fbpx
Wikipedia

Eleyalı Zenon

Elealı Zenon (yun. Ζήνων, m. ö. 490430) — qədim yunan filosofu, Elea məktəbinin təmsilçisi, Parmenidesin şagirdi olmuşdur.

Elealı Zenon
Ζήνων
Doğum tarixi e.ə. 490
Doğum yeri
Vəfat tarixi e.ə. 425
Vəfat yeri
Əsas maraqları fəlsəfə
Təsirlənib Parmenid
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Antik fəlsəfə
Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü
(e. ə. VII yüzilliyə qədər)

Orfizm • Homer • Hesiod • Ferekid • Yeddi yunan müdriki • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi
(e. ə. VII - IV yüzilliklər)
Elea məktəbi
Ksenofan • Parmenid • Eleyalı Zenon • Melissus
Müstəqil filosoflar
Heraklit • Anaksaqor • Empedokl
Qədim yunan atomçuları
Levkipp • Demokrit
Sofistlər

"Böyük" sofistlərProtaqor • Prodikus • Qorqias • Hippias

"Kiçik" sofistlərTrasimaxus • Likofron • Kritius • Alkidamas
Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi
(e. ə. IV - I yüzilliklər)
Qədim Roma dovrünün fəlsəfəsi
I - V yüzilliklər
Stoaçılıq

Seneka • Epiktet • Mark_Avreli  • Siseron

Orta platonizm
Alkinous • Apuleyus • Qalen • Plutarx • Maksim • Filon • Selsus • Teon
Neoplatonizm

Roma məktəbi → Ammonius Sakkas • Plotin • Porfirius • Amelius
Apameya məktəbi → Yamblix • Sopater
Perqama məktəbi → Sallustius • Yulian Avqust
Afina məktəbi → Afinalı Plutarx • Proklus • Marinus • Simplikius • Damaskius

İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles • Hipatia • İoann Filoponus
Antik dini təlimlər

Qnostisizm • Hermetizm • Mitraizm
NeopifaqorçuluqApollonius • Nikomaxus • Numenius • Moderatus

Erkən Xristian fəlsəfəsi

Klement • Origen • Avqustin Avrelius • Boesius • Saxta Dionisius Areopagit

Aporiaları

Öz müəllimini şiddətli tənqidlərdən qurtarmaq üçün bir sıra yeni ideyalarla çıxış etmişdir. Zenonun tərəfindən bir neçə paradoksal müddəa irəli sürülmüşdür. Onları aporialar (yun. ἀπορία) adlandırırlar. Filosof onların vasitəsi ilə varlığın tam, boşluqsuz, vahid və hərəkətsiz olduğunu sübuta yetirməyə çalışmışdır. Zenonun aporiyaları haqqında Aristotel “Fizika” əsərində xəbər vermiş, onu dialektikanın yaradıcısı hesab etmişdir.

“Dixotomiya” (yun. διχοτομία – ikiyə bölünmə) adlı aporiyasında Zenon iddia edir ki, hər bir məsafəni keçmək üçün öncə onun yarısı, sonra yarısının yarısı, daha sonra o yarının yarısı və s. keçilməlidir. Bu keçidlər sonsuzluğa qədər davam edəcəkdir. Sonsuzluğu isə keçmək mümkün deyildir.

Məhz bu fikirdən çıxış edərək Zenon “Axilles və tısbağa” adlı aporiyasında sübut edir ki, yunan əsatirlərinin tanınmış qəhrəmanı Axilles nə qədər surətlə qaçsa da, tısbağanı ötə bilməz. Çünki Axilles məsafəni qısaltdıqca bu məsafə sonsuz hissələrə bölünəcək və onların hamısını keçmək lazım olacaqdır. O da onları keçmək üçün hərəkət edərkən tısbağa bir addım qabağa irəliləyəcək və nəticədə Axilles tısbağaya çata bilməyəcəkdir.

“Ox” adlı aporiyada isə Zenon sübut edir ki, buraxılan ox əslində hərəkət etmir və sükunətdədir. O yenə də zamanı sonsuz anlara, fəzanı isə sonsuz hissələrə bölür. Beləliklə, hər an atılan ox bəlli olan bir yer tutur. Bu yer onun uzunluğuna bərabərdir. Bu isə o deməkdir ki, ox sükunətdədir, çünki hərəkət ehtimal edilsə də, onda belə çıxır ki, ox həmin an fəzada özündən daha da çox yer tutur, bu isə mümkün deyildir. Deməli, hərəkət əslində yoxdur və o sükunətlərin cəmidir. Beləliklə, hərəkət anlayışının olduğu ehtimal edilərsə, o zaman mütləq ziddiyyətlər yaranacaqdır. Bu aporiyanın müddəalarını çağdaş dönəmdə animasiyalarda görmək mümkündür. Orada hərəkət edən şeylər əslində sükunətdə olan şəkillərin cəmidir.

Mənbə

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 39-40. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

  • Aydın Əlizadə (2016). Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. s. 39-40. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Wesley C. Salmon, ed. Zeno's Paradoxes Indianapolis, 1970.

Gregory Vlastos, Zeno of Elea, in The Encyclopedia of Philosophy (Paul Edwards, ed.), New York, 1967.

  • Фрагменты ранних греческих философов. Часть I. От эпических теокосмогоний до возникновения атомистики. — М.: Наука, 1989. — 576 с.
  • Физика // Аристотель. Сочинения в четырех томах / Том 3. Перевод В. П. Карпова: М. Мысль, 1981.

Həmdə bax

İstinadlar

  1. MacTutor History of Mathematics archive
  2. Физика // Аристотель. Сочинения в четырех томах / Том 3. Перевод В. П. Карпова: М. Мысль, 1981, c. 199.
  3. Физика // Аристотель. Сочинения в четырех томах / Том 3. Перевод В. П. Карпова: М. Мысль, 1981, c. 183-184.
  4. Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi. Bakı: 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC, 2016, s. 39.

eleyalı, zenon, elealı, zenon, Ζήνων, qədim, yunan, filosofu, elea, məktəbinin, təmsilçisi, parmenidesin, şagirdi, olmuşdur, elealı, zenonΖήνωνdoğum, tarixi, doğum, yeri, velia, ascea, salerno, əyaləti, kampaniya, italiya, vəfat, tarixi, vəfat, yeri, velia, as. Eleali Zenon yun Zhnwn m o 490 430 qedim yunan filosofu Elea mektebinin temsilcisi Parmenidesin sagirdi olmusdur Eleali ZenonZhnwnDogum tarixi e e 490 1 Dogum yeri Velia d Ascea d Salerno eyaleti d Kampaniya Italiya 1 Vefat tarixi e e 425 1 Vefat yeri Velia d Ascea d Salerno eyaleti d Kampaniya Italiya 1 Esas maraqlari felsefeTesirlenib Parmenid Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebiFales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebiKsenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflarHeraklit Anaksaqor Empedokl PifaqorcularPifaqor Filolaus Hippasus Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculariLevkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve HipparxiaKirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus EvhemerusMeqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus KronusEretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetrius AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler SkeptisizmPirron Enesidemus Aqrippa EpikurculukEpikur Lukretius PeripatetizmRodoslu Andronikus PlatonizmKarneades Kliptomaxus Filon Larissali StoaciliqErken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler SkeptisizmSekst Empirik StoaciliqSeneka Epiktet Mark Avreli Siseron PeripatetizmAfrodisiali Aleksandr Orta platonizmAlkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon NeoplatonizmRoma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius AmeliusApameya mektebi Yamblix SopaterPerqama mektebi Sallustius Yulian AvqustAfina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatia Ioann Filoponus Antik dini telimlerQnostisizm Hermetizm MitraizmNeopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesiKlement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Mundericat 1 Aporialari 2 Menbe 3 Edebiyyat 4 Hemde bax 5 IstinadlarAporialari RedakteOz muellimini siddetli tenqidlerden qurtarmaq ucun bir sira yeni ideyalarla cixis etmisdir Zenonun terefinden bir nece paradoksal muddea ireli surulmusdur Onlari aporialar yun ἀporia adlandirirlar Filosof onlarin vasitesi ile varligin tam bosluqsuz vahid ve hereketsiz oldugunu subuta yetirmeye calismisdir Zenonun aporiyalari haqqinda Aristotel Fizika eserinde xeber vermis onu dialektikanin yaradicisi hesab etmisdir Dixotomiya yun dixotomia ikiye bolunme adli aporiyasinda Zenon iddia edir ki her bir mesafeni kecmek ucun once onun yarisi sonra yarisinin yarisi daha sonra o yarinin yarisi ve s kecilmelidir 2 Bu kecidler sonsuzluga qeder davam edecekdir Sonsuzlugu ise kecmek mumkun deyildir Mehz bu fikirden cixis ederek Zenon Axilles ve tisbaga adli aporiyasinda subut edir ki yunan esatirlerinin taninmis qehremani Axilles ne qeder suretle qacsa da tisbagani ote bilmez 2 Cunki Axilles mesafeni qisaltdiqca bu mesafe sonsuz hisselere bolunecek ve onlarin hamisini kecmek lazim olacaqdir O da onlari kecmek ucun hereket ederken tisbaga bir addim qabaga irelileyecek ve neticede Axilles tisbagaya cata bilmeyecekdir Ox adli aporiyada ise Zenon subut edir ki buraxilan ox eslinde hereket etmir ve sukunetdedir 3 O yene de zamani sonsuz anlara fezani ise sonsuz hisselere bolur Belelikle her an atilan ox belli olan bir yer tutur Bu yer onun uzunluguna beraberdir Bu ise o demekdir ki ox sukunetdedir cunki hereket ehtimal edilse de onda bele cixir ki ox hemin an fezada ozunden daha da cox yer tutur bu ise mumkun deyildir Demeli hereket eslinde yoxdur ve o sukunetlerin cemidir Belelikle hereket anlayisinin oldugu ehtimal edilerse o zaman mutleq ziddiyyetler yaranacaqdir Bu aporiyanin muddealarini cagdas donemde animasiyalarda gormek mumkundur Orada hereket eden seyler eslinde sukunetde olan sekillerin cemidir 4 Dixotomiya Axilles ve tisbaga OxMenbe RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 39 40 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Edebiyyat RedakteAydin Elizade 2016 Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 39 40 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Wesley C Salmon ed Zeno s Paradoxes Indianapolis 1970 Gregory Vlastos Zeno of Elea in The Encyclopedia of Philosophy Paul Edwards ed New York 1967 Fragmenty rannih grecheskih filosofov Chast I Ot epicheskih teokosmogonij do vozniknoveniya atomistiki M Nauka 1989 576 s Fizika Aristotel Sochineniya v chetyreh tomah Tom 3 Perevod V P Karpova M Mysl 1981 Hemde bax RedakteElea MektebiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 MacTutor History of Mathematics archive 1 2 Fizika Aristotel Sochineniya v chetyreh tomah Tom 3 Perevod V P Karpova M Mysl 1981 c 199 Fizika Aristotel Sochineniya v chetyreh tomah Tom 3 Perevod V P Karpova M Mysl 1981 c 183 184 Aydin Elizade Antik felsefe tarixi Baki 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 39 Menbe https az wikipedia org w index php title Eleyali Zenon amp oldid 5534168, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.