Orta platonizm — Platon Akademiyasının dürdünçü tarixi mərhələsidir. Bu mərhələ m.ö. 87 ildə Qədim Akademiyanın bağlanmasından sonra başlamış və yeni-platonçuluğun yaranmasına qədər sürmüşdür.
Arkesilausdan sonra akademiklər Platon təlimindən tədricən aralanmışdırlar. Karneadesdən sonra isə bu proses daha da dərinləşmişdir. M. ö. I yüzillikdə Qədim Akademiya eniş dövrünü yaşamışdır. Ancaq, sonra Platonun təliminə qayıdış və şübhəçilikdən aralanma dövrü başlanmışdır. Onu Akademiyanın Orta dövrü (m. ö. 80 – m. 200) adlandırırlar. Bununla da, platonizmin dördüncü mərhələsi başlamışdır.
Orta Akademiyanın filosoflarının təlimləri daha çox eklektik xarakter daşımışdır. Onlar Platon məktəbinin təlimini Aristotelin, Pifaqorun, stoaçıların və başqalarının təlimləri ilə qarışıq şəkildə sərgiləyirdilər.
Əxlaq sahəsində akademiklər “Tanrıya bənzəmək” məqsədini güdmüşdürlər, bu da “ən yüksək ərdəm (xeyrə doğru yönəlmə)” kimi dəyərləndirilirdi. Fizika sahəsində təbiət və “İlk başlanğıc” münasibətləri problemi dualizm (ikilik) və monizm (varlığın birliyi) çərçivəsində çözülürdü. Platon təliminə uyğun olaraq Orta Akademiya məktəbi “iki tanrı” konsepsiyasını irəli sürmüşdür. Onlardan biri Haqq və ya Xeyir olandır, ancaq o uzaqlardadır və insanın məqsədi onu tapmaq və ona doğru yönəlməkdir. İkincisi isə Demiurqosdur. O dünyanın yaradıcısıdır.
Bundan başqa, m. ö. I yüzillikdən başlayaraq orta platonçuluq fəlsəfəsinə monoteist dinlər olan Yəhudiliyin və Xristianlığın da təsiri olmuş, orada antik irslə monoteist ənənənin uzlaşdırılması cəhdləri müşahidə edilmişdir. Eyni zamanda, Akademik məktəbin nümayəndələri m. I – II yüzilliklərindən başlayaraq tədricən güclənən Xristianlığa qarşı da çıxış etmişdirlər. Müasir dini tənqidin əsasları məhz o zaman qoyulmuşdur.
Qeyd etmək lazımdır ki, Orta Akademiyanın coğrafiyası da genişlənmişdir. Onun dərnəkləri təkcə Afinada deyil, həm də Apameya, Smirna və başqa şəhərlərdə fəaliyyət göstərmişdir.
Orta Akademiyanın birinci başçısı (skolarxı) Askalonlu Antioxus (yun. Άντίοχος ὁ Ἀσκαλώνιος, m. ö. 130 – 68) sayılır. Orta dövrün Akademiyasında yeni fikirlərlə çıxış edənlərdən biri İskəndəriyyəli Eudorus (yun. Εὔδωρος, m. ö. I yüzillik) olmuşdur. O, ilk dəfə mümkün qədər “Tanrıya bənzəyərək” həyat sürmək və bunu məqsəd kimi qarşıya qoymaq ideyası ilə çıxış etmişdir. Evdorusun əsərləri zamanımıza çatmamışdır deyə, onun haqqında bilgilər azdır. daha sonra bu məktəbdənçoxlu tanınmış düşünürlər çıxmışdırlar.
Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 202-204. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16..
Ədəbiyyat
Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 202-204. ISBN5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16..
Dillon, John, M. (1977), The Middle Platonists, Ithaca: Cornell University Press.
Шичалин Ю. А. История античного платонизма. — М., 2000. — 448 с.
Xarici bağlantılar
Middle Platonism in Internet Encyclopedia of Philosophy
Петров А. В. Магия в идеологии среднего платонизма
Eduard Zeller, Outlines of the History of Greek Philosophy. London: Longmans, Green, and Co, 1886, p. 305.
↑ Средний Платонизм // Новая философская энциклопедия: В 4 тт. 2016-08-11 at the Wayback Machine М.: Мысль. Под редакцией В. С. Стёпина. 2001.
Eduard Zeller, Outlines of the History of Greek Philosophy. London: Longmans, Green, and Co, 1886, p. 306.
Dekabr 30, 2021
orta, platonizm, platon, akademiyasının, dürdünçü, tarixi, mərhələsidir, mərhələ, ildə, qədim, akademiyanın, bağlanmasından, sonra, başlamış, yeni, platonçuluğun, yaranmasına, qədər, sürmüşdür, antik, fəlsəfəyunan, fəlsəfəöncəsi, dövrü, yüzilliyə, qədər, orfiz. Orta platonizm Platon Akademiyasinin durduncu tarixi merhelesidir Bu merhele m o 87 ilde Qedim Akademiyanin baglanmasindan sonra baslamis ve yeni platonculugun yaranmasina qeder surmusdur Antik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitMundericat 1 Tarixi ve temimin esaslari 2 Esas numayendeleri 3 Menbe 4 Edebiyyat 5 Xarici baglantilar 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarTarixi ve temimin esaslari RedakteArkesilausdan sonra akademikler Platon teliminden tedricen aralanmisdirlar Karneadesden sonra ise bu proses daha da derinlesmisdir M o I yuzillikde Qedim Akademiya enis dovrunu yasamisdir Ancaq sonra Platonun telimine qayidis ve subhecilikden aralanma dovru baslanmisdir Onu Akademiyanin Orta dovru m o 80 m 200 adlandirirlar Bununla da platonizmin dorduncu merhelesi baslamisdir Orta Akademiyanin filosoflarinin telimleri daha cox eklektik xarakter dasimisdir 1 Onlar Platon mektebinin telimini Aristotelin Pifaqorun stoacilarin ve basqalarinin telimleri ile qarisiq sekilde sergileyirdiler Exlaq sahesinde akademikler Tanriya benzemek meqsedini gudmusdurler bu da en yuksek erdem xeyre dogru yonelme kimi deyerlendirilirdi Fizika sahesinde tebiet ve Ilk baslangic munasibetleri problemi dualizm ikilik ve monizm varligin birliyi cercivesinde cozulurdu Platon telimine uygun olaraq Orta Akademiya mektebi iki tanri konsepsiyasini ireli surmusdur Onlardan biri Haqq ve ya Xeyir olandir ancaq o uzaqlardadir ve insanin meqsedi onu tapmaq ve ona dogru yonelmekdir Ikincisi ise Demiurqosdur O dunyanin yaradicisidir 2 Bundan basqa m o I yuzillikden baslayaraq orta platonculuq felsefesine monoteist dinler olan Yehudiliyin ve Xristianligin da tesiri olmus orada antik irsle monoteist enenenin uzlasdirilmasi cehdleri musahide edilmisdir Eyni zamanda Akademik mektebin numayendeleri m I II yuzilliklerinden baslayaraq tedricen guclenen Xristianliga qarsi da cixis etmisdirler Muasir dini tenqidin esaslari mehz o zaman qoyulmusdur 2 Qeyd etmek lazimdir ki Orta Akademiyanin cografiyasi da genislenmisdir Onun dernekleri tekce Afinada deyil hem de Apameya Smirna ve basqa seherlerde fealiyyet gostermisdir Orta Akademiyanin birinci bascisi skolarxi Askalonlu Antioxus yun Antioxos ὁ Ἀskalwnios m o 130 68 sayilir Orta dovrun Akademiyasinda yeni fikirlerle cixis edenlerden biri Iskenderiyyeli Eudorus yun Eὔdwros m o I yuzillik olmusdur O ilk defe mumkun qeder Tanriya benzeyerek heyat surmek ve bunu meqsed kimi qarsiya qoymaq ideyasi ile cixis etmisdir 3 Evdorusun eserleri zamanimiza catmamisdir deye onun haqqinda bilgiler azdir daha sonra bu mektebdencoxlu taninmis dusunurler cixmisdirlar Esas numayendeleri RedakteAlkinous Apuleyus Qalen Maksim Tirli Plutarx Filon Iskenderiyyeli Selsus Teon Smirnali Menbe RedakteAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 202 204 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 202 204 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Dillon John M 1977 The Middle Platonists Ithaca Cornell University Press Shichalin Yu A Istoriya antichnogo platonizma M 2000 448 s Xarici baglantilar RedakteMiddle Platonism in Internet Encyclopedia of Philosophy Petrov A V Magiya v ideologii srednego platonizmaHemcinin bax RedaktePlaton Platonizm Platonun Akademiyasi Neoplatonizm Antik felsefeIstinadlar Redakte Eduard Zeller Outlines of the History of Greek Philosophy London Longmans Green and Co 1886 p 305 1 2 Srednij Platonizm Novaya filosofskaya enciklopediya V 4 tt Arxivlesdirilib 2016 08 11 at the Wayback Machine M Mysl Pod redakciej V S Styopina 2001 Eduard Zeller Outlines of the History of Greek Philosophy London Longmans Green and Co 1886 p 306 Menbe https az wikipedia org w index php title Orta platonizm amp oldid 5737729, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
