fbpx
Wikipedia

Klement

Avqust 10, 2021

İsgəndəriyyəlí Klemént - (yun. Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς, lat. Clemens Alexandrinus, Titus Flavius Clemens; 150[…], Afina, Axeya – 215[…], İsgəndəriyyə, Roma İmperiyası) — xristian apologeti, nəzəriyyəçisi, İsgəndəriyyə ilahiyyat məktəbinin rəhbəri.

Tit Flavius Klement
q.yun. Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς
Doğum tarixi
Doğum yeri Afina
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Fələstin
Vətəndaşlığı Roma imperiyası
Elm sahəsi İlahiyyat, fəlsəfə
Təhsili
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Erkən xristianlıq
Yunandilli apologetika:

Yustin • Tatian • Afinoqor • Teofil

Xristian ehkamlarının formalaşması
Rəsmi kilsəyə qarşı duran təriqətlər:

Arianlıq • Donatizm

Latın qərbində Kilsə Ataları

Boesius • Kassiodor • Avqustin Avrelius
İyeronim Stridonlu • İlarius Piktaviyalı

Xristian rahibliyi • İsihazm

Bioqrafiyası

Təqribən 150-ci ildə Afina şəhərində zəngin ailədə dünyaya gəlmiş və yaxşı təhsil almışdır. 20 yaşında ikən Aralıq dənizi sahilləri boyunca səyahətə çıxmışdır. İsgəndəriyyədə ilahiyyat məktəbinin başçısı Pantenlə tanış olmuş, onun təsiri ilə xristianlığı qəbul edib orada məskunlaşmışdır.

Burara Klemens keşiş olmuş, apologetik əsərlərini yazmış, qnostiklərlə və "ittellektual" Xristianlığa şübhə ilə yanaşan başqa xristianlarla polemikalara girmişdir. Əsəs fəaliyyəti Xristian ehkamlarının düşüncənin dəlilləri ilə barışdırmasına yönəltmişdir. Bunun üçün də antik fəlsəfi kateqoriyalarından geniş istifadə edirdi.

190-cı ildən İsgəndəriyyə ilahiyyat məktəbininə başçılıq etmişdir. İmperator Septimius Severin dövründə, Xristianlığın təqib edildiyi zaman, məktəb müvəqqəti olaraq bağlanmışdır. Daha sonra ona Origen rəhbərlik etmişdir. Klement isə İsgəndəriyyəni tərk edərək, Fələstinə sığınmış və orada da vəfat etmişdir.

Əsərləri

Klemens üç hissədən ibarət xristian ensiklopediyasına bənzər bir əsər yazılmışdır. Birinci hissə «Protrepticus» (Ellinlərə nəsihət vermə), ikinci – «Paedagogus» (Pedaqoq), üçüncü – «Stromata» (Rəngli xalçalar) adlanır. Bundan başqa "Varlılardan kim xilas olacaq?", "İsgəndəriyyəki Klementin Teodotdan alınmaları", "Peyğəmbərlərdən alınmalar" kimi zamanımıza çatan kitabların yazarı idi.

Bundan başqa onun bir çox əsərlərinin yalnız bəzi fraqmenləri başqa müəlliflərin (Palladius, Qeysərli Eusebius və başqalarının) əsərlərində bizə çatmışdır.

İnancı biliklə barışdırması

Bu əsərlərdən məlum olur ki, Klement təkcə apologetika ilə məhdudlaşmırdı. O eyni zamanda missioner idi. Xristianlığı yaymaq üçün isə o, bu dini yunan və roma xalqlarının düşüncə tərzlərinə və elmi ənənəsinə uyğunlaşdırmalı idi. Nəticədə, Klement, kompromislərə gedərək Xristianlığı “fəlsəfələşdirməli”, fəlsəfəni isə “xristianlaşdırmalı” idi. Bu məqsədə çatmaq üçün, Klemens bir tərəfdən fəlsəfənin üstünlüklərindən danışaraq, biliyin maarifsiz, korkoranə dindən üstünlüyündən söhbət açmışdır. Digər tərəfdən isə o, fəlsəfənin rolunu dinə qulluq etməkdə görərək, ilk dəfə olaraq “fəlsəfə – dinin qulluqçusudur” prinsipini ifadə etmişdir . Bununla Klement biliyi imanın çərçivəsi ilə məhdudlaşdırmışdır. Yəni fəlsəfi bilik, dini ehkamların əqli baxımdam əsaslandırılması üçün istifadə edilməlidir, dinə və imana qulluq etməlidir.

Biliyin rolunu yüksək qiymətləndirən Klement, ilk dəfə olaraq, onun dini ehkamlarla və imanla uyğunlaşması, onların arasındakı ziddiyətlərin ortadan qaldırılmasının vacibliyini vurğulamışdır. Bundan sonra, iman-bilik münasibətləri problemi orta çağlar fəlsəfəsinin ən çətin problemlərindən birinə çevrilmişdi. Bu məsələyə ilə bağlı bir çox xristianlar, imanın olduğu halda biliyin gərəksiz olmaması iddiasına düşdülər. Qnostiklər isə buna əks mövqedən çıxış etmişdirlər. Onlar hesab edirdilər ki, xüsusi biliyə (qnosisə) və fəlsəfəyə çatan adam üçün iman lazım deyil.

Klemens bunların arasında orta mövqeyi tuturdu. Biliklə imanın bir-birinə zidd olmaması fikrini irəli sürürdü. İman əqli məntiqi metodlarla əsaslandırıla bilər, bilik isə imansız öz ruhunu itirir. Buna görə də əsl fəlsəfəni yalnış fəlsəfədən (sofistikadan) fərqləndirmək lazımdır . Əsl fəlsəfə, Klementin fikrincə, insanlara Tanrı və dünya arasında münasibətlərin qurulması yollarını göstərir, müdrikliyi və xeyri öyrədir .

Din və fəlsəfə münasibətləri haqqında

Əsl fəlsəfə birdir. Lakin ona doğru gedən yollar müxtəlifdir. Onlardan ikisi daha əhəmiyyətlidir. Biri “barbarların” (yəni yəhudilərin), başqası isə yunanların fəlsəfəsidir. Yəhudi xalqına əsl fəlsəfə (yəni Əhdi-Ətiq Tanrısı haqqında bilik) peyğəmbərlər vasitəsi ilə açılıb. Yunanlar isə fəlsəfəni öz düşüncələri ilə əldə etsələr də, onda bir İlahi həqiqətlər vardır. Onlar İlahi həqiqətə təbii yolla çatmaq istəyirdilər. Yunanların, fəlsəfədə başqa xalqlardan daha çox nailiyyətlər əldə etməsi, onların, yəhudilər kimi, İlahi tərəfindən seçilmiş bir xalq olduğunun göstəricisidir.

Yəhudilər üçün Tövrat nədirsə, Yunanlar üçün də fəlsəfə odur. Fəlsəfənin və Tövratın mənbəyi birdir. Bu Loqosdur. O, yəhudilərə birbaşa vəhylə açılıb, yunanlara isə təbii qanunları əqllə təhlil və tədqiq etməsi yolu ilə . Ancaq, Klemensin fikrincə, ən gözəl və dəyərli şeyləri yunanlar yəhudilərdən alıblar.

Beləliklə yunan fəlsəfəsi Xristianlığa aparan bir yoldur və hörmətə layiqdir. Hər bir fəlsəfədə həqiqətin zərrəcikləri vardır. Ancaq bütövlükdə həqiqət yalnız Xristianlıqda əks olunmuşdir. Elmlər sonda fəlsəfə ilə, fəlsəfə isə ilahiyyatla tamamlanır. İlahiyyat ən yüksək məqamdır və əsl həqiqətdir .

Başqa elmlərin dəyəri onların ilahiyyata münasibətindən asılıdır. Başqa elmləri və fəlsəfəni bilmədən, yaxşı ilahiyyatçı olmaq olmaz. Eyni zamanda, hər bir xristian üçün fəlsəfə ilə məşğul olmaq vacib deyil. Bu dünyada və axirətdə xilas olmaq üçün, Tanrıya iman etmək və xristian dininin müddəalarını qəbul etmək kifayətdir. Bununla Klemens qnostiklərin ideyalarını rədd edirdi. Məlum olduğu kimi, qnostiklər hesab edirdilər ki, yalnız xüsusi biliklərə (qnosisə) malik olan adamlar xilas ola bilərlər . Onların dediklərinə görə, adi xristian möminləri məhv olacaqlar.

Qnostiklərin ideyalarını rədd edən Klemens, imanın idrak prosesinin nəticəsində əmələ gəlməsi haqqında çox maraqlı bir fikir irəli sürmüşdür. Hər bir bilikdə imanın elementləri vardır. Çünki ifadə edilən hər bir şeyin dəlilini, sonra isə onun əsasında qurulan başqa mülahizələri sübuta yetirmək mümkün deyil. Bu halda dəlil axtarma silsiləsini sonsuzluğa qədər davam etmək lazım olardı. Buna görə də hər bir adam öz mübahisələrində dəlili öncələyən bir şeyə arxalanır. Bu hissiyyat, fərziyyə, hamı tərəfindən bəyənilən rəy, hörmətli adamın fikri ola bilər. Bu isə artıq iman deməkdir. Yəni, hissiyyatına arxalananda hər bir adam özünə, fərziyyəyə arxalananda bu fərziyyənin həqiqət olduğuna, cəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş rəyə arxalananda, bu cəmiyyətdə qəbul olunmuş fikrin həqiqət olmasına, ağsaqqalların rəyinə arxalananda isə onun fikrinin məqsəduyğunluğuna inanır və bunun əsasında öz dəlillərini qurur.

Bu əsaslar insanın mülahizələrinin bünövrəsini təşkil edir. Bu bünövrənin möhkəmliyi, etibarlılığı onun üzərində qurulmuş mülahizənin nəticəsini həll edir. Əgər bu bünövrə zəif və yanlışdırsa, onda mülahizə, hətta formal məntiq qanunlarına uyğun şəkildə aparılsa belə, yalnış nəticələrə gətirəcək. Öz növbəsində biliyə arxalanmayan iman, üstündə bina tikilməmiş bir bünövrəyə bənzəyir . Ona görə də, imanla bilik bir vəhdət təşkil edir.

Sonda, imanla biliyin münasibətləri problemini yekunlaşdıran Klemens, xristian qnostisizminin əslində intellektual (əqlə) don geydirilmiş bir iman olduğu qənaətinə gəlir. Bununla o, qnostiklərlə, onları şiddətli tənqid atəşinə tutmuş xristian xadimləri arasında orta və barışdırıcı mövqedə durmuşdur. Ümumiyyətlə bilik və imanın bir-biri ilə ahəngdə olması ideyasını ilk dəfə Klemens irəli sürmüşdü. Gələcəkdə isə bu fikri Avqustin, Anselm, Tomas (Foma) və başqa düşünürlər təkrarlamışdırlar və inkişaf etdirmişdirlər.

Təvil haqqında

Klementə görə İlahi vəhyi daha da aydın başa düşmək üçün Müqəddəs Kitabı yozmaq lazımdır. Yozmada alleqoriyalardan və təvillərdən də istifadə etmək olar, lakin burada ifrata varmaq olmaz.

Tanrı haqqında

Tanrı haqqında düşüncədə Klement apofatik ilahiyyatın tərəfdarı idi. Bu da o deməkdir ki, insan anlayışlarını Ona aid etmək olmaz, çünki Tanrını sözlə ifadə etmək mümkün deyildir. Lakin demək olmaz ki, o katafatik ilahiyyatı tam olaraq inkar edirdi, çünki Tanrının birliyi, ədaləti və başqa xüsusiyyətləri dillə ifadə edilə bilər. Amma onu yaddan çıxarmaq olmaz ki, bu sözlər onun əsl mahiyyətini açmır və buna görə də katafatik düşüncədə ifrata varma, insanı antropomorfizmə və panteizmə gətirə bilər. Beləliklə, Tanrı haqqında düşüncədə apofatik yolu tutmaqdır. Yəni Tanrını heç bir sözlə və anlayışla dərk etmək olmaz, o hər şeydən ucadır. Hər hansı bir şeydən düşünən insan bilməlidir ki, onu Tanrıya aid etmək olmaz. Beləliklə hər bir anlayışı inkar edərək Tanrı haqqında onu demək olar ki, O, zaman, məkan kimi düşünülən şeylər anlayışlarına sığa bilməz.

Mənbə

  • Aydın Əlizadə (2007). (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. s. 50-54. ISBN 5-87459-013-7. 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

 
Opera omnia, 1715
  • Aydın Əlizadə (2007). (PDF). Bakı: Əbilov, Zeynalov və qardaşlar. s. 50-54. ISBN 5-87459-013-7. 2016-08-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
  • Bucur, Bogdan G. (August 2006). "The Other Clement of Alexandria: Cosmic Hierarchy and Interiorized Apocalypticism". Vigiliae Christianae 60 (3): 251–268.
  • Ferguson, John (1974). Clement of Alexandria. New York: Ardent Media. ISBN 978-0-8057-2231-4.
  • Murphy, Mable Gant (1941). Nature allusions in the works of Clement of Alexandria. Washington D.C.: The Catholic University of America Press.
  • Osborn, Eric (2008). Clement of Alexandria. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-09081-0.
  • Карсавин Л. П. Святые отцы и учители церкви. М., 1994.
  • Скворцев К. Философия отцов и учителей церкви. Киев, 1868.
  • Филарет, архиепископ Черниговский. Историческое учение об отцах церкви. СПб., 1859.
  • Сагарда А. И. «Ипотипосы» Климента Александрийского. СПб., 1913.
  • Афонасин Е. В. Философия Климента Александрийского. Новосибирск, 1997. 126 стр.

Həmdə bax

İstinadlar

  1. ↑ Dictionary of African Biography / E. K. Akyeampong, Henry Louis Gates, Jr. — NYC: OUP, 2012. — ISBN 978-0-19-538207-5
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q561458"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q46002746"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18353479"></a>
  2. ↑ Autoritats UB
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89570027"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1580"></a>
  3. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1296"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a>
  4. ↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P244"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>
  5. ↑ Post-Reformation Digital Library
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1463"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7233488"></a>
  6. ↑ Schäfer J. Ökumenisches Heiligenlexikon — 1998.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q296584"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P8080"></a>
  7. Clemens Alexandrinus. Stromata I, 5.
  8. Clemens Alexandrinus. Stromata I, 3.
  9. Clemens Alexandrinus. Stromata II, 41.
  10. Clemens Alexandrinus. Stromata VI, 5,8.
  11. Clemens Alexandrinus. Stromata VI, 2.
  12. Mattanın İncili 2012-03-04 at the Wayback Machine, 10: 26; 13: 11; 20: 16.
  13. Clemens Alexandrinus. Stromata VIII, 2.

Avqust 10, 2021
klement, isgəndəriyyəlí, klemént, Κλήμης, Ἀλεξανδρεύς, clemens, alexandrinus, titus, flavius, clemens, afina, axeya, isgəndəriyyə, roma, imperiyası, xristian, apologeti, nəzəriyyəçisi, isgəndəriyyə, ilahiyyat, məktəbinin, rəhbəri, flavius, Κλήμης, Ἀλεξανδρεύςd. Isgenderiyyeli Klement yun Klhmhs ὁ Ἀle3andreys lat Clemens Alexandrinus Titus Flavius Clemens 150 1 2 3 Afina Axeya 215 4 5 6 Isgenderiyye Roma Imperiyasi xristian apologeti nezeriyyecisi Isgenderiyye ilahiyyat mektebinin rehberi Tit Flavius Klementq yun Klhmhs ὁ Ἀle3andreysDogum tarixi 150Dogum yeri AfinaVefat tarixi 215Vefat yeri FelestinVetendasligi Roma imperiyasiElm sahesi Ilahiyyat felsefeTehsili Isgenderiyye ilahiyyat mektebi Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken xristianliqXristianligin yaranmasiPatristikaApologetika Yunandilli apologetika Yustin Tatian Afinoqor Teofil Latindilli apologetika Minusius Feliks Arnobius Laktansius Tertullian Qnostiklere qarsi olanlar Irineus Lionlu Ippolit Romali Iskenderiyye ilahiyyat mektebi Klement OrigenXristian ehkamlarinin formalasmasi Resmi kilseye qarsi duran teriqetler Arianliq Donatizm Resmi kilse terefdarlari Atanasius Ioann Xrisostom Saxta DionisiusKappadokiyali kilse atalari Basil Qeyseriyyeli Qriqor Nazianzen Nissali Qriqori Xristoloji mubahiseler sebebile ayrilan teriqetler Nestorianliq Monofizitizm Monofelitlik Ikonomaxiya Ekumenik Kilse MeclisleriLatin qerbinde Kilse Atalari Boesius Kassiodor Avqustin AvreliusIyeronim Stridonlu Ilarius PiktaviyaliXristian mistisizmi Xristian rahibliyi IsihazmSerq ve Qerb kilselerinin aralanmasiXristian simvolikasi Mundericat 1 Bioqrafiyasi 2 Eserleri 3 Inanci bilikle barisdirmasi 4 Din ve felsefe munasibetleri haqqinda 5 Tevil haqqinda 6 Tanri haqqinda 7 Menbe 8 Edebiyyat 9 Hemde bax 10 IstinadlarBioqrafiyasi RedakteTeqriben 150 ci ilde Afina seherinde zengin ailede dunyaya gelmis ve yaxsi tehsil almisdir 20 yasinda iken Araliq denizi sahilleri boyunca seyahete cixmisdir Isgenderiyyede ilahiyyat mektebinin bascisi Pantenle tanis olmus onun tesiri ile xristianligi qebul edib orada meskunlasmisdir Burara Klemens kesis olmus apologetik eserlerini yazmis qnostiklerle ve ittellektual Xristianliga subhe ile yanasan basqa xristianlarla polemikalara girmisdir Eses fealiyyeti Xristian ehkamlarinin dusuncenin delilleri ile barisdirmasina yoneltmisdir Bunun ucun de antik felsefi kateqoriyalarindan genis istifade edirdi 190 ci ilden Isgenderiyye ilahiyyat mektebinine basciliq etmisdir Imperator Septimius Severin dovrunde Xristianligin teqib edildiyi zaman mekteb muveqqeti olaraq baglanmisdir Daha sonra ona Origen rehberlik etmisdir Klement ise Isgenderiyyeni terk ederek Felestine siginmis ve orada da vefat etmisdir Eserleri RedakteKlemens uc hisseden ibaret xristian ensiklopediyasina benzer bir eser yazilmisdir Birinci hisse Protrepticus Ellinlere nesihet verme ikinci Paedagogus Pedaqoq ucuncu Stromata Rengli xalcalar adlanir Bundan basqa Varlilardan kim xilas olacaq Isgenderiyyeki Klementin Teodotdan alinmalari Peygemberlerden alinmalar kimi zamanimiza catan kitablarin yazari idi Bundan basqa onun bir cox eserlerinin yalniz bezi fraqmenleri basqa muelliflerin Palladius Qeyserli Eusebius ve basqalarinin eserlerinde bize catmisdir Inanci bilikle barisdirmasi RedakteBu eserlerden melum olur ki Klement tekce apologetika ile mehdudlasmirdi O eyni zamanda missioner idi Xristianligi yaymaq ucun ise o bu dini yunan ve roma xalqlarinin dusunce terzlerine ve elmi enenesine uygunlasdirmali idi Neticede Klement kompromislere gederek Xristianligi felsefelesdirmeli felsefeni ise xristianlasdirmali idi Bu meqsede catmaq ucun Klemens bir terefden felsefenin ustunluklerinden danisaraq biliyin maarifsiz korkorane dinden ustunluyunden sohbet acmisdir Diger terefden ise o felsefenin rolunu dine qulluq etmekde gorerek ilk defe olaraq felsefe dinin qulluqcusudur prinsipini ifade etmisdir 7 Bununla Klement biliyi imanin cercivesi ile mehdudlasdirmisdir Yeni felsefi bilik dini ehkamlarin eqli baximdam esaslandirilmasi ucun istifade edilmelidir dine ve imana qulluq etmelidir Biliyin rolunu yuksek qiymetlendiren Klement ilk defe olaraq onun dini ehkamlarla ve imanla uygunlasmasi onlarin arasindaki ziddiyetlerin ortadan qaldirilmasinin vacibliyini vurgulamisdir Bundan sonra iman bilik munasibetleri problemi orta caglar felsefesinin en cetin problemlerinden birine cevrilmisdi Bu meseleye ile bagli bir cox xristianlar imanin oldugu halda biliyin gereksiz olmamasi iddiasina dusduler Qnostikler ise buna eks movqeden cixis etmisdirler Onlar hesab edirdiler ki xususi biliye qnosise ve felsefeye catan adam ucun iman lazim deyil Klemens bunlarin arasinda orta movqeyi tuturdu Bilikle imanin bir birine zidd olmamasi fikrini ireli sururdu Iman eqli mentiqi metodlarla esaslandirila biler bilik ise imansiz oz ruhunu itirir Buna gore de esl felsefeni yalnis felsefeden sofistikadan ferqlendirmek lazimdir 8 Esl felsefe Klementin fikrince insanlara Tanri ve dunya arasinda munasibetlerin qurulmasi yollarini gosterir mudrikliyi ve xeyri oyredir 9 Din ve felsefe munasibetleri haqqinda RedakteEsl felsefe birdir Lakin ona dogru geden yollar muxtelifdir Onlardan ikisi daha ehemiyyetlidir Biri barbarlarin yeni yehudilerin basqasi ise yunanlarin felsefesidir Yehudi xalqina esl felsefe yeni Ehdi Etiq Tanrisi haqqinda bilik peygemberler vasitesi ile acilib Yunanlar ise felsefeni oz dusunceleri ile elde etseler de onda bir Ilahi heqiqetler vardir Onlar Ilahi heqiqete tebii yolla catmaq isteyirdiler Yunanlarin felsefede basqa xalqlardan daha cox nailiyyetler elde etmesi onlarin yehudiler kimi Ilahi terefinden secilmis bir xalq oldugunun gostericisidir Yehudiler ucun Tovrat nedirse Yunanlar ucun de felsefe odur Felsefenin ve Tovratin menbeyi birdir Bu Loqosdur O yehudilere birbasa vehyle acilib yunanlara ise tebii qanunlari eqlle tehlil ve tedqiq etmesi yolu ile 10 Ancaq Klemensin fikrince en gozel ve deyerli seyleri yunanlar yehudilerden aliblar Belelikle yunan felsefesi Xristianliga aparan bir yoldur ve hormete layiqdir Her bir felsefede heqiqetin zerrecikleri vardir Ancaq butovlukde heqiqet yalniz Xristianliqda eks olunmusdir Elmler sonda felsefe ile felsefe ise ilahiyyatla tamamlanir Ilahiyyat en yuksek meqamdir ve esl heqiqetdir 11 Basqa elmlerin deyeri onlarin ilahiyyata munasibetinden asilidir Basqa elmleri ve felsefeni bilmeden yaxsi ilahiyyatci olmaq olmaz Eyni zamanda her bir xristian ucun felsefe ile mesgul olmaq vacib deyil Bu dunyada ve axiretde xilas olmaq ucun Tanriya iman etmek ve xristian dininin muddealarini qebul etmek kifayetdir Bununla Klemens qnostiklerin ideyalarini redd edirdi Melum oldugu kimi qnostikler hesab edirdiler ki yalniz xususi biliklere qnosise malik olan adamlar xilas ola bilerler 12 Onlarin dediklerine gore adi xristian mominleri mehv olacaqlar Qnostiklerin ideyalarini redd eden Klemens imanin idrak prosesinin neticesinde emele gelmesi haqqinda cox maraqli bir fikir ireli surmusdur Her bir bilikde imanin elementleri vardir Cunki ifade edilen her bir seyin delilini sonra ise onun esasinda qurulan basqa mulahizeleri subuta yetirmek mumkun deyil Bu halda delil axtarma silsilesini sonsuzluga qeder davam etmek lazim olardi Buna gore de her bir adam oz mubahiselerinde delili onceleyen bir seye arxalanir Bu hissiyyat ferziyye hami terefinden beyenilen rey hormetli adamin fikri ola biler Bu ise artiq iman demekdir Yeni hissiyyatina arxalananda her bir adam ozune ferziyyeye arxalananda bu ferziyyenin heqiqet olduguna cemiyyet terefinden qebul olunmus reye arxalananda bu cemiyyetde qebul olunmus fikrin heqiqet olmasina agsaqqallarin reyine arxalananda ise onun fikrinin meqseduygunluguna inanir ve bunun esasinda oz delillerini qurur Bu esaslar insanin mulahizelerinin bunovresini teskil edir Bu bunovrenin mohkemliyi etibarliligi onun uzerinde qurulmus mulahizenin neticesini hell edir Eger bu bunovre zeif ve yanlisdirsa onda mulahize hetta formal mentiq qanunlarina uygun sekilde aparilsa bele yalnis neticelere getirecek Oz novbesinde biliye arxalanmayan iman ustunde bina tikilmemis bir bunovreye benzeyir 13 Ona gore de imanla bilik bir vehdet teskil edir Sonda imanla biliyin munasibetleri problemini yekunlasdiran Klemens xristian qnostisizminin eslinde intellektual eqle don geydirilmis bir iman oldugu qenaetine gelir Bununla o qnostiklerle onlari siddetli tenqid atesine tutmus xristian xadimleri arasinda orta ve barisdirici movqede durmusdur Umumiyyetle bilik ve imanin bir biri ile ahengde olmasi ideyasini ilk defe Klemens ireli surmusdu Gelecekde ise bu fikri Avqustin Anselm Tomas Foma ve basqa dusunurler tekrarlamisdirlar ve inkisaf etdirmisdirler Tevil haqqinda RedakteKlemente gore Ilahi vehyi daha da aydin basa dusmek ucun Muqeddes Kitabi yozmaq lazimdir Yozmada alleqoriyalardan ve tevillerden de istifade etmek olar lakin burada ifrata varmaq olmaz Tanri haqqinda RedakteTanri haqqinda dusuncede Klement apofatik ilahiyyatin terefdari idi Bu da o demekdir ki insan anlayislarini Ona aid etmek olmaz cunki Tanrini sozle ifade etmek mumkun deyildir Lakin demek olmaz ki o katafatik ilahiyyati tam olaraq inkar edirdi cunki Tanrinin birliyi edaleti ve basqa xususiyyetleri dille ifade edile biler Amma onu yaddan cixarmaq olmaz ki bu sozler onun esl mahiyyetini acmir ve buna gore de katafatik dusuncede ifrata varma insani antropomorfizme ve panteizme getire biler Belelikle Tanri haqqinda dusuncede apofatik yolu tutmaqdir Yeni Tanrini hec bir sozle ve anlayisla derk etmek olmaz o her seyden ucadir Her hansi bir seyden dusunen insan bilmelidir ki onu Tanriya aid etmek olmaz Belelikle her bir anlayisi inkar ederek Tanri haqqinda onu demek olar ki O zaman mekan kimi dusunulen seyler anlayislarina siga bilmez Menbe RedakteAydin Elizade 2007 Xristianliq tarix ve felsefe PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar s 50 54 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat Redakte Opera omnia 1715 Aydin Elizade 2007 Xristianliq tarix ve felsefe PDF Baki Ebilov Zeynalov ve qardaslar s 50 54 ISBN 5 87459 013 7 2016 08 22 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 08 16 Bucur Bogdan G August 2006 The Other Clement of Alexandria Cosmic Hierarchy and Interiorized Apocalypticism Vigiliae Christianae 60 3 251 268 Ferguson John 1974 Clement of Alexandria New York Ardent Media ISBN 978 0 8057 2231 4 Murphy Mable Gant 1941 Nature allusions in the works of Clement of Alexandria Washington D C The Catholic University of America Press Osborn Eric 2008 Clement of Alexandria Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 0 521 09081 0 Karsavin L P Svyatye otcy i uchiteli cerkvi M 1994 Skvorcev K Filosofiya otcov i uchitelej cerkvi Kiev 1868 Filaret arhiepiskop Chernigovskij Istoricheskoe uchenie ob otcah cerkvi SPb 1859 Sagarda A I Ipotiposy Klimenta Aleksandrijskogo SPb 1913 Afonasin E V Filosofiya Klimenta Aleksandrijskogo Novosibirsk 1997 126 str Hemde bax RedakteIsgenderiyye ilahiyyat mektebi Origen Antik felsefeIstinadlar Redakte 1 2 Dictionary of African Biography E K Akyeampong Henry Louis Gates Jr NYC OUP 2012 ISBN 978 0 19 538207 5 lt a href https wikidata org wiki Track Q217595 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q60 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q561458 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q46002746 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18353479 gt lt a gt 1 2 Autoritats UB lt a href https wikidata org wiki Track Q89570027 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1580 gt lt a gt 1 2 Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia Catalana 1968 lt a href https wikidata org wiki Track P1296 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt 1 2 Library of Congress Authorities Library of Congress lt a href https wikidata org wiki Track P244 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q13219454 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q131454 gt lt a gt 1 2 Post Reformation Digital Library lt a href https wikidata org wiki Track P1463 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q7233488 gt lt a gt 1 2 Schafer J Okumenisches Heiligenlexikon 1998 lt a href https wikidata org wiki Track Q296584 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P8080 gt lt a gt Clemens Alexandrinus Stromata I 5 Clemens Alexandrinus Stromata I 3 Clemens Alexandrinus Stromata II 41 Clemens Alexandrinus Stromata VI 5 8 Clemens Alexandrinus Stromata VI 2 Mattanin Incili Arxivlesdirilib 2012 03 04 at the Wayback Machine 10 26 13 11 20 16 Clemens Alexandrinus Stromata VIII 2 Menbe https az wikipedia org w index php title Klement amp oldid 6078110, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.