Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yeni institusional iqtisadiyyat (ing. new institutional economics), və ya yeni institusionalizm — Ronald Kouz tərəfindən 1937-ci ildə nəşr olunan "Firmanın Təbiəti" məqaləsi ilə başlayan neoklasik istiqamətə aid olan müasir iqtisadi nəzəriyyə məktəbi. Ancaq bu sahəyə maraq yalnız 1970-ci illərin sonlarına doğru ABŞ-də, daha sonra Avropada meydana gəldi. Termin Oliver Vilyamson tərəfindən elmi dövriyyəyə daxil edilmişdir.
Yeni institusionalizmin formalaşmasında aparıcı rolu Çikaqo məktəbi (R. Kouz, Harold Demsets, , ) və burada yaranan Virciniya məktəbinin (, Qordon Tallok, ) iqtisadçıları oynadılar. 1997-ci ildə Beynəlxalq Yeni İnstitusional İqtisadiyyat Cəmiyyəti quruldu.
Əsas prinsipləri
- Təsisatlar iqtisadiyyatda vacibdir.
- İnsan davranışı müstəsna olaraq rasional olaraq xarakterizə olunmur, xarakterik xüsusiyyətləri məhdud rasionallıq və fürsətçilikdir.
- Bazar əməliyyatlarının həyata keçirilməsi və bu səbəbdən qiymət mexanizmi və digər bazar atributlarının işləməsi yeni institusionalistlərin əməliyyat xərcləri adlandırdıqları xərclərlə əlaqələndirilir. Yeni institusional iqtisadiyyatda əməliyyat xərcləri doktrinası təməl və əsas əhəmiyyətə malikdir. Yeni institusionalistlər yalnız insanların təbiətlə qarşılıqlı təsirinin (yəni transformasiya) xərclərini deyil, həm də insanların bir-birləri arasındakı qarşılıqlı təsirlərini nəzərə almağın vacib olduğunu düşünürlər.
Əsas fərqlər
Yeni institusional iqtisadiyyat — mikroiqtisadi analiz metodlarının əlaqəli sosial fənlərə nüfuz etmə meylinin parlaq təzahürüdür. Ənənəvi institusional iqtisadiyyatın nümayəndələri, məsələn Torsteyn Veblen, , digər humanitar fənlərin nailiyyətlərini iqtisadi nəzəriyyənin problemlərini həll etmək üçün tətbiq etməyə çalışarkən, yeni institusional iqtisadiyyatın nümayəndələri, əksinə, digər humanitar fənlərin problemlərini həll etmək üçün neoklassik iqtisadi nəzəriyyə metodlarını tətbiq etməyə çalışırlar.
Yeni institusionalizm iki ümumi münasibətə əsaslanır. Birincisi, sosial qurumların əhəmiyyəti (ing. institutions matter) və ikincisi, standart iqtisadi nəzəriyyə vasitələrindən istifadə edərək təhlillər aparırlar.
Yeni institusional iqtisadiyyat, əməliyyat xərcləri, mülkiyyət hüquqları və müqaviləli agentlik münasibətləri kimi amillərin analizinə yönəlmişdir.
Yeni institusionalistlər ənənəvi neoklassik nəzəriyyəni "metodoloji fərdiyyətçilik" prinsipindən kənara çıxdığını tənqid edirlər.
Neoklassik nəzəriyyə ilə müqayisədə yeni institusionalizm cəmiyyətin institusional quruluşu ilə müəyyən edilmiş və fərdi seçim sahəsini daraldan yeni bir məhdudiyyətlər sinfi gətirir. Bundan əlavə, davranışa dair ilkin şərtlər tətbiq olunur - məhdud rasionallıq və fürsətçi davranış.
Birinci şərt məhdud məlumatlara sahib bir insanın yalnız maddi xərcləri deyil, həm də intellektual səyləri minimuma endirə biləcəyi deməkdir. İkincisi, “hiylə ilə öz mənfəətini axtarmaq” (ing. self-interest-seeking-with-guile), yəni müqavilənin pozulması ehtimalı deməkdir.
Neoklasik məktəb bazarın mükəmməl rəqabət şəraitində fəaliyyət göstərdiyini düşünür və ondan kənarlaşmaları "bazar uğursuzluğu" kimi xarakterizə edir və belə hallarda ümidlərini dövlətə bağlayır. Yeni institusionalistlər dövlətin də tam məlumata malik olmadığını və əməliyyat xərclərini aradan qaldırmaq üçün nəzəri qabiliyyətə malik olmadığını qeyd edirlər.
İstinadlar
- "Международное общество новой институциональной экономики (ISNIE)". 2018-11-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-26.
- "Институциональная экономика". institutional.narod.ru. 2016-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-02.
- Нуреев, Рустем Махмутович Институционализм: вчера, сегодня, завтра Arxivləşdirilib 2021-08-29 at the Wayback Machine
- Капелюшников Р. И. Новая институциональная теория Arxivləşdirilib 2009-02-21 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Аузан, Александр Александрович Экономика всего. Как институты определяют нашу жизнь — М.: «Манн, Иванов и Фербер», 2013. — 160 с. —
- Фуруботн Э. Г., Рихтер Р. Институты и экономическая теория: Достижения новой институциональной экономической теории / Пер. с англ. под ред. В. С. Катькало, Н. П. Дроздовой. — СПб.: Издат. дом Санкт-Петерб. гос. ун-та, 2005. — 702 с. — .
- Шаститко, Андрей Евгеньевич Новая институциональная экономическая теория / 4-е перераб. и доп. изд. — М.: ТЕИС, 2010. — 828 с. — .
Xarici keçidlər
- Аузан, Александр Александрович Институциональная экономика для чайников Arxivləşdirilib 2017-10-24 at the Wayback Machine
- Барбашин М. Ю. Методологические возможности 'Блумингтонской школы' и перспективы развития современного неоинституционализма // Журнал социологии и социальной антропологии. 2014. т. XVIII. №1. с. 98-112.
- Микроэкономика. Поведение, институты и эволюция
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yeni institusional iqtisadiyyat ing new institutional economics ve ya yeni institusionalizm Ronald Kouz terefinden 1937 ci ilde nesr olunan Firmanin Tebieti meqalesi ile baslayan neoklasik istiqamete aid olan muasir iqtisadi nezeriyye mektebi Ancaq bu saheye maraq yalniz 1970 ci illerin sonlarina dogru ABS de daha sonra Avropada meydana geldi Termin Oliver Vilyamson terefinden elmi dovriyyeye daxil edilmisdir Yeni institusionalizmin formalasmasinda aparici rolu Cikaqo mektebi R Kouz Harold Demsets Ricard Allen Pozner Vilyam Niskanen ve burada yaranan Virciniya mektebinin Ceyms Makqill Byukenen Qordon Tallok Ceffri Brannan iqtisadcilari oynadilar 1997 ci ilde Beynelxalq Yeni Institusional Iqtisadiyyat Cemiyyeti quruldu 1 Mundericat 1 Esas prinsipleri 2 Esas ferqler 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 Xarici kecidlerEsas prinsipleriredakteTesisatlar iqtisadiyyatda vacibdir Insan davranisi mustesna olaraq rasional olaraq xarakterize olunmur xarakterik xususiyyetleri mehdud rasionalliq ve fursetcilikdir Bazar emeliyyatlarinin heyata kecirilmesi ve bu sebebden qiymet mexanizmi ve diger bazar atributlarinin islemesi yeni institusionalistlerin emeliyyat xercleri adlandirdiqlari xerclerle elaqelendirilir Yeni institusional iqtisadiyyatda emeliyyat xercleri doktrinasi temel ve esas ehemiyyete malikdir Yeni institusionalistler yalniz insanlarin tebietle qarsiliqli tesirinin yeni transformasiya xerclerini deyil hem de insanlarin bir birleri arasindaki qarsiliqli tesirlerini nezere almagin vacib oldugunu dusunurler 2 Esas ferqlerredakteYeni institusional iqtisadiyyat mikroiqtisadi analiz metodlarinin elaqeli sosial fenlere nufuz etme meylinin parlaq tezahurudur Enenevi institusional iqtisadiyyatin numayendeleri meselen Torsteyn Veblen Con Rocers Kommon diger humanitar fenlerin nailiyyetlerini iqtisadi nezeriyyenin problemlerini hell etmek ucun tetbiq etmeye calisarken yeni institusional iqtisadiyyatin numayendeleri eksine diger humanitar fenlerin problemlerini hell etmek ucun neoklassik iqtisadi nezeriyye metodlarini tetbiq etmeye calisirlar 3 Yeni institusionalizm iki umumi munasibete esaslanir Birincisi sosial qurumlarin ehemiyyeti ing institutions matter ve ikincisi standart iqtisadi nezeriyye vasitelerinden istifade ederek tehliller aparirlar 4 Yeni institusional iqtisadiyyat emeliyyat xercleri mulkiyyet huquqlari ve muqavileli agentlik munasibetleri kimi amillerin analizine yonelmisdir Yeni institusionalistler enenevi neoklassik nezeriyyeni metodoloji ferdiyyetcilik prinsipinden kenara cixdigini tenqid edirler Neoklassik nezeriyye ile muqayisede yeni institusionalizm cemiyyetin institusional qurulusu ile mueyyen edilmis ve ferdi secim sahesini daraldan yeni bir mehdudiyyetler sinfi getirir Bundan elave davranisa dair ilkin sertler tetbiq olunur mehdud rasionalliq ve fursetci davranis Birinci sert mehdud melumatlara sahib bir insanin yalniz maddi xercleri deyil hem de intellektual seyleri minimuma endire bileceyi demekdir Ikincisi hiyle ile oz menfeetini axtarmaq ing self interest seeking with guile yeni muqavilenin pozulmasi ehtimali demekdir Neoklasik mekteb bazarin mukemmel reqabet seraitinde fealiyyet gosterdiyini dusunur ve ondan kenarlasmalari bazar ugursuzlugu kimi xarakterize edir ve bele hallarda umidlerini dovlete baglayir Yeni institusionalistler dovletin de tam melumata malik olmadigini ve emeliyyat xerclerini aradan qaldirmaq ucun nezeri qabiliyyete malik olmadigini qeyd edirler Istinadlarredakte Mezhdunarodnoe obshestvo novoj institucionalnoj ekonomiki ISNIE 2018 11 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 26 Institucionalnaya ekonomika institutional narod ru 2016 09 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 05 02 Nureev Rustem Mahmutovich Institucionalizm vchera segodnya zavtra Arxivlesdirilib 2021 08 29 at the Wayback Machine Kapelyushnikov R I Novaya institucionalnaya teoriya Arxivlesdirilib 2009 02 21 at the Wayback MachineEdebiyyatredakteNeoinstitucionalnaya ekonomicheskaya teoriya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Virdzhinskaya shkola Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Auzan Aleksandr Aleksandrovich Ekonomika vsego Kak instituty opredelyayut nashu zhizn M Mann Ivanov i Ferber 2013 160 s ISBN 978 5 91657 976 5 Furubotn E G Rihter R Instituty i ekonomicheskaya teoriya Dostizheniya novoj institucionalnoj ekonomicheskoj teorii Per s angl pod red V S Katkalo N P Drozdovoj SPb Izdat dom Sankt Peterb gos un ta 2005 702 s ISBN 5 288 03496 6 Shastitko Andrej Evgenevich Novaya institucionalnaya ekonomicheskaya teoriya 4 e pererab i dop izd M TEIS 2010 828 s ISBN 978 5 7218 1110 4 Xarici kecidlerredakteAuzan Aleksandr Aleksandrovich Institucionalnaya ekonomika dlya chajnikov Arxivlesdirilib 2017 10 24 at the Wayback Machine Barbashin M Yu Metodologicheskie vozmozhnosti Blumingtonskoj shkoly i perspektivy razvitiya sovremennogo neoinstitucionalizma Zhurnal sociologii i socialnoj antropologii 2014 t XVIII 1 s 98 112 Boulz S Mikroekonomika Povedenie instituty i evolyuciya Menbe https az wikipedia org w index php title Yeni institusional iqtisadiyyat amp oldid 7837218