Anqkor Vat və ya Anqkorvoat — Kambocada yerləşən və tanrı Vişnaya həsr edilmiş nəhəng hinduizm məbədi kompleksi. Dünyanın vaxtilə yaradılmış mədəni tikilisi və arxeoloji abidələrindən biri sayılır. XII əsrin I yarısında kral II Suryavarmanın hakimiyyəti dövründə tikilmişdir. Bu abidə kompleksi UNESCO-nun ümumdünya irsi siyahısına salınmışdır. Anqkor Vat abidəsi Kambocanın Siem reap əyalətinin Siemreap (şəhər) şəhərindən 5,5 km aralıda yerləşərək özündə kxmerlərin qədim paytaxtları olan Ankqorda məbəd kompleksini birləşdirir.Anqkor 200 km² əraziyə malik olduğu bilinsə də, son tədqiqatlar nəticəsində buranın ərazisinin 3000 km² çox olduğu və əhalisinin sayının yarımmilyona çatdığı aşkar olunmuşdur.
Anqkor Vat
İlk əvvəl tanrı Vişnaya həsr olunduğundan arxitektura nöqteyi-nəzərindən özündə induizmdəki tanrıların məskəni olan mifik Meru dağını nümayiş etdirən dağ-məbədləri birləşdirir. Məbəd mərkəzə doğru getdikcə hündürlüyü artan 3 konsentrik düzbucaqlı tikililər formasından ibarət olmaqla,3,6 km uzunluğa və 190 m enə malikdir. Daxili tikililər lotos formasında 5 qüllədən təşkil olunmuşdur. Mərkəzdəki qüllə ibadətgahdan 42 km hündürlüyündə, ümumilikdə yerdən isə 65 km hündürlüyündədir.
XV əsrdə istifadə olunmamağa başlamış və atılıb qalmışdır. Bura avropa sivilizasiyası üçün 1860-cı ildən açılmışdır. Anqkor Vat Kambocanın dövlət bayrağı və gerbində təsvir olunmuşdur.
Etimologiya və yazılışı
Çox ehtimal ki, "Anqkor" adı sanskritcə "şəhər" mənasını verən "naqara" sözündən gəlmişdir.Kxmercə bu söz "noko" kimi səslənsə də,amma kxmerlərin xalq dilində "onkqo" sözünü demək daha rahatdır. Sonuncu sözün hərfi mənası "yığılmış düyü dənələri" deməkdir.
"Anqkor" tarixi ad deyildir, Kambocada yerləşən əyalətə məxsus qədimi addır.Bu ad buradakı yerlərin kxmer başçıları tərəfindən tərk edildiyi zaman yaranmışdır. Buna baxmayaraq, burada adamlar yaşamağa davam etmiş və Anqkor kifayət qədər böyük şəhər əhəmiyyətini saxlayaraq, bunu öz adında əks etdirmişdir. Bilavasitə olaraq, onu da qeyd etmək lazımdır ki, kxmer dilində "şəhər" və "əsas şəhər" mınasını verən müxtəlif anlayışlar vardır. Krallığın indiki paytaxtı sayılan Pnompeni kxmerlər çox vaxt sadəcə "tikronq", daha doğrusu "kral yerinin olduğu şəhər" adlandırırlar. Lakin şəhər mənasını verən "noko" sözü ilə adlandırmırlar.
Anqkor Vat məbədi 1863-cü ildən bəri Kamboca bayrağında təsvir edilir və milli qürur simvolu sayılır
Əsrlər ərzində xalq sözü olan "onqko" xüsusi ad alaraq, qədim paytaxt əyaləti Anqkor (Onkqor)adında möhkəmlənmişdir.
"Vat" sözü isə monastr iqamətgahlarının müqəddəs yeri mənasınə verən pali ifadəsi "vattu-arama"dan götürülmüşdür.Lakin Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinin (Tayland, Kamboca, Laos) çoxusunda bu söz geniş mənada işlədilərək hər hansı buddist məbədinə və ya paqodasına aid edilir. Kxmercə "voat" "məbəd" və "ehtiram,heyran olma" mənasını verir. Həqiqətdə, Anqkor Vat kxmerlərin milli qürur simvolu sayılır.
Tarixi
Anqkor Vat özündə Kxmer imperiyasının arxitekturasının ilk nümunələri olaraq, VI əsrdə tikilən məbədləri əks etdirir. Bu nəhəng məbəd kompleksi II Suryavarmanın (hakimiyyət illəri: 1113-1550-ci illər) dövründə tikilmişdir.
Tikintinin başlanğıcı zamanı qoyulan nə kapsul, nə də məbədə aid bir sıra müasir yazılar tapılmamışdır. Ona görə, onun ilk əvvəlki adı məlum deyildir. Lakin ola bilsinki, məbəd Varah Vishnu-lok adlanırmış. (hərfi tərcüməsi: Müqəddəs Vişnanın yeri deməkdir)
Hesab olunur ki, məbədin tikintisi üzərində iş kralın ölümündən biraz sonra qurtarmışdır. Ona görə, bəzi barelyeflərin bəzədilməsi tamamlanmamış qalmışdır.
Aerofotoşəkili.190 m enə malik su ilə dolu xəndək
Anqkor Vat XV əsrdən istifadə olunmamasına baxmayaraq, tamammilə insanlar tərəfindən atılmamışdır. Bu məbədə gələn ilk qərblilərdən portuqal monaxı Antonio da Madalena olmuşdur. O, buraya 1586-cı ildə baş çəkmiş və buranın "qələmlə yazılması mümkün olmayan qeyri-adi tikili olaraq dünyada heç bir tikiliyə bənzəmədiyini" bildirmişdir. Kompleks avropa sivilizasiyası üçün 1860-cı ildə fransız səyahətçisi Anri Muo tərəfindən açılmışdır. Bura 5 il ərzində fransız missioneri Şarl-Emil Buyevo baş çəkərək, öz müşahidələrini 2 kitabda təsvir etmişdir.
1970-ci illərdə kompleksdə yerləşən bəzi tikili və abidələr Pol Pot əsgərləri tərəfində vandalizmə məruz qalmışdır. 1992-ci ildə Anqkor Vat məbəd kompleksi UNESCO-nun ümumdünya irsi siyahısına salınmışdır. Kambocada turistlərin əsas cəlb olunduğu yerdir.
Arxitektura və xarici görünüşü
Məbəd anqkorian stilində tikilmişdir.Kamboca mədəni tikililəri üçün xarakterik olan "dağ-məbəd" tipinə aid edilir. Kxmer məbədləri möminləri yeri yox, tanrıların yaşayış yeri olmuşdur.Anqkor Vat həmçinin hökmdarların dəfn olunması ilə də fərqlənir. Məbəd 1500×1300m ölçüdə düzbucaqlı formasında konstruksiyanı əks etdirərək 200 ha ərazini əhatə edir. Kompleks böyük bayır sarayından, hasarlanmış divar və mərkəzi platformadan ibarətdir. Məbədə giriş qərb tərəfdəndir. Giriş qülləsindən məbədə doğru aparan yolu yeddibaşlı ilan heykəlləri əhatələmişdir.
Məbədə əsas giriş
Anqkor Vatın arxitekturası onun xarici görünüşü ilə uyğunluq təşkil eləyir. Heykəllər burda arxitektonik rol oynayır. Məbədin dolayı qalereyalarının üç yarusunda qədim hind mifologiyasına, qədim hind eposları "Ramayana" və "Mahabharata" mövzularına, həmçinin kxmer tarixinə həsr olunmuş barelyeflər vardır. İkinci yarusunun divarlarını təqribən 2000-nə yaxın səma qızları - apsar fiqurları bəzəyir.
Tikinti texnologiyası
Məbədin tikintisində istifadə olunan daşlar cilalanmış mərmər kimi çox hamardırlar. Daşlar bir-birinə elə kip quraşdırılmışdır ki, onlar arasında aranı bəzən tapmaq olmur. Daş bloklar bəzən heç bir birləşməyə malik deyildir və ancaq öz çəkilərinə görə qalmışdır. Bəzi yerlərdən birləşdirmələrdən istifadə olunmuşdur. Ehtimala görə, daşların yerinə qoyulmasında qaldırıcı güc kimi fillərdən istifadə olunmuşdur. Andre Muo qeyd etmişdir ki, əksər daşlarda 2,5 sm diametrli və 3 sm dərinlikli deşiklər vardır. Bu deşiklərin nə üçün lazım olduğu məlum deyildir. Bəzi mütəxəsislər bunun metal oxların köməyilə daşların bir-birinə birləşdirilməsində istifadə olunduğunu hesab edirlər.
Avqust 27, 2021
anqkor, anqkorvoat, kambocada, yerləşən, tanrı, vişnaya, həsr, edilmiş, nəhəng, hinduizm, məbədi, kompleksi, dünyanın, vaxtilə, yaradılmış, mədəni, tikilisi, arxeoloji, abidələrindən, biri, sayılır, əsrin, yarısında, kral, suryavarmanın, hakimiyyəti, dövründə,. Anqkor Vat ve ya Anqkorvoat Kambocada yerlesen ve tanri Visnaya hesr edilmis neheng hinduizm mebedi kompleksi Dunyanin vaxtile yaradilmis medeni tikilisi ve arxeoloji abidelerinden biri sayilir XII esrin I yarisinda kral II Suryavarmanin hakimiyyeti dovrunde tikilmisdir Bu abide kompleksi UNESCO nun umumdunya irsi siyahisina salinmisdir Anqkor Vat abidesi Kambocanin Siem reap eyaletinin Siemreap seher seherinden 5 5 km aralida yerleserek ozunde kxmerlerin qedim paytaxtlari olan Ankqorda mebed kompleksini birlesdirir Anqkor 200 km eraziye malik oldugu bilinse de son tedqiqatlar neticesinde buranin erazisinin 3000 km cox oldugu ve ehalisinin sayinin yarimmilyona catdigi askar olunmusdur Anqkor Vat Ilk evvel tanri Visnaya hesr olundugundan arxitektura noqteyi nezerinden ozunde induizmdeki tanrilarin meskeni olan mifik Meru dagini numayis etdiren dag mebedleri birlesdirir Mebed merkeze dogru getdikce hundurluyu artan 3 konsentrik duzbucaqli tikililer formasindan ibaret olmaqla 3 6 km uzunluga ve 190 m ene malikdir Daxili tikililer lotos formasinda 5 qulleden teskil olunmusdur Merkezdeki qulle ibadetgahdan 42 km hundurluyunde umumilikde yerden ise 65 km hundurluyundedir XV esrde istifade olunmamaga baslamis ve atilib qalmisdir Bura avropa sivilizasiyasi ucun 1860 ci ilden acilmisdir Anqkor Vat Kambocanin dovlet bayragi ve gerbinde tesvir olunmusdur Mundericat 1 Etimologiya ve yazilisi 2 Tarixi 3 Arxitektura ve xarici gorunusu 4 Tikinti texnologiyasiEtimologiya ve yazilisi RedakteCox ehtimal ki Anqkor adi sanskritce seher menasini veren naqara sozunden gelmisdir Kxmerce bu soz noko kimi seslense de amma kxmerlerin xalq dilinde onkqo sozunu demek daha rahatdir Sonuncu sozun herfi menasi yigilmis duyu deneleri demekdir Anqkor tarixi ad deyildir Kambocada yerlesen eyalete mexsus qedimi addir Bu ad buradaki yerlerin kxmer bascilari terefinden terk edildiyi zaman yaranmisdir Buna baxmayaraq burada adamlar yasamaga davam etmis ve Anqkor kifayet qeder boyuk seher ehemiyyetini saxlayaraq bunu oz adinda eks etdirmisdir Bilavasite olaraq onu da qeyd etmek lazimdir ki kxmer dilinde seher ve esas seher minasini veren muxtelif anlayislar vardir Kralligin indiki paytaxti sayilan Pnompeni kxmerler cox vaxt sadece tikronq daha dogrusu kral yerinin oldugu seher adlandirirlar Lakin seher menasini veren noko sozu ile adlandirmirlar Anqkor Vat mebedi 1863 cu ilden beri Kamboca bayraginda tesvir edilir ve milli qurur simvolu sayilir Esrler erzinde xalq sozu olan onqko xususi ad alaraq qedim paytaxt eyaleti Anqkor Onkqor adinda mohkemlenmisdir Vat sozu ise monastr iqametgahlarinin muqeddes yeri menasine veren pali ifadesi vattu arama dan goturulmusdur Lakin Cenub Serqi Asiya olkelerinin Tayland Kamboca Laos coxusunda bu soz genis menada isledilerek her hansi buddist mebedine ve ya paqodasina aid edilir Kxmerce voat mebed ve ehtiram heyran olma menasini verir Heqiqetde Anqkor Vat kxmerlerin milli qurur simvolu sayilir Tarixi RedakteAnqkor Vat ozunde Kxmer imperiyasinin arxitekturasinin ilk numuneleri olaraq VI esrde tikilen mebedleri eks etdirir Bu neheng mebed kompleksi II Suryavarmanin hakimiyyet illeri 1113 1550 ci iller dovrunde tikilmisdir Tikintinin baslangici zamani qoyulan ne kapsul ne de mebede aid bir sira muasir yazilar tapilmamisdir Ona gore onun ilk evvelki adi melum deyildir Lakin ola bilsinki mebed Varah Vishnu lok adlanirmis herfi tercumesi Muqeddes Visnanin yeri demekdir Hesab olunur ki mebedin tikintisi uzerinde is kralin olumunden biraz sonra qurtarmisdir Ona gore bezi barelyeflerin bezedilmesi tamamlanmamis qalmisdir Aerofotosekili 190 m ene malik su ile dolu xendek Anqkor Vat XV esrden istifade olunmamasina baxmayaraq tamammile insanlar terefinden atilmamisdir Bu mebede gelen ilk qerblilerden portuqal monaxi Antonio da Madalena olmusdur O buraya 1586 ci ilde bas cekmis ve buranin qelemle yazilmasi mumkun olmayan qeyri adi tikili olaraq dunyada hec bir tikiliye benzemediyini bildirmisdir Kompleks avropa sivilizasiyasi ucun 1860 ci ilde fransiz seyahetcisi Anri Muo terefinden acilmisdir Bura 5 il erzinde fransiz missioneri Sarl Emil Buyevo bas cekerek oz musahidelerini 2 kitabda tesvir etmisdir 1970 ci illerde kompleksde yerlesen bezi tikili ve abideler Pol Pot esgerleri terefinde vandalizme meruz qalmisdir 1992 ci ilde Anqkor Vat mebed kompleksi UNESCO nun umumdunya irsi siyahisina salinmisdir Kambocada turistlerin esas celb olundugu yerdir Arxitektura ve xarici gorunusu RedakteMebed anqkorian stilinde tikilmisdir Kamboca medeni tikilileri ucun xarakterik olan dag mebed tipine aid edilir Kxmer mebedleri mominleri yeri yox tanrilarin yasayis yeri olmusdur Anqkor Vat hemcinin hokmdarlarin defn olunmasi ile de ferqlenir Mebed 1500 1300m olcude duzbucaqli formasinda konstruksiyani eks etdirerek 200 ha erazini ehate edir Kompleks boyuk bayir sarayindan hasarlanmis divar ve merkezi platformadan ibaretdir Mebede giris qerb terefdendir Giris qullesinden mebede dogru aparan yolu yeddibasli ilan heykelleri ehatelemisdir Mebede esas giris Anqkor Vatin arxitekturasi onun xarici gorunusu ile uygunluq teskil eleyir Heykeller burda arxitektonik rol oynayir Mebedin dolayi qalereyalarinin uc yarusunda qedim hind mifologiyasina qedim hind eposlari Ramayana ve Mahabharata movzularina hemcinin kxmer tarixine hesr olunmus barelyefler vardir Ikinci yarusunun divarlarini teqriben 2000 ne yaxin sema qizlari apsar fiqurlari bezeyir Tikinti texnologiyasi RedakteMebedin tikintisinde istifade olunan daslar cilalanmis mermer kimi cox hamardirlar Daslar bir birine ele kip qurasdirilmisdir ki onlar arasinda arani bezen tapmaq olmur Das bloklar bezen hec bir birlesmeye malik deyildir ve ancaq oz cekilerine gore qalmisdir Bezi yerlerden birlesdirmelerden istifade olunmusdur Ehtimala gore daslarin yerine qoyulmasinda qaldirici guc kimi fillerden istifade olunmusdur Andre Muo qeyd etmisdir ki ekser daslarda 2 5 sm diametrli ve 3 sm derinlikli desikler vardir Bu desiklerin ne ucun lazim oldugu melum deyildir Bezi mutexesisler bunun metal oxlarin komeyile daslarin bir birine birlesdirilmesinde istifade olundugunu hesab edirler Menbe https az wikipedia org w index php title Anqkor Vat amp oldid 4797558, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
