Parmenides Heraklitin müasiri olmuşdur. Onun fəlsəfi çiçəklənmə dövrü m. ö. V yüzilliyə təsadüf etmişdir. O, cənubi İtaliyanın Elea şəhərində yaşamışdır. Güman olunur ki, Parmenid öz doğma şəhərində ictimai və siyasi həyatda, xüsusən, qanunların hazırlanmasında aktiv iştirak etmiş, çox hörmətli vətəndaş olmuşdur.
Parmenides “Təbiət haqqında” adlı kitabın yazarı sayılır. Ancaq bu kitabın özü deyil, onun bəzi fraqmentləri dövrümüzə gəlib çatmışdır. Metafizikanın əsəslarını o qoymuşdur.
Fəlsəfəsi
Parmenidesin fəlsəfəsi Heraklitin dünyagörüşünə qarşı yönəlmişdir. Onun fikrincə dünya və bütün varlıq heç bir boşluqları olmayan tam hərəkətsiz kürədən ibarətdir. Beləliklə, Parmenides ilk dəfə yerin kürə olması fikrini irəli sürən düşünürlərdən biri olmuşdur.
Bu kimi iddialar ondan irəli gəlmişdir ki, Parmenidesin fəlsəfəsində varlıq və yoxluq problemi kəskin olaraq qoyulmuşdur. Onun fikrincə var olan şey yoxluqdan yarana bilməz. Deməli, var olan şeylər hər zaman mövcuddur. Əks təqdirdə belə çıxır ki, onlar nə vaxtsa olmamışlar. Bu isə imkansızdır. Çünki yoxdan nəsə var ola bilməz. Həmçinin, heç bir şey məhv də ola bilməz. Ona görə ki, bu halda o yenə də yox olmalıdır. Deməli, var olan şeylər hər zaman olacaqdır.
Hər bir şey əbədi və sonsuzdur. O formasını dəyişə, bir haldan başqasına keçə bilər, ancaq məzmunca hər zaman var olmaqdadır. Beləliklə, Parmenidesə görə gerçək olan yalnız varlıqdır, yoxluq isə yoxdur və onun haqqında düşünülməz. Yoxluq olmadığına görə yaradılış və məhv olma prosesləri də ola bilməz. Belə deyilsə, onda yoxluq anlayışı ortaya çıxır. Bu isə mümkün deyildir. Yoxluğun mümkün olmamağına görə varlıq hərəkətsizdir və birdir. Hərəkət olsa onda deməli o məhvə doğru getməlidir, bu isə var olan bir şeyi yoxluğa gətirib çıxarar. Ona görə də, hərəkət ola bilməz.
Varlıq vahiddir, hərəkətsizdir və sükunətdədir. Çünki, o hissələrdən ibarət olarsa, onlar bir-birindən ayrıla bilər. Bu isə varlığın məhv olmasına gətirərdi. Həm də varlıqda boşluqlar da yoxdur, çünki olsaydı şeylər hərəkət edərdilər.
Bununla belə, insan hər şeyin dəyişkənliyini və hərəkətdə olmasını görür. Beləliklə, burada duyğularla düşüncələrin qarşıdurması baş verir. Belə olan halda isə düşüncələrə üstünlük verilməlidir, çünki “düşünmək və var olmaq eyni şeydir”. Beləliklə, Parmenides insanları öz duyğularına inanmamağa çağırmışdır və buna görə də tənqidlərə məruz qalmışdır. Onun fəlsəfəsində həqiqət idealizmlə əvəz olunur ki, bunu da sonra Platon inkişaf etdirmişdir.
Parmenidesin öyrəncisi Eleyalı Zenon müəlliminin iddialarını müdafiə etmək üçün bir neçə paradoksların (aporiyaların) müəllifi olmuşdur.
Parmenidesin təsəvvürlərində dünyanın mərkəzində sevgi tanrıcası Afrodita durur və varlığı idarə edir. O, ruhları görünən və görünməyən dünyalarda yerləşdirmişdir. Hər şey kişi və qadın başlanğıcların (substansiyaların) qovuşmasından yaranır.
Mənbə
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 37-39. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
Adil Əsədov. Fəlsəfə tarixindən etüdlər: İdeal və reallıq arasında ziddiyyət və onun Qərb, rus və Şərq təfəkküründə həll imkankarı. Bakı: Təknur, 2007. – 116s.
Adil Əsədov. Yunan fəlsəfəsiindən etüdlər: yunan fəlsəfəsiində idealin və realliğin münasibətlərinə dair. Ön sözün müəllifi – fəlsəfə elmləri doktioru Tahirə Allahyarova. Bakı: Təknur, 2008.
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 37-39. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Austin, Scott (2007), Parmenides and the History of Dialectic: Three Essays, Parmenides Publishing.
Barnes, Jonathan (1978). The Presocratic Philosophers (Two Volumes). Routledge and Kegan Paul.
Coxon A. H. (2009), The Fragments of Parmenides: A Critical Text With Introduction and Translation, the Ancient Testimonia and a Commentary. Las Vegas, Parmenides Publishing (new edition of Coxon 1986)
Деспотопулос К. Гносеологический дуализм Парменида // Философские исследования. — 1994. — № 1. — С. 181—187.
Монин М. А. Пути Парменида //Вопросы философии. — 1997. — № 3. — С. 115—131.
Робинсон Т. Парменид на пути истинного знания бытия (on coming-to-know of the real) //Универсум платоновской мысли. Рационализм или философская религия? Эпистемология Платона. — СПб., 1997. — С. 49—62.
Самченко В. И. Метафизика Парменида и логика существования // Современная логика: проблемы теории, истории и применения в науке. — СПб., 2002. — С. 382—384.
Рохмистров В. Г. Метод Парменида // Вестник Русского христианского гуманитарного института. — СПб., 2001. — Вып. 4. — С. 352—366.
Антонов Т. В. Парменид:путь философа к истине. // AKADHMEIA: Материалы и исследования по истории платонизма. — СПб., 2003. — Вып. 4.
↑ Парменид. Фрагменты. О природе. // Фрагменты ранних греческих философов / Составитель Лебедев А.В.: Наука, 1989, s. 286-298.
О’Мара Д. Трансформация метафизики в поздней античности // Scholae. Философское антиковедение и классическая традиция. Т. 3. № 2. 2009. С. 416—432
Симпликий. Комм. к "Физике", 117, 2 / Парменид. Фрагменты. О природе. // Фрагменты ранних греческих философов / Составитель Лебедев А.В.: Наука, 1989
Avqust 09, 2021
parmenid, Παρμενίδης, təxminən, qədim, yunan, filosofu, ksenofanın, öyrəncisi, elea, fəlsəfi, məktəbinin, nümayəndəsi, esΠαρμενίδηςdoğum, tarixi, tezi, geci, 510doğum, yeri, velia, ascea, salerno, əyaləti, kampaniya, italiya, vəfat, tarixi, istiqaməti, eleya, . Parmenides yun Parmenidhs texminen E e 540 E e 470 qedim yunan filosofu Ksenofanin oyrencisi Elea felsefi mektebinin numayendesi 3 ParmenidesParmenidhsDogum tarixi en tezi e e 515 ve en geci e e 510Dogum yeri Velia d Ascea d Salerno eyaleti d Kampaniya Italiya 2 Vefat tarixi e e 470 1 Istiqameti Eleya mektebiEsas maraqlari felsefeTesirlenib Efesli Heraklit Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitParmenides Heraklitin muasiri olmusdur Onun felsefi ciceklenme dovru m o V yuzilliye tesaduf etmisdir O cenubi Italiyanin Elea seherinde yasamisdir Guman olunur ki Parmenid oz dogma seherinde ictimai ve siyasi heyatda xususen qanunlarin hazirlanmasinda aktiv istirak etmis cox hormetli vetendas olmusdur 4 Parmenides Tebiet haqqinda adli kitabin yazari sayilir Ancaq bu kitabin ozu deyil onun bezi fraqmentleri dovrumuze gelib catmisdir 5 Metafizikanin eseslarini o qoymusdur 6 Mundericat 1 Felsefesi 2 Menbe 3 Edebiyyat 4 Hemcinin bax 5 Xarici baglantilar 6 IstinadlarFelsefesi RedakteParmenidesin felsefesi Heraklitin dunyagorusune qarsi yonelmisdir Onun fikrince dunya ve butun varliq hec bir bosluqlari olmayan tam hereketsiz kureden ibaretdir 5 Belelikle Parmenides ilk defe yerin kure olmasi fikrini ireli suren dusunurlerden biri olmusdur Bu kimi iddialar ondan ireli gelmisdir ki Parmenidesin felsefesinde varliq ve yoxluq problemi keskin olaraq qoyulmusdur 7 Onun fikrince var olan sey yoxluqdan yarana bilmez Demeli var olan seyler her zaman movcuddur Eks teqdirde bele cixir ki onlar ne vaxtsa olmamislar Bu ise imkansizdir Cunki yoxdan nese var ola bilmez Hemcinin hec bir sey mehv de ola bilmez Ona gore ki bu halda o yene de yox olmalidir Demeli var olan seyler her zaman olacaqdir Her bir sey ebedi ve sonsuzdur O formasini deyise bir haldan basqasina kece biler ancaq mezmunca her zaman var olmaqdadir Belelikle Parmenidese gore gercek olan yalniz varliqdir yoxluq ise yoxdur ve onun haqqinda dusunulmez 5 Yoxluq olmadigina gore yaradilis ve mehv olma prosesleri de ola bilmez Bele deyilse onda yoxluq anlayisi ortaya cixir Bu ise mumkun deyildir Yoxlugun mumkun olmamagina gore varliq hereketsizdir ve birdir Hereket olsa onda demeli o mehve dogru getmelidir bu ise var olan bir seyi yoxluga getirib cixarar Ona gore de hereket ola bilmez Varliq vahiddir hereketsizdir ve sukunetdedir Cunki o hisselerden ibaret olarsa onlar bir birinden ayrila biler Bu ise varligin mehv olmasina getirerdi Hem de varliqda bosluqlar da yoxdur cunki olsaydi seyler hereket ederdiler Bununla bele insan her seyin deyiskenliyini ve hereketde olmasini gorur Belelikle burada duygularla dusuncelerin qarsidurmasi bas verir 5 Bele olan halda ise dusuncelere ustunluk verilmelidir cunki dusunmek ve var olmaq eyni seydir 5 Belelikle Parmenides insanlari oz duygularina inanmamaga cagirmisdir ve buna gore de tenqidlere meruz qalmisdir Onun felsefesinde heqiqet idealizmle evez olunur ki bunu da sonra Platon inkisaf etdirmisdir Parmenidesin oyrencisi Eleyali Zenon muelliminin iddialarini mudafie etmek ucun bir nece paradokslarin aporiyalarin muellifi olmusdur Parmenidesin tesevvurlerinde dunyanin merkezinde sevgi tanricasi Afrodita durur ve varligi idare edir O ruhlari gorunen ve gorunmeyen dunyalarda yerlesdirmisdir Her sey kisi ve qadin baslangiclarin substansiyalarin qovusmasindan yaranir 5 Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 37 39 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAdil Esedov Felsefe tarixinden etudler Ideal ve realliq arasinda ziddiyyet ve onun Qerb rus ve Serq tefekkurunde hell imkankari Baki Teknur 2007 116s Adil Esedov Yunan felsefesiinden etudler yunan felsefesiinde idealin ve realligin munasibetlerine dair On sozun muellifi felsefe elmleri doktioru Tahire Allahyarova Baki Teknur 2008 Aydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 37 39 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Austin Scott 2007 Parmenides and the History of Dialectic Three Essays Parmenides Publishing Barnes Jonathan 1978 The Presocratic Philosophers Two Volumes Routledge and Kegan Paul Coxon A H 2009 The Fragments of Parmenides A Critical Text With Introduction and Translation the Ancient Testimonia and a Commentary Las Vegas Parmenides Publishing new edition of Coxon 1986 Despotopulos K Gnoseologicheskij dualizm Parmenida Filosofskie issledovaniya 1994 1 S 181 187 Monin M A Puti Parmenida Voprosy filosofii 1997 3 S 115 131 Robinson T Parmenid na puti istinnogo znaniya bytiya on coming to know of the real Universum platonovskoj mysli Racionalizm ili filosofskaya religiya Epistemologiya Platona SPb 1997 S 49 62 Samchenko V I Metafizika Parmenida i logika sushestvovaniya Sovremennaya logika problemy teorii istorii i primeneniya v nauke SPb 2002 S 382 384 Rohmistrov V G Metod Parmenida Vestnik Russkogo hristianskogo gumanitarnogo instituta SPb 2001 Vyp 4 S 352 366 Antonov T V Parmenid put filosofa k istine AKADHMEIA Materialy i issledovaniya po istorii platonizma SPb 2003 Vyp 4 Hemcinin bax RedakteElea mektebiXarici baglantilar RedakteParmanides ve varlikWorks by or about Parmenides at Internet Archive Palmer John Parmenides Stanford Encyclopedia of Philosophy Parmenid Iz poemy o prirode Istinadlar Redakte Die Fragmente der Vorsokratiker red ile not translated to grc not translated to grc 1903 lt a href https wikidata org wiki Track Q67863 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q61889 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1212533 gt lt a gt Curd Patricia 2011 A Presocratics Reader Selected Fragments and Testimonia 2nd ed unknown type Kembric Hackett Publishing Company seh 53 63 ISBN 978 1 60384305 8 lt a href https wikidata org wiki Track Q49111 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q5637282 gt lt a gt Parmenid Enciklopediya antichnyh pisatelej Parmenid Enciklopediya mifologii 1 2 3 4 5 6 Parmenid Fragmenty O prirode Fragmenty rannih grecheskih filosofov Sostavitel Lebedev A V Nauka 1989 s 286 298 O Mara D Transformaciya metafiziki v pozdnej antichnosti Scholae Filosofskoe antikovedenie i klassicheskaya tradiciya T 3 2 2009 S 416 432 Simplikij Komm k Fizike 117 2 Parmenid Fragmenty O prirode Fragmenty rannih grecheskih filosofov Sostavitel Lebedev A V Nauka 1989Menbe https az wikipedia org w index php title Parmenid amp oldid 5534150, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
