ən böyük şəhəri olan paytaxt Seul şəhəri, həmçinin, ölkənin əsas sənaye mərkəzi hesab olunur. 2005-ci il hesablamalarına əsasən Seulda 10 milyon nəfər əhali yaşayır. Seul metropolisi hal-haazırda 24.5 milyon nəfər əhalisi ilə (Cənubi Koreya əhalisinin yarısı) dünyanın ən çox məskunlaşmış 2-ci metropolisi hesab olunur. Digər böyük şəhərlərə Busan (3.5 milyon), İnçeon (2.5 milyon), Daequ (2.5 milyon), Daejeon (1.4 milyon) şəhərləridir.

Əhali həmçinin beynəlxalq miqrasiya nəticəsində formalaşır. İkinci dünya müharibəsi və Koreya yarımadasının bölünməsindən sonra, təqribən 4 milyon nəfər sərhədi keçərək Şimali Koreyadan Cənubi Koreya ərazisinə daxil olmuşdur. Əhalinin sayı 1955-ci ildə 21.5 milyon nəfər hesablanmış, 2010-cu ildə isə iki qat artaraq 50 milyona çatmışdır.

Dünyada etnik və dil baxımından ən çox homogen quruluşa sahib ölkələrdən biri Koreya Respublikasıdır. Əhalinin az bir hissəsi çinlilərdir. Koreyalılar Mançuryada yüzillər boyu yaşamışlar. Keçmişdəki siyasi, iqtisadi və ictimai sabitsizliklər bir çox koreyalını ABŞKanadaya köçməyə məcbur etmişdir. Kaliforniyada çox sayda koreyalı yaşamaqdadır. Koreyalı amerikalıların sayı bir milyondan çoxdur. Hazırda Koreya Respublikasından gedənlərin və ölkəyə gələnlərin sayı bir-birinə bərabərdir. Əhalinin artım nisbəti 1950-ci illərdə 3%-dən daha çox ikən bu nisbət 2005-ci ildə 0,38%-a qədər geriləmişdir. 1960-cı ildən etibarən sürətli bir şəhərləşmə və çöl sahələrdən şəhərlərə doğru bir köç dalğası başlanmışdır. İndi əhalinin 85%-i şəhərlərdə yaşayır. Bu birdən meydana gələn əhali artımı Koreya Respublikasından gedənlərlə tarazlanmışdır. Koreya Respublikasının iqtisadiyyatı 1990-cı ildən sonra daha da inkşaf etmişdir. Koreya Respublikasında təxminən 378 000 xarici işçi var. Bu işçi qüvvəsinin böyük bir qismi Cənubi Asiya ölkələrindən gəlmələrdir. Onlar Hindistan, Şri-Lanka, Myanmar, Filippin, RusiyaNigeriyadan gəlmişlər.

2009-cu ildə ən aşağı doğum səviyyəsi Cənubi Koreyada qeydə alınmışdır. Əgər bu səviyyə belə azalmağa davam edərsə, 2050-ci ildə əhalinin sayının 13% azalaraq, 42.3 milyon nəfər olacağı gözlənilir. Orta ömür müddəti 2008-ci ildə 79.1 il (dünyada 34-cü), 2015-ci ildə isə 81 il hesablanmışdır.

Ən böyük şəhər paytaxt Seuldur. Koreya Çin ilə Yaponiya arasında bir körpü olmasına baxmayaraq, özlərinə xas bir mədəniyyət inkişaf etmişdir. Əhalinin kəndlərdə yaşayan az bir hissəsi əsrlər əvvəlki kimi geyinir və yaşayırlar. Şəhərlərdə yaşayanlar isə müasir texnologiyalara sahibdirlər və müasir həyat tərzi sürürlər.

Samitlər:

ㄱ-g/k, ㄴ-n, ㄷ-d/t, ㄹ-r/l, ㅁ-m, ㅂ-b/p, ㅅ-s/t(bəzən), ㅇ-ng/səssizdir, ㅈ-c/j, ㅊ-ç, ㅋ-k, ㅌ-t, ㅍ-p, ㅎ-h,

Saitlər:

아-a, 야-ya, 어-eo(o), 여-yeo(yo), 우-u, 유-yu, 오-o, 요-yo, 이-i, 으-ı, 에-e, 예-ye, 애-ae(e), 얘-yae(ye)

Qoşa Samitlər:

Bu hərflər ㄱ,ㄷ,ㅂ,ㅅ,ㅈ hərflərinin qoşa formalarıdır.Bu hərfləri qalın tələffüz edirik. ㄲ-gg, ㄸ-dd, ㅃ-bb, ㅆ-ss, ㅉ-jj.

Şəkillər

İstinadlar

  1. "South Korea's troubling history of jailing ex-presidents". AEI. 9 October 2018.
  2. Deutsche Welle (www.dw.com). "Former South Korean president sentenced to prison | DW | 30 November 2020". DW.COM. Retrieved 10 February 2021.
  3. "Ex-President Roh Tae-woo to Pay Remainder of Massive Fine". The Chosunilbo. 22 August 2013. Retrieved 27 October 2019.
  4. "South Korea : President's impeachment on a background of political scandal". Perspective Monde (in French). Université de Sherbrooke. 7 February 2017.
  5. "South Korea ex-leader jailed for 15 years". BBC News. 5 October 2018.
  6. Yong Jin, Dal (2011). "Hallyu 2.0: The New Korean Wave in the Creative Industry". International Institute Journal. 2 (1).
  7. CNN, By Lara Farrar for. "'Korean Wave' of pop culture sweeps across Asia".
  8. "The Global Impact of South Korean Popular Culture: Hallyu Unbound ed. by Valentina Marinescu". ResearchGate.
  9. Kim, Harry (2 February 2016). . The McGill Tribune. Archived from the original on 23 November 2018. Retrieved 31 May 2019.
  10. Nguyen Hoai Phuong, Duong. Korean Wave as Cultural Imperialism: A study of K-pop Reception in Vietnam (PDF) (Thesis). Leiden University.
  11. Climate data in seoul, 1971 ~ 2000Şablon:İn lang, Korea Meteorological Administration.

Həmçinin bax

cənubi, koreya, rəsmi, olaraq, koreya, respublikası, şərqi, asiyada, koreya, yarımadasının, cənub, hissəsini, təşkil, edən, şimali, koreya, ilə, quru, sərhədini, paylaşan, ölkədir, milyonluq, ölkə, əhalisinin, təxminən, yarısı, olan, milyon, insan, seul, payta. Cenubi Koreya resmi olaraq Koreya Respublikasi ROK Serqi Asiyada Koreya yarimadasinin cenub hissesini teskil eden ve Simali Koreya ile quru serhedini paylasan bir olkedir 51 milyonluq olke ehalisinin texminen yarisi olan 25 milyon insan Seul Paytaxt Bolgesinde yasayir Koreya Respublikasi대한민국大韓民國Cenubi KoreyaBayragi GerbiHimni 애국가 source source source track track track track track track track track track track track track track track track PaytaxtiSeulEn boyuk seheriBusan Dejeon Inceon Ulsan Degu QuanqjuResmi dilleriKoreya diliIdareetme formasiPrezident Respublikasi PrezidentMun Cje In Bas nazirHvan KoanQurulmasiTarixi Musteqillik15 avqust 1945 Yaranmasi15 avqust 1948Erazisi Umumi100210 Su 0 3 Ehalisi 2016 texmini50 801 405 27 2010 siyahiya alma48 580 293 Sixliq507 km2 1 313 1 kv mil 23 UDM AQP 2016 texmini Umumi1 929 trilyon 13 Adam basina37 948 28 UDM nominal 2016 texmini Umumi1 404 trilyon 11 Adam basina29 730 2017 27 III 2015 0 901cox yuksek 18ValyutasiCenubi Koreya vonu KRW Yolun hereket istiqametisagTelefon kodu82ISO 3166 koduKRInternet domeni krCenubi Koreya Cenubi Koreyanin Inzibati bolgusu Koreya yarimadasinda Asagi Paleolitik dovrden beri yasayirlar Ilk kralligi eramizdan evvel 7 ci esrin evvellerinde Cin qeydlerinde qeyd edilmisdir 7 ci esrin sonlarinda Koreyanin Uc Kralliginin Sila ve Balhe ye birlesdirilmesinden sonra Koreya Qoryo sulalesi 918 1392 ve Coson sulalesi 1392 1897 terefinden idare edildi Novbeti Koreya Imperiyasi 1910 cu ilde Yaponiya Imperiyasina birlesdirildi Koreyadaki Yapon hakimiyyeti kecmisin Ikinci Dunya muharibesinde teslim olmasinin ardindan sona catdi ve bundan sonra Koreya iki bolgeye ayrildi Sovet Ittifaqi terefinden isgal edilmis simal zonasi ve ABS terefinden isgal edilmis cenub zonasi Yeniden birlesme danisiqlari ugursuz olduqdan sonra ikincisi 1948 ci ilin avqustunda Koreya Respublikasi oldu birincisi Simali Koreya oldu 1950 ci ilde Simali Koreyanin isgali ile Koreya Muharibesi basladi ve bu da ABS in rehberliyindeki BMT nin Cenuba destek ucun genis mudaxilesini gordu Simal ise Cinden ve Sovet Ittifaqindan destek aldi 1953 cu ilde muharibe bitdikden sonra olkenin iqtisadiyyati yukselmeye basladi ve 1980 1990 ci iller arasinda dunyada adambasina dusen orta UDM de en suretli artim qeyde alindi Iyun Mubarizesi 1987 ci ilde avtoritar hakimiyyetin sona catmasina sebeb oldu ve bu olke indi metbuat azadligi en yuksek seviyyede olan ve Asiyanin en inkisaf etmis demokratik dovletlerinden biri sayilir Bununla birlikde korrupsiya ve siyasi qalmaqallar ciddi problem olaraq qalir yasayan dord Cenubi Koreya prezidentinin hamisi selahiyyetlerinden sui istifade etmekden rusvet ve menimsemeye qeder muxtelif cinayetlere gore hebs cezasina mehkum edilmisdir iki nefer hele de cezalarini cekirler 1 2 3 4 5 1948 ci ilde qebul olunmus konstitusiyaya sonraki illerde bezi deyisiklikler edilib 1980 ci illere kimi bir nece herbi diktatura hakimiyyetini sinaqdan kecirmis Koreya Respublikasi hazirda muveffeqiyyetle liberal demokratiyani inkisaf etdirmekdedir 188 den cox olke ile diplomatik elaqe saxlayir Cenubi Koreya inkisaf etmis bir olkedir ve Asiya ve Okeaniya bolgesindeki Insan Inkisafi Indeksinde yeddinci en yuksek olke olaraq siralanir Iqtisadiyyati nominal UDM e gore dunyanin on en boyuk olkesidir Vetendaslari dunyanin en suretli Internet baglantisi suretlerinden ve en six suretli demir yolu sebekesinden istifade edirler Olke dunyanin en boyuk besinci ixracatcisi ve en boyuk sekkizinci idxalcisidir Cenubi Koreya 2017 ci ilde dunyanin 7 ci en boyuk karbon emissiyasi ve adambasina 5 ci boyuk emitent idi 21 ci esrden beri Cenubi Koreya dunyada nufuzlu pop medeniyyeti ile xususen de musiqi K pop televiziya dramalari ve kino dalgalari ile meshurdur bu fenomen Koreya Dalgasi adlandirilir 6 7 8 9 10 OECD Inkisafa Yardim Komitesinin G20 ve Paris Klubunun uzvudur Mundericat 1 Etimologiya 2 Tarixi 2 1 Qedim Koreya 2 2 Koreyanin Uc Kralligi 2 3 Imcin muharibesi 3 Cografiya iqlim ve muhit 3 1 Cografiya 3 2 Iqlim 3 3 Muhit 4 Hokumet 5 Demoqrafiya 5 1 Tehsil 5 2 Dili 5 3 Dini 5 4 Sehiyye 6 Iqtisadiyyati 7 Medeniyyet 7 1 Incesenet 7 2 Arxitektur 7 3 Metbex 7 4 Eylence 7 5 Bayramlar 7 6 Idman 8 Ehalisi 9 Sekiller 10 Istinadlar 11 Hemcinin baxEtimologiya RedakteKoreya adi Qoryo adindan qaynaqlanir Qoryo adinin ozu ilk defe 5 ci esrde Serqi Asiyanin boyuk bir gucu sayilan qedim Qoquryo kralligi terefinden 5 ci esrde adinin qisaldilmis formasi kimi istifade edilmisdir 10 cu esrde Qoryo kralligi Qoquryo nun yerine kecdi ve bununla da ziyaretci Fars tacirleri terefinden Koreya kimi seslendirilen adini miras aldi Koreyanin muasir adi Joao vaz Dourado nun Conrai daha sonra 16 ci esrin sonu ve 17 ci esrin evvellerinde 1630 cu il Teixeira Albernaz xeritelerinde Koreya Corea olaraq yazdigi 1568 ci ilin ilk Portuqaliya xeritelerinde yer alir Qoryo kralligi qerbliler terefinden ilk defe hele Afonso de Albuquerque in eli ile 1511 ci ilde Malakka yi feth ederken Portuqallarin Gores olaraq bilinen dunyanin bu bolgesi ile ticaret eden xalqlari izah ederken tanindi 19 cu esrde nesr olunan Koreya ve Koreya yazimlarinin bir yerde yasamasina baxmayaraq bezi Koreyalilar Imperator Yaponiyanin Yapon isgali dovrunde qesden Koreyaya dair yazilisi standartlasdirdigini ve Yaponiyanin ilk elifba sirasi ile gorunduyunu dusunur 1392 ci ilde Qoryo nun yerine Coson geldikden sonra Coson butun dunyada qebul olunmasa da butun erazinin resmi adi oldu Yeni resmi adin koku qedim Qocoson kralliginda e e 2333 1897 ci ilde Coson sulalesi olkenin resmi adini Coson dan Dehan Cequk a Koreya Imperiyasi deyisildi Dehan Boyuk Han adi cenubi Koreya Yarimadasindaki qedim konfederasiya deyil Koreyanin Uc Kralligindan behs ederek Samhan Uc Han adindan qaynaqlanir Bununla birlikde Coson adi Koreyalilar terefinden olkelerine istinad etmek ucun hele de genis istifade olunurdu baxmayaraq ki bu artiq resmi adi deyildi Yapon hokmranligi altinda Han ve Coson iki ad bir yerde yasadilar Musteqillik ugrunda mubarize aparan bir nece qrup var idi bunlardan en baslicasi Koreya Respublikasinin Muveqqeti Hokumeti idi 대한민국 임시 정부 大韓民國 臨時 政府 Yaponiyanin teslim olmasinin ardindan 1945 ci ilde Koreya Respublikasi yeni olkenin huquqi Ingilis dili adi olaraq qebul edildi Lakin Koreya adinin birbasa tercumesi deyil Neticede Koreyanin Dehan Minquk adi bezen Cenubi Koreyalilar terefinden yalniz Cenubi Koreya dovleti deyil umumilikde Koreya etnik mensubiyyetine ve ya irqine istinad etmek ucun metonim kimi istifade olunur Hokumet yalniz Koreya yarimadasinin cenub hissesini idare etdiyinden qeyri resmi olaraq Cenubi Koreya qerb dunyasinda getdikce daha da yayginlasan bir termin meydana geldi Cenubi Koreyalilar her iki Koreyaya toplu olaraq istinad etmek ucun Han ve ya Hanquk istifade ederken Simali Koreyalilar ve Cin ve Yaponiyada yasayan etnik Koreyalilar bunun evezine Coson ifadesini istifade edirler Tarixi Redakte Esas meqale Koreya tarixi 476 ci ilde Koreya tarixinin xeritesi Goguryeo nun en boyuk erazi genislenme ani Qedim Koreya Redakte UNESCO nun Dunya Irsi Siyahisina daxil olan Sila dovrunden Sokquram Qrotto Balhe benovseyi ve Sila mavi texminen 830 i e Koreya yarimadasinda Asagi Paleolitik dovrden beri yasayirlar Koreyanin tarixi e e 2333 cu ilde Koreyanin temel mifologiyasina gore Danqin terefinden Coson un ayrica Qocoson ya da Kohne Coson olaraq da bilinir bunu 14 cu esr sulalesi ile ferqlendirmek ucun qurulmasi ile baslayir Qocoson VII esrin evvellerinde Cin qeydlerinde qeyd edildi Qocoson simali Koreya yarimadasini ve Mancuriyanin bir hissesini idare edene qeder genislendi Qica Coson e e 12 ci esrde quruldugu iddia edilir lakin movcudlugu ve rolu muasir dovrde mubahiselidir Eramizdan evvel 108 ci ilde Han sulalesi Wiman Coson u meglub etdi ve simali Koreya yarimadasinda dord komandanliq qurdu Komandanliqlardan ucu bir nece on il erzinde qerbe dogru yixildi ve ya geri cekildi Lelanq komandanligi mehv edildikden ve bu dovrde yeniden qurulduqdan sonra yer tedricen Liaodonqa dogru hereket etdi Belelikle quvvesi azaldi ve 313 cu ilde Qoquryo terefinden feth edilenedek yalniz ticaret merkezi rolunu oynadi Koreyanin Uc Kralligi Redakte Koreyanin Proto Uc Kralligi olaraq bilinen dovrde Buyo Okco Donqye ve Samhan eyaletleri butun Koreya yarimadasini ve cenub Mancuriyani isgal etdiler Onlardan Qoquryo Bekce ve Sila Koreyanin Uc Kralligi olaraq yarimadaya nezaret etmek ucun ortaya cixdi Onlarin arasinda en boyuyu ve en guclu olan Qoquryo yuksek derecede militarist bir dovlet idi ve 700 illik tarixi boyunca muxtelif Cin sulaleleri ile reqabet etdi Qoquryo Boyuk Kvanqeto ve oglu Canqsunun rehberliyi altinda hem dovrunde Bekce ve Sila yi ram ederek Koreyanin Uc Kralliginin qisa birlesdirilmesine nail olmus ve Koreya Yarimadasinda en hakim guce cevrilmisdi Koreya yarimadasina nezaret ugrunda mubarize aparmaqla yanasi Qoquryo muxtelif Cin sulaleleri ile bir cox herbi qarsidurmalara sahib idi en baslicasi Qoquryo Sui muharibesi Qoquryo nun milyondan cox adam oldugunu soylediyi boyuk bir quvveni meglub etdi Bekce boyuk bir deniz gucu idi onu Serqi Asiyanin Finikiyasina ceviren denizcilik bacarigi Buddizmin Serqi Asiya ve qite medeniyyetinin Yaponiyaya yayilmasinda boyuk rol oynadi Bekce bir zamanlar Koreya yarimadasinda xususile Qinqqoco dovrunde boyuk bir herbi guc idi lakin Boyuk Quanqqetto terefinden tenqidi bir sekilde meglub oldu ve redd edildi Sila ucunun en kiciki ve en zeifi idi lakin daha guclu Koreya kralliqlariyla ve neticede Tanq Cin ile boyuk ustunluk elde etmek ucun fursetci muqavileler ve ittifaqlar qurmaq ucun hiyleger diplomatik vasitelerden istifade etdi Imcin muharibesi Redakte Esas meqale Imcin muharibesiCografiya iqlim ve muhit RedakteCografiya Redakte Cenubi Koreya Asiya materikinden texminen 1100 km 680 mil uzanan Koreya yarimadasinin cenub hissesini tutur Bu dagliq yarimadanin qerbinde Sari Deniz serqinde Yapon Denizidir Cenub ucu Koreya Bogazi ve Serqi Cin denizindedir Butun adalari da daxil olmaqla olke 33 39 N enlem 124 130 E enlem arasinda yer alir Umumi sahesi 100 032 kvadrat kilometrdir 38 622 57 kv mil Cenubi Koreyanin topoqrafiyasi Cenubi Koreya dord umumi bolgeye bolune biler yuksek dag silsileleri ve ensiz sahil duzenliklerinin serq bolgesi genis sahil duzenliklerinin cay hovzelerinin ve yuvarlaq tepelerin qerb bolgesi daglarin ve vadilerin cenub qerb bolgesi ve Nakdong cayinin genis hovzesinin hakim oldugu bir cenub serq bolgesi Cenubi Koreya uc quru ekoloji bolgeye ev sahibliyi edir Merkezi Koreya yarpaqli meseler Mancur qarisiq meseler ve Cenubi Koreya hemiseyasil meseler Cenubi Koreyanin erazisi esasen dagliqdir ekseriyyeti becerilmir Esasen qerbde ve cenub serqde yerlesen ovaliqlar umumi erazinin yalniz 30 ni teskil edir Esasen kicik ve yasayis olmayan texminen uc min ada Cenubi Koreyanin qerb ve cenub sahillerinde uzanir Ceju do Cenubi Koreyanin cenub sahillerinden texminen 100 kilometr 62 mil mesafededir 1845 kvadrat kilometr 712 kvadrat mil sahesi olan olkenin en boyuk adasidir Ceju eyni zamanda Cenubi Koreyanin en yuksek noqtesidir sonmus bir vulkan olan Hallasan deniz seviyyesinden 1950 metre 6400 fut catir Cenubi Koreyanin en serq adalarina Ulleungdo ve Liancourt Qayalari Dokdo Takeshima Marado ve Socotra Rock ise Cenubi Koreyanin en cenub adalaridir Cenubi Koreyada 20 milli park ve Bosonq Cay Tarlalari Suncon Korfez Ekoloji Parki ve Cirisan in ilk milli parki kimi meshur tebiet yerleri var Iqlim Redakte Seulun iqlim diaqramiYFMAMInIlASOND 22 1 6 6 1 24 4 1 4 1 46 10 2 1 1 77 17 6 7 3 102 22 8 12 6 133 26 9 17 8 328 28 8 21 8 348 29 5 22 1 138 25 6 16 7 49 19 7 9 8 53 11 5 2 9 25 4 2 3 4Temperatur C ile Yagintinin miqdari mm ile Menbe 11 Cenubi Koreya rutubetli bir kontinental iqlime ve rutubetli subtropik iqlime meyllidir ve Serq Asiya mussonundan tesirlenir ve iyunun sonundan iyulun sonuna qeder baslayan canqma 장마 adlanan qisa yagisli movsumde yayda yaginti daha cox olur Olkenin daxili bolgesinde minimum temperaturun 20 C 4 F den asagi dusmesi ile qislar son derece soyuq ola biler Seulda yanvar ayinin ortalama temperatur araligi 7 1 C 19 34 F ve avqust ayinin ortalama temperatur araligi 22 ile 30 C 72 ile 86 F arasindadir Qis temperaturu cenub sahili boyunca daha yuksekdir ve dagliq erazide xeyli asagidir Olkenin ekser yerlerinde 30 C 86 F den cox olan isti yay isti ve nemli ola biler Cenubi Koreyanin dord ferqli movsumu var yaz yay payiz ve qis Yaz umumiyyetle martin sonundan mayin evveline yay mayin ortalarindan sentyabrin evvellerine payiz sentyabrin ortalarindan noyabrin evvellerine qis ise noyabrin ortalarindan martin ortalarina qeder davam edir Yagislar iyun sentyabr aylarinin yaz aylarinda sixlasir Cenub sahili guclu kulekler leysan yagislar ve bir muddet dasqinlar getiren yay sonlarinda bas veren tayfunlara meruz qalir Orta illik yagis Seulda 1370 millimetrden 54 in Busana 1470 millimetre 58 in qeder deyisir Muhit Redakte Ceju Adasi UNESCO nun Dunya Mirasi Siyahisindadir ve Tebietin 7 Yeni Mocuzelerinden biridir Cenubi Koreyanin boyumesinin ilk 20 ili erzinde etraf muhitin qorunmasi ucun az sey gosterildi Yoxlanilmamis senayelesme ve sehersalma meselerin qirilmasi ve Songdo Tidal Flat kimi sulak erazilerin davamli mehv olmasi ile neticelendi Bununla birlikde bu problemleri tarazlasdirmaq ucun son dovrlerde enerji semereliliyi ve yasil texnologiyani artirmagi hedefleyen hokumet terefinden 84 milyard dollar deyerinde bes illik yasil boyume layihesi de daxil idi Yasil esasli iqtisadi strategiya Cenubi Koreyanin iqtisadiyyatinin milli UDM in yuzde iki hissesinden istifade ederek herterefli bir yenilemesidir Yasillasdirma tesebbusu umummilli velosiped sebekesi gunes ve kulek enerjisi yagdan asili olan neqliyyat vasitelerinin azaldilmasi yay vaxtina destek ve elektronika ve isiqlandirma sahelerinde LED kimi ekoloji cehetden temiz texnologiyalardan genis istifade kimi seyleri ehate edir Onsuz da dunyanin en simli olkesi enerji istifadesini azaltmaq ucun geniszolaqli qurgulardan 10 qat daha suretli olacaq umummilli yeni nesil sebekesi qurmagi planlasdirir Cheonggyecheon cayi Seulun merkezinde muasir bir ictimai istirahet yeridir Seulun yaxin vaxtlarda kran suyunu icmek tehlukesiz oldu seher resmileri xalqi inandirmaq ucun Arisu damgasini vurdular Agaclandirma layiheleri ile de seyler gosterildi Milyard dollarliq bir basqa layihe Seulun merkezinden kecen bir avtomobil yolu ile dosenmis bir axin olan Cheonggyecheon un berpasi idi Esas problemlerden biri hava keyfiyyetidir tursu yagisi kukurd oksidleri ve illik sari toz firtinalari xususi problemlerdir Bu cetinliklerin coxunun Cenubi Koreyanin boyuk bir hava cirklendiricisi olan Cine yaxinliginin bir neticesi oldugu qebul edilir Cenubi Koreyanin 2019 Mese Menzeresi Butovluk Indeksi ortalama 6 02 10 balina sahib oldugu 172 olke arasinda qlobal olaraq 87 ci sirada yer aldi Cenubi Koreya 2017 ci ilde dunyanin 7 ci en boyuk karbon emissiyasi ve adambasina 5 ci en boyuk emitent idi Prezident Mun Cje In 2050 ci ilde iqlim deyisikliyine qatqi temin eden istixana qazi tullantilarini azaltmagi ved etdi Hokumet Redakte Cenubi Koreyada guclerin bolunmesi ve secki sistemi Koreya Respublikasinin 19 cu Prezidenti Mun Cje In in resmi portreti Cenubi Koreya hokumetinin qurulusu Koreya Respublikasinin Konstitusiyasi ile mueyyen edilir Bir cox demokratik dovlet kimi Cenubi Koreyada da uc qola bolunmus bir hokumet var icra mehkeme ve qanunverici Icra ve qanunverici orqanlar esasen milli seviyyede fealiyyet gosterir baxmayaraq ki icra hakimiyyetindeki muxtelif nazirlikler yerli funksiyalari da yerine yetirirler Yerli hokumetler yari muxtariyyete malikdir ve ozlerinin icra ve qanunverici orqanlarindan ibaretdir Mehkeme sobesi hem milli hem de yerli seviyyede fealiyyet gosterir Cenubi Koreya konstitusional demokratiyadir 1948 ci ilde musteqillik elan edildikden sonra konstitusiya bir nece defe deyisdirildi Bununla birlikde bir cox genis xususiyyetlere sahibdir ve qisa muddetli Ikinci Koreya Respublikasi istisna olmaqla olkede hemise musteqil bir icra bascisi olan bir prezidentlik sistemi olmusdur Movcud konstitusiyasina gore dovlet bezen Cenubi Koreyanin Altinci Respublikasi adlanir Ilk birbasa secki de 1948 ci ilde kecirildi Cenubi Koreyanin Milli Meclisi Cenubi Koreya 1960 ci illerden 1980 ci illere qeder bir sira herbi diktaturalar yasamasina baxmayaraq o vaxtdan beri ugurlu bir liberal demokratiyaya cevrildi Bu gun CIA World Factbook Cenubi Koreya demokratiyasini tam isleyen muasir demokratiya olaraq xarakterize edir Cenubi Koreya Korrupsiyani Algilama Indeksinde 45 ci yerdedir Asiya Sakit okean regionunda 9 cu 100 baldan 57 bal toplayaraq Demoqrafiya Redakte Cenubi Koreyanin ehali piramidasi 2016 ci ile esasen 2016 ci ilin aprelinde Cenubi Koreyanin ehalisinin Milli Statistika Idaresi terefinden teqriben 50 8 milyon oldugu texmin edilirdi Olke 2015 ci ilde her kvadrat kilometre gore 505 qlobal ortalamadan 10 qat cox olan ehali sixligi ile diqqet cekir Mikro eyaletler ve seher eyaletleri xaricinde Cenubi Koreya dunyanin en six ehalisi olan ucuncu olkesidir Tecrubede Cenubi Koreyanin cox hissesinde ehali sixligi milli ehaliden daha yuksekdir cunki olkenin erazilerinin ekseriyyeti ekincilik kimi diger meqsedler ucun istifade edildiyi ucun yasayis ucun elverissizdir Cenubi Koreyalilarin coxu seherlerde yasayirlar cunki 1970 1980 ve 1990 ci illerde olkenin suretli iqtisadi genislenmesi zamani kend yerlerinden suretli kocduler Seulun paytaxti hem de olkenin en boyuk seheri ve bas senaye merkezidir 2005 sayimina gore Seulun 10 milyon ehalisi var idi Seul Milli Paytaxt Bolgesi 24 5 milyon ehaliye Cenubi Koreyanin butun ehalisinin yarisina yaxini malikdir ve dunyanin ikinci en boyuk metropoliten bolgesine cevrilir Diger boyuk seherler arasinda Busan 3 5 milyon Incon 3 0 milyon Tequ 2 5 milyon Decon 1 4 milyon Quanqcu 1 4 milyon ve Ulsan 1 1 milyon var Koreyalilar enenevi geyimde Ehali beynelxalq miqrasiya ile de formalasmisdir II Dunya muharibesinden ve Koreya yarimadasinin bolunmesinden sonra Simali Koreyadan texminen dord milyon insan serhedi kecerek Cenubi Koreyaya kecdi Net giris bu tendensiya xususile ABS ve Kanada uzerinden Simali Amerikaya muhaciret sebebiyle novbeti 40 ilde geri cevrildi 1955 ci ilde Cenubi Koreyanin umumi ehalisi 21 5 milyon idi ve 2010 cu ile qeder iki defeden cox artaraq 50 milyona catdi Cenubi Koreya umumi ehalinin teqriben 96 ni etnik Koreyalilar temsil etmekle dunyanin en etnik homojen cemiyyetlerinden biri sayilir Statistik gostericiler etnik mensubiyyeti qeyd etmediyi ve bir cox immiqrantin ozleri etnik menseli Koreyali olduqlari ve bezi Cenubi Koreya vetendaslarinin etnik menseli Koreyali olmadigi ucun deqiq reqemleri demek cetindir Cenubi Koreya immiqrasiyaya gore zamanla daha multi etnik bir cemiyyet halina gelir Xarici millilerin nisbeti suretle boyuyur 2016 ci ile gore Cenubi Koreyada ehalinin 2 75 i 1 413 758 xarici sakin var Bununla birlikde onlarin bir coxu xarici vetendasligi olan etnik Koreyalilardir Meselen Cinden CXR gelen miqrantlar xarici uyruklularin 56 5 ini teskil edir lakin Koreyadaki Cin vetendaslarinin teqriben 70 i Koreya koklu CXR vetendaslari olan Cosoncok 조선족 Etnik mensubiyyetinden asili olmayaraq Cenubi Koreyada xidmet eden 28 500 ABS esgeri var ekseriyyeti bir illik musayiet olunmayan turda xidmet gosterir baxmayaraq ki texminen 10 ailenin musayieti ile daha uzun turlara xidmet edir Bundan elave Ingilis dilinde danisan olkelerden texminen 43 000 Ingilis dili muellimi muveqqeti olaraq Koreyada yasayir Hal hazirda Cenubi Koreya xaricden dogulan ehalinin en yuksek artim nisbetlerinden birine sahibdir 2010 cu ilden beri her il texminen 30 000 xarici esilli sakin Cenubi Koreya vetendasligini alir Cox sayda etnik Koreyali xaricde bezen Koreatown olaraq da bilinen Koreya etnik mehellelerinde yasayir En boyuk dord diaspora ehalisi Cinde 2 3 milyon ABS da 1 8 milyon Yaponiyada 0 85 milyon ve Kanadadadir 0 25 milyon Tehsil Redakte Seul Milli Universiteti Cenubi Koreyanin en nufuzlu universiteti hesab olunur Cenubi Koreyada merkezlesdirilmis bir idareetme usaq bagcasindan baslayaraq liseyin ucuncu ve son iline qeder olan usaqlarin tehsili ile bagli prosese nezaret edir Ders ili iki semestre bolunur birincisi martin evvelinde baslayir ve iyulun ortalarinda bitir ikincisi avqustun sonunda baslayir ve fevralin ortalarinda bitir Cedveller vahid standartlasdirilmamisdir ve mektebden mektebe deyisir Ekser Cenubi Koreya orta mekteblerinde ve liseylerinde qerb uslubunda hazirlanmis mektebli formalari var Oglan formasi umumiyyetle salvar ve ag koynekden qizlar ise etek ve ag koynekden ibaretdir bu yalniz orta mekteblerde ve liseylerde kecerlidir Olke 2010 cu ile qeder xarici telebe sayini artirmaq ucun yeni bir tehsil proqrami qebul etdi Tehsil Elm ve Texnologiya Nazirliyine gore Cenubi Koreyadaki xarici telebelere verilen teqaudlerin sayi proqram cercivesinde o vaxta qeder iki qat artmis olardi ve xarici telebelerin sayi 100 000 e catacaqdi Cenubi Koreya IEIT ortalamasi 492 ile muqayisede orta hesabla 519 bal toplayaraq oxu savadliligi riyaziyyat ve elmler sahesinde en yuksek netice gosteren IEIT olkelerinden biridir ve dunyada 9 cu yeri tutur ve dunyanin en yuksek tehsilli isci quvvelerinden birine sahibdir Olke tehsile olan milli aludeciliyinin tehsil atesi adlandirildigi tehsile yuksek derecede qizgin baxisi ile meshurdur Tehsile olan bu vesvese 2014 cu ilde Iqtisadi Emekdasliq ve Inkisaf Teskilati IEIT terefinden Cenubi Koreyanin telebelerin riyaziyyat ve elm puanlari uzre milli reytinqini qlobal tehsil reytinqinin ustunde tutaraq Cenubi Koreyanin Sinqapurdan sonra dunyada ikinci yeri tutdugunu bildirdi Dili Redakte Olke ehalisinin istifade etdiyi ve resmi dovlet dili Koreya dilidir Koreya dili dunyanin en mentiqli dillerinden biri hesab olunmaqdadir Dini Redakte 2015 ci il hesablamasina gore ehalinin 54 4 faizi ozunu hec bir dine mensub hesab etmir Qalan ehalinin boyuk hissesi konfutsicilik ve buddizme inanir Ehalinin 27 6 i xristiandir Islam dinine etiqad edenlerin sayi 130 000 nefer hesablanib ki bunun da ekseriyyeti immiqrantlardir Buddizme inananlar 15 5 teskil edir Umumilikde 2005 ve 2015 hesablamalarini muqayise etdikde xristianliga etiqad edenlerin 29 den 27 6 e ve buddizme inananlarin 22 8 den 15 5 e sayinda azalma musahide olunur Bununla bele hec bir dine inanmayanlarin sayinda 47 2 den 54 4 e artim olmusdur Sehiyye Redakte Cenubi Koreyada universal sehiyye sistemi var Dunyanin en yaxsi ikinci sehiyye sistemine sahibdir Cenubi Koreyada intihar ciddi ve genis yayilmis bir problemdir ve olke yuksek gelirli bir dovlet ucun dunya xosbextlik reportlarinda zeif yer tutur Intihar nisbeti G20 olkeleri arasinda 2015 ci ilde en yuksek gosterici idi 100 000 nefere 24 1 olum Cenubi Koreyali xestexanalar IEIT de adambasina MRT aparatlarina gore 4 cu ve adambasina dusen KT tarayicilarina gore 6 ci yere cixan inkisaf etmis tibbi avadanliq ve vasitelere sahibdir IEIT nin 9 56 carpayida her 1000 nefere dusen xestexana carpayilarinin sayina gore ikinci yeri tuturdu Heyat gozlentisi suretle artmaqdadir ve Cenubi Koreya UST terefinden 2015 ci ilde 82 3 yas omru ile dunyada 11 ci yerde qerarlasmisdir Saglamliga uygun omur uzunluguna gore dunyada ucuncudur Iqtisadiyyati RedakteCenubi Koreya yuksek inkisaf etmis senaye ve iqtisadiyyata malikdir Dunyada gemiqayirma polad emali avtomobil elektron ve elektrotexnika istehsalina gore esas yerlerden birini tutur Dunyada en suretli internet Cenubi Koreyadadir Medeniyyet RedakteIncesenet Redakte Arxitektur Redakte Metbex Redakte Eylence Redakte Bayramlar Redakte Idman Redakte Simali ve Cenubi Koreyada esas idman novlerinden biri taekvondodur Basqa Serq doyus novlerinden ferqli olaraq burada ayaqla endirilen zerbeler heddinden artiq yer tutur Faizle gotursek taekvondodaki zerbelerin 80 faizi ayaqla endirilir Ehalisi Redakte Esas meqale Cenubi Koreya ehalisi2016 ci il aprel hesablamalarina gore Cenubi Koreya ehalisi 50 8 milyon nefer olaraq hesablanmisdir 2015 ci ilde erazinin her kvadrat kilometrine 505 nefer dusurdu ki bu da dunya uzre orta gostericiden 10 defe coxdur Olkenin suretli inkisaf kecirdiyi illerde yeni 1970 1990 ci illerde ehalinin ekseriyyeti kendlerden boyuk seherlere kocmus ve neticede urbanizasiya seviyyesi yukselmisdir Olkenin en boyuk seheri olan paytaxt Seul seheri hemcinin olkenin esas senaye merkezi hesab olunur 2005 ci il hesablamalarina esasen Seulda 10 milyon nefer ehali yasayir Seul metropolisi hal haazirda 24 5 milyon nefer ehalisi ile Cenubi Koreya ehalisinin yarisi dunyanin en cox meskunlasmis 2 ci metropolisi hesab olunur Diger boyuk seherlere Busan 3 5 milyon Inceon 2 5 milyon Daequ 2 5 milyon Daejeon 1 4 milyon seherleridir Ehali hemcinin beynelxalq miqrasiya neticesinde formalasir Ikinci dunya muharibesi ve Koreya yarimadasinin bolunmesinden sonra teqriben 4 milyon nefer serhedi kecerek Simali Koreyadan Cenubi Koreya erazisine daxil olmusdur Ehalinin sayi 1955 ci ilde 21 5 milyon nefer hesablanmis 2010 cu ilde ise iki qat artaraq 50 milyona catmisdir Dunyada etnik ve dil baximindan en cox homogen qurulusa sahib olkelerden biri Koreya Respublikasidir Ehalinin az bir hissesi cinlilerdir Koreyalilar Mancuryada yuziller boyu yasamislar Kecmisdeki siyasi iqtisadi ve ictimai sabitsizlikler bir cox koreyalini ABS ve Kanadaya kocmeye mecbur etmisdir Kaliforniyada cox sayda koreyali yasamaqdadir Koreyali amerikalilarin sayi bir milyondan coxdur Hazirda Koreya Respublikasindan gedenlerin ve olkeye gelenlerin sayi bir birine beraberdir Ehalinin artim nisbeti 1950 ci illerde 3 den daha cox iken bu nisbet 2005 ci ilde 0 38 a qeder gerilemisdir 1960 ci ilden etibaren suretli bir seherlesme ve col sahelerden seherlere dogru bir koc dalgasi baslanmisdir Indi ehalinin 85 i seherlerde yasayir Bu birden meydana gelen ehali artimi Koreya Respublikasindan gedenlerle tarazlanmisdir Koreya Respublikasinin iqtisadiyyati 1990 ci ilden sonra daha da inksaf etmisdir Koreya Respublikasinda texminen 378 000 xarici isci var Bu isci quvvesinin boyuk bir qismi Cenubi Asiya olkelerinden gelmelerdir Onlar Hindistan Sri Lanka Myanmar Filippin Rusiya ve Nigeriyadan gelmisler 2009 cu ilde en asagi dogum seviyyesi Cenubi Koreyada qeyde alinmisdir Eger bu seviyye bele azalmaga davam ederse 2050 ci ilde ehalinin sayinin 13 azalaraq 42 3 milyon nefer olacagi gozlenilir Orta omur muddeti 2008 ci ilde 79 1 il dunyada 34 cu 2015 ci ilde ise 81 il hesablanmisdir En boyuk seher paytaxt Seuldur Koreya Cin ile Yaponiya arasinda bir korpu olmasina baxmayaraq ozlerine xas bir medeniyyet inkisaf etmisdir Ehalinin kendlerde yasayan az bir hissesi esrler evvelki kimi geyinir ve yasayirlar Seherlerde yasayanlar ise muasir texnologiyalara sahibdirler ve muasir heyat terzi sururler Samitler ㄱ g k ㄴ n ㄷ d t ㄹ r l ㅁ m ㅂ b p ㅅ s t bezen ㅇ ng sessizdir ㅈ c j ㅊ c ㅋ k ㅌ t ㅍ p ㅎ h Saitler 아 a 야 ya 어 eo o 여 yeo yo 우 u 유 yu 오 o 요 yo 이 i 으 i 에 e 예 ye 애 ae e 얘 yae ye Qosa Samitler Bu herfler ㄱ ㄷ ㅂ ㅅ ㅈ herflerinin qosa formalaridir Bu herfleri qalin teleffuz edirik ㄲ gg ㄸ dd ㅃ bb ㅆ ss ㅉ jj Sekiller Redakte Istinadlar Redakte South Korea s troubling history of jailing ex presidents AEI 9 October 2018 Deutsche Welle www dw com Former South Korean president sentenced to prison DW 30 November 2020 DW COM Retrieved 10 February 2021 Ex President Roh Tae woo to Pay Remainder of Massive Fine The Chosunilbo 22 August 2013 Retrieved 27 October 2019 South Korea President s impeachment on a background of political scandal Perspective Monde in French Universite de Sherbrooke 7 February 2017 South Korea ex leader jailed for 15 years BBC News 5 October 2018 Yong Jin Dal 2011 Hallyu 2 0 The New Korean Wave in the Creative Industry International Institute Journal 2 1 CNN By Lara Farrar for Korean Wave of pop culture sweeps across Asia The Global Impact of South Korean Popular Culture Hallyu Unbound ed by Valentina Marinescu ResearchGate Kim Harry 2 February 2016 Surfing the Korean Wave How K pop is taking over the world The McGill Tribune The McGill Tribune Archived from the original on 23 November 2018 Retrieved 31 May 2019 Nguyen Hoai Phuong Duong Korean Wave as Cultural Imperialism A study of K pop Reception in Vietnam PDF Thesis Leiden University Climate data in seoul 1971 2000Sablon In lang Korea Meteorological Administration Hemcinin bax RedakteCenubi Koreya rabitesi Cenubi Koreyada resmi istirahet gunleri Cenubi Koreyadaki Dunya Irsleri Cenubi Koreya cimerlikleri Cenubi Koreyada herbi xidmet Cenubi Koreyada iqlim deyisikliyi Cenubi Koreyada turizm neqliyyati Cenubi Koreyanin Aile nazirliyi ve Gender beraberliyi Cenubi Koreyanin SKY universitetleri Cenubi Koreyanin milli parklari Cenubi Koreya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Cenubi Koreya amp oldid 6078856, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.