Xrisippus (yun. Χρύσιππος, m. ö. 280 – 207) – ellinizm dövrünün filosofu, stoa məktəbinin ardıcılı, Zenonun tanınmış öyrəncilərindən biri. Onun fəaliyyəti nəticəsində stoaçılıq sistemləşmiş bir təlim kimi ortaya çıxmışdır. Ona görə Xrisippusu stoa məktəbinin ikinci yaradıcısı sayırlar. Xrisippus çoxlu kitablar yazsa da, bizim zamanımıza onlardan bəzi fraqmentlər gəlib çatmışdır.
Xrisippus daha çox məntiqi məsələlərə önəm vermişdir. O, başqa stoaçılar kimi hesab edirdi ki, fəlsəfənin üç istiqaməti vardır: məntiq, fizika və etika. Məntiq ritorika (söz ustalığı) və dialektikadan (mübahisə bacarığı) ibarətdir. Dialektika isə məna və səsə bölünür. Mənalar təsəvvürlər və onlara əsaslanan mülahizələrdən, cins və növlərdən, eləcə də sofizmlərdən ibarətdir. Səslər isə deyilən sözlər, cümlələrdir.
Dünyada hər şey səbəb və nəticə qanununa tabedir. Ona görə də mülahizələr sadə və mürəkkəb olur. Sadələrdə şeyləri keyfiyyətlərə görə təsnif edib, onlara dəqiq təriflər verirlər. Sadə mülahizələrin örnəkləri kimi “o gəzir”, “günəş göydədir” sözlərini misal gətirmək mümkündür.
Mürəkkəb mülahizələri Xrisippus şərtilərə (“günortadırsa, onda hava işıqlıdır”), birləşdiricilərə (“həm günortadır, həm də işıqlıdır”), müqayisəlilərə (“gün gecədən uzundur”) və s. bölürdü. Bunlardan ən önəmlisi şərti olan mürəkkəb mülahizələrdir. Orada sonrakı iddia öncəkiyə zidd olmamalıdır. Məsələn, “günortadırsa, onda hava işıqlıdır” cümləsini təhlil etsək, onun həqiqəti əks etdirdiyini görərik. Çünki “hava qaranlıqdır” desək, bu “günortadır” iddiasına zidd olar. Mülahizələrdən çıxan nəticə yalnız onda həqiqi sayılır ki, o həqiqi önərmələrə (iddialara) söykənsin.
Mənbə
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 167-168. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi(PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 167-168. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Susanne Bobzien, (1999), Chrysippus' Theory of Causes. In K. Ierodiakonou (ed.), Topics in Stoic Philosophy, Oxford: OUP, 196-242.
Фрагменты ранних стоиков. Пер. и комм. А. А. Столярова. М.: Греко-латинский кабинет. Т. 2(1): Хрисипп из Сол. Логические и физические фрагменты (1999). Т. 2(2): Хрисипп из Сол. Физические фрагменты (2002).
Gould J. B. The Philosophy of Chrysippus: Peasants, Provincials, and Folklore in the 1937 Paris World's Fair — 1970. — P. 7. — 222 p. — ISBN 978-0-87395-064-0
↑ Хрисипп // Н овейший философский словарь 2016-03-12 at the Wayback Machine. Сост. Грицанов А. А. Минск, 1998.
Gould, Josiah (1970), The Philosophy of Chrysippus, SUNY, p. 71.
Avqust 04, 2021
xrisippus, Χρύσιππος, ellinizm, dövrünün, filosofu, stoa, məktəbinin, ardıcılı, zenonun, tanınmış, öyrəncilərindən, biri, onun, fəaliyyəti, nəticəsində, stoaçılıq, sistemləşmiş, təlim, kimi, ortaya, çıxmışdır, görə, stoa, məktəbinin, ikinci, yaradıcısı, sayırl. Xrisippus yun Xrysippos m o 280 207 ellinizm dovrunun filosofu stoa mektebinin ardicili Zenonun taninmis oyrencilerinden biri Onun fealiyyeti neticesinde stoaciliq sistemlesmis bir telim kimi ortaya cixmisdir 2 Ona gore Xrisippusu stoa mektebinin ikinci yaradicisi sayirlar Xrisippus coxlu kitablar yazsa da bizim zamanimiza onlardan bezi fraqmentler gelib catmisdir Xrisippusq yun Xrysippos ὁ SoleysDogum tarixi e e 281Dogum yeri Soli Mersin vilayeti Turkiye 1 Vefat tarixi e e 208Vefat yeri Afina Qedim Afina Attika YunanistanVetendasligi SoliFealiyyeti filosof yazici riyaziyyatci Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Felsefesi 2 Menbe 3 Edebiyyat 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarFelsefesi RedakteXrisippus daha cox mentiqi meselelere onem vermisdir O basqa stoacilar kimi hesab edirdi ki felsefenin uc istiqameti vardir mentiq fizika ve etika Mentiq ritorika soz ustaligi ve dialektikadan mubahise bacarigi ibaretdir Dialektika ise mena ve sese bolunur Menalar tesevvurler ve onlara esaslanan mulahizelerden cins ve novlerden elece de sofizmlerden ibaretdir Sesler ise deyilen sozler cumlelerdir 3 Dunyada her sey sebeb ve netice qanununa tabedir Ona gore de mulahizeler sade ve murekkeb olur Sadelerde seyleri keyfiyyetlere gore tesnif edib onlara deqiq terifler verirler Sade mulahizelerin ornekleri kimi o gezir gunes goydedir sozlerini misal getirmek mumkundur Murekkeb mulahizeleri Xrisippus sertilere gunortadirsa onda hava isiqlidir birlesdiricilere hem gunortadir hem de isiqlidir muqayiselilere gun geceden uzundur ve s bolurdu Bunlardan en onemlisi serti olan murekkeb mulahizelerdir 4 Orada sonraki iddia oncekiye zidd olmamalidir Meselen gunortadirsa onda hava isiqlidir cumlesini tehlil etsek onun heqiqeti eks etdirdiyini gorerik Cunki hava qaranliqdir desek bu gunortadir iddiasina zidd olar Mulahizelerden cixan netice yalniz onda heqiqi sayilir ki o heqiqi onermelere iddialara soykensin 3 Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 167 168 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 167 168 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Susanne Bobzien 1999 Chrysippus Theory of Causes In K Ierodiakonou ed Topics in Stoic Philosophy Oxford OUP 196 242 Fragmenty rannih stoikov Per i komm A A Stolyarova M Greko latinskij kabinet T 2 1 Hrisipp iz Sol Logicheskie i fizicheskie fragmenty 1999 T 2 2 Hrisipp iz Sol Fizicheskie fragmenty 2002 Hemcinin bax RedakteStoaciliqIstinadlar Redakte Gould J B The Philosophy of Chrysippus Peasants Provincials and Folklore in the 1937 Paris World s Fair 1970 P 7 222 p ISBN 978 0 87395 064 0 lt a href https wikidata org wiki Track Q28707962 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q28707576 gt lt a gt Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 VII 183 1 2 Hrisipp N ovejshij filosofskij slovar Arxivlesdirilib 2016 03 12 at the Wayback Machine Sost Gricanov A A Minsk 1998 Gould Josiah 1970 The Philosophy of Chrysippus SUNY p 71 Menbe https az wikipedia org w index php title Xrisippus amp oldid 5689112, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
