fbpx
Wikipedia

Panetius

Panetius (yun. Παναίτιος, m. ö. 180110) — ellinizm dövrünün filosofu, stoa məktəbinin ardıcılı.

Panetius
Παναίτιος
Doğum tarixi e.ə. 185
Doğum yeri
Vəfat tarixi e.ə. 110 və ya e.ə. 109
Vəfat yeri
Dövr Ellinizm
İstiqaməti Stoisizm
Əsas maraqları fəlsəfə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Antik fəlsəfə
Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü
(e. ə. VII yüzilliyə qədər)

Orfizm • Homer • Hesiod • Ferekid • Yeddi yunan müdriki • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi
(e. ə. VII - IV yüzilliklər)
Müstəqil filosoflar
Heraklit • Anaksaqor • Empedokl
Qədim yunan atomçuları
Levkipp • Demokrit
Sofistlər

"Böyük" sofistlərProtaqor • Prodikus • Qorqias • Hippias

"Kiçik" sofistlərTrasimaxus • Likofron • Kritius • Alkidamas
Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi
(e. ə. IV - I yüzilliklər)
Qədim Roma dovrünün fəlsəfəsi
I - V yüzilliklər
Stoaçılıq

Seneka • Epiktet • Mark_Avreli  • Siseron

Orta platonizm
Alkinous • Apuleyus • Qalen • Plutarx • Maksim • Filon • Selsus • Teon
Neoplatonizm

Roma məktəbi → Ammonius Sakkas • Plotin • Porfirius • Amelius
Apameya məktəbi → Yamblix • Sopater
Perqama məktəbi → Sallustius • Yulian Avqust
Afina məktəbi → Afinalı Plutarx • Proklus • Marinus • Simplikius • Damaskius

İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles • Hipatia • İoann Filoponus
Antik dini təlimlər

Qnostisizm • Hermetizm • Mitraizm
NeopifaqorçuluqApollonius • Nikomaxus • Numenius • Moderatus

Erkən Xristian fəlsəfəsi

Klement • Origen • Avqustin Avrelius • Boesius • Saxta Dionisius Areopagit

Həyatı və əsərləri

Soyca Rodos adasından idi. Sonra Afinaya köçmüş, orada stoaçılar məktəbinin ardıcıllarından biri olmuş, sonralar isə ona başçılıq etmişdir.

Daha sonra Panetius Romaya köçmüş, orada fəaliyyətini davam etdirmiş, həmçinin tanınmış Roma dövlət xadimi və filosofu Siseronun müəllimi olmuşdur.

Panetius həm də “Siyasət haqqında”, “Vəzifələr haqqında”, “Tale haqqında” kimi bir çox kitablar yazmışdır. Ancaq, zamanımıza onların yalnız bəzi fraqmentləri gəlib çatmışdır.

Fəlsəfəsi

Panetius orta dövrün stoaçısı olaraq, klassik stoa təliminə peripatetikplatonik məktəblərinin elementlərini də qatmışdır. Ona görə də onun təlimi qədim stoaçılardan fərqlənirdi.

Panetius fəlsəfəsini romalıların dünyagörüşünə uyğunlaşdırmışdır. O hesab edirdi ki, platonizmin, peripatetizmin və stoaçılığın mənşəyi eynidir, onlar Sokratdan başlayır. Buna görə də o, stoaçılığa yeni fikirlər gətirmişdir. Belə ki, Panetius başqa stoaçıların kosmosun zaman-zaman odda yanıb məhv olması və onun yenidən yaranması fikrini qəbul etməmişdir. O, Aristotelin dünyanın əbədi olması fikrinə üstünlük verirdi. Həm də Platondan fərqli olaraq o, Panetius ruhun ölməzliyini inkar edirdi.

Keçmişdə yaşayan stoaçılar ruhu bədənlə kəskin olaraq fərqləndirmiş, onların bir-biri ilə qarşıdurmada olmalarını iddia etmişdilər. Ancaq, Panetius insanı ruh və bədən vəhdətində olan yetkin bir varlıq kimi təsəvvür edirdi. Eləcədə o, taleyin önəmini inkar etməyərək insan azadlığının da əhəmiyyətini vurğulayırdı.

Panetiusun fikrincə hər bir insanda 4 əsas yönəlmə vardır: müdrikliyə, müstəqilliyə, kamilliyəözünü qorumağa. Başqa stoaçılarda olduğu kimi o, həyatın son məqsədini “təbiətə uyğun yaşamaqda” görürdü. Bunu da dünyanı dərk etmək, başqa insanlarla ünsiyyət qurmaq, mənəviyyatı yüksəltmək, həyatı düzənləməklə əldə etmək olur.

Qədim stoaçıların etik təlimlərində xeyrə doğru yönəlmək xoşbəxtliyə aparan yoldur. Bunu da onlar bir mənəvi hal kimi görürdülər. Ancaq Panetius, romalıların dünyagörüşünə uyğunlaşaraq xoşbəxtliyə aparan yol kimi həm də bədənin sağlamlığı və rifahın artması kimi maddi durumları da əlavə etmişdir. Falçılıq və öncədəngörənlik onun tərəfindən rədd edilirdi.

Qədim stoaçılar hesab edirdilər ki, müdrik insanın sözündən və davranışlarından hər kəs örnək almalıdır. Panetius isə bunu vətəndaşın dövlət qarşısında sorumluluğu ilə əvəz etmişdir.

İstinadlar

  1. Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, s. 134.
  2. Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 57.
  3. Асмус В.Ф. Античная философия. М.: Высшая школа, 1976, s. 482.
  4. Об обязанностях // Марк Туллий Цицерон. О старости. О дружбе. Об обязанностях / Перевод В. О. Горенштейна. М.: Наука, 1993, s. 300.
  5. Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, p. 314.

Mənbə

Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 175-176. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 175-176. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
  • Столяров А. А. Панетий Родосский. В кн.: Античная философия: энциклопедический словарь. Под ред. М. А. Солоповой. М.: Прогресс-Традиция, 2008. C. 539–542.
  • Иванова Л. А. Панетий как основатель Средний Стои и его философская система // Философия и культура. 2009.№ 7. С.69-78.

Həmçinin bax

panetius, Παναίτιος, ellinizm, dövrünün, filosofu, stoa, məktəbinin, ardıcılı, Παναίτιοςdoğum, tarixi, 185doğum, yeri, rodos, yunanıstanvəfat, tarixi, 109vəfat, yeri, afina, axeya, qədim, romadövr, ellinizmistiqaməti, stoisizməsas, maraqları, fəlsəfə, vikianba. Panetius yun Panaitios m o 180 110 ellinizm dovrunun filosofu stoa mektebinin ardicili PanetiusPanaitiosDogum tarixi e e 185Dogum yeri Rodos YunanistanVefat tarixi e e 110 ve ya e e 109Vefat yeri Afina Axeya Qedim RomaDovr EllinizmIstiqameti StoisizmEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Heyati ve eserleri 2 Felsefesi 3 Istinadlar 4 Menbe 5 Edebiyyat 6 Hemcinin baxHeyati ve eserleri RedakteSoyca Rodos adasindan idi Sonra Afinaya kocmus orada stoacilar mektebinin ardicillarindan biri olmus sonralar ise ona basciliq etmisdir Daha sonra Panetius Romaya kocmus orada fealiyyetini davam etdirmis hemcinin taninmis Roma dovlet xadimi ve filosofu Siseronun muellimi olmusdur Panetius hem de Siyaset haqqinda Vezifeler haqqinda Tale haqqinda kimi bir cox kitablar yazmisdir Ancaq zamanimiza onlarin yalniz bezi fraqmentleri gelib catmisdir Felsefesi RedaktePanetius orta dovrun stoacisi olaraq klassik stoa telimine peripatetik ve platonik mekteblerinin elementlerini de qatmisdir Ona gore de onun telimi qedim stoacilardan ferqlenirdi Panetius felsefesini romalilarin dunyagorusune uygunlasdirmisdir O hesab edirdi ki platonizmin peripatetizmin ve stoaciligin menseyi eynidir onlar Sokratdan baslayir Buna gore de o stoaciliga yeni fikirler getirmisdir Bele ki Panetius basqa stoacilarin kosmosun zaman zaman odda yanib mehv olmasi ve onun yeniden yaranmasi fikrini qebul etmemisdir 1 O Aristotelin dunyanin ebedi olmasi fikrine ustunluk verirdi Hem de Platondan ferqli olaraq o Panetius ruhun olmezliyini inkar edirdi 2 Kecmisde yasayan stoacilar ruhu bedenle keskin olaraq ferqlendirmis onlarin bir biri ile qarsidurmada olmalarini iddia etmisdiler Ancaq Panetius insani ruh ve beden vehdetinde olan yetkin bir varliq kimi tesevvur edirdi Elecede o taleyin onemini inkar etmeyerek insan azadliginin da ehemiyyetini vurgulayirdi 3 Panetiusun fikrince her bir insanda 4 esas yonelme vardir mudrikliye musteqilliye kamilliye ve ozunu qorumaga Basqa stoacilarda oldugu kimi o heyatin son meqsedini tebiete uygun yasamaqda gorurdu 4 Bunu da dunyani derk etmek basqa insanlarla unsiyyet qurmaq meneviyyati yukseltmek heyati duzenlemekle elde etmek olur Qedim stoacilarin etik telimlerinde xeyre dogru yonelmek xosbextliye aparan yoldur Bunu da onlar bir menevi hal kimi gorurduler Ancaq Panetius romalilarin dunyagorusune uygunlasaraq xosbextliye aparan yol kimi hem de bedenin saglamligi ve rifahin artmasi kimi maddi durumlari da elave etmisdir Falciliq ve oncedengorenlik onun terefinden redd edilirdi 5 Qedim stoacilar hesab edirdiler ki mudrik insanin sozunden ve davranislarindan her kes ornek almalidir Panetius ise bunu vetendasin dovlet qarsisinda sorumlulugu ile evez etmisdir Istinadlar Redakte Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods Translated by F Brooks London Methuen 1896 s 134 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 57 Asmus V F Antichnaya filosofiya M Vysshaya shkola 1976 s 482 Ob obyazannostyah Mark Tullij Ciceron O starosti O druzhbe Ob obyazannostyah Perevod V O Gorenshtejna M Nauka 1993 s 300 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 p 314 Menbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 175 176 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 175 176 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Stolyarov A A Panetij Rodosskij V kn Antichnaya filosofiya enciklopedicheskij slovar Pod red M A Solopovoj M Progress Tradiciya 2008 C 539 542 Ivanova L A Panetij kak osnovatel Srednij Stoi i ego filosofskaya sistema Filosofiya i kultura 2009 7 S 69 78 Hemcinin bax RedakteStoaciliqMenbe https az wikipedia org w index php title Panetius amp oldid 5534206, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.