Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyük panda (çin 熊貓, 熊猫, Xiongmao; lat. Ailuropoda melanoleuca) və ya bambuk ayısı — ayıkimilər fəsiləsinə aid məməli heyvan növü. Vətəni mərkəzi Çin hesab olunur. Çinin (Şərqi Tibet, Sıçuan, Yunnan) dağ meşələrində yaşayır.
| Böyük panda | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Böyük panda | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Ovçuluq, kənd təsərrüfat sahələrini genişləndirilməsi, meşəliklərin qırılması və digər səbəblərdən nəsli məhv olmaq təhlükəsi altındadır. Buna görə də adı qırmızı kitaba salınmışdır.
Bədən quruluşu
Gözlərinin ətrafında, qulaqlarını üzərində və gövdəsində böyük qara rəngli xəz ilə xarakterizə olunur. Düşünülür ki, bu cür rəng kombinasiyası kölgəli, yaxud qarlı-qayalı ərazilərdə kamuflyaj üçün yararlıdır. Hündürlükləri 1.6-1.9 metr aralığında dəyişir. Yetkin pandaların ağırlığı 100-120 kq arasında dəyişir. Amma erkək pandalar 160 kq ağırlığında ola bilirlər. Qalın yağ təbəqəsi soyuqdan effektiv qorunma üsuludur. Böyük panda təbiətdə 20 il, antropoloji mühitdə isə 30 il yaşayır.
10-15 sm uzunluqdakı quyruğu ilə ayılar arsında ən uzun quyruqlu 2-ci növdür (ən uzun quyruqlu ayı cinsi tənbəl ayıdır).
Həyat tərzi
Panda yırtıcılar dəstəsinə aid olsa da, qida rasionunun çoxsunu bitki təşkil edir. Demək olar ki, onlar yalnız bambuk yeyirlər (bu səbəbdən də ona həm də bambuk ayısı deyirlər). Yetkin panda gün ərzində 30 kq bambuk yeyə bilir. Pandaların qidasını yumurta və cücülərlə yanaşı sincab da təşkil edir. Passiv hərəkətdən dolayı bambuk kimi zəngin olmayan bitkilər belə pandaya günlük enerji üçün kifayət edir.
Nəsilartırma
Pandaları qorumaq kampaniyasının başladığı ilk dövrlərdə təbii yaşayış mühitindən ayrılmış pandalar depressiyaya düşərək nəsilartırma həvəslərini itirirlər. Buna görə də həmin pandalara cütləşən panda videoları göstərilir və ya həvəsartırıcı dərmanlar verilirdi. Ancaq bunlar istənilən nəticəni vermir. Odur ki, süni mayalanma, hibrid heyvanların yaradılması kimi bir neçə elmi layihəyə baş vurulmuşdur.
Böyük pandalar 4-8 yaş arasında cinsi yetişkənliyə çatır və 20 yaşa qədər cütləşə bilir. Cütləşmə dövrü ildə bir dəfə mart-may aralığında dişilərin qızğınlıq dövrünə təsadüf edir və qısa çəkir. Pandaların təqribi yarısında əkiz bala doğmaya rast gəlinir. Vəhşi təbiətdə adətən yalnız biri həyatda qala bilir. Dişi pandaların güclü balaya qayğı göstərib zəif baladan imtina etməsi normal hal hesab olunur. Bu panda südünün azlığı ilə izah olunur. Balaların qayğısına qalınmasında erkək pandanın heç bir rolu yoxdur.
Mədəniyyətdə
Qədim Çində Sıçuan əhalisi panda sidiyindən səhvən udulmuş iynələri əritmək üçün istifadə edirdi.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2003.
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p.
- Schaller, 1993. səh. 61
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk panda cin 熊貓 熊猫 Xiongmao lat Ailuropoda melanoleuca ve ya bambuk ayisi ayikimiler fesilesine aid memeli heyvan novu Veteni merkezi Cin hesab olunur Cinin Serqi Tibet Sicuan Yunnan dag meselerinde yasayir Boyuk pandaElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Boyuk pandaBeynelxalq elmi adiAiluropoda melanoleuca David 1869 Sekil axtarisiITIS 621845NCBI 9646EOL 328070FW 104016 Ovculuq kend teserrufat sahelerini genislendirilmesi meseliklerin qirilmasi ve diger sebeblerden nesli mehv olmaq tehlukesi altindadir Buna gore de adi qirmizi kitaba salinmisdir Beden qurulusuGozlerinin etrafinda qulaqlarini uzerinde ve govdesinde boyuk qara rengli xez ile xarakterize olunur Dusunulur ki bu cur reng kombinasiyasi kolgeli yaxud qarli qayali erazilerde kamuflyaj ucun yararlidir Hundurlukleri 1 6 1 9 metr araliginda deyisir Yetkin pandalarin agirligi 100 120 kq arasinda deyisir Amma erkek pandalar 160 kq agirliginda ola bilirler Qalin yag tebeqesi soyuqdan effektiv qorunma usuludur Boyuk panda tebietde 20 il antropoloji muhitde ise 30 il yasayir 10 15 sm uzunluqdaki quyrugu ile ayilar arsinda en uzun quyruqlu 2 ci novdur en uzun quyruqlu ayi cinsi tenbel ayidir Heyat terzi Panda yirticilar destesine aid olsa da qida rasionunun coxsunu bitki teskil edir Demek olar ki onlar yalniz bambuk yeyirler bu sebebden de ona hem de bambuk ayisi deyirler Yetkin panda gun erzinde 30 kq bambuk yeye bilir Pandalarin qidasini yumurta ve cuculerle yanasi sincab da teskil edir Passiv hereketden dolayi bambuk kimi zengin olmayan bitkiler bele pandaya gunluk enerji ucun kifayet edir NesilartirmaPandalari qorumaq kampaniyasinin basladigi ilk dovrlerde tebii yasayis muhitinden ayrilmis pandalar depressiyaya duserek nesilartirma heveslerini itirirler Buna gore de hemin pandalara cutlesen panda videolari gosterilir ve ya hevesartirici dermanlar verilirdi Ancaq bunlar istenilen neticeni vermir Odur ki suni mayalanma hibrid heyvanlarin yaradilmasi kimi bir nece elmi layiheye bas vurulmusdur Boyuk pandalar 4 8 yas arasinda cinsi yetiskenliye catir ve 20 yasa qeder cutlese bilir Cutlesme dovru ilde bir defe mart may araliginda disilerin qizginliq dovrune tesaduf edir ve qisa cekir Pandalarin teqribi yarisinda ekiz bala dogmaya rast gelinir Vehsi tebietde adeten yalniz biri heyatda qala bilir Disi pandalarin guclu balaya qaygi gosterib zeif baladan imtina etmesi normal hal hesab olunur Bu panda sudunun azligi ile izah olunur Balalarin qaygisina qalinmasinda erkek pandanin hec bir rolu yoxdur MedeniyyetdeQedim Cinde Sicuan ehalisi panda sidiyinden sehven udulmus iyneleri eritmek ucun istifade edirdi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2003 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0 Schaller 1993 seh 61