Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Dikearxus (yun. Δικαίαρχος, təxminən m. ö. 365 – 300) — yunan filosofu, peripatetik məktəbin ən görkəmli nümayəndələrindən biri. Aristotelin və Teofrastusun öyrəncisi idi. O, psixologiya, tarix, mədəniyyət, dilçilik və siyasət elmlərini əhatə edən bir çox elmi kitablar yazmışdır.
| Dikearxus | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | ən tezi və ən geci e.ə. 347 |
| Vəfat tarixi | ən tezi e.ə. 285 və ən geci e.ə. 280 |
| Fəaliyyəti | riyaziyyatçı, filosof, tarixçi, coğrafiyaşünas |
Həyatı
Dikearxus ruhun varlığını və ölməzliyini inkar edirdi. "Ruh haqqında" (yun. Περὶ ψυχῆς) kitabında o yazırdı ki, ruh materiyanın formalarından biridir, cisimdir. Dünyada bütün varlıqlar dörd ünsürdən əmələ gəldiyi kimi ruh da onlardan biridir, sadəcə onun vəzifəsi bədəni canlandırmaqdır.
"Trifoniusun məbədinə eniş" (yun. Εἰς Τροφωνίου κατάβασις) əsərində Dikearxus din xadimlərini tənqid etmişdir. Həmin bu əsərdə o, falçılığı rədd edərək yalnız ilham və röyaları inkar etməmişdir.
Dikearxus mədəniyyət tarixi elminin yaradıcısı hesab edilir. O, "Yunanıstan həyatı" (yun. Βίος Ἑλλάδος) kitabında yunan mədəniyyətinin icmalını vermiş, yunanların inkişafını Şərqin mədəni həyatı ilə bağlamışdır. Onun fikrincə insanlar təbii yaşamdan heyvandarlığa, sonra isə əkinçiliyə keçmişdilər.
Dikearxus siyasi məsələləri də araşdırmışdır. "Tripolitikus" (yun. Τριπολιτικός) adlı yazısında o hesab edirdi ki, dövlətin idarəçilik metodu demokratiya, monarxiya və aristokratiyanın qarışığından ibarət olmalıdır.
Dikearxus həm də təbiətşünas olmuş, xəritələr çəkmişdir. "Yeri dolaşmaq" (yun. Γῆς περίοδος) kitabında o, yerin kürə formasında olmasını iddia etmiş, bəzi dağların hündürlüyünü ölçməyə çalışmışdır.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 153-154. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Record #240199741, Record #147328746, Record #264655174, Record #303623044, Record #1072145857117722922387, Record #176159474048027660989, Record #525159474354227662954, Record #765159234107603370887, Record #5128159477645027990006, Record #3946160668419303560006, Record #8522168049012038410005, Record #6260168049001638410003 // VIAF (çd.). [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 17.
- Дикеарх // Античная философия: Энциклопедический словарь 2016-10-09 at the Wayback Machine / Составитель Е. В. Афонасин. М.: Прогресс-Традиция. 2008.
- Цицерон М. Т. Письма Марка Туллия Цицерона к Аттику, близким, брату Квинту, М. Бруту 2019-05-16 at the Wayback Machine. Том 2. Годы 51-46. / Перевод и комментарии В. О. Горенштейна. М.-Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1950, s. 107.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dikearxus yun Dikaiarxos texminen m o 365 300 yunan filosofu peripatetik mektebin en gorkemli numayendelerinden biri Aristotelin ve Teofrastusun oyrencisi idi O psixologiya tarix medeniyyet dilcilik ve siyaset elmlerini ehate eden bir cox elmi kitablar yazmisdir DikearxusDogum tarixi en tezi ve en geci e e 347Vefat tarixi en tezi e e 285 ve en geci e e 280Fealiyyeti riyaziyyatci filosof tarixci cografiyasunasAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitHeyatiDikearxus ruhun varligini ve olmezliyini inkar edirdi Ruh haqqinda yun Perὶ psyxῆs kitabinda o yazirdi ki ruh materiyanin formalarindan biridir cisimdir Dunyada butun varliqlar dord unsurden emele geldiyi kimi ruh da onlardan biridir sadece onun vezifesi bedeni canlandirmaqdir Trifoniusun mebedine enis yun Eἰs Trofwnioy katabasis eserinde Dikearxus din xadimlerini tenqid etmisdir Hemin bu eserde o falciligi redd ederek yalniz ilham ve royalari inkar etmemisdir Dikearxus medeniyyet tarixi elminin yaradicisi hesab edilir O Yunanistan heyati yun Bios Ἑllados kitabinda yunan medeniyyetinin icmalini vermis yunanlarin inkisafini Serqin medeni heyati ile baglamisdir Onun fikrince insanlar tebii yasamdan heyvandarliga sonra ise ekinciliye kecmisdiler Dikearxus siyasi meseleleri de arasdirmisdir Tripolitikus yun Tripolitikos adli yazisinda o hesab edirdi ki dovletin idarecilik metodu demokratiya monarxiya ve aristokratiyanin qarisigindan ibaret olmalidir Dikearxus hem de tebietsunas olmus xeriteler cekmisdir Yeri dolasmaq yun Gῆs periodos kitabinda o yerin kure formasinda olmasini iddia etmis bezi daglarin hundurluyunu olcmeye calismisdir MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 153 154 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Hemcinin baxPeripatetiklerIstinadlarRecord 240199741 Record 147328746 Record 264655174 Record 303623044 Record 1072145857117722922387 Record 176159474048027660989 Record 525159474354227662954 Record 765159234107603370887 Record 5128159477645027990006 Record 3946160668419303560006 Record 8522168049012038410005 Record 6260168049001638410003 VIAF cd Dublin Ohio OCLC 2003 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 17 Dikearh Antichnaya filosofiya Enciklopedicheskij slovar 2016 10 09 at the Wayback Machine Sostavitel E V Afonasin M Progress Tradiciya 2008 Ciceron M T Pisma Marka Tulliya Cicerona k Attiku blizkim bratu Kvintu M Brutu 2019 05 16 at the Wayback Machine Tom 2 Gody 51 46 Perevod i kommentarii V O Gorenshtejna M L Izdatelstvo Akademii Nauk SSSR 1950 s 107