Ksenokrates, fəlsəfəni sistemləşdirmiş, onu üç hissəyə bölmüşdür:
Dialektika (idrak nəzəriyyəsi və məntiqlə birlikdə);
Fizika;
Etika.
Onun fikrincə üç növ ilk varlıq və ya başlanğıc (substansiya) vardır: ağılla dərk edilən, hissi və onların üzərində qurulmuş mürəkkəb. Ağılla dərk edilən göy qatından yüksəklərdə olanların, hissi yerin və göyaltı sahələrin, mürəkkəb isə göyün özünün substansiyasıdır. Buna görə də ağılla dərk ediləni elmin, hissi substansiyanı duyğuların vasitəsi ilə qavramaq olar. Mürəkkəb substansiya isə rəylə dərk edilə bilər. Elm vasitəsi ilə qavranılarlar dayanıqlı və həqiqi olur. Duyğularla qavranılanlar da həqiqi olur, ancaq dərəcəsi elmlə qavranılarlar qədər olmur. Mürəkkəbdə isə həqiqət və yanlışlıq vardır. Çünki, hər bir rəydə həm həqiqət, həm də yanlışlıq mövcuddur.
Dünyanın əsasında Vahid və Diada (İkilik) durur. Vahidi Ksenokrates yunanların baş tanrısı Zeusla eyniləşdirib "Ata" adlandırırdı. Vahid həm də dünya Əqlidir. Diadanı isə o, "tanrıların anası" adlandırırdı və onu dünya "Ruhu" ilə eyniləşdirirdi.
Ksenokratesə görə dünya Ruhu rəqəmlər (ideyalar) və dəyişikliklərə məruz qalan maddi dünya arasında bir keçid mərhələsidir. Beləliklə o, Vahid başlanğıc və dünya Əqli anlayışlarına dünya Ruhu anlayışını da əlavə etmişdir. Bu fikir sonralar yeni-platonçular tərəfindən daha da inkişaf etdirilmişdir.
Ksenokratesə görə dünyanı ilahi qüvvələr bürüyüb və onlar dünya Ruhunda təcəssüm olunur. O kamildir, ancaq tədricən maddi aləmin təsiri ilə kamilliyini itirir. Ksenokrates göyü, ulduzları, hətta ünsürləri tanrılaşdırırdı. Onun təlimində ilk ünsürlər beşdir: efir, od, hava, su və yer.
Ksenokrates demonların varlığına da inanırdı. Onların yeri insanlarla tanrıların arasındadır, vəzifəsi isə onların arasında rabitə yaratmaqdır. Şərin mövcudluğu da demonlarla əlaqəlidir.
Ksenokratesə görə insan həyatının məqsədi ruhun düyğular aləmindən azad olunmasındadır. Müdriklik isə özünü təkcə nəzəriyyədə deyil, həm də praktik həyatda göstərməlidir.
Mənbə
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 200-201. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 200-201. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Диллон Дж. Наследники Платона: Исследование истории Древней Академии (347–274 гг. до н. э.). Пер. с англ. Е. В. Афонасина. СПб., 2005. С.108–181.
Мочалова И. Н. Ксенократ Халкедонский как интерпретатор диалогов Платона // Универсум платоновской мысли: Вопросы познания. Процедуры правильного мышления. Докса и ноэсис. СПб., 1997. С.86–94.
Мочалова И. Н. Философия ранней Академии. СПб., 2007.
Мочалова И. Н. От Ксенократа к Аристотелю: формирование физики как теоретической науки в Академии Платона // Вестник Ленинградского государственного университета имени А. С. Пушкина. СПб., 2012. — № 3. Том 2. Философия. — С. 19–30. — ISSN 1818–6653.
Xarici bağlantılar
Dancy, Russell. "Xenocrates". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
University of St Andrews, Scotland, Biography of Xenocrates
Две книги против логиков // Секст Эмпирик. Сочинения в двух томах / Перевод А. Ф. Лосева. Том 1.: Мысль, 1976, s. 90.
О рождении души по Тимею // Плутарх. Сочинения / Перевод Т. Г. Сидаша. СПб.: Санкт-Петербургский университет, 2008, s. 55–56.
Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 47.
↑ Асмус В.Ф. Античная философия. М.: Высшая школа, 1976, s. 259.
Лосев А. Ф. История античной эстетики. Т. 3. М.: ACT; Харьков: Фолио, 2000, s. 445–456.
Avqust 12, 2021
ksenokrates, kalkedonlu, kalkedonlu, ksenokrates, Ξενοκράτης, qədim, yunan, filosofu, platonun, öyrəncisi, spevsippusdan, sonra, akademiyaya, başçılıq, etmişdir, ksenokratesΞενοκράτηςdoğum, tarixi, 396doğum, yeri, chalcedon, türkiyəvəfat, tarixi, 314vəfat, yer. Kalkedonlu Ksenokrates yun 3enokraths E e 395 E e 314 qedim yunan filosofu Platonun oyrencisi Spevsippusdan sonra Akademiyaya basciliq etmisdir Ksenokrates3enokrathsDogum tarixi e e 396Dogum yeri Chalcedon d TurkiyeVefat tarixi e e 314Vefat yeri Afina Qedim Afina Attika YunanistanVetendasligi Qedim AfinaDovr EllinizmEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Felsefesi 2 Menbe 3 Edebiyyat 4 Xarici baglantilar 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarFelsefesi RedakteKsenokrates felsefeni sistemlesdirmis onu uc hisseye bolmusdur Dialektika idrak nezeriyyesi ve mentiqle birlikde Fizika Etika Onun fikrince uc nov ilk varliq ve ya baslangic substansiya vardir agilla derk edilen hissi ve onlarin uzerinde qurulmus murekkeb Agilla derk edilen goy qatindan yukseklerde olanlarin hissi yerin ve goyalti sahelerin murekkeb ise goyun ozunun substansiyasidir Buna gore de agilla derk edileni elmin hissi substansiyani duygularin vasitesi ile qavramaq olar Murekkeb substansiya ise reyle derk edile biler Elm vasitesi ile qavranilarlar dayaniqli ve heqiqi olur Duygularla qavranilanlar da heqiqi olur ancaq derecesi elmle qavranilarlar qeder olmur Murekkebde ise heqiqet ve yanlisliq vardir Cunki her bir reyde hem heqiqet hem de yanlisliq movcuddur 1 Dunyanin esasinda Vahid ve Diada Ikilik durur Vahidi Ksenokrates yunanlarin bas tanrisi Zeusla eynilesdirib Ata adlandirirdi Vahid hem de dunya Eqlidir Diadani ise o tanrilarin anasi adlandirirdi ve onu dunya Ruhu ile eynilesdirirdi 2 Ksenokratese gore dunya Ruhu reqemler ideyalar ve deyisikliklere meruz qalan maddi dunya arasinda bir kecid merhelesidir Belelikle o Vahid baslangic ve dunya Eqli anlayislarina dunya Ruhu anlayisini da elave etmisdir Bu fikir sonralar yeni platoncular terefinden daha da inkisaf etdirilmisdir Ksenokratese gore dunyani ilahi quvveler buruyub ve onlar dunya Ruhunda tecessum olunur O kamildir ancaq tedricen maddi alemin tesiri ile kamilliyini itirir Ksenokrates goyu ulduzlari hetta unsurleri tanrilasdirirdi 3 Onun teliminde ilk unsurler besdir efir od hava su ve yer 4 Ksenokrates demonlarin varligina da inanirdi Onlarin yeri insanlarla tanrilarin arasindadir vezifesi ise onlarin arasinda rabite yaratmaqdir 5 Serin movcudlugu da demonlarla elaqelidir Ksenokratese gore insan heyatinin meqsedi ruhun duygular aleminden azad olunmasindadir Mudriklik ise ozunu tekce nezeriyyede deyil hem de praktik heyatda gostermelidir 4 Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 200 201 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 200 201 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Dillon Dzh Nasledniki Platona Issledovanie istorii Drevnej Akademii 347 274 gg do n e Per s angl E V Afonasina SPb 2005 S 108 181 Mochalova I N Ksenokrat Halkedonskij kak interpretator dialogov Platona Universum platonovskoj mysli Voprosy poznaniya Procedury pravilnogo myshleniya Doksa i noesis SPb 1997 S 86 94 Mochalova I N Filosofiya rannej Akademii SPb 2007 Mochalova I N Ot Ksenokrata k Aristotelyu formirovanie fiziki kak teoreticheskoj nauki v Akademii Platona Vestnik Leningradskogo gosudarstvennogo universiteta imeni A S Pushkina SPb 2012 3 Tom 2 Filosofiya S 19 30 ISSN 1818 6653 Xarici baglantilar RedakteDancy Russell Xenocrates Stanford Encyclopedia of Philosophy University of St Andrews Scotland Biography of XenocratesHemcinin bax RedaktePlaton AkademiyasiIstinadlar Redakte Dve knigi protiv logikov Sekst Empirik Sochineniya v dvuh tomah Perevod A F Loseva Tom 1 Mysl 1976 s 90 O rozhdenii dushi po Timeyu Plutarh Sochineniya Perevod T G Sidasha SPb Sankt Peterburgskij universitet 2008 s 55 56 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods Translated by F Brooks London Methuen 1896 p 47 1 2 Asmus V F Antichnaya filosofiya M Vysshaya shkola 1976 s 259 Losev A F Istoriya antichnoj estetiki T 3 M ACT Harkov Folio 2000 s 445 456 Menbe https az wikipedia org w index php title Ksenokrates Kalkedonlu amp oldid 6058250, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
