Kolofonlu Ksenofanes (yunanca Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος; m. ö. 570, Kolofon — m. ö. 475 , Elea) – qədim yunan şairi və filosofu. Elea məktəbinin ilk filosofu hesab edilir.
O, indiki Türkiyənin Qərbində yerləşən Kolofon (yun. Κολοφών) şəhərindən idi. Sonra Cənubi İtaliyaya səfərlər etmiş və sonradan Eleaya köçmüşdür.
Fəlsəfəsi
Ksenofanes çoxtanrılı yunan panteonunu şiddətli tənqid etmişdir. O hesab edirdi ki, Olimpus dağında yaşayan yunan tanrıları əslində şairlərin uydurduqları və xalq təxəyyülündə formalaşan mifik obrazlardan başqa bir şey deyildir. Ksenofanesə görə insanlar özlərinə bənzər tanrılar yaratmışdılar. Bu baxımdan hər bir xalqın tanrılar haqqındakı təsəvvürləri məhz öz dünyagörüşləri əsasında formalaşmışdır. Yenə Ksenofanesə görə əgər öküzlər, atlar və başqa heyvanların düşüncəsi olsaydı, onlar tanrılarını elə özlərinə bənzər təsvir edərdilər.
Tanrıların təbiəti və başqa xüsusiyyətləri haqqında doğru biliyi əldə etmək olmaz, bu barədə ancaq ehtimal edilə bilər. Buna görə də, Ksenofanes qədim yunan şairləri Hesiodos və Homeri tanrılara insan xüsusiyyətlərini aid etməkdə (antpopomorfizm) günahlandırmışdır.
Eyni zamanda, Ksenofanes ateist də olmamışdır. O, dini və tanrını özünəməxsus tərzdə təsəvvür edirdi. Onun fikrincə yunan toplumunda olan baxışlar ibtidai səviyyədə olmuşdur. Buna görə də Ksenofanes yunanların dini dünyagörüşləri ilə razılaşmayaraq öz fikirlərini açıqlamışdır. Onun fikrincə Tanrı bir və bölünməzdir; eyni zamanda, o dünyadan ayrı bir şey də deyildir. Beləliklə, Ksenofanes Tanrını dünya ilə eyniləşdirmiş, onu təbiətdən ayırmamışdır. Buna görə də, dünya yaradılmamış, həmişə var olmuş və hər zaman da olacaqdır. Bu baxımdan Ksenofanes panteizmin əsasını qoyan filosoflardan biri olmuşdur. O güman edirdi ki, dünya əbədi, məhv olunmaz və vahiddir. Ona görə vahidlik elə Tanrının özüdür.
Ksenofanes ay, günəş və ulduzları tanrılaşdırmamış, onları fiziki cisimlər kimi təsəvvür etmişdir. Onun fikrincə dünyaların sayı sonsuzdur. Yağışlar isə yerdən günəş şüalarının təsiri altında baş verən buxarlanmanın nəticəsidir. Buxar göyə qalxır və yenidən su olub yerə yağır. Onun fikrincə insanlar və başqa canlılar su və torpağın qarışığından yaranmışdırlar. Qədim Misir dinində də insanları qoyunbaşlı tanrı Xnum torpaqdan (gildən) yaratmışdır. İnsanın torpaqdan yaradılması haqqında rəvayətlər Yəhudilik, Xristianlıq və İslamda da vardır.
Mənbə
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 27-28. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 27-28. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915.
Xenophanes. Fragments and Commentary // The First Philosophers of Greece. London: K. Paul, Trench, Trubner, 1898.
R. Kattel, "The Political Philosophy of Xenophanes of Colophon", Trames 1(51/46) (1997), 125-142
Richard D. McKirahan, Xenophanes of Colophon. Philosophy Before Socrates. Indianapolis: Hackett Publishing Company, 1994
Вольф М. Н. Становление философского поиска и дискуссия об идее прогресса: Ксенофан В 18 DK // Вестник НГУ. Серия: Философия. — 2011. — Т. 9. — Вып. 3.
İstinadlar
↑ Xenophanes. Fragments and Commentary // The First Philosophers of Greece. London: K. Paul, Trench, Trubner, 1898, p. 67.
ksenofan, kolofonlu, yunanca, Ξενοφάνης, Κολοφώνιος, kolofon, elea, qədim, yunan, şairi, filosofu, elea, məktəbinin, filosofu, hesab, edilir, kolofonlu, Ξενοφάνης, Κολοφώνιοςdoğum, tarixi, 570doğum, yeri, colophon, izmir, türkiyəvəfat, tarixi, 475istiqaməti, a. Kolofonlu Ksenofanes yunanca 3enofanhs ὁ Kolofwnios m o 570 Kolofon m o 475 Elea qedim yunan sairi ve filosofu Elea mektebinin ilk filosofu hesab edilir Kolofonlu Ksenofan3enofanhs ὁ KolofwniosDogum tarixi e e 570Dogum yeri Colophon d Izmir ili TurkiyeVefat tarixi e e 475Istiqameti antik felsefeEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitO indiki Turkiyenin Qerbinde yerlesen Kolofon yun Kolofwn seherinden idi Sonra Cenubi Italiyaya seferler etmis ve sonradan Eleaya kocmusdur Mundericat 1 Felsefesi 2 Menbe 3 Edebiyyat 4 Istinadlar 5 Hemcinin baxFelsefesi RedakteKsenofanes coxtanrili yunan panteonunu siddetli tenqid etmisdir O hesab edirdi ki Olimpus daginda yasayan yunan tanrilari eslinde sairlerin uydurduqlari ve xalq texeyyulunde formalasan mifik obrazlardan basqa bir sey deyildir Ksenofanese gore insanlar ozlerine benzer tanrilar yaratmisdilar Bu baximdan her bir xalqin tanrilar haqqindaki tesevvurleri mehz oz dunyagorusleri esasinda formalasmisdir Yene Ksenofanese gore eger okuzler atlar ve basqa heyvanlarin dusuncesi olsaydi onlar tanrilarini ele ozlerine benzer tesvir ederdiler 1 Tanrilarin tebieti ve basqa xususiyyetleri haqqinda dogru biliyi elde etmek olmaz bu barede ancaq ehtimal edile biler Buna gore de Ksenofanes qedim yunan sairleri Hesiodos ve Homeri tanrilara insan xususiyyetlerini aid etmekde antpopomorfizm gunahlandirmisdir 2 Eyni zamanda Ksenofanes ateist de olmamisdir O dini ve tanrini ozunemexsus terzde tesevvur edirdi Onun fikrince yunan toplumunda olan baxislar ibtidai seviyyede olmusdur Buna gore de Ksenofanes yunanlarin dini dunyagorusleri ile razilasmayaraq oz fikirlerini aciqlamisdir Onun fikrince Tanri bir ve bolunmezdir eyni zamanda o dunyadan ayri bir sey de deyildir 1 Belelikle Ksenofanes Tanrini dunya ile eynilesdirmis onu tebietden ayirmamisdir Buna gore de dunya yaradilmamis hemise var olmus ve her zaman da olacaqdir Bu baximdan Ksenofanes panteizmin esasini qoyan filosoflardan biri olmusdur O guman edirdi ki dunya ebedi mehv olunmaz ve vahiddir Ona gore vahidlik ele Tanrinin ozudur Ksenofanes ay gunes ve ulduzlari tanrilasdirmamis onlari fiziki cisimler kimi tesevvur etmisdir Onun fikrince dunyalarin sayi sonsuzdur Yagislar ise yerden gunes sualarinin tesiri altinda bas veren buxarlanmanin neticesidir 3 Buxar goye qalxir ve yeniden su olub yere yagir Onun fikrince insanlar ve basqa canlilar su ve torpagin qarisigindan yaranmisdirlar 3 Qedim Misir dininde de insanlari qoyunbasli tanri Xnum torpaqdan gilden yaratmisdir Insanin torpaqdan yaradilmasi haqqinda revayetler Yehudilik Xristianliq ve Islamda da vardir Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 27 28 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 27 28 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 Xenophanes Fragments and Commentary The First Philosophers of Greece London K Paul Trench Trubner 1898 R Kattel The Political Philosophy of Xenophanes of Colophon Trames 1 51 46 1997 125 142 Richard D McKirahan Xenophanes of Colophon Philosophy Before Socrates Indianapolis Hackett Publishing Company 1994 Volf M N Stanovlenie filosofskogo poiska i diskussiya ob idee progressa Ksenofan V 18 DK Vestnik NGU Seriya Filosofiya 2011 T 9 Vyp 3 Istinadlar Redakte 1 2 Xenophanes Fragments and Commentary The First Philosophers of Greece London K Paul Trench Trubner 1898 p 67 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 p 283 1 2 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 p 383 Hemcinin bax RedakteElea mektebiMenbe https az wikipedia org w index php title Ksenofan amp oldid 5534185, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
