fbpx
Wikipedia

Kitiyalı Zenon

Zenon (yun. Ζήνων, m. ö. 336264) — antik dövrün filosofu, stoa fəlsəfi məktəbinin yaradıcısı.

Zenon
Ζήνων
Doğum tarixi e.ə. 334
Doğum yeri
Vəfat tarixi e.ə. 263
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
  • Kition[d]
Dövr Ellinizm
İstiqaməti Stoisizm
Əsas maraqları məntiq, etika
Təsirlənib Kinik məktəbi, Sokrat
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Antik fəlsəfə
Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü
(e. ə. VII yüzilliyə qədər)

Orfizm • Homer • Hesiod • Ferekid • Yeddi yunan müdriki • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi
(e. ə. VII - IV yüzilliklər)
Müstəqil filosoflar
Heraklit • Anaksaqor • Empedokl
Qədim yunan atomçuları
Levkipp • Demokrit
Sofistlər

"Böyük" sofistlərProtaqor • Prodikus • Qorqias • Hippias

"Kiçik" sofistlərTrasimaxus • Likofron • Kritius • Alkidamas
Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi
(e. ə. IV - I yüzilliklər)
Qədim Roma dovrünün fəlsəfəsi
I - V yüzilliklər
Stoaçılıq

Seneka • Epiktet • Mark_Avreli  • Siseron

Orta platonizm
Alkinous • Apuleyus • Qalen • Plutarx • Maksim • Filon • Selsus • Teon
Neoplatonizm

Roma məktəbi → Ammonius Sakkas • Plotin • Porfirius • Amelius
Apameya məktəbi → Yamblix • Sopater
Perqama məktəbi → Sallustius • Yulian Avqust
Afina məktəbi → Afinalı Plutarx • Proklus • Marinus • Simplikius • Damaskius

İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles • Hipatia • İoann Filoponus
Antik dini təlimlər

Qnostisizm • Hermetizm • Mitraizm
NeopifaqorçuluqApollonius • Nikomaxus • Numenius • Moderatus

Erkən Xristian fəlsəfəsi

Klement • Origen • Avqustin Avrelius • Boesius • Saxta Dionisius Areopagit

Həyatı və fəlsəfəsi

Zenon Kipr adasının Kitiya şəhərindən idi. 315-ci ildə ticarət məqsədi ilə Afinaya gəlmiş, orada məskunlaşmışdır. Orada fəlsəfəyə böyük maraq göstərmiş və bir müddət kinik məktəbin nümayəndəsi olan Kratesin, daha sonra akademik məktəbin təmsilçiləri olan StilponKsenokratesin öyrəncisi olmuşdur. Zenon Afinada “Stoa Poykile” (yun. στοά ποικίλη – naxışlı portikus) adlı portikusda (binaya bitişik olan sütünlu açıq tikilidir) öyrəncilər üçün dərslər keçmişdir. Buna görə də məktəbin ardıcıllarını "stoaçılar" adlandırmışdırlar.

Diogenes Laertiusa görə, bəlkə də məhz Zenon “İnsan təbiəti haqında” əsərində ilk dəfə təbiətin qanunlarına uyğun ərdəmli həyat sürmək fikrini dilə gətirmişdir. Bununla da o, stoaçılığı etik problemlərin çözülmənsə yönəltmiş oldu. Həmçinin Zenon hesab edirdi ki, fəlsəfə üç tərkib hissədən: məntiq, fizikaetikadan ibarətdir və onlar vahid bir sistemdə birləşdirilməlidirlər. Bu prinsipləri o özü həyatı boyu tətbiq etmiş, sonda isə intihar etmişdir.

Roma filosofu Sisero yazırdı ki, Zenon təbii qanunu tanrı sayırdı. Onun fikrincə tanrının sifəti və şəxsiyyəti yoxdur. O bu dünyanın qanunauyğunluğudur ya da bir Əqldir. Buna görə də ona ibadət edilməz. Zenonun öyrəncilərindən bəziləri hesab edirdilər ki, bəzi ərdəmli insanları gələcəkdə tanrılaşdırmışdırlar. Həm də Zenona görə kainat canlı və diri varlıqdır. Hər şeyin əsasını isə "yaradıcı od" təşkil edir. Bu fikrin ifadə edilməsi ilə Zenon Heraklitin baxışlarını təkrarlamış olurdu.

Zenon və onun öyrənciləri Xeyir anlayışına önəm verirdilər. Bunu edərkən onlar Platonu təkrarlayırdılar. Zenonun fikrincə həyatın gözəlliyi vahid bir xeyirdədir, xoşbəxtliyə isə yalnız müdrik insan çatır. Eyni zamanda, nəfslər və mənfi ehtiraslar düşüncəyə qarşı duran və təbiətə zidd olan şeylərdir.

İstinadlar

  1. Diogenes Laertius.Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, pp. 259-260.
  2. Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, p. 274.
  3. Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 30.
  4. Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 109.
  5. Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 271.
  6. Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 202.

Mənbə

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 162-163. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 162-163. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
  • Hunt, Harold. A Physical Interpretation of the Universe. The Doctrines of Zeno the Stoic. Melbourne: Melbourne University Press, 1976.
  • Long, Anthony A., Sedley, David N. The Hellenistic Philosophers, Volume 1. Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
  • Pearson, Alfred C. Fragments of Zeno and Cleanthes, (1891). Greek/Latin fragments with English commentary.
  • Scaltsas Theodore, and Mason Andrew S. (eds.), The philosophy of Zeno. Larnaca: The Municipality of Larnaca, 2002.
  • Schofield, Malcolm. The Stoic Idea of the City. cambridge: Cambridge University Press, 1991.

Həmçinin bax

kitiyalı, zenon, zenon, Ζήνων, antik, dövrün, filosofu, stoa, fəlsəfi, məktəbinin, yaradıcısı, zenonΖήνωνdoğum, tarixi, 334doğum, yeri, kition, kition, əhəmənilər, imperiyasıvəfat, tarixi, 263vəfat, yeri, afina, qədim, afina, makedoniya, imperiyasıvətəndaşlığı. Zenon yun Zhnwn m o 336 264 antik dovrun filosofu stoa felsefi mektebinin yaradicisi ZenonZhnwnDogum tarixi e e 334Dogum yeri Kition d Kition d Ehemeniler imperiyasiVefat tarixi e e 263Vefat yeri Afina Qedim Afina Makedoniya ImperiyasiVetendasligi Kition d Dovr EllinizmIstiqameti StoisizmEsas maraqlari mentiq etikaTesirlenib Kinik mektebi Sokrat Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Heyati ve felsefesi 2 Istinadlar 3 Menbe 4 Edebiyyat 5 Hemcinin baxHeyati ve felsefesi RedakteZenon Kipr adasinin Kitiya seherinden idi 315 ci ilde ticaret meqsedi ile Afinaya gelmis orada meskunlasmisdir Orada felsefeye boyuk maraq gostermis ve bir muddet kinik mektebin numayendesi olan Kratesin daha sonra akademik mektebin temsilcileri olan Stilpon ve Ksenokratesin oyrencisi olmusdur Zenon Afinada Stoa Poykile yun stoa poikilh naxisli portikus adli portikusda binaya bitisik olan sutunlu aciq tikilidir oyrenciler ucun dersler kecmisdir 1 Buna gore de mektebin ardicillarini stoacilar adlandirmisdirlar Diogenes Laertiusa gore belke de mehz Zenon Insan tebieti haqinda eserinde ilk defe tebietin qanunlarina uygun erdemli heyat surmek fikrini dile getirmisdir Bununla da o stoaciligi etik problemlerin cozulmense yoneltmis oldu Hemcinin Zenon hesab edirdi ki felsefe uc terkib hisseden mentiq fizika ve etikadan ibaretdir ve onlar vahid bir sistemde birlesdirilmelidirler 2 Bu prinsipleri o ozu heyati boyu tetbiq etmis sonda ise intihar etmisdir Roma filosofu Sisero yazirdi ki Zenon tebii qanunu tanri sayirdi 3 Onun fikrince tanrinin sifeti ve sexsiyyeti yoxdur O bu dunyanin qanunauygunlugudur ya da bir Eqldir Buna gore de ona ibadet edilmez Zenonun oyrencilerinden bezileri hesab edirdiler ki bezi erdemli insanlari gelecekde tanrilasdirmisdirlar Hem de Zenona gore kainat canli ve diri varliqdir Her seyin esasini ise yaradici od teskil edir 4 Bu fikrin ifade edilmesi ile Zenon Heraklitin baxislarini tekrarlamis olurdu Zenon ve onun oyrencileri Xeyir anlayisina onem verirdiler Bunu ederken onlar Platonu tekrarlayirdilar Zenonun fikrince heyatin gozelliyi vahid bir xeyirdedir xosbextliye ise yalniz mudrik insan catir 5 Eyni zamanda nefsler ve menfi ehtiraslar dusunceye qarsi duran ve tebiete zidd olan seylerdir 6 Istinadlar Redakte Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 pp 259 260 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 p 274 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods Translated by F Brooks London Methuen 1896 p 30 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods Translated by F Brooks London Methuen 1896 p 109 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 271 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 202 Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 162 163 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 162 163 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Hunt Harold A Physical Interpretation of the Universe The Doctrines of Zeno the Stoic Melbourne Melbourne University Press 1976 Long Anthony A Sedley David N The Hellenistic Philosophers Volume 1 Cambridge Cambridge University Press 1987 Pearson Alfred C Fragments of Zeno and Cleanthes 1891 Greek Latin fragments with English commentary Scaltsas Theodore and Mason Andrew S eds The philosophy of Zeno Larnaca The Municipality of Larnaca 2002 Schofield Malcolm The Stoic Idea of the City cambridge Cambridge University Press 1991 Hemcinin bax RedakteStoaciliqMenbe https az wikipedia org w index php title Kitiyali Zenon amp oldid 5534205, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.