fbpx
Wikipedia

Aya Sofya

Aya Sofya (yun. Αγία Σοφία, türk. Ayasofya) — Türkiyənin İstanbul şəhərində yerləşən, əvvəl provoslav kilsəsi, daha sonra məscidə çevrilən məbəd. Qısa müddət muzey kimi istifadə olunub. 2020-ci il 11 iyul tarixindən yenidən məscid kimi fəaliyyət göstərir. Bizans dövrünə aid olan Aya Sofya Bizansın "qızıl əsrinin" simvoludur. Hazırda rəsmi olaraq Ayasofya Böyük Məscidi (türk. Ayasofya-i Kebir Camii) adlanır.

Aya Sofya
türk. Ayasofya
yun. Ἁγία Σοφία
lat. Sancta Sophia
41°00′30″ şm. e. 28°58′47″ ş. u.
Ölkə Türkiyə Türkiyə
Şəhər İstanbul
Yerləşir Fateh, İstanbul
Aidiyyatı 537-1204 - Yunan Ortodoks Kilsəsi
1204-1261 - Katolik kilsəsi
1261-1453 - Yunan Pravoslav Kilsəsi
1453-1934 - İmperiya məscidi
1934-2020 - Muzey
2020-hal-hazırda - Məscid
Memar Trallı Anfimi
Miletli İsidor
Memar Trdat
Sifarişçi I Yustinian
Əsas tarixlər 324 - Konstantinin bazilikası
415 - Feodosinin bazilikası
537 - Yustinianın bazilikası (müasir bina)
989 - Gümbəzi dağılıb
994 - Gümbəzi bərpa edilib
1453 - Məscidə çevrilib
1934 - Muzeyə çevrilib
2020 - Məscidə çevrilib
Tikilmə tarixi 532-537
Üslubu Bizans memarlığı
Uzunluğu 82 m (269 ft)
Eni 73 m (240 ft)
Minarələri 4
Günbəzləri 1
Material ağ daş, kərpic
Vəziyyəti stabil, məscid kimi istifadə olunur
Rəsmi sayt muze.gen.tr/muze-…​ (ing.)
Rəsmi adı: Historic Areas of Istanbul
TipiMədəni
Kriteriyai,ii,ii,iv
Təyin edilib1985
İstinad nöm.356
DövlətTürkiyə
RegionAvropa
Aya Sofya
Kilsənin Britannika Ensiklopediyasında nəşr edilmiş planı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ümumi məlumat

1935-ci ildən indiyə qədər muzey kimi fəaliyyət göstərən Aya Sofya Bizansa şahidlik edib, Osmanlı dövrünün möhtəşəm və tarixi abidələrindən biri olaraq il boyunca bütün ölkələrdən gələn turistlər tərəfindən ziyarət edilir. Zamana meydan oxuyan nəhəng ölçüdə, iqlim şərtləri, zələzələlər kimi təsirlərlə yaranan aşınmaların günümüzdə çox incə və ehtiyatlı halda aparılan bərpa işləri ilə aradan qaldırılmasına çalışılır.

Tarixi

İnşasına 532-ci ildə başlanan Aya Sofyanın tikintisi üçün Efesdəki Diana məbədindən qırmızı porfir sütunlardan səkkiz ədəd gətirilib istifadə olunmuş, dünyanın məşhur mərmər mədənlərindən də bura materiallar daşınmışdır. Xüsusən də Əyriboğaz adasından açıq yaşıl, Əlcəzairdən sarı rəngli, Siqadan çəhrayı, cənub-qərbi Anadoludan ağ qırmızı mərmərlər gətirilərək tikintdə istifadə edilmişdir. Gündə min usta və on min işçinin çalşması ilə 5 il 11 ay 10 günə inşaat başa çatmışdır. Aya Sofya müxtəlif dövrlərdə böyük təhlükələrlə qarşılaşmış, hündürlüyü 55,60 metr, eni 31,36 metr olan dövrün möcüzəsi kimi qiymətləndirilən qübbəsi genişliyi 1,1 metr olan 40 dirəyə söykənmişdir. Abidənin ağırlığını 40-ı aşağıda, 67-si yuxarıda olmaqla 107 sütun saxlayır, açılan 40 pəncərə onun bol işıq almasına səbəb olur. 2020-ci ildə Aya Sofyanın muzeydən məscidə çevrilməsi ilə bağlı qərar verilib. Abidəyə giriş ödənişli olması artıq ləğv edilib və bundan sonra da Aya Sofya bütün dinlərdən olan insanlar üçün hər zaman açıq olacaq.

Ümumi mənzərəsi

Aya Sofya muzeyi Sultanəhməd meydanını dövrəyə alan Sultan Əhməd məscidi, Yerəbatan qəsri, Aya İrini kilsəsi, III Əhməd çeşməsi, Soyuq Çeşmə küçəsi arasında yerləşir.

Aya Sofya ətrafında aparılmış qazıntı işləri zamanı tapılmış Bizans sütunlarından nümunələr nümayiş etdirilən baxçadan keçib tikiliyə daxil olanları qapı üzərində görkəmli mozaikalar qarşılayarkən, sola ayrılan daş döşəməli rampa döngələrlə ilə ziyarətçiləri üstədəki qalereyaya aparır. Üst qatın sol tərəfində irəliləyənlər sərgi bölümünü, Aya Sofya qübbəsindən özülünə doğru ana məkanı seyr etmək imkanı əldə edir və Mustafa İzzət xətti Allah, Məhəmməd, Osman, Əbu Bəkr, Ömər, Həsən, Hüseyn lövhələri daha yaxından görünür. Üst qalereya çıxışının sağ tərəfində gəzməyə davam edənlər tavanı bəzənmiş uzun bir dəhlizdə irəliləyərək Cənub Qalereyasında yerləşən Mərmər Qapıya gəlib çıxırlar. Bu qapı girişinin sağında tavana yaxın bölümdə Deisis mozaikası yer alır. Bu kompozisiyada İsa, MəryəmVaftizçi İohan ilə birlikdə görülür.

Eyni qalereya ilə irəlilədikcə pəncərəyə yaxın bölümdə 4 xaçlı rəhbəri cərgəsində İstanbula gələn və burada vəfat edən latın mənşəli komandir "Henrikus Dandol"nın məzarı yerləşir. Cənub qalereyasının sonunda rast gəlinən divarda Məryəm, balaca İsa, imperator İoannes və imperatiriça Eirene (12-ci yüz il) mozaikası, Şimal qalereyasında imperator İsgəndərin mozaikası görülür. Ayasofya bölmələrində Bizansda ilk dövrə məxsus həndəsə və flora mozaikalarının yerləşdiyi üst qalereyadan enərək ana sahəyə daxil oluruq.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Ayasofya hakkında geniş bilgi[ölü keçid]  (türk.)
  1. Aya Sofyada ilk Cümə namazı iyulun 24-də qılınacaq

sofya, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, Αγία, Σοφία, türk, a. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Aya Sofya yun Agia Sofia turk Ayasofya Turkiyenin Istanbul seherinde yerlesen evvel provoslav kilsesi daha sonra mescide cevrilen mebed Qisa muddet muzey kimi istifade olunub 2020 ci il 11 iyul tarixinden yeniden mescid kimi fealiyyet gosterir Bizans dovrune aid olan Aya Sofya Bizansin qizil esrinin simvoludur Hazirda resmi olaraq Ayasofya Boyuk Mescidi turk Ayasofya i Kebir Camii adlanir Aya Sofyaturk Ayasofya yun Ἁgia Sofia lat Sancta Sophia41 00 30 sm e 28 58 47 s u Olke Turkiye TurkiyeSeher IstanbulYerlesir Fateh IstanbulAidiyyati 537 1204 Yunan Ortodoks Kilsesi1204 1261 Katolik kilsesi1261 1453 Yunan Pravoslav Kilsesi1453 1934 Imperiya mescidi1934 2020 Muzey2020 hal hazirda MescidMemar Tralli AnfimiMiletli IsidorMemar TrdatSifarisci I YustinianEsas tarixler 324 Konstantinin bazilikasi415 Feodosinin bazilikasi537 Yustinianin bazilikasi muasir bina 989 Gumbezi dagilib994 Gumbezi berpa edilib1453 Mescide cevrilib1934 Muzeye cevrilib2020 Mescide cevrilibTikilme tarixi 532 537Uslubu Bizans memarligiUzunlugu 82 m 269 ft Eni 73 m 240 ft Minareleri 4Gunbezleri 1Material ag das kerpicVeziyyeti stabil mescid kimi istifade olunurResmi sayt muze gen tr muze ing UNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Historic Areas of IstanbulTipiMedeniKriteriyai ii ii ivTeyin edilib1985Istinad nom 356DovletTurkiyeRegionAvropaAya SofyaKilsenin Britannika Ensiklopediyasinda nesr edilmis plani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Umumi melumat 2 Tarixi 3 Umumi menzeresi 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerUmumi melumat Redakte1935 ci ilden indiye qeder muzey kimi fealiyyet gosteren Aya Sofya Bizansa sahidlik edib Osmanli dovrunun mohtesem ve tarixi abidelerinden biri olaraq il boyunca butun olkelerden gelen turistler terefinden ziyaret edilir Zamana meydan oxuyan neheng olcude iqlim sertleri zelezeleler kimi tesirlerle yaranan asinmalarin gunumuzde cox ince ve ehtiyatli halda aparilan berpa isleri ile aradan qaldirilmasina calisilir Tarixi RedakteInsasina 532 ci ilde baslanan Aya Sofyanin tikintisi ucun Efesdeki Diana mebedinden qirmizi porfir sutunlardan sekkiz eded getirilib istifade olunmus dunyanin meshur mermer medenlerinden de bura materiallar dasinmisdir Xususen de Eyribogaz adasindan aciq yasil Elcezairden sari rengli Siqadan cehrayi cenub qerbi Anadoludan ag qirmizi mermerler getirilerek tikintde istifade edilmisdir Gunde min usta ve on min iscinin calsmasi ile 5 il 11 ay 10 gune insaat basa catmisdir Aya Sofya muxtelif dovrlerde boyuk tehlukelerle qarsilasmis hundurluyu 55 60 metr eni 31 36 metr olan dovrun mocuzesi kimi qiymetlendirilen qubbesi genisliyi 1 1 metr olan 40 direye soykenmisdir Abidenin agirligini 40 i asagida 67 si yuxarida olmaqla 107 sutun saxlayir acilan 40 pencere onun bol isiq almasina sebeb olur 2020 ci ilde Aya Sofyanin muzeyden mescide cevrilmesi ile bagli qerar verilib Abideye giris odenisli olmasi artiq legv edilib ve bundan sonra da Aya Sofya butun dinlerden olan insanlar ucun her zaman aciq olacaq 1 Umumi menzeresi RedakteAya Sofya muzeyi Sultanehmed meydanini dovreye alan Sultan Ehmed mescidi Yerebatan qesri Aya Irini kilsesi III Ehmed cesmesi Soyuq Cesme kucesi arasinda yerlesir Aya Sofya etrafinda aparilmis qazinti isleri zamani tapilmis Bizans sutunlarindan numuneler numayis etdirilen baxcadan kecib tikiliye daxil olanlari qapi uzerinde gorkemli mozaikalar qarsilayarken sola ayrilan das dosemeli rampa dongelerle ile ziyaretcileri ustedeki qalereyaya aparir Ust qatin sol terefinde irelileyenler sergi bolumunu Aya Sofya qubbesinden ozulune dogru ana mekani seyr etmek imkani elde edir ve Mustafa Izzet xetti Allah Mehemmed Osman Ebu Bekr Omer Hesen Huseyn lovheleri daha yaxindan gorunur Ust qalereya cixisinin sag terefinde gezmeye davam edenler tavani bezenmis uzun bir dehlizde irelileyerek Cenub Qalereyasinda yerlesen Mermer Qapiya gelib cixirlar Bu qapi girisinin saginda tavana yaxin bolumde Deisis mozaikasi yer alir Bu kompozisiyada Isa Meryem ve Vaftizci Iohan ile birlikde gorulur Eyni qalereya ile ireliledikce pencereye yaxin bolumde 4 xacli rehberi cergesinde Istanbula gelen ve burada vefat eden latin menseli komandir Henrikus Dandol nin mezari yerlesir Cenub qalereyasinin sonunda rast gelinen divarda Meryem balaca Isa imperator Ioannes ve imperatirica Eirene 12 ci yuz il mozaikasi Simal qalereyasinda imperator Isgenderin mozaikasi gorulur Ayasofya bolmelerinde Bizansda ilk dovre mexsus hendese ve flora mozaikalarinin yerlesdiyi ust qalereyadan enerek ana saheye daxil oluruq Hemcinin bax RedakteMescidXarici kecidler RedakteAyasofya hakkinda genis bilgi olu kecid turk Aya Sofyada ilk Cume namazi iyulun 24 de qilinacaqMenbe https az wikipedia org w index php title Aya Sofya amp oldid 5972171, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.