İqtisadiyyat və siyasət elmində fiskal siyasətdövlət gəlirlərinin və xərclərinin köməyi ilə iqtisadiyyata təsir etmək üçün istifadə olunur. Keyns iqtisadi məktəbinə görə, dövlət vergilərin səviyyəsini (dərəcəsini) və xərclərini dəyişdikdə bu məcmu tələbə və iqtisadi aktivliyə təsir göstərir. Fiskal siyasət biznes tsikllərində dəyişikliklər baş verdikdə iqtisadiyyatı sabitləşdirmək üçün tətbiq edilir. Fiskal siyasətin iki əsas aləti olan vergilər və dövlət xərcləri dəyişdikdə, bu aşağıdakı makroiqtisadi göstəricilərə təsir edir :
Fiskal siyasət monetar siyasətdən bəzi xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. Belə ki, fiskal siyasət qanunvericilik aktı ilə tənzimlənən dövlət gəlirləri və xərclərindəki dəyişiklik vasitəsi ilə iqtisadiyyata təsir göstərir. Monetar siyasət isə mərkəzi bank tərəfindən pul təklifinə, faiz dərəcəsinə və məcburi ehtiyat normasına təsir etməklə bunu həyata keçirir.
Fiskal siyasətin növləri
Fiskal siyasətin 3 əsas növü vardır:
Neytral fiskal siyasət adətən iqtisadiyyat tarazlıq hökm sürən zaman tətbiq edilir. Bu zaman dövlət xərcləri tam olaraq dövlət gəlirləri hesabına maliyyələşir və iqtisadiyyata neytral təsir göstərir.
Genişləndirici fiskal siyasət zamanı dövlət xərcləri gəlirləri üstələyir. Bu siyasət adətən böhran dövründə həyata keçirilir.
Daraldıcı fiskal siyasət həyata keçirilirsə, dövlət gəlirlərinin yalnız bir hissəsi xərclərə yünəldilir. Qalan hissə isə dövlətin daxili və ya xarici borclarının ödənməsinə yönəldilir.
Lakin, bu təsnifat aldadıcı ola bilər. Çünki, bəzən vergi dərəcəsində və ya xərclərdə dəyişiklik edilmədiyi hallarda belə, iqtisadiyyatda biznes tsiklləri zamanı yaranan tərəddüdlər vergi gəlirlərinin və bəzi dövlət xərclərinin dəyişməsinə və büdcə kəsrinin yaranmasına səbəb ola bilər. Amma bu heç də siyasətdə dəyişiklik hesab olunmur. Buna görə də, yuxarıda qeyd etdiyimiz “dövlər gəlirləri” və “dövlət xərcləri” adətən “dövrü olaraq tənzimlənən dövlət gəlirləri” və “dövrü olaraq tənzimlənən dövlət xərcləri” adlandırılır. Nəticədə, məsələn, dövlət büdcəsi iqtisadi tsiklin böyük bir hissəsində balansdadırsa, bunu neytral fiskal siyasət hesab etmək olar.
Gəlirlərin formalaşma mənbələri
Dövlət xərcləri hərbi və polisdən tutmuş təhsil və səhiyyəyə kimi xidmətlərə eləcə də, əhalinin az gəlirli hissəsinə ödənən transfertlərə yönləndirilə bilər. Bu xərclər bir çox mənbədən maliyələşə bilər:
Vergilər;
Daxili və xarici borcların alınması;
Dövlət rəsmi ehtiyatlarının xərclənməsi;
Dövlət aktivlərinin satılması;
Senyoraj (ing. Seigniorage) (pul çapından əldə edilən gəlir);
Dövlət müəssisələrinin mənfəəti.
Sıxışdırma effekti
Fiskal siyasət sıxışdırma effekti (crowding-out) ilə məhdudlaşır. Dövlət hər hansı layihə həyata keçirərkən nəzərə almalıdır ki, bu özəl sektor üçün çətinlik yaratmayacaq, yəni onların bu resurslardan istifadəsi məhdudlaşmayacaq. Sıxışdırıb çıxarma effekti o zaman baş verir ki, dövlət özəl sektorun görəcəyi işi həyata keçrir və əlavə istehsalı təmin etmir.
Avtomatik tənzimləyicilər
Fiskal siyasət avtomatik tənzimləyicilər vasitəsi ilə də həyata keçirilə bilər. Bu mexanizm vasitəsi ilə fiskal siyasətdə qərarın qəbul edilməsindəki gecikmənin səbəb olacağı mənfi effektlər minimum səviyyəyə endirilir. Bu tənzimləyicilərə misal olaraq, işsizliyin səviyyəsi artdıqca işsizlərə verilən müavinətlərin ümumi həcminin artmasını və gəlir azaldıqca vergi dərəcəsinin azalmasını göstərmək olar.
O' Sullivan, Arthur; Steven M. Sheffrin (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Prentice Hall. 387. ISBN0-13-063085-3.
büdcə, vergi, fiskal, siyasəti, iqtisadiyyat, siyasət, elmində, fiskal, siyasət, dövlət, gəlirlərinin, xərclərinin, köməyi, ilə, iqtisadiyyata, təsir, etmək, üçün, istifadə, olunur, keyns, iqtisadi, məktəbinə, görə, dövlət, vergilərin, səviyyəsini, dərəcəsini,. Iqtisadiyyat ve siyaset elminde fiskal siyaset dovlet gelirlerinin ve xerclerinin komeyi ile iqtisadiyyata tesir etmek ucun istifade olunur 1 Keyns iqtisadi mektebine gore dovlet vergilerin seviyyesini derecesini ve xerclerini deyisdikde bu mecmu telebe ve iqtisadi aktivliye tesir gosterir Fiskal siyaset biznes tsikllerinde deyisiklikler bas verdikde iqtisadiyyati sabitlesdirmek ucun tetbiq edilir 2 Fiskal siyasetin iki esas aleti olan vergiler ve dovlet xercleri deyisdikde bu asagidaki makroiqtisadi gostericilere tesir edir 3 Mecmu teleb ve iqtisadi aktivliyin seviyyesi Yigim ve investisiyalar Gelirlerin bolgusu BudceBu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Fiskal siyaset monetar siyasetden bezi xususiyyetlerine gore ferqlenir Bele ki fiskal siyaset qanunvericilik akti ile tenzimlenen dovlet gelirleri ve xerclerindeki deyisiklik vasitesi ile iqtisadiyyata tesir gosterir Monetar siyaset ise merkezi bank terefinden pul teklifine faiz derecesine ve mecburi ehtiyat normasina tesir etmekle bunu heyata kecirir Mundericat 1 Fiskal siyasetin novleri 2 Gelirlerin formalasma menbeleri 3 Sixisdirma effekti 4 Avtomatik tenzimleyiciler 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarFiskal siyasetin novleri RedakteFiskal siyasetin 3 esas novu vardir 3 Neytral fiskal siyaset adeten iqtisadiyyat tarazliq hokm suren zaman tetbiq edilir Bu zaman dovlet xercleri tam olaraq dovlet gelirleri hesabina maliyyelesir ve iqtisadiyyata neytral tesir gosterir Genislendirici fiskal siyaset zamani dovlet xercleri gelirleri usteleyir Bu siyaset adeten bohran dovrunde heyata kecirilir Daraldici fiskal siyaset heyata kecirilirse dovlet gelirlerinin yalniz bir hissesi xerclere yuneldilir Qalan hisse ise dovletin daxili ve ya xarici borclarinin odenmesine yoneldilir Lakin bu tesnifat aldadici ola biler Cunki bezen vergi derecesinde ve ya xerclerde deyisiklik edilmediyi hallarda bele iqtisadiyyatda biznes tsiklleri zamani yaranan tereddudler vergi gelirlerinin ve bezi dovlet xerclerinin deyismesine ve budce kesrinin yaranmasina sebeb ola biler Amma bu hec de siyasetde deyisiklik hesab olunmur Buna gore de yuxarida qeyd etdiyimiz dovler gelirleri ve dovlet xercleri adeten dovru olaraq tenzimlenen dovlet gelirleri ve dovru olaraq tenzimlenen dovlet xercleri adlandirilir Neticede meselen dovlet budcesi iqtisadi tsiklin boyuk bir hissesinde balansdadirsa bunu neytral fiskal siyaset hesab etmek olar Gelirlerin formalasma menbeleri RedakteDovlet xercleri herbi ve polisden tutmus tehsil ve sehiyyeye kimi xidmetlere elece de ehalinin az gelirli hissesine odenen transfertlere yonlendirile biler Bu xercler bir cox menbeden maliyelese biler 3 Vergiler Daxili ve xarici borclarin alinmasi Dovlet resmi ehtiyatlarinin xerclenmesi Dovlet aktivlerinin satilmasi Senyoraj ing Seigniorage pul capindan elde edilen gelir Dovlet muessiselerinin menfeeti Sixisdirma effekti RedakteFiskal siyaset sixisdirma effekti crowding out ile mehdudlasir Dovlet her hansi layihe heyata kecirerken nezere almalidir ki bu ozel sektor ucun cetinlik yaratmayacaq yeni onlarin bu resurslardan istifadesi mehdudlasmayacaq Sixisdirib cixarma effekti o zaman bas verir ki dovlet ozel sektorun goreceyi isi heyata kecrir ve elave istehsali temin etmir Avtomatik tenzimleyiciler RedakteFiskal siyaset avtomatik tenzimleyiciler vasitesi ile de heyata kecirile biler Bu mexanizm vasitesi ile fiskal siyasetde qerarin qebul edilmesindeki gecikmenin sebeb olacagi menfi effektler minimum seviyyeye endirilir Bu tenzimleyicilere misal olaraq issizliyin seviyyesi artdiqca issizlere verilen muavinetlerin umumi hecminin artmasini ve gelir azaldiqca vergi derecesinin azalmasini gostermek olar 4 Hemcinin bax RedaktePul kredit monetar siyasetiIstinadlar Redakte Concise Encyclopedia of Economics Fiscal Policy O Sullivan Arthur Steven M Sheffrin 2003 Economics Principles in action Upper Saddle River New Jersey 07458 Prentice Hall 387 ISBN 0 13 063085 3 1 2 3 https en wikipedia org w index php title Fiscal policy amp action submit cite ref Cliff Notes 2C Economic Effecs of Fiscal Policy 3 0 https en wikipedia org wiki Macroeconomics cite note FOOTNOTEHealey200213 12Menbe https az wikipedia org w index php title Budce vergi fiskal siyaseti amp oldid 5819032, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
