fbpx
Wikipedia

Milton Fridman

Milton Fridmen (ing. Milton Friedman; d. 31 iyul 1912 - ö. 16 noyabr 2006) — amerikalı iqtisadçı. 1976-ci ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

Milton Fridmen
ing. Milton Friedman
Doğum tarixi
Doğum yeri Bruklin, Nyu York ABŞ
Vəfat tarixi (94 yaşında)
Vəfat yeri San Fransisko ABŞ
Vəfat səbəbi ürək çatışmazlığı
Vətəndaşlığı
Milliyyəti ABŞ
Elm sahəsi Makroiqtisadiyyat
İş yeri Ratqers Universiteti, Huver İnstitutu (1977-2006), Çikaqo Universiteti (1946-1977), Kolumbiya Universiteti (1937-1941; 1943-1945; 1964-1965)
Təhsili
Elmi rəhbəri Saymon Kuznes
Tanınmış yetirmələri Hari Bekker
Tanınır Qiymət nəzəriyyəsi, Monetarizm, Tətbiqli iqtisadiyyat, Davamlı gəlir hipotezi, Fridmen testi
Üzvlüyü
Mükafatları 1951 Con Beyts Klark medalı, 1976 İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı, 1988 Respublika Azadlıq medalı, 1988 Milli Elm medalı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Milton Fridmen 31 iyul 1912-ci ildə Nyu Yorkda Avstriya-Macarıstan İmperiyasından yeni köçmüş bir yəhudi ailənin oğlu kimi anadan olub. Fridmen uşaq olarkən ailəsi Nyu Cersiyə köçdü. Fridmen burada 16 yaşında olarkən 1928-ci ildə məktəb-liseydən məzun oldu.

1932-ci ildə Ratqers Universitetinin riyaziyyat bölməsindən məzun olaraq diplom aldı. ABŞ-da baş verən iqtisadi böhran dövründə məzun olmuşdu. Fridmenin iqtisadi düşüncəsinin formalaşmasında ilk əvvəl bu böhran, sonra isə universitetdəki müəllimlər rol oynamışdı. Çikaqo Universitetində iqtisadiyyat üzrə magistr təhsili aldı və burada olan məşhur iqtisadçılardan, Ceykob Viner, Frenk Nayt və Henri Simonsdan təsirləndi. 1933-cü ildə Kolumbiya Universitetində iqtisadçı və statistik Herold Hotellinqin rəhbərliyində tədqiqatlar apardı. 1934-cü ildə yenidən Çikaqo Universitetinə qayıdaraq tələbin hesablanması ilə bağlı tədqiqatlar aparan Henri Şultsun köməkçisi kimi işlədi. Buna baxmayaraq böhran səbəbindən Fridmen iş tapa bilmədi. Sonra Franklin Delano Ruzveltin dövründə dövlət idarəsində iqtisadçı olaraq işlədi. 1941-1943-cü illərdə Federal hökumətin müharibə ilə bağlı vergiqoyma mövzularında tədqiqatlar apardı. Fasilə üsulu ilə gəlir vergisi yığılmasına böyük xidmətlər göstərdiyi vurğulanmaqdadır. 1945-ci ildə Kolumbiya Universitetində riyazi statistik kimi işlədi. Fridmen sonradan bu dövrdə qazandığı uğurları qəbul eləmədi.

Fridmen 1940-cı ildə hazırladığı "Sərbəst professional işdən gəlirlər" adlı əsərini (ing. İncomes from Independent Professional Practice) 1945-ci ildə təkmilləşdirərək doktorluq dərəcəsi almaq üçün Kolumbiya Universitetinə təqdim eləmiş və 1946-cı ildə doktorluq dərəcəsinə yüksəlmişdi.

1946-cı ildə Çikaqo Universitetində iqtisadiyyat nəzəriyyəsindən dərs demək üçün təyinat aldı və bundan sonra 30 il akademik karyerasını bu qurumda davam elətdirmişdi. Daha sonra seçkilərdə Lindon Consona məğlub olan Berri Qoldvoterin iqtisadi məsləhətçisi kimi işlədi.

1976-cı ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını aldıqdan sonra 1977-ci ildə 65 yaşında təqaüdə çıxdı. Həyat yoldaşı ilə San Fransiskoya köçdü və orada sağçı iqtisadi nəzəriyyələri təkmilləşdirmək üçün yaradılmış Huver İnstitutunda işləməyə başladı. 1977-ci ildə sağ yönümlü "Seçmək üçün azadlıq" (ing. Free to Choose Network) televizor proqramı şirkəti üçün hazırladığı 10 seriyalı proqram və bundan sonra çıxan kitabdan sonra məşhur oldu. Fridmenə Auqusto Pinoçetin rəhbərlik elədiyi Çilidə iqtisadi nəzəriyyələrini təcrübədən keçirmək fürsəti yarandı. Ancaq Çilinin faşist rejimində olduğunu heç vaxt qəbul etmədi. İqtisadi olaraq azad bir ölkədə digər azadlıqların da öz-özünə var olacağını bildirdi və beləcə Çilidə baş verən insan haqları pozuntusuna göz yummuş oldu. 1980-ci ildə Respublikaçılar partiyasının namizədi Ronald Reyqanın iqtisadi məsləhətçisi oldu. Ronald Reyqan prezident seçildikdən sonra isə Fridmen ABŞ Federal hökumətinin "İqtisadi Siyasət Məsləhətçisi" qurumundə baş iqtisadi məsləhətçi olaraq işlədi. 19801990-cı illərdə Fridmen yenə də televizor proqramları və məqalələrə davam etdi. SSRİ-nin çöküşünün ardından bazar iqtisadiyyatı fikirlərini geniş şəkildə təbliğ etdiyinə görə çoxlu tərif aldı. 2006-cı ildə 94 yaşında olarkən ürək tutmasından öldü.

İqtisadiyyata xidmətləri

Milton Fridmen monetarizm formalaşmasında önəmli iqtisadçılardan biridir. 1976-ci ildə "Pulun miqdar nəzəriyyəsi tədqiqatları" əsərində monetarizmin əsas prinsiplərini yazmışdır. ABŞ-dakı dövlət məktəblərində pulsuz günorta yeməyi verilməsi məsələsinə "Pulsuz günorta yeməyi məsələsi yoxdur" (ing. There is no such thing as a Free Lunch) şəklində cavab verməsi monetarist iqtisadçılar arasında mübahisə mövzusu olmuşdu.

Milton Fridmen ona İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı verilərkən etdiyi çıxışda "İnflyasiya hər vaxt və hər yerdə monetar bir fakt olmuşdur" düşüncəsi ilə monetar genişlənmə və inflyasiya arasında sıx bağlılıq olduğunu vurğulamışdır.

Fridmen və digər monetaristlərdən Şvartz pul siyasətinin həm genişlənmələrdə, həm də daralmalarda həqiqətən də təsirli olduğunu sübuta yetirmişdilər.

Milton Fridmenin pul iqtisadiyyatı ilə bağlı apardığı tədqiqatları 19601970-ci illərdə inflyasiya təhlükəli həddə çatmağa başladıqda gedərək daha da önəmli və tətbiqi mümkün oldu. Fridmen belə hesab edirdi ki, bu böhranın əsas səbəbi iqtisadiyyatı güclü olan dövlətlərin Con Meynard Keynsin təkliflərindən təsirlənərək yürütdüyü iqtisadi siyasətdir. Yüksək səviyyəli məşğulluğu hədəfləyən bu siyasət iqtisadiyyatı öz yolundan çıxarmış və sabitliyi pozmuşdur.

19701980-ci illərin əvvəlində iqtisadi və siyasi sahədə öz düşüncələrini hakim mövqeyə çatdırmışdılar. Onların düşüncəsinə görə 1970-ci illərin problemi olan işsizlikinflyasiyanın səbəbi təsadüfi tətbiq olunan pul siyasətləridir. İqtisadi qeyri-sabitliyin səbəbi isə pul miqdarındakı nizamsız dalğalanmalardır.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Milton Fridmen haqqında Nobel mükafatı e-muzeyində məlumatlar
  • Milton Fridmen haqqında faktlar
  • Milton Fridmenin İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının təqdimolunma mərasimindəki çıxışı

İstinadlar

  1. Pinochet - Thatcher's ally (ing.) // BBC News Online — 1998.
  2. Brooklyn College Firsts: Marshall and Rhodes (ing.) // The New York Times / D. Baquet — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1991. — ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  3. NNDB (ing.) — 2002.

milton, fridman, milton, fridmen, milton, friedman, iyul, 1912, noyabr, 2006, amerikalı, iqtisadçı, 1976, ildə, iqtisadiyyat, üzrə, nobel, mükafatına, layiq, görülmüşdür, milton, fridmening, milton, friedmandoğum, tarixi, iyul, 1912doğum, yeri, bruklin, york, . Milton Fridmen ing Milton Friedman d 31 iyul 1912 o 16 noyabr 2006 amerikali iqtisadci 1976 ci ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Milton Fridmening Milton FriedmanDogum tarixi 31 iyul 1912Dogum yeri Bruklin Nyu York ABSVefat tarixi 16 noyabr 2006 94 yasinda Vefat yeri San Fransisko ABSVefat sebebi urek catismazligiVetendasligi ABS 1 2 Milliyyeti ABSElm sahesi MakroiqtisadiyyatIs yeri Ratqers Universiteti Huver Institutu 1977 2006 Cikaqo Universiteti 1946 1977 Kolumbiya Universiteti 1937 1941 1943 1945 1964 1965 Tehsili Kolumbiya Universiteti Ratqers Universiteti 1932 Cikaqo Universiteti 1933 Kembric UniversitetiElmi rehberi Saymon KuznesTaninmis yetirmeleri Hari BekkerTaninir Qiymet nezeriyyesi Monetarizm Tetbiqli iqtisadiyyat Davamli gelir hipotezi Fridmen testiUzvluyu ABS Milli Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Dei Lincei Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d 3 Mukafatlari 1951 Con Beyts Klark medali 1976 Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati 1988 Respublika Azadliq medali 1988 Milli Elm medali Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Iqtisadiyyata xidmetleri 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidler 5 IstinadlarHeyati RedakteMilton Fridmen 31 iyul 1912 ci ilde Nyu Yorkda Avstriya Macaristan Imperiyasindan yeni kocmus bir yehudi ailenin oglu kimi anadan olub Fridmen usaq olarken ailesi Nyu Cersiye kocdu Fridmen burada 16 yasinda olarken 1928 ci ilde mekteb liseyden mezun oldu 1932 ci ilde Ratqers Universitetinin riyaziyyat bolmesinden mezun olaraq diplom aldi ABS da bas veren iqtisadi bohran dovrunde mezun olmusdu Fridmenin iqtisadi dusuncesinin formalasmasinda ilk evvel bu bohran sonra ise universitetdeki muellimler rol oynamisdi Cikaqo Universitetinde iqtisadiyyat uzre magistr tehsili aldi ve burada olan meshur iqtisadcilardan Ceykob Viner Frenk Nayt ve Henri Simonsdan tesirlendi 1933 cu ilde Kolumbiya Universitetinde iqtisadci ve statistik Herold Hotellinqin rehberliyinde tedqiqatlar apardi 1934 cu ilde yeniden Cikaqo Universitetine qayidaraq telebin hesablanmasi ile bagli tedqiqatlar aparan Henri Sultsun komekcisi kimi isledi Buna baxmayaraq bohran sebebinden Fridmen is tapa bilmedi Sonra Franklin Delano Ruzveltin dovrunde dovlet idaresinde iqtisadci olaraq isledi 1941 1943 cu illerde Federal hokumetin muharibe ile bagli vergiqoyma movzularinda tedqiqatlar apardi Fasile usulu ile gelir vergisi yigilmasina boyuk xidmetler gosterdiyi vurgulanmaqdadir 1945 ci ilde Kolumbiya Universitetinde riyazi statistik kimi isledi Fridmen sonradan bu dovrde qazandigi ugurlari qebul elemedi Fridmen 1940 ci ilde hazirladigi Serbest professional isden gelirler adli eserini ing Incomes from Independent Professional Practice 1945 ci ilde tekmillesdirerek doktorluq derecesi almaq ucun Kolumbiya Universitetine teqdim elemis ve 1946 ci ilde doktorluq derecesine yukselmisdi 1946 ci ilde Cikaqo Universitetinde iqtisadiyyat nezeriyyesinden ders demek ucun teyinat aldi ve bundan sonra 30 il akademik karyerasini bu qurumda davam eletdirmisdi Daha sonra seckilerde Lindon Consona meglub olan Berri Qoldvoterin iqtisadi meslehetcisi kimi isledi 1976 ci ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatini aldiqdan sonra 1977 ci ilde 65 yasinda teqaude cixdi Heyat yoldasi ile San Fransiskoya kocdu ve orada sagci iqtisadi nezeriyyeleri tekmillesdirmek ucun yaradilmis Huver Institutunda islemeye basladi 1977 ci ilde sag yonumlu Secmek ucun azadliq ing Free to Choose Network televizor proqrami sirketi ucun hazirladigi 10 seriyali proqram ve bundan sonra cixan kitabdan sonra meshur oldu Fridmene Auqusto Pinocetin rehberlik elediyi Cilide iqtisadi nezeriyyelerini tecrubeden kecirmek furseti yarandi Ancaq Cilinin fasist rejiminde oldugunu hec vaxt qebul etmedi Iqtisadi olaraq azad bir olkede diger azadliqlarin da oz ozune var olacagini bildirdi ve belece Cilide bas veren insan haqlari pozuntusuna goz yummus oldu 1980 ci ilde Respublikacilar partiyasinin namizedi Ronald Reyqanin iqtisadi meslehetcisi oldu Ronald Reyqan prezident secildikden sonra ise Fridmen ABS Federal hokumetinin Iqtisadi Siyaset Meslehetcisi qurumunde bas iqtisadi meslehetci olaraq isledi 1980 ve 1990 ci illerde Fridmen yene de televizor proqramlari ve meqalelere davam etdi SSRI nin cokusunun ardindan bazar iqtisadiyyati fikirlerini genis sekilde teblig etdiyine gore coxlu terif aldi 2006 ci ilde 94 yasinda olarken urek tutmasindan oldu Iqtisadiyyata xidmetleri RedakteMilton Fridmen monetarizm formalasmasinda onemli iqtisadcilardan biridir 1976 ci ilde Pulun miqdar nezeriyyesi tedqiqatlari eserinde monetarizmin esas prinsiplerini yazmisdir ABS daki dovlet mekteblerinde pulsuz gunorta yemeyi verilmesi meselesine Pulsuz gunorta yemeyi meselesi yoxdur ing There is no such thing as a Free Lunch seklinde cavab vermesi monetarist iqtisadcilar arasinda mubahise movzusu olmusdu Milton Fridmen ona Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati verilerken etdiyi cixisda Inflyasiya her vaxt ve her yerde monetar bir fakt olmusdur dusuncesi ile monetar genislenme ve inflyasiya arasinda six bagliliq oldugunu vurgulamisdir Fridmen ve diger monetaristlerden Svartz pul siyasetinin hem genislenmelerde hem de daralmalarda heqiqeten de tesirli oldugunu subuta yetirmisdiler Milton Fridmenin pul iqtisadiyyati ile bagli apardigi tedqiqatlari 1960 ve 1970 ci illerde inflyasiya tehlukeli hedde catmaga basladiqda gederek daha da onemli ve tetbiqi mumkun oldu Fridmen bele hesab edirdi ki bu bohranin esas sebebi iqtisadiyyati guclu olan dovletlerin Con Meynard Keynsin tekliflerinden tesirlenerek yurutduyu iqtisadi siyasetdir Yuksek seviyyeli mesgullugu hedefleyen bu siyaset iqtisadiyyati oz yolundan cixarmis ve sabitliyi pozmusdur 1970 ve 1980 ci illerin evvelinde iqtisadi ve siyasi sahede oz dusuncelerini hakim movqeye catdirmisdilar Onlarin dusuncesine gore 1970 ci illerin problemi olan issizlik ve inflyasiyanin sebebi tesadufi tetbiq olunan pul siyasetleridir Iqtisadi qeyri sabitliyin sebebi ise pul miqdarindaki nizamsiz dalgalanmalardir Hemcinin bax RedakteIqtisadiyyat uzre Nobel mukafati Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureatlarinin siyahisi Kapitalizm Neoliberalizm Auqusto Pinocet Ronald ReyqanXarici kecidler RedakteMilton Fridmen haqqinda Nobel mukafati e muzeyinde melumatlar Milton Fridmen haqqinda faktlar Milton Fridmenin Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatinin teqdimolunma merasimindeki cixisiIstinadlar Redakte Pinochet Thatcher s ally ing BBC News Online 1998 Brooklyn College Firsts Marshall and Rhodes ing The New York Times D Baquet Manhattan NYC The New York Times Company A G Sulzberger 1991 ed size 1122400 ed size 1132000 ed size 1103600 ed size 648900 ed size 443000 ISSN 0362 4331 1553 8095 1542 667X NNDB ing 2002 Menbe https az wikipedia org w index php title Milton Fridman amp oldid 5507505, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.