Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hippias (yun. Ἱππίας m. ö.460 — 400) — qədim yunan filosofu, sofistlər məktəbinin nümayəndəsi, Sokratın çağdaşı. Riyazi əyrinin () yaradıcısı.
| Gippi | |
|---|---|
| yun. Ἱππίας | |
| Doğum tarixi | e.ə. 443 |
| Vəfat tarixi | e.ə. 399 |
| Vətəndaşlığı | |
| İstiqaməti | Sokrataqədərki fəlsəfə |
| Əsas maraqları | həndəsə, fəlsəfə |
Yunanıstanın bütün şəhərlərində, xüsusən Afinada dərs deyən Hippias fenomenal yaddaşa sahib idi və dövrünün bütün elmlərini dərindən bilirdi. Bu səbəbdən Poliqistor ləqəbini qazanmışdı. O dövrdə məlum olan bütün ədəbiyyat növlərində qələmini sınamış, ilk dialoq yazmağa da cəhd etmişdir. Platonun iki dialoqu ("Hippias Major" (Dahi Hippias) və "Hippias Minor" (Kiçik Hippias)) onun adını daşıyır. Həmçinin Platonun "Protaqor" dialoqunda aparıcı obrazlardan biridir.
Universal biliyə malik Hippias poeziya, qrammatika, tarix, siyasət, arxeologiya, riyaziyyat və astronomiya üzrə mühazirələr demişdir. Onun ədəbi irsinə nəsrdə yazılmış texniki traktatlarından əlavə elegiya və faciələr də daxildir. Homer haqqında mükəmməl bir əsər, yunan və digər xalqların ədəbiyyat nümunələrinə aid toplular, arxeoloji traktatlar ona aid edilsə də günümüzə bir neçə fraqment gəlib çatmışdır.
O, həmçinin 300 ildən artıq dövrə aid Olimpiya oyunları qaliblərinin siyahısını tərtib etmişdir.
Hippias fəlsəfədə daha çox əxlaqi məsələlərə önəm verirdi. O, dövlət qanunlarının insana əzab verməsini iddia edir, onların əhəmiyyətini kiçildir, ata-anaya sayğı kimi ümumbəşəri dəyərlərin tanrılardan gəldiyini iddia edirdi. O cəmiyyətdə köləliyə son verməklə insanların eyni hüquqlu vətəndaş olmaları fikrin müdafiə etmişdir. Deməli, ehtimal etmək mümkündür ki, Hippias köləliyin əleyhinə çıxırdı.
Hippias təxminən m. ö.460-cı ildə riyazi əyrini kəşf etmişdir. Sonrakı dövrlərdə bu əyri quadratrix adlandırılmışdır. Onun bu kəşfi sayəsində bucağı bərabər hissələrə bölmək və çevrənin kvadratını müəyyən etmək mümkün olmuşdur.
Hippias varlığın davamlılığı doktrinasını irəli sürür. Bu doktrina varlıqdan meydana gələn fiziki obyektlərin davamlılığı kimi izah olunur. Doktrinanın incəlikləri bizə məlum olmasa da Hippiasın hadisələri keyfiyyət və fərdlər baxımından izah edilməsinə qarşı çıxması aydındır. Hippias üçün fenomenal reallıq bütün reallıq deməkdir. Filosof reallığı kokret fiziki obyektlərdən ibarət reallıq kimi qəbul edir. başqa sözlə istənilən qrupa aid edilən keyfiyyətlər, qrupun hər bir üzvünə də aiddir, ayrı-ayrı obyektlərdə müəyyən edilmiş keyfiyyətlər isə bütün qrupa aid edilir. Hippias Sokratın "gözəl" və "gözəl obyekt"i bir-birindən fərqləndirməsinə qarşı çıxmışdır.
Məlum olan əsərləri
İstinadlar
- "İnternet Encyclopedia of Philosiphy / Hippias". 2021-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-25.
- "Hippias of Elis — Encyclopedia Britannica". 2015-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-25.
- Encyclopedia of Philosiphy / Hippias[ölü keçid]
- Гиппий // Философская Энциклопедия / Под ред. Ф. В. Константинова. В 5-х т. М.: Советская энциклопедия. 1960–1970.
- T L Heath, A History of Greek Mathematics I (Oxford, 1921).
- . 2014-08-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-25.
- "Kerferd, G.. "Hippias of Elis." Encyclopedia of Philosophy. 2006. Retrieved July 25, 2014". July 12, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: July 25, 2014.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hippias yun Ἱppias m o 460 400 qedim yunan filosofu sofistler mektebinin numayendesi Sokratin cagdasi Riyazi eyrinin yaradicisi Gippiyun ἹppiasDogum tarixi e e 443Vefat tarixi e e 399Vetendasligi Qedim AfinaIstiqameti Sokrataqederki felsefeEsas maraqlari hendese felsefeAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Yunanistanin butun seherlerinde xususen Afinada ders deyen Hippias fenomenal yaddasa sahib idi ve dovrunun butun elmlerini derinden bilirdi Bu sebebden Poliqistor leqebini qazanmisdi O dovrde melum olan butun edebiyyat novlerinde qelemini sinamis ilk dialoq yazmaga da cehd etmisdir Platonun iki dialoqu Hippias Major Dahi Hippias ve Hippias Minor Kicik Hippias onun adini dasiyir Hemcinin Platonun Protaqor dialoqunda aparici obrazlardan biridir Universal biliye malik Hippias poeziya qrammatika tarix siyaset arxeologiya riyaziyyat ve astronomiya uzre muhazireler demisdir Onun edebi irsine nesrde yazilmis texniki traktatlarindan elave elegiya ve facieler de daxildir Homer haqqinda mukemmel bir eser yunan ve diger xalqlarin edebiyyat numunelerine aid toplular arxeoloji traktatlar ona aid edilse de gunumuze bir nece fraqment gelib catmisdir O hemcinin 300 ilden artiq dovre aid Olimpiya oyunlari qaliblerinin siyahisini tertib etmisdir Hippias felsefede daha cox exlaqi meselelere onem verirdi O dovlet qanunlarinin insana ezab vermesini iddia edir onlarin ehemiyyetini kicildir ata anaya saygi kimi umumbeseri deyerlerin tanrilardan geldiyini iddia edirdi O cemiyyetde koleliye son vermekle insanlarin eyni huquqlu vetendas olmalari fikrin mudafie etmisdir Demeli ehtimal etmek mumkundur ki Hippias koleliyin eleyhine cixirdi Riyazi eyri Quadratrix Hippias texminen m o 460 ci ilde riyazi eyrini kesf etmisdir Sonraki dovrlerde bu eyri quadratrix adlandirilmisdir Onun bu kesfi sayesinde bucagi beraber hisselere bolmek ve cevrenin kvadratini mueyyen etmek mumkun olmusdur Hippias varligin davamliligi doktrinasini ireli surur Bu doktrina varliqdan meydana gelen fiziki obyektlerin davamliligi kimi izah olunur Doktrinanin incelikleri bize melum olmasa da Hippiasin hadiseleri keyfiyyet ve ferdler baximindan izah edilmesine qarsi cixmasi aydindir Hippias ucun fenomenal realliq butun realliq demekdir Filosof realligi kokret fiziki obyektlerden ibaret realliq kimi qebul edir basqa sozle istenilen qrupa aid edilen keyfiyyetler qrupun her bir uzvune de aiddir ayri ayri obyektlerde mueyyen edilmis keyfiyyetler ise butun qrupa aid edilir Hippias Sokratin gozel ve gozel obyekt i bir birinden ferqlendirmesine qarsi cixmisdir Melum olan eserleriTayfalarin nomenklaturasi yun E 8nwnonomaiai Olimpiya qaliblerinin qeydiyyati yun Olnmpiangrawv Kolleksiya yun Snnagwgh Troyali yun T rwikos Istinadlar Internet Encyclopedia of Philosiphy Hippias 2021 01 18 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 25 Hippias of Elis Encyclopedia Britannica 2015 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 25 Encyclopedia of Philosiphy Hippias olu kecid Gippij Filosofskaya Enciklopediya Pod red F V Konstantinova V 5 h t M Sovetskaya enciklopediya 1960 1970 T L Heath A History of Greek Mathematics I Oxford 1921 2014 08 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 07 25 Kerferd G Hippias of Elis Encyclopedia of Philosophy 2006 Retrieved July 25 2014 July 12 2016 tarixinde Istifade tarixi July 25 2014 Hemcinin baxSofistler mektebi