fbpx
Wikipedia

Vilfredo Pareto

Avqust 12, 2021

Vilfredo Pareto (15 iyul 1848, Paris — 20 avqust 1923, Selini, Cenevrə, İsveçrə) —İtaliya iqtisadçısı, mühəndisi, sosioloqu.

Vilfredo Pareto
fr. Vilfredo Pareto
Doğum tarixi 15 iyul 1848(1848-07-15)[…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 19 avqust 1923(1923-08-19)[…] (75 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi iqtisadiyyat, sosiologiya
İş yeri
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Fəaliyyəti

Görkəmli neoklassik iqtisadi nəzəriyyənin nümayəndəsi, riyazi məktəbin nəzəriyyəçisi, L.Valrasın tələbəsi və onun "lozan məktəbi" üzrə davamçısı Vilfredo Pareto (1848-1923) müvazinat nəzəriyyəsinin optimal xarakterini tədqiq etmişdir. Özündən əvvəlki sələflərindən fərqli olaraq iqtisadi hadisələrin səbəb nəticə əlaqələrindən tamamilə imtina edir. Onun üçün Cevonsun və Valrasın öyrənməyə cəhd etdikləri qiymətin, son faydalılığın, tələbin, təklifin və xərclərin qarşılıqlı əlaqə daşımasının heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Pareto əsas diqqətini "xalis" iqtisadi nəzəriyyənin yaradılmasına yönəldir.

İqtisadi hadisələrin gedişatında "məntiqi metoddan" deyil, "riyazi" metoddan istifadə edir.

Onun 1898-ci ildə dərc etdirdiyi iki cildlik "Siyasi iqtisad kursu" və 1906-cı ildə dərc etdirdiyi Siyasi iqtisadın təlimi əsərlərində ümumi müvazinat nəzəriyyəsini əsaslandırmışdır.

V.Pareto da iqtisadi təhlilin marjinalist ideyalarından çıxış edərək ümumi müvazinatın problemlərini öyrənmişdir. Məhz Paretonun bu sahədəki tədqiqatı, onun marjinalizmin ikinci cərəyanın yaradıcısına çevrilmişdir.

V.Pareto iqtisadi hadisələrdə funksional mövqeyə üstünlük verərək ümumi müvazinatı öyrənmişdir. Xüsusən faydalılıqdan (tələbatdan) imtina edərək, göstərirdi ki, bu hal heç də mübadilənin gedişatının əsas səbəbi deyil. İqtisadi sistem və eləcə də iqtisadi müvazinatın baş verməsi üçün tələb (istehlak) və təklif (istehsal) elementləri əsas götürülür.

Ümumi tarazlıq üçün tələb və təklifin uyğun olaraq istehlak və istehsalın oynadığı rolu əsas götürən V.Pareto "xalis" iqtisadi nəzəriyyə ideyasına sadiq qalaraq hesab edirdi ki, gəlirlərin bölgüsündəki qeyri-bərabərlik onların sinfi xarakterindən irəli gəlmir. Bu qeyri-bərabərliyin əsas səbəbi istehsaldır. O yazırdı ki, "Yoxsul siniflərin" rifah halının artımı hər şeydən əvvəl istehsalın problemidir. Yoxsul siniflərin vəziyyətinin yaxşılaşdırmasının ən düzgün vasitəsi-sərvətin üstün artırılmasıdır.

"Siyasi iqtisadın tə'limi" əsərində V. Pareto faydalılığı kəmiyyətcə xarakterizə olunmasının ən'ənəvi baxışlarını şəxslər arası faydalılığın müqayisəsini inkar etmişdir. İlk dəfə olaraq maksimum ictimai fayda məvhumunu əsaslandırmışdır. İqtisadi ədəbiyyatlarda maksimum ictimai fayda "Pareto optimumu" kimi adlandırılır. Maksimum ictimai faydaya nail olunmasının əsas me'yarını da Pareto resursların düzgün bölüşdürülməsində görürdü.

Pareto optimumu o vaxt baş verir ki, hər hansı dəyişikliyin qiymətləndirilməsi ya hamının rifah halının yaxşılaşmasını, ya hamının rifah halını pisləndirməməklə heç olmasa bir nəfərin rifah halının yaxılaşdırmasını əks etdirir. Pareto ümumi müvazinata nail olunmasının optimallığını da məhz tələb və təklif eləcə də istehlak və istehsal arasında elə uyğunluqla və ya bərabərliklə görürdü ki, nəticədə burada maksimum ictimi fayda əldə olunsun.

Ümumi müvazinatın optimalığı onda əks olununur ki, belə şəraitdə nə istehsal prosesinə əlavə əmtəə və xidmətlər gətirilməsi ilə, nədə hər hansı fərdə ziyan gətirən mübadilənin aparılması ilə nail olmaq mümkün deyil. "Pareto optimumunun" həyata keçirilməsi, məhz mənfəətin maksimum həddə çatdırılmasında optimal qərarların qəbul olunması ilə bağlıdır. Bir cəhəti də qeyd etmək lazımdır ki, V.Paretonun optimal müvazinat nəzəriyyəsində əsas yeri həm ayrı-ayrı fərdlərin həm də əhalinin rifah halının yaxşılaşdırılması tutur. Rifah halının yaxşılaşdırılması, əgər hər hansı dəyişiklik şəraitində baş verirsə və belə halda heç kəsin vəziyyəti pisləşmirsə, bu hal optimal müvazinata nail olunmaq kimi götürülür. Əgər iqtisadiyyatda gedən dəyişikliklər birinin vəziyyətinin yaxşılaşmasına, digərinin vəziyyətinin pisləşməsinə səbəb olursa, deməli, maksimum ictiami fayda əldə olunmur. Bu vəziyyət qeyri optimal hesab olunur. Çünki, ictimai rifah halı fərdi rifah halı ilə qiymətləndirilir.

V.Pareto optimal müvazinat prosesinin təkgə azad rəqabət şəraitində deyil, eyni zamanda müxtəlif tipli inhisarlaşdırılmış bazarlar şəratində də öyrənir. Gösətərmək lazımdır ki, ümumiyyətlə, müvazinatı inhisarçılıq şəraitində öyrənən ilk iqtisadçı kimi V.Paretonu hesab etmək olar. İqtisadi asılılıqları əks etdirən ümumi müvazinatın optimal səviyyəsini müəyyən etməklə V.Pareto iqtisadi nəzəriyyənin bu sahədəki problemlərinin həlli istiqamətini müəyyən etmişdir. Bu da müasir mərhələdə V.Leontyevin qeyd etdiyi kimi bazar mexanizmi nəzəriyyəsinin, firma və ev təsərrüfatının davranış qaydalarının təhlil olunması istiqamətləri ilə sıxı surətdə bağlıdır.

Pareto prinsipi

80/20 Prinsipinin əsasını təşkil edən riyazi asılılıq bundan 100 ildən çox daha öncə, 1897 – ci ildə italyan iqtisadçı Vilfredo Pareto tərəfindən müəyyən edilmişdir. Onun ixtirasını müxtəlif cür adlandırırdılar, o cümlədən Pareto prinsipi, Pareto qanunu, 80/20 qaydası, ən az səy prinsipi, Disbalans prinsipi. Bu materialda biz onu 80/20 Prinsipi adlandıracayıq. 80/20 Prinsipi geniş kütləyə aşkar olmasa da, indiki iş adamlarına, biznesmenlərə, entuziast-kompüterçilərə, texniki nəzarət şöbələrinin mütəxəssislərinə böyük təsir göstərmişdir və beləliklə, hazırda yaşadığımız dünyanın formalaşmasına gətirib çıxarmışdır. Buna baxmayaraq, 80/20 Prinsipi bizim zəmanənin ən böyük sirrlərindən biri olaraq qalır və onun haqda biliklərə malik olanlardan bir çoxları da onun gücünün yalnız bir hissəsindən istifadə edirlər.

Bəs Vilfredo Pareto nəyi aşkara çıxarmışdır? Belə alınmşdır ki, bir dəfə o, XIX əsrdə İngiltərədə var-dövlət və gəlirlərin bölüşdürülməsini nəzərdən keçirmişdir. O, aydınlaşdırmışdır ki, gəlir və material dəyərlərin çox hissəsi tədqiq olunan qruplarda insanların az bir hissəsinə məxsusdur. Ola bilsin ki, burada Pareto üçün təəccüblü heç nə yox idi. Amma o, özünün fikrincə iki mühüm faktı da müəyyənləşdirmişdir. Birincisi, insan qrupunun sayı ilə (nəzərədn keçirilən əhalinin ümumi sayına faizlə nisbətdə) bu qrupun nəzarət etdiyi var-dövlət və gəlir arasında dəyişməz riyazi əlaqə vardır. Başqa sözlə desək, əgər insanların 20%-nin material dəyərlərin 80%-nə malik olduqları məlumdursa, əminliklə demək olar ki, əhalinin 10%-i material dəyərlərin 65%-nə, 5%-i isə - 50%-nə malikdir. Pareto üçün burada başlıca olan rəqəmlər deyildi, var-dövlətin əhali arasında balanslaşdırılmamış bölgüsü idi.

Paretonu valeh edən digər bir ixtirası isə o idi ki, disbalansın bu sxemi müxtəlif ölkələr və müxtəlif zamanlar üzrə statitik göstəricilər üçün dəyişməz qalırdı. İstər İngiltərə üçün onun tarixinin istənilən dövrü üzrə , istərsə də Paretonun digər ölkələr üçün istənilən zamanlar üzrə əldə etdiyi göstəricilər yenidən riyazi dəqiqliklə təkrar olunurdu.

Bu nədir – sadə təsadüf , yoxsa iqtisadiyyat və cəmiyyət üçün böyük əhəmiyyətə malik olan bir şey? Bu sxem təkcə var-dövlət və gəlirlər üzrə deyil, başqa sahələrdə də işləyə bilərmi? Pareto parlaq yenilikçi idi ,çünki ona qədər var-dövlət və gəlirlərin bölüşdürülməsi ilə gəlir əldə edən və ya mülkiyyətə sahib olan insanların sayı kimi qarşılıqlı əlaqədə olan iki sistemi nəzərdən keçirərək müqayisə etmək heç kimin ağlına gəlməmişdi (Hazıki dövrdə bu metod adiləşmişdir və biznes və iqtisadiyyat sahəsində iri nailiyyətlərə səbəb olmuşdur).

Təəssüf ki, Pareto öz ixtirasının mühümlyünü dərk etsə də, onu izah edə bilmədi. O, bir sıra yaxşı, lakin əlaqəsiz sosial nəzəriyyələr irəli sürmüşdür, bunlarda elitanın mühüm rolunu qeyd etmişdir, lakin bu nəzəriyyələr onun ömrünün sonunda Mussolininin faşistləri tərəfindən mənimsənilmişdir. Bütöv bir nəsil dövründə 80/20 Prinsipi qimətləndirilməyib. Bir çox iqtisadçıların, xüsusən də amerikan iqtisadçılarının 80/20 Prinsipinin mühümlüyünü dərk etmələrinə baxmayaraq, yalnız ikinci Dünya müharibəsindən sonra iki şəxs bir-birindən xəbərsiz 80/20 Prinsipinin nəyə qadir olduğunu dünyaya nümayiş etməyə başladı.

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  Vikisitatda Vilfredo Pareto ilə əlaqədar sitatlar var.
  • Vilfredo Pareto Biography на Concise Encyclopedia of Economics. Library of Economics and Liberty, Econlib
  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  2. ↑ autori vari Dizionario Biografico degli Italiani — 1960.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1128537"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2818964"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1986"></a>
  3. ↑ Brockhaus Enzyklopädie
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P5019"></a>
  4. Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1296"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a>
  5. ↑ Academy of Sciences of Turin — 1757.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2822396"></a>

Avqust 12, 2021
vilfredo, pareto, iyul, 1848, paris, avqust, 1923, selini, cenevrə, isveçrə, italiya, iqtisadçısı, mühəndisi, sosioloqu, doğum, tarixi, iyul, 1848, 1848, doğum, yeri, paris, sena, fransa, vəfat, tarixi, avqust, 1923, 1923, yaşında, vəfat, yeri, céligny, cenevr. Vilfredo Pareto 15 iyul 1848 Paris 20 avqust 1923 Selini Cenevre Isvecre Italiya iqtisadcisi muhendisi sosioloqu Vilfredo Paretofr Vilfredo ParetoDogum tarixi 15 iyul 1848 1848 07 15 1 2 3 Dogum yeri Paris Sena d Fransa 5 Vefat tarixi 19 avqust 1923 1923 08 19 2 3 4 75 yasinda Vefat yeri Celigny d Cenevre kantonu d Isvecre 5 Vetendasligi Italiya KralligiElm sahesi iqtisadiyyat sosiologiyaIs yeri Lozanna UniversitetiSapienza Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Pareto prinsipi 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerHeyati RedakteFealiyyeti RedakteGorkemli neoklassik iqtisadi nezeriyyenin numayendesi riyazi mektebin nezeriyyecisi L Valrasin telebesi ve onun lozan mektebi uzre davamcisi Vilfredo Pareto 1848 1923 muvazinat nezeriyyesinin optimal xarakterini tedqiq etmisdir Ozunden evvelki seleflerinden ferqli olaraq iqtisadi hadiselerin sebeb netice elaqelerinden tamamile imtina edir Onun ucun Cevonsun ve Valrasin oyrenmeye cehd etdikleri qiymetin son faydaliligin telebin teklifin ve xerclerin qarsiliqli elaqe dasimasinin hec bir ehemiyyeti yoxdur Pareto esas diqqetini xalis iqtisadi nezeriyyenin yaradilmasina yoneldir Iqtisadi hadiselerin gedisatinda mentiqi metoddan deyil riyazi metoddan istifade edir Onun 1898 ci ilde derc etdirdiyi iki cildlik Siyasi iqtisad kursu ve 1906 ci ilde derc etdirdiyi Siyasi iqtisadin telimi eserlerinde umumi muvazinat nezeriyyesini esaslandirmisdir V Pareto da iqtisadi tehlilin marjinalist ideyalarindan cixis ederek umumi muvazinatin problemlerini oyrenmisdir Mehz Paretonun bu sahedeki tedqiqati onun marjinalizmin ikinci cereyanin yaradicisina cevrilmisdir V Pareto iqtisadi hadiselerde funksional movqeye ustunluk vererek umumi muvazinati oyrenmisdir Xususen faydaliliqdan telebatdan imtina ederek gosterirdi ki bu hal hec de mubadilenin gedisatinin esas sebebi deyil Iqtisadi sistem ve elece de iqtisadi muvazinatin bas vermesi ucun teleb istehlak ve teklif istehsal elementleri esas goturulur Umumi tarazliq ucun teleb ve teklifin uygun olaraq istehlak ve istehsalin oynadigi rolu esas goturen V Pareto xalis iqtisadi nezeriyye ideyasina sadiq qalaraq hesab edirdi ki gelirlerin bolgusundeki qeyri beraberlik onlarin sinfi xarakterinden ireli gelmir Bu qeyri beraberliyin esas sebebi istehsaldir O yazirdi ki Yoxsul siniflerin rifah halinin artimi her seyden evvel istehsalin problemidir Yoxsul siniflerin veziyyetinin yaxsilasdirmasinin en duzgun vasitesi servetin ustun artirilmasidir Siyasi iqtisadin te limi eserinde V Pareto faydaliligi kemiyyetce xarakterize olunmasinin en enevi baxislarini sexsler arasi faydaliligin muqayisesini inkar etmisdir Ilk defe olaraq maksimum ictimai fayda mevhumunu esaslandirmisdir Iqtisadi edebiyyatlarda maksimum ictimai fayda Pareto optimumu kimi adlandirilir Maksimum ictimai faydaya nail olunmasinin esas me yarini da Pareto resurslarin duzgun bolusdurulmesinde gorurdu Pareto optimumu o vaxt bas verir ki her hansi deyisikliyin qiymetlendirilmesi ya haminin rifah halinin yaxsilasmasini ya haminin rifah halini pislendirmemekle hec olmasa bir neferin rifah halinin yaxilasdirmasini eks etdirir Pareto umumi muvazinata nail olunmasinin optimalligini da mehz teleb ve teklif elece de istehlak ve istehsal arasinda ele uygunluqla ve ya beraberlikle gorurdu ki neticede burada maksimum ictimi fayda elde olunsun Umumi muvazinatin optimaligi onda eks olununur ki bele seraitde ne istehsal prosesine elave emtee ve xidmetler getirilmesi ile nede her hansi ferde ziyan getiren mubadilenin aparilmasi ile nail olmaq mumkun deyil Pareto optimumunun heyata kecirilmesi mehz menfeetin maksimum hedde catdirilmasinda optimal qerarlarin qebul olunmasi ile baglidir Bir ceheti de qeyd etmek lazimdir ki V Paretonun optimal muvazinat nezeriyyesinde esas yeri hem ayri ayri ferdlerin hem de ehalinin rifah halinin yaxsilasdirilmasi tutur Rifah halinin yaxsilasdirilmasi eger her hansi deyisiklik seraitinde bas verirse ve bele halda hec kesin veziyyeti pislesmirse bu hal optimal muvazinata nail olunmaq kimi goturulur Eger iqtisadiyyatda geden deyisiklikler birinin veziyyetinin yaxsilasmasina digerinin veziyyetinin pislesmesine sebeb olursa demeli maksimum ictiami fayda elde olunmur Bu veziyyet qeyri optimal hesab olunur Cunki ictimai rifah hali ferdi rifah hali ile qiymetlendirilir V Pareto optimal muvazinat prosesinin tekge azad reqabet seraitinde deyil eyni zamanda muxtelif tipli inhisarlasdirilmis bazarlar seratinde de oyrenir Gosetermek lazimdir ki umumiyyetle muvazinati inhisarciliq seraitinde oyrenen ilk iqtisadci kimi V Paretonu hesab etmek olar Iqtisadi asililiqlari eks etdiren umumi muvazinatin optimal seviyyesini mueyyen etmekle V Pareto iqtisadi nezeriyyenin bu sahedeki problemlerinin helli istiqametini mueyyen etmisdir Bu da muasir merhelede V Leontyevin qeyd etdiyi kimi bazar mexanizmi nezeriyyesinin firma ve ev teserrufatinin davranis qaydalarinin tehlil olunmasi istiqametleri ile sixi suretde baglidir Pareto prinsipi Redakte80 20 Prinsipinin esasini teskil eden riyazi asililiq bundan 100 ilden cox daha once 1897 ci ilde italyan iqtisadci Vilfredo Pareto terefinden mueyyen edilmisdir Onun ixtirasini muxtelif cur adlandirirdilar o cumleden Pareto prinsipi Pareto qanunu 80 20 qaydasi en az sey prinsipi Disbalans prinsipi Bu materialda biz onu 80 20 Prinsipi adlandiracayiq 80 20 Prinsipi genis kutleye askar olmasa da indiki is adamlarina biznesmenlere entuziast komputercilere texniki nezaret sobelerinin mutexessislerine boyuk tesir gostermisdir ve belelikle hazirda yasadigimiz dunyanin formalasmasina getirib cixarmisdir Buna baxmayaraq 80 20 Prinsipi bizim zemanenin en boyuk sirrlerinden biri olaraq qalir ve onun haqda biliklere malik olanlardan bir coxlari da onun gucunun yalniz bir hissesinden istifade edirler Bes Vilfredo Pareto neyi askara cixarmisdir Bele alinmsdir ki bir defe o XIX esrde Ingilterede var dovlet ve gelirlerin bolusdurulmesini nezerden kecirmisdir O aydinlasdirmisdir ki gelir ve material deyerlerin cox hissesi tedqiq olunan qruplarda insanlarin az bir hissesine mexsusdur Ola bilsin ki burada Pareto ucun teeccublu hec ne yox idi Amma o ozunun fikrince iki muhum fakti da mueyyenlesdirmisdir Birincisi insan qrupunun sayi ile nezeredn kecirilen ehalinin umumi sayina faizle nisbetde bu qrupun nezaret etdiyi var dovlet ve gelir arasinda deyismez riyazi elaqe vardir Basqa sozle desek eger insanlarin 20 nin material deyerlerin 80 ne malik olduqlari melumdursa eminlikle demek olar ki ehalinin 10 i material deyerlerin 65 ne 5 i ise 50 ne malikdir Pareto ucun burada baslica olan reqemler deyildi var dovletin ehali arasinda balanslasdirilmamis bolgusu idi Paretonu valeh eden diger bir ixtirasi ise o idi ki disbalansin bu sxemi muxtelif olkeler ve muxtelif zamanlar uzre statitik gostericiler ucun deyismez qalirdi Ister Ingiltere ucun onun tarixinin istenilen dovru uzre isterse de Paretonun diger olkeler ucun istenilen zamanlar uzre elde etdiyi gostericiler yeniden riyazi deqiqlikle tekrar olunurdu Bu nedir sade tesaduf yoxsa iqtisadiyyat ve cemiyyet ucun boyuk ehemiyyete malik olan bir sey Bu sxem tekce var dovlet ve gelirler uzre deyil basqa sahelerde de isleye bilermi Pareto parlaq yenilikci idi cunki ona qeder var dovlet ve gelirlerin bolusdurulmesi ile gelir elde eden ve ya mulkiyyete sahib olan insanlarin sayi kimi qarsiliqli elaqede olan iki sistemi nezerden kecirerek muqayise etmek hec kimin aglina gelmemisdi Haziki dovrde bu metod adilesmisdir ve biznes ve iqtisadiyyat sahesinde iri nailiyyetlere sebeb olmusdur Teessuf ki Pareto oz ixtirasinin muhumlyunu derk etse de onu izah ede bilmedi O bir sira yaxsi lakin elaqesiz sosial nezeriyyeler ireli surmusdur bunlarda elitanin muhum rolunu qeyd etmisdir lakin bu nezeriyyeler onun omrunun sonunda Mussolininin fasistleri terefinden menimsenilmisdir Butov bir nesil dovrunde 80 20 Prinsipi qimetlendirilmeyib Bir cox iqtisadcilarin xususen de amerikan iqtisadcilarinin 80 20 Prinsipinin muhumluyunu derk etmelerine baxmayaraq yalniz ikinci Dunya muharibesinden sonra iki sexs bir birinden xebersiz 80 20 Prinsipinin neye qadir oldugunu dunyaya numayis etmeye basladi Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler Redakte Vikisitatda Vilfredo Pareto ile elaqedar sitatlar var Vilfredo Pareto Biography na Concise Encyclopedia of Economics Library of Economics and Liberty Econlib Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 autori vari Dizionario Biografico degli Italiani 1960 lt a href https wikidata org wiki Track Q1128537 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2818964 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1986 gt lt a gt 1 2 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia Catalana 1968 lt a href https wikidata org wiki Track P1296 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt 1 2 Academy of Sciences of Turin 1757 lt a href https wikidata org wiki Track Q2822396 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Vilfredo Pareto amp oldid 5906901, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.