Oskar Rışard Lanqe (pol. Oskar Ryszard Lange; 27 iyul 1904[…] – 2 oktyabr 1965[…], London) — polşalı iqtisadçı, ekonometrik, siyasi və ictimai xadim.
Oskar Lanqe | |
---|---|
pol. Oskar Lange | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 27 iyul 1904[…] |
Vəfat tarixi | 2 oktyabr 1965[…](61 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Partiya |
|
Təhsili | |
Fəaliyyəti | iqtisadçı, siyasətçi, diplomat, professor |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | iqtisadiyyat |
Elmi adı |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Əsas elmi məsləhətçisi Adam Krzyżanowski idi. 1927-ci ildə Hüquq elmləri üzrə magistr dərəcəsini və 1928-ci ildə Krakov Universitetində hüquq elmləri doktoru dərəcəsini alıb. 1929–30-cu illərdə London İqtisadiyyat Məktəbində oxudu.
1931-ci ildə Krakov Universitetində müəllim oldu.
1935-ci ildə ABŞ-yə getdi və Miçigan Universitetində dərs deməyə başladı.
1938–1945-ci illərdə Çikaqo Universitetində dərs demişdir.
1927–1947-ci illərdə Polşa Sosialist Partiyasının üzvü, 1948-ci ildən üzvü.
1945-ci ildə Polşaya, 1945–1947-ci illərdə Polşa Xalq Respublikasının ABŞ-dakı səfiri, 1947-ci ilin yanvar-dekabr aylarında Polşa Xalq Respublikasının BMT-də və Təhlükəsizlik Şurasında təmsilçisi oldu. Polşa Seyminin üzvü (təhsil və 1–4 çağırış).
1952–1955-ci illərdə Baş Planlaşdırma və Statistika Məktəbinin rektoru, 1956-cı ildən Varşava Universitetinin professoru. 1962-ci ildən Polşanın Kiber Cəmiyyətinin ilk prezidenti (pl:Polskie Towarzystwo Cybernetyczne).
Polşa Elmlər Akademiyasının akademiki (1952). Professor (1949). Yaqellon Universitetinin honoris causa doktoru (1964). İki dəfə Polşa Xalq Respublikasının Dövlət Mükafatı laureatı (1955, 1964).
Hindistanda (1955–1956) və Seylonda (1959) iqtisadi məsələlər üzrə müşavir idi.
Lanqe 1961–1965-ci illərdə Polşa Xalq Respublikası Dövlət Şurası sədrinin müavini idi və Aleksander Zavadskinin ölümündən sonra 7–12 avqust 1964-cü il tarixlərində Dövlət Şurasının (yəni dövlət başçısı) dörd vəzifəsini icra edən biri idi.
Uğursuz bir əməliyyatdan sonra London xəstəxanasında vəfat etmişdir.
Xalq Polşası İnşaatçıları ordeni ilə təltif edildi (1964).
Elmi baxışları
Oskar Lanqenin karyerası tam olaraq iki hissəyə bölünür: İkinci Dünya müharibəsindən əvvəlki Amerika səhnəsi, bu dövrdə iqtisadi təmayüllərə əhəmiyyətli bir töhfə vermiş, marksizmə olan simpatiyasını gizlətməmiş; və müharibədən sonrakı Polşa mərhələsi, bütün modern iqtisadi alətlərdən istifadə edərək marksizmin dogmatik olmayan bir versiyasını təbliğ etdi.
Ən məşhur əsər 1936–37-ci illərdə nəşr olunan Sosializmin İqtisadi nəzəriyyəsi haqqında məqaləsidir. Lanqe, qiymətlərin birbaşa istehsalın marjinal xərclərinə bərabərləşdirildiyi və müəssisə rəhbərlərinin mənfəəti maksimum dərəcədə artırmağa çalışdığı bazar sosializmi modelini qurdu. İqtisadi planlaşdırma orqanlarının vəzifəsi, sınaq və səhv ilə təyin olunan tələb və təklifi tarazlaşdırmaq idi. Planlaşdırıcıların və müəssisələrin birgə fəaliyyətinin son nəticəsi kapitalizmə xas olan işsizliyi, sosial bərabərsizliyi və inhisarları aradan qaldırarkən rəqabətli iqtisadiyyatın bütün effektiv nəticələrini əldə etmək idi. Bu məqalə Mizes-Hayekin sosializm dövründə rasional planlaşdırmanın mümkünsüzlüyünə etirazlarına cavab verdi və mükəmməl rəqabətin standart nəzəriyyəsinin xüsusi və ya ictimai mülkiyyətdən asılı olmadığını iddia etdi. Lanqedən 40 il əvvəl Enriko Barone oxşar fikirlər söylədi.
Lanqe Sovet planlamasının həqiqətən həyata keçirildiyi kimi səhv olduğuna inanırdı, eyni zamanda milliləşdirilmiş mülkiyyət bazarla birləşdirilərsə həqiqi sosializm əldə edilə biləcəyini iddia etdi.
Əsərləri
- Marxian Economics and Modern Economic Theory. // Review of Economic Studies, 1935, 2(3), pp. 189–201.
- On the Economic Theory of Socialism. Part One. // Review of Economic Studies, 1936, 4(1), pp. 53–71.
- On the Economic Theory of Socialism. Part Two. // Review of Economic Studies, 1937, 4(2), pp. 123–142.
- О некоторых проблемах польского пути к социализму. — Варшава: Полония, 1957. — 31 с. (рус. яз.)
- Теория воспроизводства и накопления. — М: Госиноиздат, 1963.
- Оптимальные решения. — М.: Прогресс, 1967.
- Введение в экономическую кибернетику. — М.: Прогресс, 1968.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Oskar Ryszard Lange // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Ланге Оскар // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Блауг М. Keynsdən əvvəl 100 böyük iqtisadçı
- Из-под глыб, но что? Очерк истории западной советологии 2014-03-07 at the Wayback Machine Fedy-Diary. Ru
Ədəbiyyat
- Блауг М. Ланге, Оскар // 100 великих экономистов до Кейнса. Библиотека «Экономической школы», вып. 42 (1500 nüs.). СПб.: Экономикус. 2008 [Great Economists before Keynes: An introduction to the lives & works of one hundred great economists of the past]. 157–159. ISBN .
- Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907. //
Xarici keçidlər
- Оскар Ришард Ланге // Новый Палгрейв: словарь по экономике
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oskar Risard Lanqe pol Oskar Ryszard Lange 27 iyul 1904 2 oktyabr 1965 London polsali iqtisadci ekonometrik siyasi ve ictimai xadim Oskar Lanqepol Oskar LangeSexsi melumatlarDogum tarixi 27 iyul 1904 1904 07 27 Vefat tarixi 2 oktyabr 1965 1965 10 02 61 yasinda Vefat yeri London Boyuk London Ingiltere Birlesmis KralliqDefn yeri Povonzki herbi qebiristanligi d Partiya Polsa Birlesmis Fehle Partiyasi d 1948 Tehsili Yagellon UniversitetiFealiyyeti iqtisadci siyasetci diplomat professorElmi fealiyyetiElm sahesi iqtisadiyyatElmi adi professor professor d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEsas elmi meslehetcisi Adam Krzyzanowski idi 1927 ci ilde Huquq elmleri uzre magistr derecesini ve 1928 ci ilde Krakov Universitetinde huquq elmleri doktoru derecesini alib 1929 30 cu illerde London Iqtisadiyyat Mektebinde oxudu 1931 ci ilde Krakov Universitetinde muellim oldu 1935 ci ilde ABS ye getdi ve Micigan Universitetinde ders demeye basladi 1938 1945 ci illerde Cikaqo Universitetinde ders demisdir 1927 1947 ci illerde Polsa Sosialist Partiyasinin uzvu 1948 ci ilden uzvu 1945 ci ilde Polsaya 1945 1947 ci illerde Polsa Xalq Respublikasinin ABS daki sefiri 1947 ci ilin yanvar dekabr aylarinda Polsa Xalq Respublikasinin BMT de ve Tehlukesizlik Surasinda temsilcisi oldu Polsa Seyminin uzvu tehsil ve 1 4 cagiris 1952 1955 ci illerde Bas Planlasdirma ve Statistika Mektebinin rektoru 1956 ci ilden Varsava Universitetinin professoru 1962 ci ilden Polsanin Kiber Cemiyyetinin ilk prezidenti pl Polskie Towarzystwo Cybernetyczne Polsa Elmler Akademiyasinin akademiki 1952 Professor 1949 Yaqellon Universitetinin honoris causa doktoru 1964 Iki defe Polsa Xalq Respublikasinin Dovlet Mukafati laureati 1955 1964 Hindistanda 1955 1956 ve Seylonda 1959 iqtisadi meseleler uzre musavir idi Lanqe 1961 1965 ci illerde Polsa Xalq Respublikasi Dovlet Surasi sedrinin muavini idi ve Aleksander Zavadskinin olumunden sonra 7 12 avqust 1964 cu il tarixlerinde Dovlet Surasinin yeni dovlet bascisi dord vezifesini icra eden biri idi Ugursuz bir emeliyyatdan sonra London xestexanasinda vefat etmisdir Xalq Polsasi Insaatcilari ordeni ile teltif edildi 1964 Elmi baxislariOskar Lanqenin karyerasi tam olaraq iki hisseye bolunur Ikinci Dunya muharibesinden evvelki Amerika sehnesi bu dovrde iqtisadi temayullere ehemiyyetli bir tohfe vermis marksizme olan simpatiyasini gizletmemis ve muharibeden sonraki Polsa merhelesi butun modern iqtisadi aletlerden istifade ederek marksizmin dogmatik olmayan bir versiyasini teblig etdi Mark Blaug En meshur eser 1936 37 ci illerde nesr olunan Sosializmin Iqtisadi nezeriyyesi haqqinda meqalesidir Lanqe qiymetlerin birbasa istehsalin marjinal xerclerine beraberlesdirildiyi ve muessise rehberlerinin menfeeti maksimum derecede artirmaga calisdigi bazar sosializmi modelini qurdu Iqtisadi planlasdirma orqanlarinin vezifesi sinaq ve sehv ile teyin olunan teleb ve teklifi tarazlasdirmaq idi Planlasdiricilarin ve muessiselerin birge fealiyyetinin son neticesi kapitalizme xas olan issizliyi sosial berabersizliyi ve inhisarlari aradan qaldirarken reqabetli iqtisadiyyatin butun effektiv neticelerini elde etmek idi Bu meqale Mizes Hayekin sosializm dovrunde rasional planlasdirmanin mumkunsuzluyune etirazlarina cavab verdi ve mukemmel reqabetin standart nezeriyyesinin xususi ve ya ictimai mulkiyyetden asili olmadigini iddia etdi Lanqeden 40 il evvel Enriko Barone oxsar fikirler soyledi Lanqe Sovet planlamasinin heqiqeten heyata kecirildiyi kimi sehv olduguna inanirdi eyni zamanda millilesdirilmis mulkiyyet bazarla birlesdirilerse heqiqi sosializm elde edile bileceyini iddia etdi EserleriMarxian Economics and Modern Economic Theory Review of Economic Studies 1935 2 3 pp 189 201 On the Economic Theory of Socialism Part One Review of Economic Studies 1936 4 1 pp 53 71 On the Economic Theory of Socialism Part Two Review of Economic Studies 1937 4 2 pp 123 142 O nekotoryh problemah polskogo puti k socializmu Varshava Poloniya 1957 31 s rus yaz Teoriya vosproizvodstva i nakopleniya M Gosinoizdat 1963 Optimalnye resheniya M Progress 1967 Vvedenie v ekonomicheskuyu kibernetiku M Progress 1968 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Oskar Ryszard Lange Encyclopaedia Britannica ing Lange Oskar Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Blaug M Keynsden evvel 100 boyuk iqtisadci Iz pod glyb no chto Ocherk istorii zapadnoj sovetologii 2014 03 07 at the Wayback Machine Fedy Diary RuEdebiyyatBlaug M Lange Oskar 100 velikih ekonomistov do Kejnsa Biblioteka Ekonomicheskoj shkoly vyp 42 1500 nus SPb Ekonomikus 2008 Great Economists before Keynes An introduction to the lives amp works of one hundred great economists of the past 157 159 ISBN 978 5 903816 01 9 Oskar Lanqe Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Xarici kecidlerOskar Rishard Lange Novyj Palgrejv slovar po ekonomike