Dünya ətrafında 80 xəzinə (ing.Around the World in 80 Treasures) - BBC tərəfindən istehsal olunmuş on seriyalı incəsənət və səhayət sənədli filmidir. İncəsənət tarixi üzrə mütəxəssis Den Kruinkşank tərəfindən hazırlanmış sənədli film ilk dəfə 2005-ci ilin mart-aprel aylarında yayımlanmışdır. Filmin adı Jül Vernin məşhur "80 gün dünya ətrafında" romanının adından götürülmüşdür.
Serialda beş aylıq dünya turuna başlayan tədqiqatçı insanlar tərəfindən yaradılmış və müxtəlif ölkələrdə yerləşən 80 xəzinəni təqdim edilir. Mühüm əhəmiyyətli xəzinələr arasında memarlıq nümunələri və tarixi artefaktlar vardır. Dünya turu çərçivəsində ümumilikdə 34 ölkəni ziyarət edən Kruinkşank yeddi qitədən altısında olur (Antarktidaya getmir). Həmin dövrdə təhlükəli ərazi olduğuna görə tədqiqatçı İraqa getməkdən imtina edir.
Serial boyunca tədqiq edilən 80 xəzinədən başqa tədqiqatçı səfər etdiyi yerlərdə müxtəlif qeyri-ənənəvi qida nümunələrinin (qoyun xayası, beyin, müxtəlif cücülər və sair) dadına baxır, yerli adətlər və ərazinin tarixi haqqında məlumat verir. Nəqliyyat vasitəsi kimi təyyarə, qatar, dəvə, ulaq, ayaq, hava şarı, velosiped, skuter, avtomobil və qayıq istifadə edilir.
Tədqiqatçının memarlığa olan sevgisi filmdə özünü açıq göstərir. Seçilmiş xəzinələrin bir çoxu memarlıq və tarixi abidələrdir. UKTV serialı bir neçə dəfə təkrar efirə verib. Lakin kommersiya standartlarına uyğun olaraq (arada reklamların yerləşdirilməsi üçün) bir saat müddətinə sığması üçün seriyalar montaj edilərək davam etmə müddəti 46 dəqiqəyə qədər azaldılıb.
Kitab
Sənədli filmləri müşayət edən iki cildli kitab nəşr edilmişdir. Den Kruinkşank tərəfindən səfər zamanı gündəlik kimi yazılmış kitablarda çoxsaylı səhnə arxası səhnələrin təsviri, xəzinələrin detallı təsviri və tədqiqatçının ziyarət etdiyi yerlər haqqında şəxsi fikirləri yer alır.
Dağlıq keçidlərdə XV əsrdə inklər tərəfindən hazırlanmış və duz alınması üçün istifadə olunmuş terras formalı quyulu yerlərdir. Ərazidə toplanmış suyun günəş şüaları altında buxarlanmasından sonra yerdə qalan duzlar toplanır.
Yalnız yüksəklikdən görünən 300-dən çox geometrik və canlı təsvirləridir. B.e. III-VI əsrlərinə aid edilir. Quraqlıq iqlim sayəsində günümüzə çatmışdır.
Tanrı-hörümçək təsvir edilmiş Moçe sivilizasiyasına məxsus boyunbağılarıdır. B.e. I-II əsrlərinə aid edilən zinət əşyaları Sipan hakiminin məzarından aşkarlanıb. Hazırda Sipan hökmdar məzarları muzeyində saxlanılır.
Mayalıların ən böyük şəhəridir, b.e. VII əsrində inşa edilib, sivilizasiyanın memarlıq bacarığını, heykəltəraşlıq və yapışdırma relyef sahəsindəki bacarığını gözəl nümayiş etdirir.
B.e. X əsrində tolteklər tayfası tərəfindən hazırlanmış nəhəng daş sütunlardır. Sütunlar tolteklərin tanrılarını qoruyan döyüşçülər formasında hazırlanmışdır. Başlarında lələklərdən hazırlanmış geyim olan döyüşçülər qılınc, ox və nizələrlə silahlandırılıblar.
ABŞ Vətəndaş müharibəsi zamanı istifadə olunmuş, Vəhşi Qərbin tabe edilməsindən sonra «Manifest Destiny» şüarı ilə açıq saxlanmasına icazə verilmiş, kütləvi istehsal olunan altı gülləli revolverdir.
İstiqlal bəyannaməsinin yubileyi münasibəti ilə fransız xalqı adından Fransa dövləti tərəfindən ABŞ-a hədiyyə edilmiş 46 metr hündürlüyü olan bürünc heykəldir.
Son klassik stildə, 1819-cu ildə inşa edilmiş kilsədir. Kilsənin memarı ingilis dustaq Frensis Qrinuemdir. Kilsənin inşası Sidneyin dustaqlar şəhərindən paytaxt şəhərə çevrilməsi prosesinin əsasını qoymuşdur.
Qayığa bənzər damları olan və insanın digər aləmlərdəki həyatını simvolizə edən qeyri-adi evlərdir. Bu cür evlər xoruz təsvirləri və dəfn zamanı qurban kəsilmiş camışların buynuzları ilə bəzədilir. Bu yer, tayfanın ölmüş sakinlərinin mütləq keçməli olduğu məkan hesab edilir.
Toraca xalqının ölmüş nümayəndələrinin təsvir edildiyi taxta heykəllərdən ibarət şəhərcikdir. Heykəllər dəfn yerlərinin yuxarısındakı qayalıqlarda yerləşdirilir və onlar vasitəsiylə yaxınları ölmüş ailə üzvlərinin ruhları ilə əlaqə saxlayırlar.
Cənub yarımkürəsindəki qədim abidələr arasında ən böyük olanı, dünyanın ən böyük buddist məbəd kompleksidir.Buddistinnirvanaya gedən yolunu əks etdirir.
Qızıldan hazırlanmış və qiymətli daş-qaşlarla bəzədilmiş nəfis fil heykəlciyi. Heykəlcik 1420-ci ildə qüdrətli hökmdarın hakimiyyət üstündə fillər üzərində duelə çıxmış və nəticədə hər ikisi həlak olmuş oğullarının xatirəsinə hazırlanmışdır. Vat-Raçaburana məbədindən tapılmış heykəlcik hazırda Ayutaya Milli Muzeyində saxlanılır.
Hinduizmin baş tanrısı olan Vişnaya həsr edilmiş məbəd kompleksidir. XII əsrin ortalarında, Xmerlərin kralı II Suryavarmana tərəfindən inşa etdirilmişdir. Kral məbədi sifariş edərkən daşlar üzərində səmavi həyatı əks etdirməyi qarşısına məqsəd qoymuşdu.
Anqkor Txom şəhəri onun banisi VII Cayyavarmananın hərbi triumfunu əks etdirən abidədir. Şəhərin mərkəzində isə Bayon buddist məbədi yerləşir. Məbədin bütün divarları müxtəlif insan üzlərini əks etdirən daş plitələrlə örtülmüşdür.
Hime dağının ətəyində qəsrin inşasına XIV əsrin ortalarında (Muromati dövrü) başlanmışdır. Qəsr adını möhtəşəm ağ quşu xatırladan xüsusi forması və eleqant görünüşünə görə almışdır. Yaponiyanın dövrümüzə çatmış ən qədim qəsrlərindən biridir. Qəsr kompleksinə daxil olan 83 binanın hamısı ağacdan inşa edilmişdir.
Ryöan-dzi 1450-ci ildə Hosokava Kaçumoto tərəfindən inşa etdirilmişdir. Məbədin havadarları Toyotomi Hideyösi və Tokuqava İeyasu olmuşlar. Məbədin adı «əjdahanın dincəldiyi məbəd» anlamını ifadə edir.
Yasaq şəhər dünyada ən böyük saray kompleksidir. Kompleksin ümumi sahəsi 720.000 kv.m.-dir. Kompleksə 8707 otaq (əfsanəyə görə 9999 otaqdır, lakin onlardan bəziləri gizli olduğundan bilinmir) daxildir.
Pekin şəhəri yaxınlığında yerləşən, Tzin sülaləsi hökmdarlarının yay iqamətgahıdır. 3000-dən çox tikilinin daxil olduğu park kompleksi UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına salınmışdır.
Qədim Çin memarlığının ən gözəl nümunələrindən biri olan və Çinin şimal sərhəddləri boyunca uzanan möhtəşəm divardır. İlkin hissələri e.ə. IV-III əsrlərdə inşa edilib. E.ə. 221-ci ildə Çinin birləşdirilməsindən sonra imperator Sin Şi Xuandi imperiyanın şimal və şimal-qərb sərhədlərinin köçəri xalqların hücumlarından qorunmasını təmin etmək üçün səddin davamının inşa olunmasını əmr etmişdir.
8099 Çin döyüşçüsü və onların atlarının tam ölçülü heykəllərinin dəfn edildiyi yerdir. 1974-cü ildə imperator Sin Şi Xuandinin məzarının yanında aşkar edilib.
Çində kəşf olunmuş çini qablar Çin mədəniyyətinin simvollarından biri hesab edilməklə dünyanın ən məşhur muzeylərinin kolleksiyalarını bəzəyir. Min sülaləsi dövründə (1368—1644) istehsal edilmiş çini məhsulları isə öz incəliyi və naxışları ilə daha məşhurdur. Şanxay muzeyi dünyada ən böyük Min çinisi kolleksiyalarından birinə malikdir.
İlahə-döyüşçü Durqa şeytanlarla savaşaraq tanrıları və yer üzündə sabitliyi qoruyur. Bu ilahə adətən on əlli, şir və ya pələng üzərində təsvir edilir. İlahənin əllərində silahlar və ya lotus gülü, üzündə isə sakit təbəssüm olur. Əlində heç nə olmayan ilahə fiqurlarının barmaqları müxtəlif simvolik formalarda təsvir edilir.
Dəniz səviyyəsindən 370 metr, ətraf düzənlikdən isə 170 metr yüksəklikdə yerləşən qayalıq yayladır. Yayla Şri-Lanka adasının mərkəzində yerləşir. 1982-ci ildən Siqiriya UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına salınmışdır. Yaylada 470-480-ci illərdə kral Kasiyapa tərəfindən qala divarları ilə əhatə olunmuş və mərkəzində saray yerləşən şəhər salınmışdır. Şəhərin xarabalıqları dövrümüzə çatmışdır.
Nəhəng Budda heykəli təxminən 1180-ci illərdə hazırlanmışdır. Hündürlüyü 40 metrə yaxındır. Nəhəng qranit qayadan yonulmuş heykəldə Budda uzanmış vəziyyətdə təsvir olunub.
Bu dişin sehrli gücə malik olmasına inanılır: dişə sahib olan hakimiyyətin sonsuz gücünə də sahib olur. Buna görə də dişin sahibi hökmdar sülaləsi hesab edilir. Təxminən e.ə. 540-cı ildə Buddanın kremasiyasından sonra dörd dişi qalmışdır ki, onlar da dünyanın müxtəlif hissələrində saxlanılır.
Əsrlər boyu Koççi ədviyyat ticarətinin mərkəzi olmuşdur. Şərqdən gələn bütün ədviyyat tacirləri bu şəhərdən keçmişlər ki, bu da şəhərin tarixində öz izini qoymuşdur.
Hindistanın Tamilnad ştatının Maduray şəhərində yerləşən hinduist məbədidir. Tanrı Şivanın arvadlarından biri olan ilahə Minakşinin şərəfinə adlandırılıb. Şəhərin düz mərkəzində yerləşən məbədin ətrafında hər il müxtəlif bayramlar və rituallar keçirilir. 258 metr uzunluğu, 223 metr eni olan məbədin hündürlüyü 51.9 metrdir.
1727—1734-cü illərdə racput maharacası II Savay Cay Sinqh tərəfindən, bir qədər əvvəl inşa etdirdiyi şəhərdə yaradılmış rəsədxanadır. Bu həmin hökmdar tərəfindən Hindistanda inşa etdirilmiş beş rəsədxanadan ən böyüyü və ən yaxşı saxlanılmış olanıdır. Rəsədxanadakı ölçü alətləri nəhəng ölçülərinə görə fərqlənir. Cantar-Mantar rəsədxanasındakı günəş saatı dünyanın ən böyük günəş saatı hesab edilir (27 metr diametrində).
Camna çayının sahilində yerləşən türbə-məsciddir (memar Ustad İsa, Əhməd Lahauri və başqaları). Əmir Teymurun nəslindən olan Böyük Moğol İmperiyasının sultanı Şahcahan tərəfindən ölmüş həyat yoldaşı Mümtaz Mahalın xatirəsini əbədiləşdirmək üçün inşa etdirilib. Sonradan sultan özü də burada dəfn olunub.
Səmərqənd Özbəkistanın ikinci ən böyük şəhəridir. Bu şəhər Teymurilər dövlətinin paytaxtı olmuş, Əmir Teymurun hakimiyyəti dövründə şərqin ən məşhur və istedadlı sənətkarları bu şəhərin inşasına cəlb edilmişdir. Şəhər binalarının inşasında istifadə edilmiş kaşılar rəngarəngliyi və incəliyi ilə diqqət çəkir. Onların ən gözəl nümunələri Teymur və onun nəvəsi Uluqbəyin dəfn edildiyi Əmiri-Gur türbəsinin inşası zamanı istifadə olunub. Türbə Azəri stilində inşa olunub.
Orta əsrlərdə şərqin ən böyük mədəniyyət və ticarət mərkəzlərindən biri olmuş Buxara şəhərində ticarətin mərkəzi olmuş xüsusi gümbəzli tikililər əsasən XVI əsrdə inşa edilmişdir. Hazırda da həmin binalar inşa edildiyi məqsədlə istifadə olunur.
Qədim dövrlərdə yerli əhali yerdən çıxan təbii alovu ilahiləşdirirdi. «Atəşgah» süzü «Atəş evi» və ya «Alov yeri» anlamını verir. Məbədin qədim inşa tarixi bilinməsə də, bu ərazilərdə atəşə inanmanın çox qədim kökləri olduğu məlumdur. Bu ərazilərin yerdən çıxan alovu Zərdüştüqədim dini inanc sistemi və fəlsəfi düşüncəsini formalaşdırmağa ilhamlandırmışdır. O, təxminən 2.5 min il əvvəl bu ərazilərdə olmuş, bu qəribə alovlarla qarşılaşmış və onlarda tək tanrını görmüşdür. Lakin, həmin dövrdə bütün dinlər çoxtanrılı idi. Bu hadisə din tarixinin ən mühüm hadisələrindən biri idi. Çünki, məhz bu ərazilərdə tək tanrıya inamın əsası qoyulmuşdur. Azərbaycanda İslamın yayılmasından sonra, XVII-XVIII əsrlərdə baxımsız qalmış məbəd qismən Hindistandan gələn tacirlər tərəfindən bərpa və istifadə olunmuşdur.
Məscid Nəqşi-Cahan meydanının cənub tərəfində yerləşir və Səfəvi memarlığının ən gözəl nümunələrindən biri hesab olunur. İsfahanın ən böyük məscididir.
Fars xalçası fars mədəniyyəti və incəsənətinin önəmli hissəsidir. Xalçaçılığın İran ərazisində tarixi qədim olmaqla, Əhəmənilər dövrünə qədər gedib çıxır. Son orta əsrlər dövründən etibarən fars xalçaları Avropada da yüksək qiymətləndirilir.
Ekbatan xarabalıqlarından cənub-qərbdə, müasir Kirmanşah və Həmədan şəhərləri arasında Bisütun qayası üzərində Əhəməni hökmdarı I Daranın sifarişi ilə üç dildə (qədim fars, elam və akkad) mixi yazı ilə yazılmış və e.ə. 523-521-ci illərdə baş vermiş hadisələrdən bəhs edən kitabədir. Kitabə qədim dillərin və əlifbaların oxunmasında açar rolunu oynayıb.
Nəbatilər dövləti paytaxtıdır. Yunan mənşəli olan bu sözün mənası "daş" deməkdir. Nəbatilər öz evlərini dağın qoynunu oyaraq düzəltdiklərinə görə ora belə adlandırılmışdır. 1812-ci ildə İohann Lüdviq Burkxardt tərəfindən kəşf edilmişdir.
Madaba şəhərindəki pavoslav Müqəddəs Georgi kilsəsinin döşəməsində mazoik xəritədir. VI əsrə aid xəritədə Müqəddəs torpaqlar və Yerusəlim detallı təsvir edilmişdir. Panno Müqəddəs torpaqların ilk xəritəsi hesab edilir.
Yerusəlimin Qədim şəhər hissəsinin cənub-şərqində yerləşən dağ, iudaizm və islamda müqəddəs hesab edilən yerdir. Müasir dövrdə qala divarları ilə əhatə olunmuş Məbəd dağı Qədim şəhərin digər hissələrindən ayrılır. Məbəd dağında islam dinində müqəddəs yerlər hesab edilən Qübbətüs-Səhra və Məscidül-Əqsa yerləşir.
Aksumda, əksəri b.e. IV əsrinin sonlarında hazırlanmış 200-dən çox bazalt stella qeydə alınmışdır ki, onların da ən böyüyünün hündürlüyü 33 metrdir. 14 mərtəbəli bina hündürlüyündə olan həmin stella hazırda aşmış vəziyyətdədir. Dik vəziyyətdə olan ən böyük stellanın hündürlüyü isə 21 metrdir.
İsanın anası Məryəmin müxtəlif möcüzələrindən bəhs edən illüstrasiyalarla zəngin qədim əlyazmadır. Əlyazma Efiopiyanın qədim dillərindən olan Geez dilində yazılıb.
Efiopiyanın ən müüm dini və tarixi artefaktlarından biri hesab edilən böyük, bəzəkli qızıl xaçdır. Xaç XII əsrə aid qaya kilsədə saxlanılır və keşişlər həmin xaç vasitəsiylə xeyir-dua verirlər. Xaçın şəfalı gücü olduğuna inanılır.
Sudan-Sahel memarlıq üslubunun ən böyük nailiyyətlərindən biri və çoxlu memarların təxəyülünün məhsulu olan böyük çiy kərpic tikilisidir. Məscid Malinin Cənnə şəhərində Bani çayının çaybasar hissəsində yerləşir. Bu yerdə ilk məscid XIII əsrdə tikilib, lakin hazırki struktur 1907-ci ilə təsadüf edir. Eləcə də, Cənnə icmasının mərkəzi olan bu yer Afrikanın ən məşhur memarlıq abidələrindən biridir.
Bəzi tədqiqatçıların ən erkən nümunələrini XIII əsrə aid etdikləri qayaüstü təsvirlərdir. Təsvirlər daim yenilənir. Hər üç ildən bir bu təsvirlərin olduğu ərazidə sünnət ritualı həyata keçirilir.
Doqonların rəqs zamanı istifadə etdikləri maskalardır. Onlar müqəddəs hesab edilirlər və adi insanların həmin maskaların harda və necə saxlanması haqqında məlumatı olmur.
Müasir Liviya ərazisindəki tarixi Sirtika (müasir dövrdə Tripolitaniya) vilayəti ərazisində yerləşən qədim şəhərin qalıqlarıdır. Şəhər Roma imperiyası dövründə çiçəklənmə dövrünü yaşayıb. Şəhərin xarabalıqlar Aralıq dənizi sahilində, Tripoli şəhərindən 130 km şərqdə, Homs ərazisində yerləşir. Planlaşdırma xüsusiyyətlərinə görə bu şəhər "Afrika Roması" adlandırılmışdır. Şəhərin təxminən e.ə. XI əsrdə salınması ehtimal edilir.
Daş, gips və gildən istehsal edilmiş taxıl anbarlarıdır. Sakinlərin ən qiymətli məhsullarının qorunması üçün anbarların ətrafında qala divarları inşa edilmişdir. Bu anbarlarda təkcə taxıl yox, zeytun, şərab və sair məhsullar da saxlanmışdır. Anbarın divarları çox qalındır. Buna görə də ərazidə xüsusi havalandırma sistemi yaradılmışdır.
Firon Tutanxamonun mumiyasının qızıl dəfn maskası Misirin XVIII sülaləsinin incəsənət nümunələri arasında ən məşhur əsərlərdən biri hesab edirlər. Maskada gənc firon sıralı baş geyimində təsvir edilir. Onun başının qabağında çalağan və ilan fiqurları durur. Maskanın sinəsinə çiyin tərəflərdə şahin fiqurları ilə bəzədilmiş zəngin boyunbağı düşür.
Edfu məbədi Nil çayının qərb sahilində, yunan-roma dövründə Apollonopolis Maqna adı ilə məşhurlaşmış qədim Edfu şəhərində yerləşən məbəddir. Bu məbəd Qədim Misir məbədləri arasında dövrümüzə ən yaxşı çatmış məbəddir. Ptolomeylər sülaləsi dövründə(e.ə. 237-57-ci illər) inşa edilmiş məbəd tanrı Horusa həsr edilmişdir.
II Ramzesin birinci həyat yoldaşı Nefertari Merenmutun türbəsidir. Türbə ictimayətə bağlıdır. Türbənin daxilində Qədim Misirin ən yaxşı saxlanılmış və ən zəngin interyerlərindən biri, çoxsaylı divar təsvirləri aşkarlanmışdır. Divar təsvirlərində Nefertarinin ölümündən sonra Yeraltı dünyaya səfəri və yenidən doğulması göstərilir.
Təxminən VI-X əsrlərdə inşa edildiyi güman olunan yeraltı şəhərdir. Yerin 85 metr dərinliyində yerləşən və səkkiz təbəqəli olan şəhərin ümumi sahəsi 1500 m²-dir. İlkin olaraq şəhər yerli əhali tərəfindən yürüşlərdən qorunmaq üçün istifadə olunmuşdur. Sonradan erkən xristianlar bu erkən xristianlaq sığınacaq tapmışlar. 1963-cü ildə kəşf edilmiş şəhər qismən tədqiq olunduqdn sonra 1965-ci ildə turistlər üçün açıq elan edilmişdir.
Əvvəl provoslav kilsəsi, daha sonra məscid, hal-hazırda isə muzey olan məbəddir. Bizans dövrunə aid olan Aya Sofya Bizansın "qızıl əsrinin" simvoludur. 537-ci ildə I Yustinianın sifarişi ilə inşasına başlanmışdır.
Dünyanın ən böyük metropoliten sistemi olan Moskva metrosu həm də dünyada ikinci ən çox istifadə olunan metrodur. 1935-ci ildə açılmış metropoliten daha çox stansiyalarının müxtəlif tərtibatları ilə məşhurdur. Bu stansiyalar sosial-realizmin gözəl nümunələridir.
I Pyotrun domiki hazırda Sankt-Peterburq şəhərinin yerləşdiyi keçmiş bataqlıq ərazisində inşa edilmiş ilk tikilidir. I Pyotrun yaşadığı taxta evdə onun şəxsi əşyaları saxlanılır. Ev 1703-cü ilin mayında üç gün ərzində inşa edilmişdir.
XIII əsrdən 2007-ci ilə kimi istifadə olunmuş nəhəng duz şaxtaları sistemidir. Bu tip şaxtalar arasında dünyada ən qədimlərindən biridir. Şaxtalarda fəaliyyət göstərən işçilərin yaşaması üçün duz otaqlar, kilsə və sair də var.
Volkswagen (VW) şirkəti tərəfindən 1938-2003-cü illərdə istehsal olunmuş, həm də "Volkswagen Type 1" adıyla tanınan ekonomik maşın modelidir. Hitlerin şəxsi göstərişi ilə hazırlanıb və ilk milli alman avtomobilidir.
Brno stulu (model MR50) Lüdviq Mis van der Roe tərəfindən 1929-1930-ci illərdə dizayn edilmiş konsol stuldur. Stul ÇexiyanınBrno şəhərindəki Tugendqat villası üçün hazırlanmışdır.
Neretva çayı üzərində Memar Sinanın şagirdi Memar Hayreddin tərəfindən 1566-cı ildə inşa edilən körpüdür. Sultan Süleyman Qanuninin sifarişi ilə inşa edilmiş körpü, Balkanlarda İslam memarlığının ən nümunəvi əsərlərindən sayılır. Bu körpü Xorvat-Bosniya müharibəsi zamanı Xorvat hərbi qüvvələri tərəfindən 1993-cü ilin noyabrın 9-da dağıdılıb. Sonralar körpünün yenidən tikilməsi üçün layihə hazırlandı. Körpü 23 iyul 2004-cü ildə yenidən bərpa olunduqdan sonra açıldı.
AfinaAkropolunun mərkəzində yerləşən, e.ə. V əsrə aid məbədin qalıqlarıdır. Qədim Yunanıstan mədəniyyətinin simvollarından biri hesab edilən məbəd, incəsənətin inkişafının müxtəlif dövrlərinə bu və ya digər dərəcədə təsir etmiş, romantizm hərəkatına təkan vermişdir.
Romanın mərkəzində yerləşən "Bütün Tanrılar məbədi"dir. Məbəd dünyada ən qədim və ən böyük beton gümbəzə malikdir. Qədim Roma memarlığının ən məşhur nümunələrindən biri hesab edilir.
Venesiya şəhərini iki yerə bölən şəhərin ən böyük kanalıdır. Kanal hər iki tərəfdən mühüm memarlıq abidələri hesab edilən binalarla əhatə olunmuşdur. Kanal boyunca gəzməklə müxtəlif memarlıq üslublarında inşa edilmiş əsərlərlə tanış olmaq olar. Kanalın kənarında 100-ə yaxın saray var ki, ona görə bəzən ona "Saray Kanalı" da deyirlər.
İspaniyanınQranada şəhərində yerləşən İslam mədəniyyətinin ən məşhur tikililərindən biri. Əlhambra sarayının tikintisinə 1232-ci ildə Qranada əmirliyinin əmiri Məhəmməd Bin Nəsr dövründə başlanmışdır. Sarayın daxili tərtibatı, Məhəmməd Bin Ahmerdən sonra hakmiyyətə gəlmiş, Əbu Abdullah Məhəmməd, Əbu Həccac Yusif və V Məhəmməd tərəfindən Əlhambra sarayına əlavələr edilmiş və tikilinin daxili və xarici genişləndirilmişdir.
Qotik memarlığın ən gözəl nümunələrindən biridir. Daha çox rəngarəng və möhtəşəm vitrajları ilə məşhurdur. Xristian məbədi olmasına baxmayaraq paqan simvolizmi ilə zəngindir. Mərkəzində mərmər labirint yerləşir.
Əksər müasir mənbələr, o cümlədən UNESCO 2006-12-31 at the Wayback Machine şəhərin salınma tarixini e.ə. 1100-cü il kimi qeyd etsələr də, BSE-də başqa tarix qeyd edilir — e.ə. VII əsr[ölü keçid].
Ədəbiyyat
Cruickshank, Dan. Around the World in Eighty Treasures. Weidenfeld & Nicolson (hardback). 17 February 2005. ISBN978-0-297-84399-3.
Cruickshank, Dan. Around the World in Eighty Treasures. Phoenix Books (paperback). 6 October 2005. ISBN978-0-7538-1947-0.
Ev üçün buraxılış
Serialın rəsmi BBC DVD-si 19 may2008-ci ildə satışa çıxarılıb. DVD formatda satış lisenziyası müxtəlif ölkələrdə müxtəlif şirkətlərə satılıb.
dünya, ətrafında, xəzinə, film, 2005, dünya, ətrafında, xəzinə, around, world, treasures, tərəfindən, istehsal, olunmuş, seriyalı, incəsənət, səhayət, sənədli, filmidir, incəsənət, tarixi, üzrə, mütəxəssis, kruinkşank, tərəfindən, hazırlanmış, sənədli, film, d. Dunya etrafinda 80 xezine ing Around the World in 80 Treasures BBC terefinden istehsal olunmus on seriyali incesenet ve sehayet senedli filmidir Incesenet tarixi uzre mutexessis Den Kruinksank terefinden hazirlanmis senedli film ilk defe 2005 ci ilin mart aprel aylarinda yayimlanmisdir Filmin adi Jul Vernin meshur 80 gun dunya etrafinda romaninin adindan goturulmusdur Dunya etrafinda 80 xezineing Around the World in 80 TreasuresJanr senedli filmIstehsalci BBCIlk baxis tarixi 21 fevral 2005 25 aprel 2005Filmin novu tammetrajli senedli filmMuddet 56 deq Olkeler Boyuk BritaniyaDil ingilisceMovsum sayi 1Bolum sayi 10IMDb ID 0450898Serialda bes ayliq dunya turuna baslayan tedqiqatci insanlar terefinden yaradilmis ve muxtelif olkelerde yerlesen 80 xezineni teqdim edilir Muhum ehemiyyetli xezineler arasinda memarliq numuneleri ve tarixi artefaktlar vardir Dunya turu cercivesinde umumilikde 34 olkeni ziyaret eden Kruinksank yeddi qiteden altisinda olur Antarktidaya getmir Hemin dovrde tehlukeli erazi olduguna gore tedqiqatci Iraqa getmekden imtina edir Serial boyunca tedqiq edilen 80 xezineden basqa tedqiqatci sefer etdiyi yerlerde muxtelif qeyri enenevi qida numunelerinin qoyun xayasi beyin muxtelif cuculer ve sair dadina baxir yerli adetler ve erazinin tarixi haqqinda melumat verir Neqliyyat vasitesi kimi teyyare qatar deve ulaq ayaq hava sari velosiped skuter avtomobil ve qayiq istifade edilir Tedqiqatcinin memarliga olan sevgisi filmde ozunu aciq gosterir Secilmis xezinelerin bir coxu memarliq ve tarixi abidelerdir UKTV seriali bir nece defe tekrar efire verib Lakin kommersiya standartlarina uygun olaraq arada reklamlarin yerlesdirilmesi ucun bir saat muddetine sigmasi ucun seriyalar montaj edilerek davam etme muddeti 46 deqiqeye qeder azaldilib Mundericat 1 Kitab 2 Seriya 1 Perudan Braziliyaya 3 Seriya 2 Meksikadan Amerikaya 4 Seriya 3 Avstraliyadan Kambocaya 5 Seriya 4 Yaponiyadan Cine 6 Seriya 5 Hindistandan Sri Lankaya 7 Seriya 6 Ozbekistandan Suriyaya 8 Seriya 7 Iordaniyadan Efiopiyaya 9 Seriya 8 Maliden Misire 10 Seriya 9 Turkiyeden Almaniyaya 11 Seriya 10 Bosniyadan Fransaya 12 Qeydler 13 Edebiyyat 14 Ev ucun buraxilis 15 Xarici kecidler 16 Hemcinin baxKitab RedakteSenedli filmleri musayet eden iki cildli kitab nesr edilmisdir Den Kruinksank terefinden sefer zamani gundelik kimi yazilmis kitablarda coxsayli sehne arxasi sehnelerin tesviri xezinelerin detalli tesviri ve tedqiqatcinin ziyaret etdiyi yerler haqqinda sexsi fikirleri yer alir Seriya 1 Perudan Braziliyaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Andlar Peru Macu Pikcu Ink Imperiyasinin butun dunyada meshur olan ve 1911 ci ilde kesf edilmis paytaxti 13 09 47 c e 72 32 45 q u 2 Andlar Peru Inklerin duz ayirma yerleri Dagliq kecidlerde XV esrde inkler terefinden hazirlanmis ve duz alinmasi ucun istifade olunmus terras formali quyulu yerlerdir Erazide toplanmis suyun gunes sualari altinda buxarlanmasindan sonra yerde qalan duzlar toplanir 13 18 01 c e 72 09 18 q u 3 Naska Peru Naska xetleri Yalniz yukseklikden gorunen 300 den cox geometrik ve canli tesvirleridir B e III VI esrlerine aid edilir Quraqliq iqlim sayesinde gunumuze catmisdir 14 43 20 c e 75 09 34 q u 4 Lambayeke Peru Sipan horumcek torlari Tanri horumcek tesvir edilmis Moce sivilizasiyasina mexsus boyunbagilaridir B e I II esrlerine aid edilen zinet esyalari Sipan hakiminin mezarindan askarlanib Hazirda Sipan hokmdar mezarlari muzeyinde saxlanilir 6 42 18 c e 79 53 57 q u 5 Truxilo Peru Can Can Bismis gilden insa edilmis en boyuk seherdir Esasi b e XIV esrinde cimu sivilizasiyasi terefinden qoulub 8 06 38 c e 79 04 29 q u 6 Pasxa adasi Moai Polineziyalilar terefinden en geci 1000 il evvel hazirlanmasi ehtimal edilen bezileri monolit olan insan basi formali neheng das heykellerdir 7 Kuyaba Braziliya Umahra bas geyimleri Rengareng tutuqusu leleklerinin insan saclari vasitesi ile bir birine baglanmasi vasitesiyle hazirlanan ve Amazoniyanin simvolu olan bas geyimleridir 8 Rio de Janeyro Braziliya Isa Mesihin heykeli Isa Mesihin 38 metr hundurluyunde olan heykelidir Dunyada Ar deko stilinde hazirlanmis en boyuk heykeldir 22 57 05 c e 43 12 38 q u Seriya 2 Meksikadan Amerikaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari9 Cenubi Meksika Palenke Mayalilarin en boyuk seheridir b e VII esrinde insa edilib sivilizasiyanin memarliq bacarigini heykelterasliq ve yapisdirma relyef sahesindeki bacarigini gozel numayis etdirir 17 28 59 sm e 92 02 58 q u 10 Tollan Tula Meksika Tula nehengleri B e X esrinde toltekler tayfasi terefinden hazirlanmis neheng das sutunlardir Sutunlar tolteklerin tanrilarini qoruyan doyusculer formasinda hazirlanmisdir Baslarinda leleklerden hazirlanmis geyim olan doyusculer qilinc ox ve nizelerle silahlandiriliblar 11 Mexiko Meksika Insanliq yol ayricinda Dieqo Riveranin Nelson Rokfellerin sifarisi ile islediyi neheng divar resmidir Eserde kapitalizm ve kommunizm arasindaki qarsidurma gosterilib Rokfeller eseri beyenmediyi ucun dagidilmasini emr verib Nyu Yorkda mehv edilmis eseri Rivera Mexikoda yeniden yaradib 19 26 08 sm e 99 08 28 q u 12 Kortez Kolorado ABS 1851 ci il Kolt revolveri ABS Vetendas muharibesi zamani istifade olunmus Vehsi Qerbin tabe edilmesinden sonra Manifest Destiny suari ile aciq saxlanmasina icaze verilmis kutlevi istehsal olunan alti gulleli revolverdir 13 Qayali daglar kanyonu Kolorado ABS Mesa Verde B e XI esrinde namelum sirrli xalq terefinden insa edilmis kicik qayaliq seheridir 37 11 01 sm e 108 29 19 q u 14 Sarlottsvill Virciniya ABS Monticello XVIII esrin sonlarinda Tomas Ceffersonun layihesi esasinda onun ucun insa edilmis mulkdur Bina ABS musteqilliyinin simvolu hesab edilir 38 00 32 sm e 78 27 11 q u 15 Nyu York Nyu York ABS Azadliq heykeli Istiqlal beyannamesinin yubileyi munasibeti ile fransiz xalqi adindan Fransa dovleti terefinden ABS a hediyye edilmis 46 metr hundurluyu olan burunc heykeldir 40 41 21 sm e 74 02 40 q u 16 Manhetten Nyu York ABS Siqrem bildinq goydeleni Dunyada ilk ofis goydeleni XX esrin 50 ci illerinin ortalarinda insa edilmis bina memarliqda sadelik ve funksionalligin etalonu hesab edilir 40 45 30 sm e 73 58 19 q u Seriya 3 Avstraliyadan Kambocaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari17 Sidney Avstraliya Muqeddes Ceyms kilsesi Son klassik stilde 1819 cu ilde insa edilmis kilsedir Kilsenin memari ingilis dustaq Frensis Qrinuemdir Kilsenin insasi Sidneyin dustaqlar seherinden paytaxt sehere cevrilmesi prosesinin esasini qoymusdur 33 52 10 c e 151 12 40 q u 18 Avstraliyanin simalinda Kakadu milli parki Qayaustu tesvirler Ekseri bir birinin ustune kecen bir nece yuz qayaustu tesvir Tesvirlerin ekseri 20 30 min il evvelki dovre aid edilir 12 25 16 c e 132 40 23 q u 19 Toracaland Indoneziya Ruh evleri Qayiga benzer damlari olan ve insanin diger alemlerdeki heyatini simvolize eden qeyri adi evlerdir Bu cur evler xoruz tesvirleri ve defn zamani qurban kesilmis camislarin buynuzlari ile bezedilir Bu yer tayfanin olmus sakinlerinin mutleq kecmeli oldugu mekan hesab edilir 20 Toracaland Indoneziya Oluler seheri Tau Tau Toraca xalqinin olmus numayendelerinin tesvir edildiyi taxta heykellerden ibaret sehercikdir Heykeller defn yerlerinin yuxarisindaki qayaliqlarda yerlesdirilir ve onlar vasitesiyle yaxinlari olmus aile uzvlerinin ruhlari ile elaqe saxlayirlar 21 Yava Indoneziya Borobudur Cenub yarimkuresindeki qedim abideler arasinda en boyuk olani dunyanin en boyuk buddist mebed kompleksidir Buddistin nirvanaya geden yolunu eks etdirir 7 36 29 c e 110 12 14 q u 22 Ayutaya Tailand Qizil sir Qizildan hazirlanmis ve qiymetli das qaslarla bezedilmis nefis fil heykelciyi Heykelcik 1420 ci ilde qudretli hokmdarin hakimiyyet ustunde filler uzerinde duele cixmis ve neticede her ikisi helak olmus ogullarinin xatiresine hazirlanmisdir Vat Racaburana mebedinden tapilmis heykelcik hazirda Ayutaya Milli Muzeyinde saxlanilir N A23 Siemreap Kamboca Anqkor Vat Hinduizmin bas tanrisi olan Visnaya hesr edilmis mebed kompleksidir XII esrin ortalarinda Xmerlerin krali II Suryavarmana terefinden insa etdirilmisdir Kral mebedi sifaris ederken daslar uzerinde semavi heyati eks etdirmeyi qarsisina meqsed qoymusdu 13 24 45 c e 103 52 00 q u 24 Anqkor Kamboca Anqkor Txom seherinde Bayon mebedinin das uzleri Anqkor Txom seheri onun banisi VII Cayyavarmananin herbi triumfunu eks etdiren abidedir Seherin merkezinde ise Bayon buddist mebedi yerlesir Mebedin butun divarlari muxtelif insan uzlerini eks etdiren das plitelerle ortulmusdur 13 26 28 c e 103 51 31 q u Seriya 4 Yaponiyadan Cine Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari25 Tokio Yaponiya Katana Samuraylarin esrlerdir istifade etdikleri ve yapon medeniyyetinin simvollarindan biri hesab edilen samuray qilincidir 26 Himeci Yaponiya Himeci qesri Hime daginin eteyinde qesrin insasina XIV esrin ortalarinda Muromati dovru baslanmisdir Qesr adini mohtesem ag qusu xatirladan xususi formasi ve eleqant gorunusune gore almisdir Yaponiyanin dovrumuze catmis en qedim qesrlerinden biridir Qesr kompleksine daxil olan 83 binanin hamisi agacdan insa edilmisdir 34 50 22 c e 134 41 28 q u 27 Kyoto Yaponiya Dzen stilinde hazirlanmis Ryoan dzi bagi Ryoan dzi 1450 ci ilde Hosokava Kacumoto terefinden insa etdirilmisdir Mebedin havadarlari Toyotomi Hideyosi ve Tokuqava Ieyasu olmuslar Mebedin adi ejdahanin dinceldiyi mebed anlamini ifade edir 32 02 04 c e 135 43 06 q u 28 Pekin Cin Yasaq seher Yasaq seher dunyada en boyuk saray kompleksidir Kompleksin umumi sahesi 720 000 kv m dir Komplekse 8707 otaq efsaneye gore 9999 otaqdir lakin onlardan bezileri gizli oldugundan bilinmir daxildir 39 54 53 c e 116 23 26 q u 29 Pekin Cin Ixeyuan yay sarayinin parki Pekin seheri yaxinliginda yerlesen Tzin sulalesi hokmdarlarinin yay iqametgahidir 3000 den cox tikilinin daxil oldugu park kompleksi UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina salinmisdir 39 59 51 c e 116 16 08 q u 30 Cin Boyuk Cin seddi Qedim Cin memarliginin en gozel numunelerinden biri olan ve Cinin simal serheddleri boyunca uzanan mohtesem divardir Ilkin hisseleri e e IV III esrlerde insa edilib E e 221 ci ilde Cinin birlesdirilmesinden sonra imperator Sin Si Xuandi imperiyanin simal ve simal qerb serhedlerinin koceri xalqlarin hucumlarindan qorunmasini temin etmek ucun seddin davaminin insa olunmasini emr etmisdir 40 25 c e 116 05 q u 31 Sian Cin Terrakota ordusu 8099 Cin doyuscusu ve onlarin atlarinin tam olculu heykellerinin defn edildiyi yerdir 1974 cu ilde imperator Sin Si Xuandinin mezarinin yaninda askar edilib 34 23 05 c e 109 16 23 q u 32 Sanxay Cin Min sulalesinin cinisi Cinde kesf olunmus cini qablar Cin medeniyyetinin simvollarindan biri hesab edilmekle dunyanin en meshur muzeylerinin kolleksiyalarini bezeyir Min sulalesi dovrunde 1368 1644 istehsal edilmis cini mehsullari ise oz inceliyi ve naxislari ile daha meshurdur Sanxay muzeyi dunyada en boyuk Min cinisi kolleksiyalarindan birine malikdir Seriya 5 Hindistandan Sri Lankaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari33 Kelkete Hindistan Ilahe Durqa Ilahe doyuscu Durqa seytanlarla savasaraq tanrilari ve yer uzunde sabitliyi qoruyur Bu ilahe adeten on elli sir ve ya peleng uzerinde tesvir edilir Ilahenin ellerinde silahlar ve ya lotus gulu uzunde ise sakit tebessum olur Elinde hec ne olmayan ilahe fiqurlarinin barmaqlari muxtelif simvolik formalarda tesvir edilir 34 Sri Lanka Sigiriya Deniz seviyyesinden 370 metr etraf duzenlikden ise 170 metr yukseklikde yerlesen qayaliq yayladir Yayla Sri Lanka adasinin merkezinde yerlesir 1982 ci ilden Siqiriya UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina salinmisdir Yaylada 470 480 ci illerde kral Kasiyapa terefinden qala divarlari ile ehate olunmus ve merkezinde saray yerlesen seher salinmisdir Seherin xarabaliqlari dovrumuze catmisdir 7 57 25 c e 80 45 35 q u 35 Polonnaruva Sri Lanka Neheng Budda heykeli Neheng Budda heykeli texminen 1180 ci illerde hazirlanmisdir Hundurluyu 40 metre yaxindir Neheng qranit qayadan yonulmus heykelde Budda uzanmis veziyyetde tesvir olunub 7 57 58 c e 81 00 17 q u 36 Kandi Sri Lanka Buddanin disi Bu disin sehrli guce malik olmasina inanilir dise sahib olan hakimiyyetin sonsuz gucune de sahib olur Buna gore de disin sahibi hokmdar sulalesi hesab edilir Texminen e e 540 ci ilde Buddanin kremasiyasindan sonra dord disi qalmisdir ki onlar da dunyanin muxtelif hisselerinde saxlanilir 7 17 38 c e 80 38 19 q u 37 Kocci Hindistan Kocci edviyyatlari Esrler boyu Kocci edviyyat ticaretinin merkezi olmusdur Serqden gelen butun edviyyat tacirleri bu seherden kecmisler ki bu da seherin tarixinde oz izini qoymusdur 38 Maduray Hindistan Minaksi mebedi Hindistanin Tamilnad statinin Maduray seherinde yerlesen hinduist mebedidir Tanri Sivanin arvadlarindan biri olan ilahe Minaksinin serefine adlandirilib Seherin duz merkezinde yerlesen mebedin etrafinda her il muxtelif bayramlar ve rituallar kecirilir 258 metr uzunlugu 223 metr eni olan mebedin hundurluyu 51 9 metrdir 9 55 10 c e 78 07 10 q u 39 Caypur Hindistan Cantar Mantar resedxanasi 1727 1734 cu illerde racput maharacasi II Savay Cay Sinqh terefinden bir qeder evvel insa etdirdiyi seherde yaradilmis resedxanadir Bu hemin hokmdar terefinden Hindistanda insa etdirilmis bes resedxanadan en boyuyu ve en yaxsi saxlanilmis olanidir Resedxanadaki olcu aletleri neheng olculerine gore ferqlenir Cantar Mantar resedxanasindaki gunes saati dunyanin en boyuk gunes saati hesab edilir 27 metr diametrinde 26 55 29 c e 75 49 30 q u 40 Aqra Hindistan Tac Mahal Camna cayinin sahilinde yerlesen turbe mesciddir memar Ustad Isa Ehmed Lahauri ve basqalari Emir Teymurun neslinden olan Boyuk Mogol Imperiyasinin sultani Sahcahan terefinden olmus heyat yoldasi Mumtaz Mahalin xatiresini ebedilesdirmek ucun insa etdirilib Sonradan sultan ozu de burada defn olunub 27 10 29 c e 78 02 31 q u Seriya 6 Ozbekistandan Suriyaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari41 Semerqend Ozbekistan Semerqend kasilari Semerqend Ozbekistanin ikinci en boyuk seheridir Bu seher Teymuriler dovletinin paytaxti olmus Emir Teymurun hakimiyyeti dovrunde serqin en meshur ve istedadli senetkarlari bu seherin insasina celb edilmisdir Seher binalarinin insasinda istifade edilmis kasilar rengarengliyi ve inceliyi ile diqqet cekir Onlarin en gozel numuneleri Teymur ve onun nevesi Uluqbeyin defn edildiyi Emiri Gur turbesinin insasi zamani istifade olunub Turbe Azeri stilinde insa olunub 39 38 54 c e 66 58 08 q u 42 Buxara Ozbekistan Buxaranin ticaret qubbeleri Orta esrlerde serqin en boyuk medeniyyet ve ticaret merkezlerinden biri olmus Buxara seherinde ticaretin merkezi olmus xususi gumbezli tikililer esasen XVI esrde insa edilmisdir Hazirda da hemin binalar insa edildiyi meqsedle istifade olunur 39 46 41 c e 64 25 23 q u 43 Baki Azerbaycan Atesgah Qedim dovrlerde yerli ehali yerden cixan tebii alovu ilahilesdirirdi Atesgah suzu Ates evi ve ya Alov yeri anlamini verir Mebedin qedim insa tarixi bilinmese de bu erazilerde atese inanmanin cox qedim kokleri oldugu melumdur Bu erazilerin yerden cixan alovu Zerdustu qedim dini inanc sistemi ve felsefi dusuncesini formalasdirmaga ilhamlandirmisdir O texminen 2 5 min il evvel bu erazilerde olmus bu qeribe alovlarla qarsilasmis ve onlarda tek tanrini gormusdur Lakin hemin dovrde butun dinler coxtanrili idi Bu hadise din tarixinin en muhum hadiselerinden biri idi Cunki mehz bu erazilerde tek tanriya inamin esasi qoyulmusdur Azerbaycanda Islamin yayilmasindan sonra XVII XVIII esrlerde baximsiz qalmis mebed qismen Hindistandan gelen tacirler terefinden berpa ve istifade olunmusdur 40 24 55 c e 50 00 31 q u 44 Isfahan Iran Imam mescidi Mescid Neqsi Cahan meydaninin cenub terefinde yerlesir ve Sefevi memarliginin en gozel numunelerinden biri hesab olunur Isfahanin en boyuk mescididir 32 39 16 c e 51 40 39 q u 45 Siraz Iran Fars xalcasi Fars xalcasi fars medeniyyeti ve incesenetinin onemli hissesidir Xalcaciligin Iran erazisinde tarixi qedim olmaqla Ehemeniler dovrune qeder gedib cixir Son orta esrler dovrunden etibaren fars xalcalari Avropada da yuksek qiymetlendirilir 46 Kirmansah ostani Iran Bisutun kitabesi Ekbatan xarabaliqlarindan cenub qerbde muasir Kirmansah ve Hemedan seherleri arasinda Bisutun qayasi uzerinde Ehemeni hokmdari I Daranin sifarisi ile uc dilde qedim fars elam ve akkad mixi yazi ile yazilmis ve e e 523 521 ci illerde bas vermis hadiselerden behs eden kitabedir Kitabe qedim dillerin ve elifbalarin oxunmasinda acar rolunu oynayib 34 23 26 c e 47 26 09 q u 47 Fars ostani Iran Persepolis Ehemenilerin qedim paytaxtinin qaliqlaridir Seher Makedoniyali Iskender terefinden dagidilib Serq edebiyyatinda Texti Cemsid adi ile de meshurdur 29 56 04 c e 52 53 25 q u 48 Demesq Suriya El Hemidiyye bazari Demesqin qedim mehellesinde yerlesen tarixi bazar kucesidir Suriyanin en boyuk ve merkezi bazaridir 33 30 39 c e 36 18 03 q u Seriya 7 Iordaniyadan Efiopiyaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari49 Iordaniya Petra Nebatiler dovleti paytaxtidir Yunan menseli olan bu sozun menasi das demekdir Nebatiler oz evlerini dagin qoynunu oyaraq duzeltdiklerine gore ora bele adlandirilmisdir 1812 ci ilde Iohann Ludviq Burkxardt terefinden kesf edilmisdir 30 19 44 c e 35 26 26 q u 50 Madaba Iordaniya Madaba xeritesi Madaba seherindeki pavoslav Muqeddes Georgi kilsesinin dosemesinde mazoik xeritedir VI esre aid xeritede Muqeddes torpaqlar ve Yeruselim detalli tesvir edilmisdir Panno Muqeddes torpaqlarin ilk xeritesi hesab edilir 31 43 03 c e 35 47 39 q u 51 Yeruselim Israil Mebed dagi Yeruselimin Qedim seher hissesinin cenub serqinde yerlesen dag iudaizm ve islamda muqeddes hesab edilen yerdir Muasir dovrde qala divarlari ile ehate olunmus Mebed dagi Qedim seherin diger hisselerinden ayrilir Mebed daginda islam dininde muqeddes yerler hesab edilen Qubbetus Sehra ve Mescidul Eqsa yerlesir 31 46 40 c e 35 14 08 q u 52 Aksum Efiopiya Aksum stellalari Aksumda ekseri b e IV esrinin sonlarinda hazirlanmis 200 den cox bazalt stella qeyde alinmisdir ki onlarin da en boyuyunun hundurluyu 33 metrdir 14 mertebeli bina hundurluyunde olan hemin stella hazirda asmis veziyyetdedir Dik veziyyetde olan en boyuk stellanin hundurluyu ise 21 metrdir 14 07 c e 38 44 q u 53 Debre Damo Efiopiya Meryemin mocuzeleri elyazmasi Isanin anasi Meryemin muxtelif mocuzelerinden behs eden illustrasiyalarla zengin qedim elyazmadir Elyazma Efiopiyanin qedim dillerinden olan Geez dilinde yazilib 14 22 21 c e 39 17 24 q u 54 Lalibela Efiopiya Lalibela qaya kilseleri XII esrde insa edilmis 11 qaya kilse kompleksidir Efiopiya enenesinde kilselerin meleklerin komekliyi ile insa edildiyine inanilir 12 01 54 c e 39 02 28 q u 55 Lalibela Efiopiya Lalibela xaci Efiopiyanin en muum dini ve tarixi artefaktlarindan biri hesab edilen boyuk bezekli qizil xacdir Xac XII esre aid qaya kilsede saxlanilir ve kesisler hemin xac vasitesiyle xeyir dua verirler Xacin sefali gucu olduguna inanilir 12 01 54 c e 39 02 28 q u Seriya 8 Maliden Misire Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari56 Cenne Mali Cenne Boyuk mescidi Sudan Sahel memarliq uslubunun en boyuk nailiyyetlerinden biri ve coxlu memarlarin texeyulunun mehsulu olan boyuk ciy kerpic tikilisidir Mescid Malinin Cenne seherinde Bani cayinin caybasar hissesinde yerlesir Bu yerde ilk mescid XIII esrde tikilib lakin hazirki struktur 1907 ci ile tesaduf edir Elece de Cenne icmasinin merkezi olan bu yer Afrikanin en meshur memarliq abidelerinden biridir 13 54 19 c e 4 33 20 q u 57 Sanqa Mali Doqonlarin qayaustu tesvirleri Bezi tedqiqatcilarin en erken numunelerini XIII esre aid etdikleri qayaustu tesvirlerdir Tesvirler daim yenilenir Her uc ilden bir bu tesvirlerin oldugu erazide sunnet rituali heyata kecirilir 58 Sanqa Mali Doqonlarin maskalari Doqonlarin reqs zamani istifade etdikleri maskalardir Onlar muqeddes hesab edilirler ve adi insanlarin hemin maskalarin harda ve nece saxlanmasi haqqinda melumati olmur 59 Tripoli Liviya Leptis Maqna Muasir Liviya erazisindeki tarixi Sirtika muasir dovrde Tripolitaniya vilayeti erazisinde yerlesen qedim seherin qaliqlaridir Seher Roma imperiyasi dovrunde ciceklenme dovrunu yasayib Seherin xarabaliqlar Araliq denizi sahilinde Tripoli seherinden 130 km serqde Homs erazisinde yerlesir Planlasdirma xususiyyetlerine gore bu seher Afrika Romasi adlandirilmisdir Seherin texminen e e XI esrde salinmasi ehtimal edilir 1 32 38 21 c e 14 17 26 q u 60 Qesr el Hecc Liviya Berberlerin anbarlari Das gips ve gilden istehsal edilmis taxil anbarlaridir Sakinlerin en qiymetli mehsullarinin qorunmasi ucun anbarlarin etrafinda qala divarlari insa edilmisdir Bu anbarlarda tekce taxil yox zeytun serab ve sair mehsullar da saxlanmisdir Anbarin divarlari cox qalindir Buna gore de erazide xususi havalandirma sistemi yaradilmisdir 32 02 41 c e 12 09 53 q u 61 Misir Xeops ehrami Qedim Misir memarliginin en meshur numunesi Dunyanin yeddi mocuzesinden biri Dunyanin yeni yeddi mocuzesi sirasina dusmeye namized olmus meshur memarliq abidesidir 29 58 45 c e 31 08 03 q u 62 Qahire Misir Tutanxamonun defn maskasi Firon Tutanxamonun mumiyasinin qizil defn maskasi Misirin XVIII sulalesinin incesenet numuneleri arasinda en meshur eserlerden biri hesab edirler Maskada genc firon sirali bas geyiminde tesvir edilir Onun basinin qabaginda calagan ve ilan fiqurlari durur Maskanin sinesine ciyin tereflerde sahin fiqurlari ile bezedilmis zengin boyunbagi dusur 30 02 52 c e 31 14 00 q u 63 Edfu Misir Edfu mebedi Edfu mebedi Nil cayinin qerb sahilinde yunan roma dovrunde Apollonopolis Maqna adi ile meshurlasmis qedim Edfu seherinde yerlesen mebeddir Bu mebed Qedim Misir mebedleri arasinda dovrumuze en yaxsi catmis mebeddir Ptolomeyler sulalesi dovrunde e e 237 57 ci iller insa edilmis mebed tanri Horusa hesr edilmisdir 24 58 40 c e 32 52 24 q u 64 Luksor Misir Nefertarinin turbesi II Ramzesin birinci heyat yoldasi Nefertari Merenmutun turbesidir Turbe ictimayete baglidir Turbenin daxilinde Qedim Misirin en yaxsi saxlanilmis ve en zengin interyerlerinden biri coxsayli divar tesvirleri askarlanmisdir Divar tesvirlerinde Nefertarinin olumunden sonra Yeralti dunyaya seferi ve yeniden dogulmasi gosterilir 25 43 40 c e 32 35 33 q u Seriya 9 Turkiyeden Almaniyaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari65 Kappadokiya Turkiye Derinquyu yeralti seheri Texminen VI X esrlerde insa edildiyi guman olunan yeralti seherdir Yerin 85 metr derinliyinde yerlesen ve sekkiz tebeqeli olan seherin umumi sahesi 1500 m dir Ilkin olaraq seher yerli ehali terefinden yuruslerden qorunmaq ucun istifade olunmusdur Sonradan erken xristianlar bu erken xristianlaq siginacaq tapmislar 1963 cu ilde kesf edilmis seher qismen tedqiq olunduqdn sonra 1965 ci ilde turistler ucun aciq elan edilmisdir 38 22 33 c e 34 44 10 q u 66 Istanbul Turkiye Aya Sofya Evvel provoslav kilsesi daha sonra mescid hal hazirda ise muzey olan mebeddir Bizans dovrune aid olan Aya Sofya Bizansin qizil esrinin simvoludur 537 ci ilde I Yustinianin sifarisi ile insasina baslanmisdir 41 00 31 c e 28 58 48 q u 67 Moskva Rusiya Moskva metropoliteni Dunyanin en boyuk metropoliten sistemi olan Moskva metrosu hem de dunyada ikinci en cox istifade olunan metrodur 1935 ci ilde acilmis metropoliten daha cox stansiyalarinin muxtelif tertibatlari ile meshurdur Bu stansiyalar sosial realizmin gozel numuneleridir 68 Solovetski adasi Rusiya Solovetski monastiri Rusiya simalindaki en boyuk xristian qalasi ve dini merkezi olmusdur SSRI dovrunde QULAQ hebsxanasi kimi isledilmisdir 65 01 28 c e 35 42 38 q u 69 Sankt Peterburq Rusiya I Pyotrun domiki I Pyotrun domiki hazirda Sankt Peterburq seherinin yerlesdiyi kecmis bataqliq erazisinde insa edilmis ilk tikilidir I Pyotrun yasadigi taxta evde onun sexsi esyalari saxlanilir Ev 1703 cu ilin mayinda uc gun erzinde insa edilmisdir 59 57 12 c e 30 19 51 q u 70 Velicka Polsa Velicka duz saxtalari XIII esrden 2007 ci ile kimi istifade olunmus neheng duz saxtalari sistemidir Bu tip saxtalar arasinda dunyada en qedimlerinden biridir Saxtalarda fealiyyet gosteren iscilerin yasamasi ucun duz otaqlar kilse ve sair de var 49 58 58 c e 20 03 20 q u 71 Berlin Almaniya Volkswagen Volkswagen bocek Volkswagen VW sirketi terefinden 1938 2003 cu illerde istehsal olunmus hem de Volkswagen Type 1 adiyla taninan ekonomik masin modelidir Hitlerin sexsi gosterisi ile hazirlanib ve ilk milli alman avtomobilidir 72 Dessau Almaniya Bauhauzda Brno stulu Brno stulu model MR50 Ludviq Mis van der Roe terefinden 1929 1930 ci illerde dizayn edilmis konsol stuldur Stul Cexiyanin Brno seherindeki Tugendqat villasi ucun hazirlanmisdir Seriya 10 Bosniyadan Fransaya Redakte Erazi Xezine Qisa tesvir Sekil Koordinantlari73 Mostar Bosniya ve Herseqovina Mostar korpusu Neretva cayi uzerinde Memar Sinanin sagirdi Memar Hayreddin terefinden 1566 ci ilde insa edilen korpudur Sultan Suleyman Qanuninin sifarisi ile insa edilmis korpu Balkanlarda Islam memarliginin en numunevi eserlerinden sayilir Bu korpu Xorvat Bosniya muharibesi zamani Xorvat herbi quvveleri terefinden 1993 cu ilin noyabrin 9 da dagidilib Sonralar korpunun yeniden tikilmesi ucun layihe hazirlandi Korpu 23 iyul 2004 cu ilde yeniden berpa olunduqdan sonra acildi 43 20 13 c e 17 48 53 q u 74 Afina Yunanistan Parfenon Afina Akropolunun merkezinde yerlesen e e V esre aid mebedin qaliqlaridir Qedim Yunanistan medeniyyetinin simvollarindan biri hesab edilen mebed incesenetin inkisafinin muxtelif dovrlerine bu ve ya diger derecede tesir etmis romantizm herekatina tekan vermisdir 37 58 17 c e 23 43 35 q u 75 Roma Italiya Panteon Romanin merkezinde yerlesen Butun Tanrilar mebedi dir Mebed dunyada en qedim ve en boyuk beton gumbeze malikdir Qedim Roma memarliginin en meshur numunelerinden biri hesab edilir 41 53 54 c e 12 28 36 q u 76 Florensiya Italiya Medici kapellasi Intibah dovrunde Florensiyanin en nufuzlu ailesi olmus Medicilerin sifarisi ile Mikelancelo terefinden insa edilmis kapelladir 43 46 30 c e 11 15 12 q u 77 Venesiya Italiya Kanal Qrande Venesiya seherini iki yere bolen seherin en boyuk kanalidir Kanal her iki terefden muhum memarliq abideleri hesab edilen binalarla ehate olunmusdur Kanal boyunca gezmekle muxtelif memarliq uslublarinda insa edilmis eserlerle tanis olmaq olar Kanalin kenarinda 100 e yaxin saray var ki ona gore bezen ona Saray Kanali da deyirler 45 26 12 c e 12 19 59 q u 78 Madrid Ispaniya Gernika Pablo Pikassonun 1937 ci il 26 fevral Ispaniya Vetendas muharibesinde alman ve italyan hava quvvelerinin Ispaniyanin Basklar olkesi regionunda Gernikanin bombardman edilmesine hesr olunmus meshur eser 45 26 12 c e 12 19 59 q u 79 Qranada Ispaniya Elhambra sarayi Ispaniyanin Qranada seherinde yerlesen Islam medeniyyetinin en meshur tikililerinden biri Elhambra sarayinin tikintisine 1232 ci ilde Qranada emirliyinin emiri Mehemmed Bin Nesr dovrunde baslanmisdir Sarayin daxili tertibati Mehemmed Bin Ahmerden sonra hakmiyyete gelmis Ebu Abdullah Mehemmed Ebu Heccac Yusif ve V Mehemmed terefinden Elhambra sarayina elaveler edilmis ve tikilinin daxili ve xarici genislendirilmisdir 37 10 37 c e 3 35 24 q u 80 Sartr Fransa Sartr kafedrali Qotik memarligin en gozel numunelerinden biridir Daha cox rengareng ve mohtesem vitrajlari ile meshurdur Xristian mebedi olmasina baxmayaraq paqan simvolizmi ile zengindir Merkezinde mermer labirint yerlesir 48 26 50 c e 1 29 16 q u Qeydler Redakte Ekser muasir menbeler o cumleden UNESCO Arxivlesdirilib 2006 12 31 at the Wayback Machine seherin salinma tarixini e e 1100 cu il kimi qeyd etseler de BSE de basqa tarix qeyd edilir e e VII esr olu kecid Edebiyyat RedakteCruickshank Dan Around the World in Eighty Treasures Weidenfeld amp Nicolson hardback 17 February 2005 ISBN 978 0 297 84399 3 Cruickshank Dan Around the World in Eighty Treasures Phoenix Books paperback 6 October 2005 ISBN 978 0 7538 1947 0 Ev ucun buraxilis RedakteSerialin resmi BBC DVD si 19 may 2008 ci ilde satisa cixarilib DVD formatda satis lisenziyasi muxtelif olkelerde muxtelif sirketlere satilib Xarici kecidler RedakteDunya etrafinda 80 xezine Internet Movie Database saytinda Hemcinin bax RedakteDen Kruinksankin memarliq maceralari film 2008 Menbe https az wikipedia org w index php title Dunya etrafinda 80 xezine film 2005 amp oldid 6618244, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
.svg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
_(5674989167).jpg.html){kind=link}
,_Isfahan,_Iran_(1267877756).jpg.html){kind=link}
-Aerial-Temple_Mount-(south_exposure).jpg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
