fbpx
Wikipedia

Uqanda

Uqanda (suah. Uganda; ing. Uganda) və ya rəsmi adı ilə Uqanda Respublikası (suah. Jamhuri ya Uganda; ing. Republic of Uganda) — Şərqi Afrikada dövlət. Uqanda dənizə çıxışı olmayan ölkələrdəndir. Şimaldan Cənubi Sudan, şərqdən Keniya, cənubdan Tanzaniya, cənub-qərbdən Ruanda, qərbdən isə Konqo Demokratik Respublikası ilə həmsərhəddir. Ölkə cənub-şərqdən Afrikanın ən böyük gölü olan Viktoriya gölü ilə əhatələnmişdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Kampala, ümumi sahəsi 241,038 kvadrat kilometrdir. Uqanda həm də "Afrikanın mirvarisi" adlandırılır. Ölkə Millətlər Birliyinə daxildir.

Uqanda Respublikası

Jamhuri ya Uganda
Uqanda
Gerbi
Himni: "Oh Uganda, Land of Beauty"
Uqanda, Gözellik Ərazisi
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri
Kampala
Rəsmi dilləriİngilis dili,Svahili dili
İdarəetmə formasıDemokratik quruluş
• Prezident
Yoveri Museveni
Robinah Nabbanja
Qurulması
Tarixi 
• Böyük Britaniyadan müstəqillik
9 oktyabr 1962
• Yaranması
1962
Ərazisi
• Ümumi
236040
• Su (%)
15.39
Əhalisi
• 2009 təxmini
32,369,558
• 2014 siyahıya alma
34,634,650
• Sıxlıq
143.7/km2 (372.2/kv. mil)
ÜDM (AQP)təxmini
• Adam başına
$1,226
ÜDM (nominal)2010 təxmini
• Ümumi
$17.703 billion
• Adam başına
$514
İİİ (2010)0.422
aşağı
ValyutasıUqanda shillinqi (UGX)
Saat qurşağıUTC+3 (ŞAV)
Telefon kodu+2561
İnternet domeni.ug

1 006 KeniyaTanzaniya.

Dövlət quruluşu

Uqanda respublikadır. Millətlər birliyinə daxildir. Konstitusiyası 1967-ci ildə qəbul olunmuşdur. 1987-ci ilin iyulun 27-də baş vermiş hərbi dövlət çevrilişi nəticəsində Konstutisiyanin qüvvəsi dayandırılmış, paytaxtda fövqəladə hal elan olunmuşdur. Ölkəni əsasən hərbiçilərdən ibarət hərbi Şura idarə edir.

Təbiət

Səthi,əsasən ayrı-ayrı dağlar olan zəif dalğalı platodur(hünd. 1100–1500 m). Faydalı qazıntıları :mis , qalay, kobalt, volfram və s.

İqlimi ərazisinin çox hissəsində ekvatorial-mussondur. Orta alyıq tempraturu 18-25 dərəcədir. İllik yağıntı 750–1500 mm-dir.

Çaylarə ərazisindən keçən Nil hövzəsi aiddir. Əsasən qırmızı ferralit torbaqlar yayılmışdır. Bitkiləri çox yerdə yüksəkotlu savannalardan ibarətdir. Heyvanları: Fil, kərgədan, begemot, antilop, zürafə, aslan, meymun və s. Çoxlu quş, sürünən (timsah, ilan) həşərat var. Milli Parklar(Ruvenzori , Kabareqa) yaradılmışdır.

Əhali

Əhalinin 97%-dən çoxu Afrika xalqlarıdır. Avropa və Asiyadan köçüb gələn də var. Rəsmi dilləri (1973 ildən) Svahili Və ingilis dilləridir. Əhalinin tərq. 65%-i xristian,5-6%-i müsəlman, qalanları isə ənənəvi din etqatları saxlayır. İşləyən əhalinin 154,3 min nəfəri xidmət sahəsində, 61,2 min nəfəri balıqçılıqla, 58,9 min nəfər sənayedə, 44,4 min nəfəri isə tikintidə çalışır. Orta sıxlıq 1 km²-ə 57 nəfərdir. Şəhər əhalisi 7,8 %-dir. Mühüm şəhərləri: Kampala Cinca, Mbale, Entebbe və s.

Tarixi

Ümumi ərazisi Aşağı Paleolitdən məskunlaşmışdır. 13-14-cü əsrlərdə yaşayan Kitara-Bunyoro dövləti 16-cı əsrdə Buqanda, Ankole, Karaqve və s. feodal dövlətlərə parçalandı. 19-cu əsrin ortalarında, əraziyə ərəblər köçüb gəlmişlər.19-cu əsrin 2-ci yarısında B.Britaniya, Almaniya və Fransanın ekspansiya obyektinə çevrilmişdir. 1890-cı ildən başlayaraq ərazisində olan dövlətlər B.Britaniyanın protektoratı altına keçməyə başladı.XX əsrin 23-30-cu illərində milli azadliq hərəkatı genişlənmişdi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra istiqlaliyyət uğrunda mübarizəyə Milli Konqress(1952-ci ildə yaradılmışdır), sonra isə Uqanda Xalq Konqresi (UXK 1960-cı ildə yaradılmışdır) başçılıq etmişdir. 1962-ci ilin oktyabrında Uqanda müstəqil federativ dövlət elan edildi. A. M. Obote prezident seçildi. 1962-ci ildə BMT-yə qabul olundu. 1962-ildən SSRİ ilə diplomatik əlaqələr saxladı. 1967-ci ilin sentyabrın 8-də respublika elan edildi.1971-ci ildə hərbi çevriliş nəticəsində parlament buraxıldı. Ölkədə general İdi Əminin diktator rejimi quruldu.1979-cu ilin aprelində muxalifətçi qüvvələri birləşdirən Uqanda Milli Azadlıq Cəbhəsi Tanzaniya ordusunun köməyi ilə hakimiyyəti ələ aldı. 1980-cı ilin dekabrında parlament seçkiləri nəticəsində A.M Obote yenidən prezident seçildi.

Siyasi Partiyalar və Həmkarlar İttifaqı

  • Uqanda Demokratik Partiyasi(1956)
  • Uqanda Xalq Konqresi(1960)
  • Uqanda Vətənpərvərlik hərəkatı(1980)
  • Uqanda Milli Azadlıq Cəbhəsi(1979)
  • Uqanda Həmkarlar İttifaqının Milli Cəmiyyəti(1974)

uqanda, suah, uganda, uganda, rəsmi, adı, ilə, respublikası, suah, jamhuri, uganda, republic, uganda, şərqi, afrikada, dövlət, dənizə, çıxışı, olmayan, ölkələrdəndir, şimaldan, cənubi, sudan, şərqdən, keniya, cənubdan, tanzaniya, cənub, qərbdən, ruanda, qərbdə. Uqanda suah Uganda ing Uganda ve ya resmi adi ile Uqanda Respublikasi suah Jamhuri ya Uganda ing Republic of Uganda Serqi Afrikada dovlet Uqanda denize cixisi olmayan olkelerdendir Simaldan Cenubi Sudan serqden Keniya cenubdan Tanzaniya cenub qerbden Ruanda qerbden ise Konqo Demokratik Respublikasi ile hemserheddir Olke cenub serqden Afrikanin en boyuk golu olan Viktoriya golu ile ehatelenmisdir Paytaxti ve en boyuk seheri Kampala umumi sahesi 241 038 kvadrat kilometrdir Uqanda hem de Afrikanin mirvarisi adlandirilir Olke Milletler Birliyine daxildir Uqanda RespublikasiJamhuri ya UgandaUqandaBayragi GerbiHimni Oh Uganda Land of Beauty Uqanda Gozellik Erazisi source source track Paytaxtive en boyuk seheriKampalaResmi dilleriIngilis dili Svahili diliIdareetme formasiDemokratik qurulus PrezidentYoveri Museveni Bas NazirRobinah NabbanjaQurulmasiTarixi Boyuk Britaniyadan musteqillik9 oktyabr 1962 Yaranmasi1962Erazisi Umumi236040 Su 15 39Ehalisi 2009 texmini32 369 558 2014 siyahiya alma34 634 650 Sixliq143 7 km2 372 2 kv mil UDM AQP texmini Adam basina 1 226UDM nominal 2010 texmini Umumi 17 703 billion Adam basina 514III 2010 0 422asagiValyutasiUqanda shillinqi UGX Saat qursagiUTC 3 SAV Telefon kodu 2561Internet domeni ug1 006 Keniya ve Tanzaniya Mundericat 1 Dovlet qurulusu 2 Tebiet 3 Ehali 4 Tarixi 5 Siyasi Partiyalar ve Hemkarlar IttifaqiDovlet qurulusu RedakteUqanda respublikadir Milletler birliyine daxildir Konstitusiyasi 1967 ci ilde qebul olunmusdur 1987 ci ilin iyulun 27 de bas vermis herbi dovlet cevrilisi neticesinde Konstutisiyanin quvvesi dayandirilmis paytaxtda fovqelade hal elan olunmusdur Olkeni esasen herbicilerden ibaret herbi Sura idare edir Tebiet RedakteSethi esasen ayri ayri daglar olan zeif dalgali platodur hund 1100 1500 m Faydali qazintilari mis qalay kobalt volfram ve s Iqlimi erazisinin cox hissesinde ekvatorial mussondur Orta alyiq tempraturu 18 25 derecedir Illik yaginti 750 1500 mm dir Caylare erazisinden kecen Nil hovzesi aiddir Esasen qirmizi ferralit torbaqlar yayilmisdir Bitkileri cox yerde yuksekotlu savannalardan ibaretdir Heyvanlari Fil kergedan begemot antilop zurafe aslan meymun ve s Coxlu qus surunen timsah ilan heserat var Milli Parklar Ruvenzori Kabareqa yaradilmisdir Ehali RedakteEhalinin 97 den coxu Afrika xalqlaridir Avropa ve Asiyadan kocub gelen de var Resmi dilleri 1973 ilden Svahili Ve ingilis dilleridir Ehalinin terq 65 i xristian 5 6 i muselman qalanlari ise enenevi din etqatlari saxlayir Isleyen ehalinin 154 3 min neferi xidmet sahesinde 61 2 min neferi baliqciliqla 58 9 min nefer senayede 44 4 min neferi ise tikintide calisir Orta sixliq 1 km e 57 neferdir Seher ehalisi 7 8 dir Muhum seherleri Kampala Cinca Mbale Entebbe ve s Tarixi RedakteUmumi erazisi Asagi Paleolitden meskunlasmisdir 13 14 cu esrlerde yasayan Kitara Bunyoro dovleti 16 ci esrde Buqanda Ankole Karaqve ve s feodal dovletlere parcalandi 19 cu esrin ortalarinda eraziye erebler kocub gelmisler 19 cu esrin 2 ci yarisinda B Britaniya Almaniya ve Fransanin ekspansiya obyektine cevrilmisdir 1890 ci ilden baslayaraq erazisinde olan dovletler B Britaniyanin protektorati altina kecmeye basladi XX esrin 23 30 cu illerinde milli azadliq herekati genislenmisdi Ikinci Dunya muharibesinden sonra istiqlaliyyet ugrunda mubarizeye Milli Konqress 1952 ci ilde yaradilmisdir sonra ise Uqanda Xalq Konqresi UXK 1960 ci ilde yaradilmisdir basciliq etmisdir 1962 ci ilin oktyabrinda Uqanda musteqil federativ dovlet elan edildi A M Obote prezident secildi 1962 ci ilde BMT ye qabul olundu 1962 ilden SSRI ile diplomatik elaqeler saxladi 1967 ci ilin sentyabrin 8 de respublika elan edildi 1971 ci ilde herbi cevrilis neticesinde parlament buraxildi Olkede general Idi Eminin diktator rejimi quruldu 1979 cu ilin aprelinde muxalifetci quvveleri birlesdiren Uqanda Milli Azadliq Cebhesi Tanzaniya ordusunun komeyi ile hakimiyyeti ele aldi 1980 ci ilin dekabrinda parlament seckileri neticesinde A M Obote yeniden prezident secildi Siyasi Partiyalar ve Hemkarlar Ittifaqi RedakteUqanda Demokratik Partiyasi 1956 Uqanda Xalq Konqresi 1960 Uqanda Vetenperverlik herekati 1980 Uqanda Milli Azadliq Cebhesi 1979 Uqanda Hemkarlar Ittifaqinin Milli Cemiyyeti 1974 Uqanda ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Uqanda amp oldid 5985255, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.