fbpx
Wikipedia

Plotin

Avqust 12, 2021

Plótin (yunanca Πλωτῖνος; 205, Asyut[d] – 270[…], Minturno[d], Latsio) — antik idealist-filosof, neoplatonizmin yaradıcılarından biri. O həmdə neoplatonizmin nəzəri əsaslarını yaratmışdır. Ona görə də ona "İkinci Platon" deyirdilər.

Plotin
Πλωτῖνος
Doğum tarixi 205
Doğum yeri
  • Asyut[d], Asyut Governorate[d], Misir
Vəfat tarixi 270[…]
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Əsas maraqları fəlsəfə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Antik fəlsəfə
Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü
(e. ə. VII yüzilliyə qədər)

Orfizm • Homer • Hesiod • Ferekid • Yeddi yunan müdriki • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi
(e. ə. VII - IV yüzilliklər)
Müstəqil filosoflar
Heraklit • Anaksaqor • Empedokl
Qədim yunan atomçuları
Levkipp • Demokrit
Sofistlər

"Böyük" sofistlər → Protaqor • Prodikus • Qorqias • Hippias

"Kiçik" sofistlər → Trasimaxus • Likofron • Kritius • Alkidamas
Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi
(e. ə. IV - I yüzilliklər)
Qədim Roma dovrünün fəlsəfəsi
I - V yüzilliklər
Stoaçılıq

Seneka • Epiktet • Mark_Avreli  • Siseron

Orta platonizm
Alkinous • Apuleyus • Qalen • Plutarx • Maksim • Filon • Selsus • Teon
Neoplatonizm

Roma məktəbi → Ammonius Sakkas • Plotin • Porfirius • Amelius
Apameya məktəbi → Yamblix • Sopater
Perqama məktəbi → Sallustius • Yulian Avqust
Afina məktəbi → Afinalı Plutarx • Proklus • Marinus • Simplikius • Damaskius

İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles • Hipatia • İoann Filoponus
Antik dini təlimlər

Qnostisizm • Hermetizm • Mitraizm
Neopifaqorçuluq → Apollonius • Nikomaxus • Numenius • Moderatus

Erkən Xristian fəlsəfəsi

Klement • Origen • Avqustin Avrelius • Boesius • Saxta Dionisius Areopagit

Bioqrafiyası

Plotin Misirdə anadan olmuş, gəncliyini o dövrün mədəni mərkəzi olan İskəndəriyyədə keçirmiş və orada Ammonius Sakkasın öyrəncisi olmuşdur. Təxminən 40 yaşında Plotin Romaya köçmüşdür. O vaxtlar Roma imperiyasını dərin siyasi-ictimai böhran bürümüşdür. Fars və hind dünyagörüşü ilə yaxından tanış olmaq istəyən Plotin, imperator III Qordianusun (lat. Gordianus) İrana qarşı hərbi yürüşündə iştirak etmişdir. Ancaq, o yürüş Roma ordusunun yenilməsi ilə başa çatmışdır. Plotin isə yalnız təsadüf nəticəsində sağ qalmışdır.

244-cü ildə Romaya qayıtdıqdan sonra Plotin orada məktəb yaratmış və 25 ilə yaxın müddətdə ona başçılıq etmişdir. Bu məktəbdə müxtəlif ictimai təbəqə və millətlərin nümayəndələri oxuyurdular.

Əsərləri

Əvvəllər Plotin öz təlimini yalnız şifahi olaraq tədris etmiş, daha sonra isə onu yazmağa başlamışdır. Plotinin öyrəncisi Porfirius isə onun əsərlərini yığmış, redaktə etmiş, altı fəsilə ayırmış və yayımlamışdır. Bu fəsillər isə öz növbəsində, doqquz hissədən ibarət olmuşdur. Buna görə də həmin əsər, Misir ənənəsinə uyğun olaraq, "Enneadalar" (yun. Ἐννεάδες – doqquzluq) adlanır.

Təlimi

Plotin bütün varlığı vahidlikdə görürdü, yəni onun dünyagörüşünün əsasını monizm təşkil edirdi. Plotinin Vahidi tanrıdır. Məsələyə bu cür yanaşılırsa, onda dünyada olan çoxluq və müxtəlifliyi izah etmək lazım olur. Yəni, əgər bütün varlıq Vahidin törəməsidirsə və onunla vəhdət təşkil edirsə, onda o digər varlıqlarla eyniləşməli, bərabərləşməli, qarışmalı yoxsa öz fərdiliyini saxlamalıdırmı?

Bu suala cavab verən Plotin Vahidi fərdiləşdirmiş, onu bütün digər şeylərdən ayıraraq üstün tutmuşdur. Ancaq belə olduqda Vahid dərk olunmaz, duyulmaz və görünməzdir. Hətta, onun var olması belə sual altına qoyulur. Bu da Plotinin fikrincə təbiidir, çünki Vahidin var olması iddiası onu müəyyən çərçivəyə salınması, zaman və məkanda təsəvvür edilməsi deməkdir. Beləliklə, Vahiddən hər şey törənir, ancaq o özü hansısa forma ya da çərçivə anlayışlarına sığmır. Çünki O, bütün varlıqlardan və təfəkkürdən daha üstündü, dərk olunmazdır. Eyni zamanda, Plotin Vahidi günəşin, işığın, istinin, xeyrin mənbəyi hesab edirdi.

Hər bir anlayışdan uca olan Vahiddən hər bir şey törənir, doğulur. Monoteizmdə olan Tanrıdan fərqli olaraq Vahidin heç bir istək və iradəsi yoxdur. Dünyanın doğuşu (törəməsi) prosesi obyektiv bir hadisədir, kiminsə iradəsindən asılı deyildir. Bu törəmə emanasiya (axma, tökülmə) adlandırılır. Emanasiyanı Plotin Vahiddən ayrılan ışıq (nur) şəklində təsəvvür edirdi. İşıq mənbəyinə yaxın olduqca parlaqlaşır, ondan ayrıldıqca isə tədricən sönür və qaranlığa çevrilir. Vahiddən törənən çoxluq heç də onun azalmasına və ya kiçilməsinə dəlalət etmir. O olduğu kimi bir ideal olaraq qalır.

Emanasiya nəticəsində Vahiddən daha iki substansiya (hipostasis) yaranır. Birincisi Əqldir. Vahiddən fərqli olaraq o artıq mövcuddur. Əql özünü dərk edir. Plotinin Əqli Platonun ideyalar aləminə bənzəyir. O, bütün ideyaların cəmidir.

İkinci substansiya isə Ruhdur. Vahiddən ayrılan İşıq bütövlükdə Əql tərəfindən mənimsənilmir. Ona görə İşıq hərəkətini davam edir və bunun nəticəsində Ruh yaranır. Eyni zamanda, onu Əql doğur. Ruh hər şeyin yaradıcısıdır. O bütün canlıları onlara həyat üfürərək yaratmışdır. Ruhdan günəş, göy və başqa kosmik cisimlər yaranmışdır. Eyni zamanda, Ruh hər şeyi hərəkətə gətirir (hərəkətverici qüvvədir).

Ruh iki tərkib hissədən ibarətdir. Birincisi səmavidir; Əqlə yaxındır və maddi aləmlə əlaqəsi yoxdur. İkincisi isə dünyəvidir; maddi aləmlə əlaqəlidir və təbiətin bütün proseslərini həyata keçirir.

Beləliklə Ruh, səmavi və yüksək qüvvələrlə dünyəvi qüvvələrin əlaqələndiricisidir. Ruhda ideyalar əks olunur. Plotinin təlimində yuxarıda göstərilən üç substansiya (Vahid, Əql və Ruh) hipostasis (yun. ὑπόστᾰσις) adlanır. Yəni hipostasis birliyin üzvlərinin hər birisidir. Vahid tanrı Uran, Ruh tanrı Zeus, Əql isə Kosmosla eyniləşdirilir. Əqldə yaşayan ideyalar da tanrılardır.

Təbiətə gəldikdə onun ən yetkin tərəfi Ruhun aşağı təbəqəsidir. Əqldə cəmləşən ideyalar bu təbəqədə konkret şeylərdə təzahür olunur. Əslində isə şeylər ideyaların əks olunmasıdır. Fenomenal aləmdə Ruh hissəciklərə bölünür və hər şeyin əsasını, canını təşkil edir. Beləliklə, hər şeyin ruhu vardır: o cümlədən planetlərin və yerin. Yerin ruhundan bitkilərin və heyvanların ruhları; eləcə də insan ruhunun aşağı, qaranlıq hissəsi yaranır. Bu hissənin vasitəsi ilə insanlar dünyaya bağlı olurlar, ağırlaşırlar.

Təbiət dünya Ruhunun qaranlıq hissəsidir. Onun ən alçaq hissələri isə materiyadan yaranır. Materiya (maddə) Plotin fəlsəfəsində yoxluqdur. Ancaq materiya mütləq yoxluq deyil, sadəcə var olan şeydən fərqli bir şeydir. Materiya əbədidir, ancaq Vahidlə birlikdə mövcud olan ikinci ilk substansiya deyildir. Buna görə də, Plotinin materiya haqqında fikirləri ziddiyyətlidir. O Vahiddən törənir və ondan ayrılan işığın sönməsinin nəticəsidir. Deməli, materiya zülmətdir (qaranlıqdır) və şərlə, hətta yoxluqla eyniləşir. Vahid isə xeyirdir.

Yuxarıda qeyd edildiyi kimi Plotinin fəlsəfəsində Vahid enərək çoxluğun yaranmasına səbəb olur. Ancaq çoxluq da Vahidə tərəf yönəlir, onunla qovuşmağa can atır. Bu cür yönəlmə insanda daha da çox təzahür olunur. İnsan ruhu dünya Ruhunun hissəciyidir. Onun yüksək və aşağı hissəsi vardır. İnsanların çoxusunda ruhun aşağı hissəsi üstünlük təşkil edir və onlar həddən artıq şərin təcəssümü olan materiyaya bağlanırlar. Ancaq, hər bir insan özündə ruhun yüksək hissələrini duyub inkişaf etdirə bilər. Bu isə ekstaz halında mümkündür. Ekstazda ruh artıq bədənlə özünü eyniləşdirmir və ondan müstəqil şəkildə varlıq qazanır. O Vahidə can atır, onunla qovuşur, onda əriyir. Ekstaza çatmaq üçün mənəvi həyat sürmək lazımdır. Plotin ruhların köçməsinə də inanırdı.

Dünya fəlsəfi fikrinə təsiri

Plotinin təlimi gələcəkdə orta əsr Avropa və Yaxın Şərq fəlsəfi fikrinə çox böyük təsir göstərmişdir. Avqustin, Boesius, Fərabi, İbn Sina kimi filosofların təlimlərində Plotinin ideyalarından istifadə edilib. Onun varlıq haqqında baxışlarını bu və digər dərəcədə ən tanınmış filosoflar öz ideyalarında tətbiq edib inkişaf etdirmişdirlər.

Başqa tərəfdən Plotinin təlimi gələcəkdə çeşidli dini-mistik təlimlərin yaranmasına təkan vermişdir. Yəhudu (Kabbala), Xristian (İsihazm) və İslam (Təsəvvüf) metafizikası və mistisizmi ondan bəslənib təlim halına gəlmişdir.

Mənbə

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 256-260. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 256-260. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
  • Plotinus. The Enneads (translated by Stephen MacKenna), London, Medici Society, 1917–1930.
  • A. H. Armstrong, Plotinus. Enneads (with Greek text), Loeb Classical Library, 7 vol., 1966–1988.
  • Thomas Taylor, Collected Writings of Plotinus, Frome, Prometheus Trust, 1994. ISBN 1-898910-02-2 (contains approximately half of the Enneads)
  • J. H. Sleeman and G. Pollet, Lexicon Plotinianum, Leiden, 1980.
  • Roberto Radice (ed.), Lexicon II: Plotinus, Milan, Biblia, 2004. (Electronic edition by Roberto Bombacigno)
  • Porphyry, "On the Life of Plotinus and the Arrangement of his Works" in Mark Edwards (ed.), Neoplatonic Saints: The Lives of Plotinus and Proclus by their Students, Liverpool, Liverpool University Press, 2000.
  • Kevin Corrigan, Reading Plotinus: A Practical Introduction to Neoplatonism, West Lafayette, Purdue University Press, 2005.
  • John M. Dillon and Lloyd P. Gerson, Neoplatonic Philosophy: Introductory Readings, Hackett, 2004.
  • Kevin Corrigan, Reading Plotinus. A Practical Introduction to Neoplatonism, Purdue University Press, 1995.
  • Lloyd P. Gerson, Plotinus, New York, Routledge, 1994.
  • LLoyd P. Gerson (ed.), The Cambridge Companion to Plotinus, Cambridge, 1996.
  • Dominic J. O'Meara, Plotinus. An Introduction to the Enneads, Oxford, Clarendon Press, 1993. (Reprinted 2005)
  • John M. Rist, Plotinus. The Road to Reality, Cambridge, Cambridge University Press, 1967.
  • Лосев А. Ф. Диалектика числа у Плотина. — M: Изд. авт. 1928. — 194 стр.
  • Асмус В. Ф. Античная философия. — M: Высшая школа, 1998.
  • Лосев А. Ф. История античной эстетики: Поздний эллинизм. — M: Искусство. 1980. — С. 191–735.
  • Гайденко П. П. Понятие времени в античной философии (Аристотель, Плотин, Августин) // Время, истина, субстанция: от античной рациональности к средневековой. — M: 1991. — С. 1–18.
  • Ситников А. В. Философия Плотина и традиция христианской патристики. (Серия "Античная библиотека. Исследования"). — СПб.: Алетейя, 2001. — 242 стр.
  • Лега В. П. Философия Плотина и патристика: взгляд с точки зрения современной православной апологетики. — M: Изд-во ПСТБИ, 2002. — 123 стр.
  • Берестов И. В. Свобода в философии Плотина. — СПб.: Издательство СПбГУ, 2007. 380 стр. ISBN 978-5-288-04234-8
  • Челышев П. В. Духовный опыт античного неоплатонизма: Плотин и Прокл о смысле человеческой жизни. — M: Изд-во МГТУ, 2010. — 93 стр.
  • Челышев П. В. Духовный опыт античного неоплатонизма в свете христианства. — M: Изд-во МГТУ, 2010. — 144 стр.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Almaniya Milli Kitabxanası, Berlin Dövlət Kitabxanası, Bavariya Dövlət Kitabxanası və b. Record #118595164 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) — 2012—2016.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
  2. ↑ Qutenberq layihəsi — Project Gutenberg Literary Archive Foundation, 1971.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2034"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1938"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22673"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q68968916"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  3. ↑ Lord Byron and his Times
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25935022"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2977"></a>
  4. ↑ Post-Reformation Digital Library
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1463"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7233488"></a>
  5. Plotinus. The Ethical Treatises, being the Treatises of the First Ennead, with Porphry’s Life of Plotinus, and the Preller-Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System / Translated by Stephen Mackenna. Boston: Charles T. Branford, 1918, p. 4.
  6. Plotinus. The Ethical Treatises, being the Treatises of the First Ennead, with Porphry’s Life of Plotinus, and the Preller-Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System, p. 3.
  7. Plotinus. The Ethical Treatises, being the Treatises of the First Ennead, with Porphry’s Life of Plotinus, and the Preller-Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System, pp. 5–28.
  8. Plotinus. The Enneads / Translated by Stephen MacKenna. London: Faber and Faber Limited, 1962, pp. 616–617.
  9. Plotinus. The Enneads, p. 371.
  10. Plotinus. The Enneads, pp. 435–436.
  11. Plotinus. The Enneads, p. 67–68.

Avqust 12, 2021
plotin, plótin, yunanca, Πλωτῖνος, asyut, minturno, latsio, antik, idealist, filosof, neoplatonizmin, yaradıcılarından, biri, həmdə, neoplatonizmin, nəzəri, əsaslarını, yaratmışdır, görə, ikinci, platon, deyirdilər, Πλωτῖνοςdoğum, tarixi, doğum, yeri, asyut, a. Plotin yunanca Plwtῖnos 205 1 Asyut d 270 2 3 4 Minturno d Latsio antik idealist filosof neoplatonizmin yaradicilarindan biri O hemde neoplatonizmin nezeri esaslarini yaratmisdir Ona gore de ona Ikinci Platon deyirdiler PlotinPlwtῖnosDogum tarixi 205 1 Dogum yeri Asyut d Asyut Governorate d MisirVefat tarixi 270 2 3 4 Vefat yeri Minturno d Latina eyaleti Latsio ItaliyaVetendasligi Qedim RomaEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Bioqrafiyasi 2 Eserleri 3 Telimi 4 Dunya felsefi fikrine tesiri 5 Menbe 6 Edebiyyat 7 Hemcinin bax 8 IstinadlarBioqrafiyasi RedaktePlotin Misirde anadan olmus gencliyini o dovrun medeni merkezi olan Iskenderiyyede kecirmis ve orada Ammonius Sakkasin oyrencisi olmusdur 5 Texminen 40 yasinda Plotin Romaya kocmusdur O vaxtlar Roma imperiyasini derin siyasi ictimai bohran burumusdur Fars ve hind dunyagorusu ile yaxindan tanis olmaq isteyen Plotin imperator III Qordianusun lat Gordianus Irana qarsi herbi yurusunde istirak etmisdir 6 Ancaq o yurus Roma ordusunun yenilmesi ile basa catmisdir Plotin ise yalniz tesaduf neticesinde sag qalmisdir 244 cu ilde Romaya qayitdiqdan sonra Plotin orada mekteb yaratmis ve 25 ile yaxin muddetde ona basciliq etmisdir Bu mektebde muxtelif ictimai tebeqe ve milletlerin numayendeleri oxuyurdular Eserleri RedakteEvveller Plotin oz telimini yalniz sifahi olaraq tedris etmis daha sonra ise onu yazmaga baslamisdir Plotinin oyrencisi Porfirius ise onun eserlerini yigmis redakte etmis alti fesile ayirmis ve yayimlamisdir 7 Bu fesiller ise oz novbesinde doqquz hisseden ibaret olmusdur Buna gore de hemin eser Misir enenesine uygun olaraq Enneadalar yun Ἐnneades doqquzluq adlanir Telimi RedaktePlotin butun varligi vahidlikde gorurdu yeni onun dunyagorusunun esasini monizm teskil edirdi Plotinin Vahidi tanridir Meseleye bu cur yanasilirsa onda dunyada olan coxluq ve muxtelifliyi izah etmek lazim olur Yeni eger butun varliq Vahidin toremesidirse ve onunla vehdet teskil edirse onda o diger varliqlarla eynilesmeli beraberlesmeli qarismali yoxsa oz ferdiliyini saxlamalidirmi Bu suala cavab veren Plotin Vahidi ferdilesdirmis onu butun diger seylerden ayiraraq ustun tutmusdur Ancaq bele olduqda Vahid derk olunmaz duyulmaz ve gorunmezdir Hetta onun var olmasi bele sual altina qoyulur Bu da Plotinin fikrince tebiidir cunki Vahidin var olmasi iddiasi onu mueyyen cerciveye salinmasi zaman ve mekanda tesevvur edilmesi demekdir Belelikle Vahidden her sey torenir ancaq o ozu hansisa forma ya da cercive anlayislarina sigmir Cunki O butun varliqlardan ve tefekkurden daha ustundu derk olunmazdir 8 Eyni zamanda Plotin Vahidi gunesin isigin istinin xeyrin menbeyi hesab edirdi Her bir anlayisdan uca olan Vahidden her bir sey torenir dogulur Monoteizmde olan Tanridan ferqli olaraq Vahidin hec bir istek ve iradesi yoxdur Dunyanin dogusu toremesi prosesi obyektiv bir hadisedir kiminse iradesinden asili deyildir Bu toreme emanasiya axma tokulme adlandirilir Emanasiyani Plotin Vahidden ayrilan isiq nur seklinde tesevvur edirdi Isiq menbeyine yaxin olduqca parlaqlasir ondan ayrildiqca ise tedricen sonur ve qaranliga cevrilir Vahidden torenen coxluq hec de onun azalmasina ve ya kicilmesine delalet etmir O oldugu kimi bir ideal olaraq qalir Emanasiya neticesinde Vahidden daha iki substansiya hipostasis yaranir Birincisi Eqldir Vahidden ferqli olaraq o artiq movcuddur Eql ozunu derk edir Plotinin Eqli Platonun ideyalar alemine benzeyir O butun ideyalarin cemidir Ikinci substansiya ise Ruhdur Vahidden ayrilan Isiq butovlukde Eql terefinden menimsenilmir Ona gore Isiq hereketini davam edir ve bunun neticesinde Ruh yaranir Eyni zamanda onu Eql dogur Ruh her seyin yaradicisidir O butun canlilari onlara heyat ufurerek yaratmisdir Ruhdan gunes goy ve basqa kosmik cisimler yaranmisdir Eyni zamanda Ruh her seyi herekete getirir hereketverici quvvedir 9 Ruh iki terkib hisseden ibaretdir Birincisi semavidir Eqle yaxindir ve maddi alemle elaqesi yoxdur Ikincisi ise dunyevidir maddi alemle elaqelidir ve tebietin butun proseslerini heyata kecirir 10 Belelikle Ruh semavi ve yuksek quvvelerle dunyevi quvvelerin elaqelendiricisidir Ruhda ideyalar eks olunur Plotinin teliminde yuxarida gosterilen uc substansiya Vahid Eql ve Ruh hipostasis yun ὑpostᾰsis adlanir Yeni hipostasis birliyin uzvlerinin her birisidir Vahid tanri Uran Ruh tanri Zeus Eql ise Kosmosla eynilesdirilir Eqlde yasayan ideyalar da tanrilardir Tebiete geldikde onun en yetkin terefi Ruhun asagi tebeqesidir Eqlde cemlesen ideyalar bu tebeqede konkret seylerde tezahur olunur Eslinde ise seyler ideyalarin eks olunmasidir Fenomenal alemde Ruh hisseciklere bolunur ve her seyin esasini canini teskil edir Belelikle her seyin ruhu vardir o cumleden planetlerin ve yerin Yerin ruhundan bitkilerin ve heyvanlarin ruhlari elece de insan ruhunun asagi qaranliq hissesi yaranir Bu hissenin vasitesi ile insanlar dunyaya bagli olurlar agirlasirlar Tebiet dunya Ruhunun qaranliq hissesidir Onun en alcaq hisseleri ise materiyadan yaranir Materiya madde Plotin felsefesinde yoxluqdur Ancaq materiya mutleq yoxluq deyil sadece var olan seyden ferqli bir seydir 11 Materiya ebedidir ancaq Vahidle birlikde movcud olan ikinci ilk substansiya deyildir Buna gore de Plotinin materiya haqqinda fikirleri ziddiyyetlidir O Vahidden torenir ve ondan ayrilan isigin sonmesinin neticesidir Demeli materiya zulmetdir qaranliqdir ve serle hetta yoxluqla eynilesir Vahid ise xeyirdir Yuxarida qeyd edildiyi kimi Plotinin felsefesinde Vahid enerek coxlugun yaranmasina sebeb olur Ancaq coxluq da Vahide teref yonelir onunla qovusmaga can atir Bu cur yonelme insanda daha da cox tezahur olunur Insan ruhu dunya Ruhunun hisseciyidir Onun yuksek ve asagi hissesi vardir Insanlarin coxusunda ruhun asagi hissesi ustunluk teskil edir ve onlar hedden artiq serin tecessumu olan materiyaya baglanirlar Ancaq her bir insan ozunde ruhun yuksek hisselerini duyub inkisaf etdire biler Bu ise ekstaz halinda mumkundur Ekstazda ruh artiq bedenle ozunu eynilesdirmir ve ondan musteqil sekilde varliq qazanir O Vahide can atir onunla qovusur onda eriyir Ekstaza catmaq ucun menevi heyat surmek lazimdir Plotin ruhlarin kocmesine de inanirdi Dunya felsefi fikrine tesiri RedaktePlotinin telimi gelecekde orta esr Avropa ve Yaxin Serq felsefi fikrine cox boyuk tesir gostermisdir Avqustin Boesius Ferabi Ibn Sina kimi filosoflarin telimlerinde Plotinin ideyalarindan istifade edilib Onun varliq haqqinda baxislarini bu ve diger derecede en taninmis filosoflar oz ideyalarinda tetbiq edib inkisaf etdirmisdirler Basqa terefden Plotinin telimi gelecekde cesidli dini mistik telimlerin yaranmasina tekan vermisdir Yehudu Kabbala Xristian Isihazm ve Islam Tesevvuf metafizikasi ve mistisizmi ondan beslenib telim halina gelmisdir Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 256 260 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 256 260 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Plotinus The Enneads translated by Stephen MacKenna London Medici Society 1917 1930 A H Armstrong Plotinus Enneads with Greek text Loeb Classical Library 7 vol 1966 1988 Thomas Taylor Collected Writings of Plotinus Frome Prometheus Trust 1994 ISBN 1 898910 02 2 contains approximately half of the Enneads J H Sleeman and G Pollet Lexicon Plotinianum Leiden 1980 Roberto Radice ed Lexicon II Plotinus Milan Biblia 2004 Electronic edition by Roberto Bombacigno Porphyry On the Life of Plotinus and the Arrangement of his Works in Mark Edwards ed Neoplatonic Saints The Lives of Plotinus and Proclus by their Students Liverpool Liverpool University Press 2000 Kevin Corrigan Reading Plotinus A Practical Introduction to Neoplatonism West Lafayette Purdue University Press 2005 John M Dillon and Lloyd P Gerson Neoplatonic Philosophy Introductory Readings Hackett 2004 Kevin Corrigan Reading Plotinus A Practical Introduction to Neoplatonism Purdue University Press 1995 Lloyd P Gerson Plotinus New York Routledge 1994 LLoyd P Gerson ed The Cambridge Companion to Plotinus Cambridge 1996 Dominic J O Meara Plotinus An Introduction to the Enneads Oxford Clarendon Press 1993 Reprinted 2005 John M Rist Plotinus The Road to Reality Cambridge Cambridge University Press 1967 Losev A F Dialektika chisla u Plotina M Izd avt 1928 194 str Asmus V F Antichnaya filosofiya M Vysshaya shkola 1998 Losev A F Istoriya antichnoj estetiki Pozdnij ellinizm M Iskusstvo 1980 S 191 735 Gajdenko P P Ponyatie vremeni v antichnoj filosofii Aristotel Plotin Avgustin Vremya istina substanciya ot antichnoj racionalnosti k srednevekovoj M 1991 S 1 18 Sitnikov A V Filosofiya Plotina i tradiciya hristianskoj patristiki Seriya Antichnaya biblioteka Issledovaniya SPb Aletejya 2001 242 str Lega V P Filosofiya Plotina i patristika vzglyad s tochki zreniya sovremennoj pravoslavnoj apologetiki M Izd vo PSTBI 2002 123 str Berestov I V Svoboda v filosofii Plotina SPb Izdatelstvo SPbGU 2007 380 str ISBN 978 5 288 04234 8 Chelyshev P V Duhovnyj opyt antichnogo neoplatonizma Plotin i Prokl o smysle chelovecheskoj zhizni M Izd vo MGTU 2010 93 str Chelyshev P V Duhovnyj opyt antichnogo neoplatonizma v svete hristianstva M Izd vo MGTU 2010 144 str Hemcinin bax RedakteNeoplatonizmIstinadlar Redakte 1 2 3 Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118595164 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt 1 2 3 Qutenberq layihesi Project Gutenberg Literary Archive Foundation 1971 lt a href https wikidata org wiki Track P2034 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1938 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q22673 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q68968916 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 Lord Byron and his Times lt a href https wikidata org wiki Track Q25935022 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2977 gt lt a gt 1 2 3 Post Reformation Digital Library lt a href https wikidata org wiki Track P1463 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q7233488 gt lt a gt Plotinus The Ethical Treatises being the Treatises of the First Ennead with Porphry s Life of Plotinus and the Preller Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System Translated by Stephen Mackenna Boston Charles T Branford 1918 p 4 Plotinus The Ethical Treatises being the Treatises of the First Ennead with Porphry s Life of Plotinus and the Preller Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System p 3 Plotinus The Ethical Treatises being the Treatises of the First Ennead with Porphry s Life of Plotinus and the Preller Ritter Extracts forming a Conspectus of the Plotinian System pp 5 28 Plotinus The Enneads Translated by Stephen MacKenna London Faber and Faber Limited 1962 pp 616 617 Plotinus The Enneads p 371 Plotinus The Enneads pp 435 436 Plotinus The Enneads p 67 68 Menbe https az wikipedia org w index php title Plotin amp oldid 5965551, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.