Vikipediya azad ensiklopediya NAIRU ing non accelerating inflation rate of unemployment inflyasiyanı sürətləndirməyən tə

Vikipediya azad ensiklopediya NAIRU ing non accelerating inflation rate of unemployment inflyasiyani suretlendirmeyen tebii issizlik nisbeti NAIRU inflyasiyanin artdigi bir azalma ile issizliyin nezeri seviyyesini teyin edir Ilk defe 1975 ci ilde Franko Modilyani ve Lukas Papademos terefinden NAIRU inflyasiyasiz issizlik nisbeti olaraq Milton Fridman terefinden ireli surulen tebii issizlik nisbeti konsepsiyasinda inkisaf olaraq tanidildi Umumiyyetle bu konsepsiya dovlet siyasetinin formalasmasinda Keynscilik yanasmanin genislenmesine cavab addimdir Yaranmasi span Tebii issizlik konsepsiyasindan en erken behs olunan Abba Lernerin gelir siyasetinin heyata kecirilmesi emek haqqina nezaret ve qiymet seviyyesi telebi stimullasdirmaq ucun Fridrix fon Hayek bezi insanlarin bacariqlarinin faydasiz oldugu ucun tam mesgulluga nail olmaga calisan hokumetlerin inflyasiyani suretlendireceyini iddia etdi Bu konsepsiya az ve ya cox derecede qarisiq iqtisadiyyati olan bir sira senayelesmis olkeler ucun issizlik ve inflyasiya arasinda musahide olunan menfi elaqeni yekunlasdiran Phillips eyrisinin populyarligindan ireli geldi Bu korrelyasiya evveller ABS de Irwin Fisher terefinden qeyd edilmisdi bezi analitikleri hokumetin eyni zamanda hem asagi issizliye hem de qiymet sabitliyine nail ola bilmeyeceyine inandirdi Buna gore de hokumetin rolu inkisaf etmis sosial konsensusa uygun gelen issizlik ve inflyasiya arasinda uzlasma olmali idi 1970 ci illerde ABS de ve bezi diger senayelesmis olkelerde inflyasiya issizlikle eyni vaxtda artdiqca Fillips eyrisi analizi daha az populyarlasdi bax stagflyasiya Netice olaraq bir cox iqtisadci Fillips eyrisinin praktik olaraq hec bir bazasi olmadigindan qorxmaga basladi Bu tehlili tenqid edenler meselen Milton Fridman ve Edmund Felps statistikanin da gosterdiyi kimi Fillips eyrisinin esas umumi tarazliq xarakteristikasi ola bilmeyeceyini iddia etdiler Onlarin eks tehlilleri gosterir ki asagi issizliye nail olmaga yonelmis dovlet makroiqtisadi pul siyasetleri inflyasiya gozlentileri yaradir ve issizliyin azalmasina deyil inflyasiyanin davamli suretlenmesine sebeb olur Neticede dovletin iqtisadi siyasetinin issizliyin mutleq sifira enmesine deyil tebii issizlik seviyyesine yoneldilmesine dair bir tovsiye formalasdirildi Issizlik tebii seviyyeden az olduqda aktiv iqtisadi siyaset teleb olunmur Tebii seviyye ferziyyesi span Fridmanin ireli surduyu tebii derece ferziyyesinin arxasinda duran fikir her hansi bir emek bazari qurulusunun ferdlerin is deyisikliyi ile elaqeli surtunme issizlik ve bazar tehriflerinden yaranan klassik issizlik daxil olmaqla issizliyin mueyyen bir hissesini ehate etmesidir sebebiyle emek heqiqi maaslari bazar seviyyesinden yuksek tutmaq minimum emek haqqi haqqinda qanunlarin tetbiqi hemkarlar ittifaqlari ve emek bazarinin diger qurumlarinin fealiyyeti Gozlenilmez inflyasiya real emek haqlarinin muveqqeti azalmasi sebebinden issizliyin tebii seviyyelerin altina dusmesine imkan vere biler lakin inflyasiya gozlentileri duzeldildikden sonra bu tesir aradan qalxacaq Yalniz davamli olaraq suretlenen inflyasiya ile issizlik nisbeti tebii seviyyeden asagi ola biler NAIRU konsepsiyasi span NAIRU nun terminologiyasi her hansi bir xususi nezeri izahata her hansi bir xususi secilen siyasi vasite ve ya proqnozlasdirma metoduna sadiq qalmagi nezerde tutmur Franko Modilyani ve inflyasiyasiz mesgulluq derecesi ni NIRU inflyasiyanin asagi duseceyini gozlediyi seviyye kimi teyin etdiler ve empirik melumatlardan istifade ederek onu qiymetlendirmeye calisdilar Ceyms Tobin terminologiyanin ozelliyini tebii seviyye anlayisi ucun neticelerden qacinmaq isteyi ile izah edir O tebii issizlik anlayisinin Fridmanin issizlik seviyyesinin umumi tarazliga tesiri ile six elaqeli sekilde nezerden kecirilmeli oldugunu da vurgulayir Ustelik Fridman statik iqtisadi modelleri nezerden kecirirse NAIRU nun komeyi ile tarazliqdan uzaq modelleri nezerden kecirmek mumkundur Terminin xususiyyetleri span NAIRU abreviaturasi qeyri deqiqdir NA non accelerating suretlenmez sozunden yeni suretlenmeyen gelir eslinde ise yalniz issizlik seviyyesinde deyisiklik demekdir Xususiyyetleri span Eger U displaystyle U NAIRU ve U displaystyle U heqiqi issizlik derecesidirse nezeriyye deyir eger U displaystyle U bir nece ildir inflyasiya gozlentileri artmaqdadirsa demeli heqiqi inflyasiya da artir eger U displaystyle U inflyasiya gozlentileri bir nece ildir azalirsa inflyasiya azalmaga meyllidir dezinflyasiya musahide olunur en Xarici sok tesir olmadigi teqdirde U displaystyle U inflyasiya eyni qalmaga meyllidir Oxun Qanunu bele formullasdirila biler heqiqi issizlik seviyyesinin tebii issizlik seviyyesini asdigi her faiz bendi umumi daxili mehsulun 2 ile 3 arasinda azalmasina sebeb olur NAIRU nun seviyyesinin zamanla deyismesi gozlenilir cunki issizlik ve emek haqqi tezyiqleri arasindaki elaqe mehsuldarliq demoqrafik ve dovlet siyasetinden asilidir Diger iqtisadi nezeriyyelerle elaqesi span Ekser iqtisadcilar NAIRU nezeriyyesini butun inflyasiyanin izahi kimi gormurler Bunun evezine qisamuddetli Phillips eyrisi boyunca hereket etmek olar baxmayaraq ki NAIRU nezeriyyesi bu dongenin uzun muddete dogru deyisdiyini deyir belelikle inflyasiyanin deyismesi sebebinden issizliyin artmasi ve ya azalmasi mumkundur Xarici inflyasiya da 1970 ci illerdeki enerji bohranlari ya da 21 ci esrin evvellerindeki kredit bohraninda oldugu kimi tedaruk soku ile yaranmasi mumkundur NAIRU nezeriyyesi Keynesian aktiv teleb rehberliyine qarsi bir mubahise ve serbest bazarlarin lehine bir delil olaraq istifade edilmisdir Bunun evezine monetaristler issizliye dogru yanasmanin NAIRU nun faktiki issizlik seviyyesini qiymetlendirmesine esaslanan makroiqtisadi fealiyyetden daha cox mikroiqtisadi tedbirler oldugunu NAIRU nun seviyyesinden asili olmayaraq azaltmaq ucun oldugunu iddia edirler Pul siyasetinin inflyasiyanin sabitlesmesine yoneldilmeli olduguna inanirlar Istinadlar span Coe Daniel T Nominal wages the NAIRU and wage flexibility PDF Organisation for Economic Co operation and Development Matthew Yglesias The NAIRU explained why economists don t want unemployment to drop too low ingilis Vox 14 noyabr 2014 20 iyun 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 iyun 2019 Milton Friedman The role of monetary policy Princeton N J American Economic Association 1968 1 17 Franco Modigliani Lucas Papademos Targets for Monetary Policy in the Coming Year 1975 Brookings Papers on Economic Activity 1975 141 165 Snowdon Brian Modern macroeconomics its origins development and current state Cheltenham UK Edward Elgar 2005 187 ISBN 1845424670 McGaughey 2018 Hayek 1950 Kevin D Hoover Phillips Curve The Library of Economics and Liberty ingilis 23 oktyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 iyun 2019 James Tobin Supply constraints on employment and output NAIRU versus natural rate World Finance and Economic Stability Edward Elgar Publishing 2003 ISBN 9781781951262 Case Karl E Principles of macroeconomics 11 Boston ISBN 9780133023671 0133023672 0133450880 9780133450880 Laurence Ball and N Gregory Mankiw The NAIRU in Theory and Practice PDF Journal of Economic Perspectives 2002 16 Shaun 1980 Kim i Lawrence 1982 Edebiyyat span Kim Clark Lawrence Summers Labor Force Participation Timing and Persistence Cambridge MA National Bureau of Economic Research 1982 Shaun Hargreaves Heap Choosing the Wrong Natural Rate Accelerating Inflation or Decelerating Employment and Growth 90 The Economic Journal 1980 611 F A Hayek Full Employment Planning and Inflation Institute of Public Affairs 1950 Ewan McGaughey Will Robots Automate Your Job Away Full Employment Basic Income and Economic Democracy SSRN Electronic Journal 2018 Ray C Fair Estimating How the Macroeconomy Works Testing the NAIRU model Cambridge Harvard University Press 2004 67 79 ISBN 0 674 01546 0 Abba P Lerner The Economics of Employment A Wage Policy for Full Employment New York McGraw Hill 1951 209 219 Douglas Staiger The NAIRU Unemployment and Monetary Policy Journal of Economic Perspectives 1997 33 49 Xarici kecidler span Will Kenton Chris B Murphy How the Non Accelerating Inflation Rate of Unemployment Works ingilis Investopedia Istifade tarixi 5 iyun 2019 FRED Graph ingilis fred stlouisfed org Istifade tarixi 5 iyun 2019 Punnoose Jacob Martin Wong Estimating the NAIRU and the Natural Rate of Unemployment for New Zealand 2018 IqtisadiyyatIqtisadi nezeriyye Siyasi iqtisadiyyatMetodologiyaIqtisadi model Iqtisadi sistemler Mikroiqtisadiyyat temelleri Riyazi iqtisadiyyat Ekonometrika Hesablama iqtisadiyyati Tecrubi iqtisadiyyatMikroiqtisadiyyatBudce mehdudiyyeti Istehlakcinin davranis nezeriyyesi Xerc Ortalama Marjinal Furset Sosial Batma Xerc fayda analizi Paylanma Miqyas iqtisadiyyatlari Imkan iqtisadiyyatlari Elastiklik Muvazinet Umumi Xarici tesir Firma Mallar ve xidmetler Emtee Ferqsizlik eyrisi Faiz Araliq secim Bazar Bazar ugursuzlugu Bazar qurulusu Reqabet Inhisarci Mukemmel reqabet Inhisar Ikili Monopsoniya Oliqopoliya Oliqopsoniya Qeyri qabariqliliq Pareto effektivliyi Oncelik Qiymet Istehsalat fealiyyeti Qazanc Ictimai mal Qazanc derecesi Gelir Icare Miqyasa qayidislar Riskden imtina Qitliq Catismazliq Artiq Sosial secim Teleb ve teklif Ticaret Qeyri mueyyenlik Faydaliliq Gozlenen Marjinal Deyer MaasMakroiqtisadiyyatMecmu teleb Tediye balansi Iqtisadi tsikl Kapital ucusu Merkezi bank Istehlakci etimadi Valyuta Deflyasiya Teleb soku Boyuk bohran Disinflyasiya DSUT Effektiv teleb Gozlentiler Adaptiv Rasional Fiskal siyaset Keynsin umumi nezeriyyesi Artim Gostericiler Inflyasiya Hiperinflyasiya Faiz derecesi Investisiya IS LM modeli Milli giris cixislarin olculmesi Modeller Pul Yaratmaq Teleb Teklif Monetar siyaset NAIRU Milli hesablar Qiymet seviyyesi Aliciliq qabiliyyeti pariteti Resessiya Qenaet Srinkflyasiya Staqflyasiya Teklif soku IssizlikRiyazi iqtisadiyyatMuqavile nezeriyyesi Qerar nezeriyyesi Ekonometrika Oyunlar nezeriyyesi Giris cixis modeli Riyazi maliyye Mexanizm dizayn nezeriyyesi Emeliyyat arasdirmasiTetbiq saheleriKend teserrufati Biznes Ehali Inkisaf Iqtisadi cografiya Iqtisadi tarix Tehsil Senaye muhendisliyi Sivil muhendislik Etraf muhit Maliyye Sehiyye Senayenin teskili Beynelxalq Bilik Emek Huquq ve iqtisadiyyat Monetar Tebii ehtiyatlar Iqtisadi planlasdirma Iqtisadi siyaset Ictimai iqtisadiyyat Ictimai secim Regional Xidmet Sosioiqtisadiyyat Iqtisadi sosiologiya Iqtisadi statistika Neqliyyat Seher RifahIqtisadi telim mektebleri tarix Qedim dovr Anarxist Avstriya Davranis Buddist Cartalizm Muasir Monetar Nezeriyye Cikaqo Klassik Qeyri muvazinet Ekoloji Tekamul Feminist Corcizm Alternativ Tarix Keynscilik Neo neoklassik sintez Yeni Post Sirkuitizm Ortodoksal Maltusculuq Marjinalizm Marksist Neo Merkantilizm Neoklasik Lozan Yeni klassik Yeni iqtisadi tsikl nezeriyyesi Yeni institusional Fiziokratiya Sosialist Teklif iqtisadiyyati Termo iqtisadiyyatEsas iqtisadcilarFransua Kene Adam Smit David Rikardo Tomas Maltus Yohan fon Tunen Fridrix List German Henrix Qossen Jul Dupui Antuan Ogusten Kurno Con Stuart Mill Karl Marks Uilyam Stenli Cevons Henri Corc Leon Valras Alfred Marsal Qeorq Fridrix Knap Vilfredo Pareto Fridrix fon Vizer Con Beyts Klark Torsteyn Veblen Irvinq Fiser Con Meynard Keyns Yozef Sumpeter Artur Sesil Piqu Con fon Neyman Elvin Hansen Raqnar Fris Oskar Lanqe Qunnar Myurdal Abba Lerner Roy Harrod Saymon Kuznes Fridrix fon Hayek Con Hikk Tyallinq Kupmans Vasili Leontyev Herbert Saymon Milton Fridmen Pol Samuelson Kennet Errou Geri Bekker Elinor Ostrom Robert Solou Amartya Sen Robert Lukas Cozef Stiqlits Ricard Taler Pol Kruqman Tomas Piketti daha coxBeynelxalq teskilatlarAsiya Sakit Okean Iqtisadi Emekdasligi Iqtisadi Emekdasliq Teskilati Avropa Azad Ticaret Assosiasiyasi Beynelxalq Valyuta Fondu Iqtisadi Emekdasliq ve Inkisaf Teskilati Dunya Banki Dunya Ticaret TeskilatiIqtisadiyyat Siyahi Iqtisadiyyat portali Kateqoriyalar IssizlikMakroiqtisadiyyat