Antropomorfizm (yun.ανθρωπος insan, μορφή forma) — insana xas olan xassə və xüsusiyyətlərin xarici təbiət qüvvələrinə və başqa varlıqlara aid edilməsi.
Hələ Ksenofan antropomorfizmdə dinin xüsusiyyətini görmüşdür. Dində antropomorfizmin əhəmiyyətini Feyerbax daha dərin və daha dolğun göstərmişdir. Antropomorfizm animizm, totemizmlə bağlıdır və müasir dinlərin əksəriyyətinə məxsusdur.
Antropomorfizm iudaizmdə
Başda Tanax olmaqla yəhudi yazılarında antropomorfizmlərə tez-tez rast gəlinir. Lakin iudaizmin təməl inancı Allahı maddi bir formada təsəvvür etməyin imkansızlığı əsasında qurulmuşdur. Odur ki, iudaizmdə antropomorfizmlərə münasibət onların necə qəbul edilməyindən asılıdır: sadəcə olaraq Allahın insanlaşdırılması kimi antropomorfizm yolverilməzdir; ruhani varlığın obrazlar vasitəsilə estetik qavranılması üçün istifadə olunan antropomorfizm isə məqbul sayılmaqdadır.
Tanaxda Allahın maddi bir obrazla təsvir edildiyinə dair heç bir şəhadət yoxdur. Ümumiyyətlə, “Allahın üzü”, “Allahın əlləri”, “Allah gördü” kimi antropomirfizmlər sadəcə olaraq ədəbi üsullar kimi qəbul edilir.
Antropomorfizm xristianlıqda
Xristianlıqda antropomorfizmlər ələlxüsus İsa Məsihin məsəllərində işlənmişdir. Bibliya əzəldən var Olanın hədsiz, təsvirolunmaz və dərkedilməz təbiətini birmənalı şəkildə öyrədir. Təsvirolunmaz gerçəklikləri izah etmək üçün müxtəlif məcazlardan, o cümlədən antropomorfizmlərdən də geniş istifadə olunur. Antropomorfizmlərin məqsədi, insanları yaradan və yaşadan Allahın şəxsiyyətsiz, uzaq, soyuq bir mütləq Varlıq deyil, insanın həyatı ilə maraqlanan “yaşayan Allah” olduğunu göstərməkdir. Bibliyanın insanın “Allahın surətində” yarandığını öyrətməsi peyğəmbər, həvari və digər müqəddəs müəlliflərin Allah-Taaladan bəhs edərkən antropomorfizmlərdən istifadə etmələrinə əsas verir.
Allaha “səmavi Atamız” və İsaya “Allahın Oğlu” deyərək, xristianlar sözlə ifadə edilməyən gerçəklikləri antropomorfik obrazlarla ifadə edirlər.
Antropomorfizm islamda
Müsəlmanlar ənənəvi olaraq Allahın vizual şəkildə təsəvvür edilə bilməyəcəyinə etiqad edirlər. Qurani Kərimdə “Allahın üzü”, “Allahın gözləri” kimi bir sıra antropomorfizmlərə rast gəlinir. Bütün bunlar müsəlmanların əksəriyyəti tərəfindən məcazi mənada obrazlı ifadələr kimi qəbul olunur.
Allahı insan keyfiyyətləri ilə təsəvvür edən yeganə müsəlman məzhəbi müşəbbihilər olmuşdur. Müşəbbihilər müsəlmanların ənənəvi dünyagörüşündən fərqli olaraq, Allahı Onun yaratdıqlarına aid sifətlərlə təsəvvür edirdilər. Ortodoksal müsəlmanlar müşəbbihiliyi tənqid edib və Allahın diri, qüdrətli, bilikli və s. olması kimi İlahi sifətlər haqqında danışılanda, bunların heç də insandakı kimi təsəvvür edilə bilməyəcəyini təsdiq ediblər. Bu kimi antropomorfizmlər İlahi kitabda yalnız insanın düşüncəsi səviyyəsində təqdim olunmuşdur. Bunların həqiqi mahiyyəti isə dərkedilməzdir. Başqa sözlə, İslam ənənəçilərinə görə, Allahın diriliyi, biliyi, yaxud qüdrəti insanın analoji keyfiyyətləri ilə eyni deyildir.
İstinadlar
Bax: Müqəddəs Kitab (Əhdi-Ətiq və Əhdi-Cədid). Müqəddəs Kitab şirkəti. Bakı, 2009. Yaradılış Kitabı 1:27
Bax: Qurani Kərim 2:115; 11:37; 20:39; 23:27; 28:88; 55:26-27 və s.
Din ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 12, 2021
antropomorfizm, ανθρωπος, insan, μορφή, forma, insana, olan, xassə, xüsusiyyətlərin, xarici, təbiət, qüvvələrinə, başqa, varlıqlara, edilməsi, hələ, ksenofan, antropomorfizmdə, dinin, xüsusiyyətini, görmüşdür, dində, antropomorfizmin, əhəmiyyətini, feyerbax, d. Antropomorfizm yun an8rwpos insan morfh forma insana xas olan xasse ve xususiyyetlerin xarici tebiet quvvelerine ve basqa varliqlara aid edilmesi Hele Ksenofan antropomorfizmde dinin xususiyyetini gormusdur Dinde antropomorfizmin ehemiyyetini Feyerbax daha derin ve daha dolgun gostermisdir Antropomorfizm animizm totemizmle baglidir ve muasir dinlerin ekseriyyetine mexsusdur Mundericat 1 Antropomorfizm iudaizmde 2 Antropomorfizm xristianliqda 3 Antropomorfizm islamda 4 Istinadlar 5 Menbe 6 Xarici kecidlerAntropomorfizm iudaizmde RedakteBasda Tanax olmaqla yehudi yazilarinda antropomorfizmlere tez tez rast gelinir Lakin iudaizmin temel inanci Allahi maddi bir formada tesevvur etmeyin imkansizligi esasinda qurulmusdur Odur ki iudaizmde antropomorfizmlere munasibet onlarin nece qebul edilmeyinden asilidir sadece olaraq Allahin insanlasdirilmasi kimi antropomorfizm yolverilmezdir ruhani varligin obrazlar vasitesile estetik qavranilmasi ucun istifade olunan antropomorfizm ise meqbul sayilmaqdadir Tanaxda Allahin maddi bir obrazla tesvir edildiyine dair hec bir sehadet yoxdur Umumiyyetle Allahin uzu Allahin elleri Allah gordu kimi antropomirfizmler sadece olaraq edebi usullar kimi qebul edilir Antropomorfizm xristianliqda RedakteXristianliqda antropomorfizmler elelxusus Isa Mesihin mesellerinde islenmisdir Bibliya ezelden var Olanin hedsiz tesvirolunmaz ve derkedilmez tebietini birmenali sekilde oyredir Tesvirolunmaz gerceklikleri izah etmek ucun muxtelif mecazlardan o cumleden antropomorfizmlerden de genis istifade olunur Antropomorfizmlerin meqsedi insanlari yaradan ve yasadan Allahin sexsiyyetsiz uzaq soyuq bir mutleq Varliq deyil insanin heyati ile maraqlanan yasayan Allah oldugunu gostermekdir Bibliyanin insanin Allahin suretinde yarandigini 1 oyretmesi peygember hevari ve diger muqeddes muelliflerin Allah Taaladan behs ederken antropomorfizmlerden istifade etmelerine esas verir Allaha semavi Atamiz ve Isaya Allahin Oglu deyerek xristianlar sozle ifade edilmeyen gerceklikleri antropomorfik obrazlarla ifade edirler Antropomorfizm islamda RedakteMuselmanlar enenevi olaraq Allahin vizual sekilde tesevvur edile bilmeyeceyine etiqad edirler Qurani Kerimde Allahin uzu Allahin gozleri kimi bir sira antropomorfizmlere rast gelinir 2 Butun bunlar muselmanlarin ekseriyyeti terefinden mecazi menada obrazli ifadeler kimi qebul olunur Allahi insan keyfiyyetleri ile tesevvur eden yegane muselman mezhebi musebbihiler olmusdur Musebbihiler muselmanlarin enenevi dunyagorusunden ferqli olaraq Allahi Onun yaratdiqlarina aid sifetlerle tesevvur edirdiler Ortodoksal muselmanlar musebbihiliyi tenqid edib ve Allahin diri qudretli bilikli ve s olmasi kimi Ilahi sifetler haqqinda danisilanda bunlarin hec de insandaki kimi tesevvur edile bilmeyeceyini tesdiq edibler Bu kimi antropomorfizmler Ilahi kitabda yalniz insanin dusuncesi seviyyesinde teqdim olunmusdur Bunlarin heqiqi mahiyyeti ise derkedilmezdir Basqa sozle Islam enenecilerine gore Allahin diriliyi biliyi yaxud qudreti insanin analoji keyfiyyetleri ile eyni deyildir Istinadlar Redakte Bax Muqeddes Kitab Ehdi Etiq ve Ehdi Cedid Muqeddes Kitab sirketi Baki 2009 Yaradilis Kitabi 1 27 Bax Qurani Kerim 2 115 11 37 20 39 23 27 28 88 55 26 27 ve s Menbe RedakteEvrejskaya elektronnaya enciklopediya Antropomorfizm https eleven co il article 10250 Men A protoierej Bibliologicheskij slovar v 3 h t Moskva Fond imeni Aleksandra Menya 2002 Antropomorfizmy v Biblii Andrej Kuraev Satanizm dlya intelligencii Hristianskij antropomorfizm http www soborpokrova ru books other index shtml satanizm dlya intelegencii amp chap 11 olu kecid Antropomorfnye opisaniya Boga v Korane Taufik Ibragim Natalya Efremova http quran al shia org ru lib ym 1 htmXarici kecidler RedakteVikipediyada Musebbihiler meqalesi Din ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Antropomorfizm amp oldid 5718219, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
