Bu məqaləni lazımdır. |
Disinflyasiya (aşağı inflyasiya) — zamanla ölkənin ümumi daxili məhsulundakı mal və xidmətlər qiymətlərinin ümumi səviyyəsinin artım tempinin yavaşlaması. Bu, reflyasiyanın əksidir. Dezinflyasiya, "istehlak qiymətləri səviyyəsindəki" artım qiymətlərin artdığı əvvəlki dövrə nisbətən yavaşladıqda meydana gəlir.
İnflyasiya əvvəlcə çox yüksək deyilsə, dezinflyasiya deflyasiyaya — ümumi pul kütləsinin azalmasına və nəticədə bir qayda olaraq nəticədə mal və xidmətlər qiymətlərinin ümumi səviyyəsində azalmaya səbəb ola bilər. Məsələn, yanvar ayında illik inflyasiya nisbəti 5%, fevral ayında isə 4% olarsa, qiymətlər 1% azalsa da, illik olaraq 4% artır. Yenə də cari nisbət 1% -dirsə və gələn ay −2% -dirsə, qiymətlər 3% azalır, yəni. [1% — (- — 2)%] və ildə 2% azalma.
Səbələri
| ]İqtisadçılar arasında inflyasiyanın milli iqtisadiyyatda istifadə üçün mövcud pul kütləsinin artması səbəb olduğu geniş yayılmışdır. İnflyasiya, məcmu tələb həddindən artıq olduğu üçün iqtisadiyyat "həddindən artıq qızarkən" də baş verə bilər (buna tələb inflyasiyası deyilir). Dezinflyasiyanın səbəbləri əksdir: ya pul kütləsinin artım sürətində azalma, ya da iqtisadi dövrdə azalma (tənəzzül). Bir ölkənin mərkəzi bankı daha sərt bir pul siyasəti apararsa, yəni hökumət qiymətli kağızlarını satmağa başlayarsa, iqtisadiyyatda pul kütləsi azalır. Pul kütləsindəki bu daralma kəmiyyət daralması olaraq bilinir. Bir tənəzzül zamanı müştərilər üçün müəssisələr arasında rəqabət daha da güclənir və bu səbəbdən pərakəndə satıcılar artıq müştərilərinə daha yüksək qiymət təklif edə bilməzlər. Əsas səbəb odur ki, mərkəzi bank sərt pul siyasəti həyata keçirəndə pula giriş bahalı olur və bu da iqtisadiyyatda mal və xidmətlərə tələbi azaldır. Xammala olan tələbin azalmasına baxmayaraq, mal təklifi dəyişməz olaraq qalır. Beləliklə, qiymətlər zaman keçdikcə enir və inflyasiyaya səbəb olur. Bunun əksinə olaraq, deflyasiya qiymətlər həqiqətən aşağı düşdükdə baş verir.
İşsizliyin təbii böyümə sürətindən aşağı olması inflyasiyanın artmasına səbəb olur. Ancaq işsizliyin təbii böyümə sürətindən çox olması, inflyasiya olaraq da bilinən inflyasiyanın azalmasına səbəb olur. Çünki insanlar işsiz olduqda xərcləmək üçün daha az pul qazanırlar, bu da dolayısı ilə iqtisadiyyatda pul kütləsinin azalması deməkdir.
Yaponiya iqtisadi dezinfeksiya nümunəsidir
| ]İqtisadi dezinfeksiyanın ən yaxşı nümunəsi Yaponiyadır. 1990-cı ildə Yaponiyada istehsalın artım tempi% 5,2, işsizlik səviyyəsi 2,1%, inflyasiya isə 2,4% idi, lakin 1992-ci ildə istehsal artımı 1,0% -ə, işsizlik 2,2% -ə yüksəldi və inflyasiya 1,7% -ə düşdü. 2000-ci ildə istehsalın böyümə sürəti 2,8%, işsizlik nisbəti 4,7%, inflyasiya isə 1,6% idi.
| İl | Çıxış böyümə sürəti% | İşsizlik nisbəti % | İnflyasiya nisbəti% |
|---|---|---|---|
| 1990 | 5.2 | 2.1 | 2.4 |
| 1991 | 3.4 | 2.1 | 3.0 |
| 1992 | 1.0 | 2.2 | 1.7 |
| 1993 | 0.2 | 2.5 | 0.6 |
| 1994 | 1.1 | 2.9 | 0.1 |
| 1995 | 1.9 | 3.1 | –0.4 |
| 1996 | 3.4 | 3.4 | –0.8 |
| 1997 | 1.9 | 3.4 | 0.4 |
| 1998 | -1.1 | 3.4 | –0.1 |
| 1999 | 0.1 | 4.1 | –1.4 |
| 2000 | 2.8 | 4.7 | –1.6 |
| 2001 | 0.4 | 5.0 | –1.6 |
| 2002 | -0.3 | 5.4 | –1.2 |
| 2003 | 2.7 | 5.3 | –2.5 |
| 2004 | 3.0 | 5.0 | –1.8 |
Dezinflyasiya disinflyasiyadan fərqlidir
| ]Disinflyasiya inflyasiya sıfıra çatana qədər davam edərsə, iqtisadiyyat istehsal olunan bütün mal və xidmətlərin ümumi qiymətlərində azalma ilə deflyasiya dövrünə girəcəkdir. Buna bir nümunə, 2008-ci ilin oktyabr ayında ABŞ-də istehlak qiymətlərinin 1,01% düşdüyü (deflyasiya) olduğu zaman baş inflyasiya nisbəti illik 4,94% -dən 3,66% -ə düşdüyü zaman (dezinflyasiya) baş verdi. Beləliklə, həmin nöqtədəki deflyasiya ilə dezinflyasiya arasındakı fərq sadəcə söz mövzusu dövrlərdən biri idi — aylıq və ya illik. İl ərzində qiymətlər 3,66% artdı, ay ərzində qiymətlər 1,01% azaldı.
Dezinflyasiya inflyasiyanın azalmasıdır. Dezinflyasiya zamanı qiymətlər artmağa davam edir, lakin daha yavaş sürətlə. Ümumi qiymət səviyyəsi artmağa davam edir, lakin daha yavaş bir tempdə, bu pulun və digər pul vahidlərinin həqiqi dəyərinin məhv olma sürətinin azalmasına səbəb olur.
Deflyasiya, pulun və digər pul maddələrinin real dəyərində davamlı bir artıma səbəb olan ümumi qiymət səviyyəsində davamlı bir azalma (mənfi inflyasiya dərəcəsi). Pul və digər pul maddələri inflyasiya dövründə inflyasiya zamanı az olmayaraq hər zaman daha çox dəyər qazanır. Deflyasiya pulun və digər pul maddələrinin real dəyərinin artmasına səbəb olur.
İstinadlar
| ]- "investopedia.com - Disinflation". 31 iyul 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2020.
- Blanchard, Olivier (2000). Macroeconomics (Second ed.). Prentice Hall. ISBN .
- "Inflation Rates for Jan 2000 - Present". 29 mart 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2020.
Ədəbiyyat
| ]- Meltzer, A.H., "From Inflation to More Inflation, Disinflation, and Low Inflation", American Economic Review, 96 (2), 2006: 185–188, doi:10.1257/000282806777211900
- Goodfriend, M.; King, R.G., "The incredible Volcker disinflation", Journal of Monetary Economics, 52 (5), 2005: 981–1015, CiteSeerX 10.1.1.484.439, doi:10.1016/j.jmoneco.2005.07.001
- Calvo, G.A.; Celasun, O.Y.A.; Kumhof, M., "Inflation Inertia and Credible Disinflation-The Open Economy Case", NBER Working Paper No. 9557, 2003, doi:10.3386/w9557
- Siklos, P.L.; Waterloo, O.N.; Zhang, Y.; Ottawa, O.N., "Inflation, Disinflation, and Deflation in China: Identifying the Shocks Driving Inflation" (PDF), Western Economic Association Meetings in San Diego, California, and the Summer Workshop of the Hong Kong Institute for Monetary Research, 2006, 3 mart 2016 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 17 noyabr 2008
- ; , "Inflation Stabilization and BOP Crisis in Developing Countries", NBER Working Paper No. 6925, 1999, doi:10.3386/w6925
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Disinflyasiya asagi inflyasiya zamanla olkenin umumi daxili mehsulundaki mal ve xidmetler qiymetlerinin umumi seviyyesinin artim tempinin yavaslamasi Bu reflyasiyanin eksidir Dezinflyasiya istehlak qiymetleri seviyyesindeki artim qiymetlerin artdigi evvelki dovre nisbeten yavasladiqda meydana gelir Inflyasiya evvelce cox yuksek deyilse dezinflyasiya deflyasiyaya umumi pul kutlesinin azalmasina ve neticede bir qayda olaraq neticede mal ve xidmetler qiymetlerinin umumi seviyyesinde azalmaya sebeb ola biler Meselen yanvar ayinda illik inflyasiya nisbeti 5 fevral ayinda ise 4 olarsa qiymetler 1 azalsa da illik olaraq 4 artir Yene de cari nisbet 1 dirse ve gelen ay 2 dirse qiymetler 3 azalir yeni 1 2 ve ilde 2 azalma Sebeleri span Iqtisadcilar arasinda inflyasiyanin milli iqtisadiyyatda istifade ucun movcud pul kutlesinin artmasi sebeb oldugu genis yayilmisdir Inflyasiya mecmu teleb heddinden artiq oldugu ucun iqtisadiyyat heddinden artiq qizarken de bas vere biler buna teleb inflyasiyasi deyilir Dezinflyasiyanin sebebleri eksdir ya pul kutlesinin artim suretinde azalma ya da iqtisadi dovrde azalma tenezzul Bir olkenin merkezi banki daha sert bir pul siyaseti apararsa yeni hokumet qiymetli kagizlarini satmaga baslayarsa iqtisadiyyatda pul kutlesi azalir Pul kutlesindeki bu daralma kemiyyet daralmasi olaraq bilinir Bir tenezzul zamani musteriler ucun muessiseler arasinda reqabet daha da guclenir ve bu sebebden perakende saticilar artiq musterilerine daha yuksek qiymet teklif ede bilmezler Esas sebeb odur ki merkezi bank sert pul siyaseti heyata kecirende pula giris bahali olur ve bu da iqtisadiyyatda mal ve xidmetlere telebi azaldir Xammala olan telebin azalmasina baxmayaraq mal teklifi deyismez olaraq qalir Belelikle qiymetler zaman kecdikce enir ve inflyasiyaya sebeb olur Bunun eksine olaraq deflyasiya qiymetler heqiqeten asagi dusdukde bas verir Issizliyin tebii boyume suretinden asagi olmasi inflyasiyanin artmasina sebeb olur Ancaq issizliyin tebii boyume suretinden cox olmasi inflyasiya olaraq da bilinen inflyasiyanin azalmasina sebeb olur Cunki insanlar issiz olduqda xerclemek ucun daha az pul qazanirlar bu da dolayisi ile iqtisadiyyatda pul kutlesinin azalmasi demekdir Yaponiya iqtisadi dezinfeksiya numunesidir span Iqtisadi dezinfeksiyanin en yaxsi numunesi Yaponiyadir 1990 ci ilde Yaponiyada istehsalin artim tempi 5 2 issizlik seviyyesi 2 1 inflyasiya ise 2 4 idi lakin 1992 ci ilde istehsal artimi 1 0 e issizlik 2 2 e yukseldi ve inflyasiya 1 7 e dusdu 2000 ci ilde istehsalin boyume sureti 2 8 issizlik nisbeti 4 7 inflyasiya ise 1 6 idi Il Cixis boyume sureti Issizlik nisbeti Inflyasiya nisbeti 1990 5 2 2 1 2 41991 3 4 2 1 3 01992 1 0 2 2 1 71993 0 2 2 5 0 61994 1 1 2 9 0 11995 1 9 3 1 0 41996 3 4 3 4 0 81997 1 9 3 4 0 41998 1 1 3 4 0 11999 0 1 4 1 1 42000 2 8 4 7 1 62001 0 4 5 0 1 62002 0 3 5 4 1 22003 2 7 5 3 2 52004 3 0 5 0 1 8Dezinflyasiya disinflyasiyadan ferqlidir span Disinflyasiya inflyasiya sifira catana qeder davam ederse iqtisadiyyat istehsal olunan butun mal ve xidmetlerin umumi qiymetlerinde azalma ile deflyasiya dovrune girecekdir Buna bir numune 2008 ci ilin oktyabr ayinda ABS de istehlak qiymetlerinin 1 01 dusduyu deflyasiya oldugu zaman bas inflyasiya nisbeti illik 4 94 den 3 66 e dusduyu zaman dezinflyasiya bas verdi Belelikle hemin noqtedeki deflyasiya ile dezinflyasiya arasindaki ferq sadece soz movzusu dovrlerden biri idi ayliq ve ya illik Il erzinde qiymetler 3 66 artdi ay erzinde qiymetler 1 01 azaldi Dezinflyasiya inflyasiyanin azalmasidir Dezinflyasiya zamani qiymetler artmaga davam edir lakin daha yavas suretle Umumi qiymet seviyyesi artmaga davam edir lakin daha yavas bir tempde bu pulun ve diger pul vahidlerinin heqiqi deyerinin mehv olma suretinin azalmasina sebeb olur Deflyasiya pulun ve diger pul maddelerinin real deyerinde davamli bir artima sebeb olan umumi qiymet seviyyesinde davamli bir azalma menfi inflyasiya derecesi Pul ve diger pul maddeleri inflyasiya dovrunde inflyasiya zamani az olmayaraq her zaman daha cox deyer qazanir Deflyasiya pulun ve diger pul maddelerinin real deyerinin artmasina sebeb olur Istinadlar span investopedia com Disinflation 31 iyul 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 oktyabr 2020 Blanchard Olivier 2000 Macroeconomics Second ed Prentice Hall ISBN 0 13 013306 X Inflation Rates for Jan 2000 Present 29 mart 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 oktyabr 2020 Edebiyyat span Meltzer A H From Inflation to More Inflation Disinflation and Low Inflation American Economic Review 96 2 2006 185 188 doi 10 1257 000282806777211900 Goodfriend M King R G The incredible Volcker disinflation Journal of Monetary Economics 52 5 2005 981 1015 CiteSeerX 10 1 1 484 439 doi 10 1016 j jmoneco 2005 07 001 Calvo G A Celasun O Y A Kumhof M Inflation Inertia and Credible Disinflation The Open Economy Case NBER Working Paper No 9557 2003 doi 10 3386 w9557 Siklos P L Waterloo O N Zhang Y Ottawa O N Inflation Disinflation and Deflation in China Identifying the Shocks Driving Inflation PDF Western Economic Association Meetings in San Diego California and the Summer Workshop of the Hong Kong Institute for Monetary Research 2006 3 mart 2016 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 noyabr 2008 Inflation Stabilization and BOP Crisis in Developing Countries NBER Working Paper No 6925 1999 doi 10 3386 w6925IqtisadiyyatIqtisadi nezeriyye Siyasi iqtisadiyyatMetodologiyaIqtisadi model Iqtisadi sistemler Mikroiqtisadiyyat temelleri Riyazi iqtisadiyyat Ekonometrika Hesablama iqtisadiyyati Tecrubi iqtisadiyyatMikroiqtisadiyyatBudce mehdudiyyeti Istehlakcinin davranis nezeriyyesi Xerc Ortalama Marjinal Furset Sosial Batma Xerc fayda analizi Paylanma Miqyas iqtisadiyyatlari Imkan iqtisadiyyatlari Elastiklik Muvazinet Umumi Xarici tesir Firma Mallar ve xidmetler Emtee Ferqsizlik eyrisi Faiz Araliq secim Bazar Bazar ugursuzlugu Bazar qurulusu Reqabet Inhisarci Mukemmel reqabet Inhisar Ikili Monopsoniya Oliqopoliya Oliqopsoniya Qeyri qabariqliliq Pareto effektivliyi Oncelik Qiymet Istehsalat fealiyyeti Qazanc Ictimai mal Qazanc derecesi Gelir Icare Miqyasa qayidislar Riskden imtina Qitliq Catismazliq Artiq Sosial secim Teleb ve teklif Ticaret Qeyri mueyyenlik Faydaliliq Gozlenen Marjinal Deyer MaasMakroiqtisadiyyatMecmu teleb Tediye balansi Iqtisadi tsikl Kapital ucusu Merkezi bank Istehlakci etimadi Valyuta Deflyasiya Teleb soku Boyuk bohran Disinflyasiya DSUT Effektiv teleb Gozlentiler Adaptiv Rasional Fiskal siyaset Keynsin umumi nezeriyyesi Artim Gostericiler Inflyasiya Hiperinflyasiya Faiz derecesi Investisiya IS LM modeli Milli giris cixislarin olculmesi Modeller Pul Yaratmaq Teleb Teklif Monetar siyaset NAIRU Milli hesablar Qiymet seviyyesi Aliciliq qabiliyyeti pariteti Resessiya Qenaet Srinkflyasiya Staqflyasiya Teklif soku IssizlikRiyazi iqtisadiyyatMuqavile nezeriyyesi Qerar nezeriyyesi Ekonometrika Oyunlar nezeriyyesi Giris cixis modeli Riyazi maliyye Mexanizm dizayn nezeriyyesi Emeliyyat arasdirmasiTetbiq saheleriKend teserrufati Biznes Ehali Inkisaf Iqtisadi cografiya Iqtisadi tarix Tehsil Senaye muhendisliyi Sivil muhendislik Etraf muhit Maliyye Sehiyye Senayenin teskili Beynelxalq Bilik Emek Huquq ve iqtisadiyyat Monetar Tebii ehtiyatlar Iqtisadi planlasdirma Iqtisadi siyaset Ictimai iqtisadiyyat Ictimai secim Regional Xidmet Sosioiqtisadiyyat Iqtisadi sosiologiya Iqtisadi statistika Neqliyyat Seher RifahIqtisadi telim mektebleri tarix Qedim dovr Anarxist Avstriya Davranis Buddist Cartalizm Muasir Monetar Nezeriyye Cikaqo Klassik Qeyri muvazinet Ekoloji Tekamul Feminist Corcizm Alternativ Tarix Keynscilik Neo neoklassik sintez Yeni Post Sirkuitizm Ortodoksal Maltusculuq Marjinalizm Marksist Neo Merkantilizm Neoklasik Lozan Yeni klassik Yeni iqtisadi tsikl nezeriyyesi Yeni institusional Fiziokratiya Sosialist Teklif iqtisadiyyati Termo iqtisadiyyatEsas iqtisadcilarFransua Kene Adam Smit David Rikardo Tomas Maltus Yohan fon Tunen Fridrix List German Henrix Qossen Jul Dupui Antuan Ogusten Kurno Con Stuart Mill Karl Marks Uilyam Stenli Cevons Henri Corc Leon Valras Alfred Marsal Qeorq Fridrix Knap Vilfredo Pareto Fridrix fon Vizer Con Beyts Klark Torsteyn Veblen Irvinq Fiser Con Meynard Keyns Yozef Sumpeter Artur Sesil Piqu Con fon Neyman Elvin Hansen Raqnar Fris Oskar Lanqe Qunnar Myurdal Abba Lerner Roy Harrod Saymon Kuznes Fridrix fon Hayek Con Hikk Tyallinq Kupmans Vasili Leontyev Herbert Saymon Milton Fridmen Pol Samuelson Kennet Errou Geri Bekker Elinor Ostrom Robert Solou Amartya Sen Robert Lukas Cozef Stiqlits Ricard Taler Pol Kruqman Tomas Piketti daha coxBeynelxalq teskilatlarAsiya Sakit Okean Iqtisadi Emekdasligi Iqtisadi Emekdasliq Teskilati Avropa Azad Ticaret Assosiasiyasi Beynelxalq Valyuta Fondu Iqtisadi Emekdasliq ve Inkisaf Teskilati Dunya Banki Dunya Ticaret TeskilatiIqtisadiyyat Siyahi Iqtisadiyyat portali Kateqoriya InflyasiyaGizli kateqoriya Vikipediya Vikilesdirilecek meqaleler
