fbpx
Wikipedia

Aksum

Avqust 06, 2021

Aksum (tiqr. ኣኽሱም Ak̠ʷsəm; amh. አክሱም Ak̠sum; q.yun. Ἄξουμις və Αὔξουμις) — Efiopiyanın Tiqray regionunda şəhər. Aksum Aksum Krallığının tarixi paytaxtı olmuşdur. Şəhər artıq 66,800 nəfər əhalisi olan (2015) turizm şəhəridir.

Aksum
14°07′42″ şm. e. 38°43′02″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi
  • 17,27 km²
Mərkəzin hündürlüyü 2.131 m
Əhalisi
Əhalisi
  • 66.800 nəf. (2015)
TipiMədəni
Kriteriyai, iv
Tarixi1980 (4-cü sessiya)
İstinad nöm.15
Ölk' Efiopiya
RegionAfrika
Aksum
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aksum İmperiyası bölgəni eramızdan əvvəl 400-cü ildən 10 əsrə qədər idarə edən bir dəniz və ticarət gücü idi. 1980-ci ildə UNESCO Aksumun arxeoloji ərazilərini tarixi dəyərinə görə Ümumdünya irsi siyahısına əlavə etdi.

Aksum, Tiqray regionunun Mekelay zonasında, Adva dağlarının bazasına yaxın yerdə yerləşir. 2,131 metr (6,991 ft) yüksəkliyə malikdir 2,131 metr (6,991 ft) və Lailay Maiçev rayonu ilə əhatə olunmuşdur.

Tarix

Axum, Roma dövrü yazılarının ən erkən qeydlərində üzə çıxan və Aksum İmperiyası adlanan dəniz ticarəti gücünün mərkəzi idi. Eramızın 356-cı ilində Aksum hökmdarı Frumenti tərəfindən xristianlaşdırılmışdır. Sonralar İmperator Kalebin dövründə Aksum, zərdüştiliki qəbul etmiş Sasaniya İmperiyasına qarşı Bizansın müttəfiqi idi.

VII əsrdən sonra qismən farslara, daha sonra isə köhnə Qırmızı dəniz ticarət yolları uğrunda yarışan ərəblərə görə uzun və yavaş bir tənəzüllün başladığı güman edilir. Nəhayət Aksum İsgəndəriyyə, Bizans və Cənubi Avropadakı əsas bazarlarını itirdi və ticarət payı dövrün ərəb tacirləri tərəfindən tutuldu. Aksum İmperiyası nəhayət Yəhudi kraliçası Qudit tərəfindən fəth edildi. Nəticədə Aksum əhalisinin bir qismi cənuba köçməyə məcbur edildi və köhnə həyat tərzi tənəzzül etdi. Hökmdarlığa son tanınan imperatoru təxminən 10-cu əsrdə hakimiyyətə başladı, lakin imperiyanın təsiri və gücü bundan xeyli əvvəl sona çatmışdı.

Əhalinin və ticarətin zəifləməsi Efiopiya imperiyasının güc mərkəzinin daxili ərazidə daha da irəliləməsinə kömək etdi. Aksum şəhəri artıq bir milyon kvadrat mil ərazini əhatə edən bir imperiyanın inzibati iqamətgahı idi. Nəhayət, alternativ ad (Efiopiya) mərkəzi bölgə və sonradan indiki müasir dövlət tərəfindən qəbul edildi.

Aksum İmperiyası və Efiopiya kilsəsi

Aksum İmperiyasının Qeez adlı öz yazılı dili vardı və ən qədim tarixa malik nəhəng obelisk nümunələri ilə fərqli bir memarlıq inkişaf etdirmişdir.

1937-ci ildə 24 metr (79 ft) uzunluğunda, 1700 yaşındakı Aksum obeliski, italyanlar tərəfindən beş hissəyə parçalanaraq yenidən qurulmaq üçün Romaya göndərildi. Obelisk geniş şəkildə Aksum imperiyasının ən yaxşı mühəndislik nümunələrindən biri kimi qəbul edilir. 1947-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının obeliskin geri göndəriləcəyi ilə bağlı razılığına baxmayaraq, İtaliya bunu qəbul etmədi və Efiopiya hökuməti ilə uzun müddətdir davam edən diplomatik mübahisəyə səbəb oldu. Nəhayət 2005-ci ilin aprel ayında İtaliya obelisk hissələrini rəsmi olaraq Aksuma qaytardı. İtaliya həmçinin transferin 4 milyon dollarlıq xərclərini də ödədi. UNESCO bu daşın Aksumda yenidən qurulmasına görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdü. 2008-ci ilin iyul ayının sonunda obelisk yenidən quraşdırıldı və 4 sentyabr 2008-ci ildə açıldı.

Aksum və İslam

 
Efiopiyaya qaytarıldıqdan sonra Aksum obeliski.

Aksum İmperiyası İslamla çoxdankı bir əlaqəyə sahib idi. İbn Hişamın sözlərinə görə, Məhəmməd Qureyş qəbiləsinin zülmü ilə qarşılaşdıqda qızı Rüqəyya və əri Osmanın da yer aldığı kiçik bir qrupu Aksuma göndərdi. Aksum hökmdarı Sahama, onlara sığınacaq vermiş və müdafiə etmişdi. Sahama Qurayş qəbiləsinin qaçqınları yenidən Ərəbistana göndərmək istəyini rədd etmişdi. Bu qaçqınlar hicri təqvimlə 6-cı ilə (628) qədər geri qayıtmadılar və hətta çoxları Efiopiyada qaldı və Mibraqavi zonasında, Neqaş kəndində məskunlaşdılar.[Mənbə göstərin]

Bu erkən müsəlmanların Aksum hökmdarına təsiri ilə əlaqəli olaraq fərqli ənənələr yarandı. Məsələn, Aksum hökmdarı bu qaçqınlardan o qədər təsirləndi ki, gizli bir çevrilişə başladı. Digər tərəfdən ərəb tarixçiləri və Efiopiya rəvayətləri bu müddət ərzində Efiopiyada yaşayan bəzi müsəlman qaçqınların pravoslav xristianlığına keçdiklərini bildirirlər. İkinci bir Efiopiya rəvayətində isə, Aksum kralı Əşama ibn-Əbcarın ölümündə Məhəmmədin padşahın ruhu üçün dua etdiyi və davamçılarına “Hücum etmədikləri müddətdə Efiopiya sakinlərini rahat buraxın." dediyi bildirilir.

Əsas görməli yerlər

 
Kral Ezana stelası

Səhərdəki əsas Aksum abidələri stelalardır. Bu obelisklərin təsminən 1700 yaşı var və Efiopiya xalqının şəxsiyyətinin simvoluna çevrilmişdirlər. Onlardan ən böyüyü tikinti zamanı yıxıldığına və qırıldığına inanılan 33 metr uzunluğu, 3.84 metr enində, 2.35 metr dərinliyində və 520 ton ağırlığındakı Böyük stela-dır. Aksum obeliskinin isə hündürlüyü 24,6 metr, eni 2.32 metr, dərinliyi 1.36 metr, ağırlığı isə 170 tondur. Bu obelisk 1937-ci ildə İtaliya ordusu tərəfindən çıxarılmış və 2005-ci ildə Efiopiyaya qaytarılaraq, 31 iyul 2008-ci ildə yenidən qurulmuşdur. Növbəti ən hündür stela 24 metr (ön plitədən 20,6 metr ) hündürlüyündə, 2.65 metr enində, 1.18 metr dərinliyində və 160 ton ağırlığındakı Kral Ezana stelasıdır.

Stelaların məzarları qeyd etdikləri və ətraflarının memarlıq dekorları ilə birlikdə tökmə metal disklərlə də bəzədildiyi güman edilir. Şəhərin qərbindəki Qudit stelası şimaldakılardan fərqli olaraq, əsasən 4-cü əsrə aid qəbirlər arasında yer alır.

Aksumdakı digər görməli yerlərə arxeoloji və etnoqrafik muzeylər, Xanım Məryəm Sion kilsəsi, saba dilində və qədim Yunan dilində, Rozetta daşına bənzər şəkildə yazılmış Ezana daşı, Kral Bazenin məzarı (ən erkən quruluşlardan biri hesab olunur), Bilqeys hamamı (əslində bir su anbarıdır), 4-cü əsrə aid Taaxa Məryəm və 6-cı əsrdə qurulan Dunqur sarayları, Pentalevon monastırı, Abba Liqanos və Qobedra aslanı qaya təsviri daxildir.

Yerli əfsanə Bilqeysin şəhərdə yaşadığını iddia edir.

Tədqiqatlar

1893-cü ilin fevral ayında İngilis kəşfiyyatçıları Teodor Bent və Meybl Bent qayıqla Qırmızı dənizin qərb sahilindəki Massavaya səyahət etdilər və Qırmızı dənizin hər iki sahilindəki erkən ticarət şəbəkələri və mədəniyyətlər arasındakı mümkün əlaqələri araşdırmaq ümidi ilə Aksum və Yehada qazıntı aparmaq üçün sahilə çıxdılar. Onlar 24 Fevral 1893-cü ildə Aksuma çatdılar. Lakin Birinci İtalya-Efiopiya Müharibəsi boyunca dəvam edən sarsıntılar və italyan işğalçılar ilə yerli sərkərdələr arasındakı gərginlik onların işlərinə son qoydu. Onlar İngiltərəyə geri dönmək üçün martın sonunda Zulaya tələsik geri çəkilməli oldular.

İqlim

Aksumun iqlimi dəniz iqlimi kimi təsnif edilir.

Aksumun iqlimi
Göstərici Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek İl
Maksimum orta, °C 25,9 27,2 28,6 29,4 28,8 27,0 22,5 22,3 24,8 26,3 26,8 25,7 26,3
Orta temperatur, °C 16,7 17,8 17,7 21,0 20,8 19,7 17,2 17,4 17,9 17,9 17,4 16,2 18,1
Minimum orta, °C 7,5 8,4 10,8 12,7 12,9 12,4 12,0 12,6 11,1 9,6 8,0 6,7 10,4
Mənbə: Climate-Data.org (yeksəklik: 2133m)

Demoqrafiya

Efiopiya Mərkəzi Statistika Agentliyinin məlumatına görə, 2012-ci ilin iyul ayında (təxminən) Aksum əhalisi 56,576 nəfər idi. Siyahıyaalma əhalinin 30.293-ünün qadın, 26.283-ünün isə kişi olduğunu göstərdi. 2007-ci il milli siyahıyaalma nəticəsində şəhər əhalisinin 44 647 nəfər olduğu, bunlardan 20 741 nəfəri kişi, 23 906 nəfərinin isə qadınlar olduğu göstərilmişdir. Din olaraq sakinlərin əksəriyyəti, 88.03%-i Efiopiya Pravoslav Xristianlığına etqad edir, 10,89%-i isə müsəlmandır.

1994-cü il milli siyahıyaalmasında bu şəhər üçün əhali sayının 27148 nəfər və əhalisinin 12.536 nəfərinin kişi, 14.612 nəfərinin isə qadın olduğu bildirildi. Əhalinin əksəriyyəti Efiopiya pravoslav xristianlığına etdiyi, 85,08%-inin bu dinə mənsub olduğu, 14,81%-inin isə müsəlman olduğu bildirdi.

Təhsil

Aksum Universiteti 2006-cı ilin may ayında Aksumda, şəhər mərkəzindən dörd kilometr (2.45 mil) məsafədə yerləşən bir yaşıllıq sahəsində qurulmuşdur. Andiçmə mərasimi 16 fevral 2007-ci ildə keçirilmişdir. Kampusun indiki sahəsi 107 hektardır və genişləndirmək üçün geniş yer var. Aksumda bir universitetin qurulmasının, ümumilikdə ölkənin və xüsusən də bölgənin davamlı inkişafına çox töhfə verəcəyi gözlənilir.

3D sənədləşdirmə

Zamani Layihəsi, gələcək nəsillər üçün qeydlər yaratmaq üçün ümumdünya irsi ərazilərini 3D olaraq sənədləşdirir. Sənədlər yerüstü lazer skanerinə əsaslanır. Aksum stelalar sahəsi hissələrinin 3D sənədləşdirilməsi 2006-cı ildə aparılmışdır. 3D modelləri, planları və şəkilləri burada görmək mümkündür.

Qalereya

  • Dunqurun yenidən canlandırılması

  • Dunqur

  • Dunqur

  • Dunqur və dərhal yanındakı Qudit stelası sahəsi

  • Yıxıldığı yerdə qırılmış, ən böyük Aksum stelası.

  • Taaxa Məryəm sarayının modeli.

  • Fiqurlu naxışlarla bəzədilmiş aksum bankası.

  • Stela sahəsinin altındakı türbələr.

  • Saxta Qapı qəbiristanlığına giriş.

  • Aksumdakı Stela parkı.

  • Qudit stelası sahəsindəki kiçik stelalar

  • Aksumdakı başqa bir stela sahəsi

  • Aksum qızıl sikkələri.

  • Aksum stelası və dağıntıları

  • Səhrada Aksum stelası

İstinadlar

  1. http://www.citypopulation.de/Ethiopia.html
  2. Stephanus of Byzantium, Ethnica, §A102.8
  3. Photius, Bibliotheca excerpts, §3.1
  4. "City Population".
  5. Centre, UNESCO World Heritage. "Aksum". UNESCO World Heritage Centre (ingilis). UNESCO. İstifadə tarixi: 24 February 2019.
  6. "Aksum Ethiopia". Encyclopedia Britannica (ingilis). İstifadə tarixi: 24 February 2019.
  7. Phillipson, David W. (2014). Foundations of an African Civilisation: Aksum and the Northern Horn, 1000 BC - AD 1300 (ingilis). Boydell & Brewer Ltd. səh. 69. ISBN 9781847010889. İstifadə tarixi: 24 February 2019. At Aksum itself, little is known about the earliest phases, such as might aid our understanding of the transition. Archaeological investigation has been restricted by the presence of the modern town, and penetration of the lowest levels is impeded by later features which merit preservation.
  8. G. Mokhtar, UNESCO General History of Africa, Vol. II, Abridged Edition (Berkeley: University of Aksum Press, 1990), pp. 215-35. ISBN 0-85255-092-8
  9. Uhlig, Siegbert, ed. Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2005), p. 871.
  10. "Ethiopia unveils ancient obelisk". BBC News. 4 September 2008. İstifadə tarixi: 22 February 2014.
  11. "The Reinstallation of the Axum Obelisk" (PDF). UNESCO. 10 October 2008. İstifadə tarixi: 22 February 2014.
  12. ibn Hisham, The Life of the Prophet
  13. Nimer, Ph.D., Muḥammad. . 31 July 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 January 2013.
  14. Ibn Ishaq, The Life of Muhammad (Oxford, 1955), 657–58.
  15. Paul B. Henze, Layers of Time: A History of Ethiopia (New York: Palgrave, 2000), pp. 42f
  16. ↑ "Mission accomplished: Aksum Obelisk successfully reinstalled". UNESCO. 1 August 2008. İstifadə tarixi: 23 January 2013.
  17. Phillipson, David W. (2003). "Aksum: An archaeological introduction and guide". Azania: Archaeological Research in Africa. 38 (1): 1–68. doi:10.1080/00672700309480357.
  18. Bent published the trip in his: The sacred city of the Ethiopians: being a record of travel and research in Abyssinia in 1893, London, Longmans, Green and Co, 1894.
  19. The Travel Chronicles of Mrs J. Theodore Bent, Vol. 2, 2012, Oxford, Archaeopress, page 201.
  20. ‘Theodore Bent’s expedition to Abyssinia for the purpose of investigating the ruins of Aksum has not been so successful as might have been wished, owing to the hostilities which are being carried on between two of the chiefs; indeed, he and Mrs. Bent had a narrow escape from being involved in their hostilities. Still the expedition has not been altogether without interesting results.’ (Mountstuart E. Grant Duff, The Annual Address on the Progress of Geography, 1892-93, The Geographical Journal, Vol. 2, No. 1 (Jul., 1893), 21).
  21. Bent published three further accounts relating to their Ethiopian trip of 1893: From the Heart of Abyssinia, Illustrated London News, 8 April 1893; In the North of Abyssinia, Illustrated London News, 6 May 1893; The Ancient Trade Route across Ethiopia, The Geographical Journal, Vol. 2 (2) (Aug), 140-6.
  22. ↑ "Climate: Aksum - Climate graph, Temperature graph, Climate table". Climate-Data.org. İstifadə tarixi: 2013-12-09.
  23. . 26 January 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 January 2013.
  24. Census 2007 Tables: Tigray Region noyabr 14, 2010, at the Wayback Machine, Tables 2.1, 2.4, 2.5 and 3.4.
  25. 1994 Population and Housing Census of Ethiopia: Results for Southern Nations, Nationalities and Peoples' Region, Vol. 1, part 1 noyabr 19, 2008, at the Wayback Machine, Tables 2.2, 2.13, 2.16, 2.20 (accessed 30 December 2008)
  26. Rüther, Heinz; Rajan, Rahim S. (2007). "Documenting African Sites: The Aluka Project". Journal of the Society of Architectural Historians. 66 (4): 437–443. doi:10.1525/jsah.2007.66.4.437. ISSN 0037-9808. JSTOR 10.1525/jsah.2007.66.4.437.
  27. Rüther, Heinz. "AN AFRICAN HERITAGE DATABASE – THE VIRTUAL PRESERVATION OF AFRICA'S PAST" (PDF). isprs.org.
  28. Giles, Chris. "Meet the scientists immortalizing African heritage in virtual reality". CNN. İstifadə tarixi: 2019-10-17.
  29. Wild, Sarah. "Africa's great heritage sites are being mapped out with point precision lasers". Quartz Africa (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-10-17.
  30. Rüther, Heinz; Held, Christof; Bhurtha, Roshan; Schroeder, Ralph; Wessels, Stephen (2012-01-13). "From Point Cloud to Textured Model, the Zamani Laser Scanning Pipeline in Heritage Documentation". South African Journal of Geomatics (ingilis). 1 (1): 44–59–59. ISSN 2225-8531.
  31. "Challenges in Heritage Documentation with Terrestrial Laser Scanning" (PDF).
  32. "Site - Aksum Obelisk". zamaniproject.org. İstifadə tarixi: 2019-10-18.

Avqust 06, 2021
aksum, tiqr, ኣኽሱም, ʷsəm, አክሱም, Ἄξουμις, Αὔξουμις, efiopiyanın, tiqray, regionunda, şəhər, krallığının, tarixi, paytaxtı, olmuşdur, şəhər, artıq, nəfər, əhalisi, olan, 2015, turizm, şəhəridir, ölkə, efiopiyatarixi, coğrafiyasısahəsi, mərkəzin, hündürlüyü, məhal. Aksum tiqr ኣኽሱም Ak ʷsem amh አክሱም Ak sum q yun Ἄ3oymis 2 ve Aὔ3oymis 3 Efiopiyanin Tiqray regionunda seher Aksum Aksum Kralliginin tarixi paytaxti olmusdur Seher artiq 66 800 nefer ehalisi olan 2015 4 turizm seheridir 5 6 7 Aksum14 07 42 sm e 38 43 02 s u Olke EfiopiyaTarixi ve cografiyasiSahesi 17 27 km Merkezin hundurluyu 2 131 mEhalisiEhalisi 66 800 nef 2015 1 UNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyai ivTarixi1980 4 cu sessiya Istinad nom 15Olk EfiopiyaRegionAfrikaAksum Vikianbarda elaqeli mediafayllarAksum Imperiyasi bolgeni eramizdan evvel 400 cu ilden 10 esre qeder idare eden bir deniz ve ticaret gucu idi 1980 ci ilde UNESCO Aksumun arxeoloji erazilerini tarixi deyerine gore Umumdunya irsi siyahisina elave etdi Aksum Tiqray regionunun Mekelay zonasinda Adva daglarinin bazasina yaxin yerde yerlesir 2 131 metr 6 991 ft yuksekliye malikdir 2 131 metr 6 991 ft ve Lailay Maicev rayonu ile ehate olunmusdur Mundericat 1 Tarix 2 Aksum Imperiyasi ve Efiopiya kilsesi 3 Aksum ve Islam 4 Esas gormeli yerler 5 Tedqiqatlar 6 Iqlim 7 Demoqrafiya 8 Tehsil 9 3D senedlesdirme 10 Qalereya 11 IstinadlarTarix RedakteAxum Roma dovru yazilarinin en erken qeydlerinde uze cixan ve Aksum Imperiyasi adlanan deniz ticareti gucunun merkezi idi Eramizin 356 ci ilinde Aksum hokmdari Frumenti terefinden xristianlasdirilmisdir Sonralar Imperator Kalebin dovrunde Aksum zerdustiliki qebul etmis Sasaniya Imperiyasina qarsi Bizansin muttefiqi idi VII esrden sonra qismen farslara daha sonra ise kohne Qirmizi deniz ticaret yollari ugrunda yarisan ereblere gore uzun ve yavas bir tenezullun basladigi guman edilir Nehayet Aksum Isgenderiyye Bizans ve Cenubi Avropadaki esas bazarlarini itirdi ve ticaret payi dovrun ereb tacirleri terefinden tutuldu Aksum Imperiyasi nehayet Yehudi kralicasi Qudit terefinden feth edildi Neticede Aksum ehalisinin bir qismi cenuba kocmeye mecbur edildi ve kohne heyat terzi tenezzul etdi Hokmdarliga son taninan imperatoru texminen 10 cu esrde hakimiyyete basladi lakin imperiyanin tesiri ve gucu bundan xeyli evvel sona catmisdi Ehalinin ve ticaretin zeiflemesi Efiopiya imperiyasinin guc merkezinin daxili erazide daha da irelilemesine komek etdi Aksum seheri artiq bir milyon kvadrat mil erazini ehate eden bir imperiyanin inzibati iqametgahi idi Nehayet alternativ ad Efiopiya merkezi bolge ve sonradan indiki muasir dovlet terefinden qebul edildi 8 Aksum Imperiyasi ve Efiopiya kilsesi RedakteAksum Imperiyasinin Qeez adli oz yazili dili vardi ve en qedim tarixa malik neheng obelisk numuneleri ile ferqli bir memarliq inkisaf etdirmisdir 9 1937 ci ilde 24 metr 79 ft uzunlugunda 1700 yasindaki Aksum obeliski italyanlar terefinden bes hisseye parcalanaraq yeniden qurulmaq ucun Romaya gonderildi Obelisk genis sekilde Aksum imperiyasinin en yaxsi muhendislik numunelerinden biri kimi qebul edilir 1947 ci ilde Birlesmis Milletler Teskilatinin obeliskin geri gonderileceyi ile bagli raziligina baxmayaraq Italiya bunu qebul etmedi ve Efiopiya hokumeti ile uzun muddetdir davam eden diplomatik mubahiseye sebeb oldu Nehayet 2005 ci ilin aprel ayinda Italiya obelisk hisselerini resmi olaraq Aksuma qaytardi Italiya hemcinin transferin 4 milyon dollarliq xerclerini de odedi UNESCO bu dasin Aksumda yeniden qurulmasina gore mesuliyyeti oz uzerine goturdu 2008 ci ilin iyul ayinin sonunda obelisk yeniden qurasdirildi ve 4 sentyabr 2008 ci ilde acildi 10 11 Aksum ve Islam Redakte Efiopiyaya qaytarildiqdan sonra Aksum obeliski Aksum Imperiyasi Islamla coxdanki bir elaqeye sahib idi Ibn Hisamin sozlerine gore 12 Mehemmed Qureys qebilesinin zulmu ile qarsilasdiqda qizi Ruqeyya ve eri Osmanin da yer aldigi kicik bir qrupu Aksuma gonderdi Aksum hokmdari Sahama 13 onlara siginacaq vermis ve mudafie etmisdi Sahama Qurays qebilesinin qacqinlari yeniden Erebistana gondermek isteyini redd etmisdi Bu qacqinlar hicri teqvimle 6 ci ile 628 qeder geri qayitmadilar ve hetta coxlari Efiopiyada qaldi ve Mibraqavi zonasinda Neqas kendinde meskunlasdilar Menbe gosterin Bu erken muselmanlarin Aksum hokmdarina tesiri ile elaqeli olaraq ferqli eneneler yarandi Meselen Aksum hokmdari bu qacqinlardan o qeder tesirlendi ki gizli bir cevrilise basladi 14 Diger terefden ereb tarixcileri ve Efiopiya revayetleri bu muddet erzinde Efiopiyada yasayan bezi muselman qacqinlarin pravoslav xristianligina kecdiklerini bildirirler Ikinci bir Efiopiya revayetinde ise Aksum krali Esama ibn Ebcarin olumunde Mehemmedin padsahin ruhu ucun dua etdiyi ve davamcilarina Hucum etmedikleri muddetde Efiopiya sakinlerini rahat buraxin dediyi bildirilir 15 Esas gormeli yerler Redakte Kral Ezana stelasi Seherdeki esas Aksum abideleri stelalardir Bu obelisklerin tesminen 1700 yasi var ve Efiopiya xalqinin sexsiyyetinin simvoluna cevrilmisdirler 16 Onlardan en boyuyu tikinti zamani yixildigina ve qirildigina inanilan 33 metr uzunlugu 3 84 metr eninde 2 35 metr derinliyinde ve 520 ton agirligindaki Boyuk stela dir 17 Aksum obeliskinin ise hundurluyu 24 6 metr eni 2 32 metr derinliyi 1 36 metr agirligi ise 170 tondur Bu obelisk 1937 ci ilde Italiya ordusu terefinden cixarilmis ve 2005 ci ilde Efiopiyaya qaytarilaraq 31 iyul 2008 ci ilde yeniden qurulmusdur 16 Novbeti en hundur stela 24 metr on pliteden 20 6 metr hundurluyunde 2 65 metr eninde 1 18 metr derinliyinde ve 160 ton agirligindaki Kral Ezana stelasidir Stelalarin mezarlari qeyd etdikleri ve etraflarinin memarliq dekorlari ile birlikde tokme metal disklerle de bezedildiyi guman edilir Seherin qerbindeki Qudit stelasi simaldakilardan ferqli olaraq esasen 4 cu esre aid qebirler arasinda yer alir Aksumdaki diger gormeli yerlere arxeoloji ve etnoqrafik muzeyler Xanim Meryem Sion kilsesi saba dilinde ve qedim Yunan dilinde Rozetta dasina benzer sekilde yazilmis Ezana dasi Kral Bazenin mezari en erken quruluslardan biri hesab olunur Bilqeys hamami eslinde bir su anbaridir 4 cu esre aid Taaxa Meryem ve 6 ci esrde qurulan Dunqur saraylari Pentalevon monastiri Abba Liqanos ve Qobedra aslani qaya tesviri daxildir Yerli efsane Bilqeysin seherde yasadigini iddia edir Tedqiqatlar Redakte1893 cu ilin fevral ayinda Ingilis kesfiyyatcilari Teodor Bent ve Meybl Bent qayiqla Qirmizi denizin qerb sahilindeki Massavaya seyahet etdiler ve Qirmizi denizin her iki sahilindeki erken ticaret sebekeleri ve medeniyyetler arasindaki mumkun elaqeleri arasdirmaq umidi ile Aksum ve Yehada qazinti aparmaq ucun sahile cixdilar 18 Onlar 24 Fevral 1893 cu ilde Aksuma catdilar 19 Lakin Birinci Italya Efiopiya Muharibesi boyunca devam eden sarsintilar ve italyan isgalcilar ile yerli serkerdeler arasindaki gerginlik onlarin islerine son qoydu 20 Onlar Ingiltereye geri donmek ucun martin sonunda Zulaya telesik geri cekilmeli oldular 21 Iqlim RedakteAksumun iqlimi deniz iqlimi kimi tesnif edilir 22 Aksumun iqlimiGosterici Yan Fev Mar Apr May Iyn Iyl Avq Sen Okt Noy Dek IlMaksimum orta C 25 9 27 2 28 6 29 4 28 8 27 0 22 5 22 3 24 8 26 3 26 8 25 7 26 3Orta temperatur C 16 7 17 8 17 7 21 0 20 8 19 7 17 2 17 4 17 9 17 9 17 4 16 2 18 1Minimum orta C 7 5 8 4 10 8 12 7 12 9 12 4 12 0 12 6 11 1 9 6 8 0 6 7 10 4Menbe Climate Data org yekseklik 2133m 22 Demoqrafiya RedakteEfiopiya Merkezi Statistika Agentliyinin melumatina gore 2012 ci ilin iyul ayinda texminen Aksum ehalisi 56 576 nefer idi Siyahiyaalma ehalinin 30 293 unun qadin 26 283 unun ise kisi oldugunu gosterdi 23 2007 ci il milli siyahiyaalma neticesinde seher ehalisinin 44 647 nefer oldugu bunlardan 20 741 neferi kisi 23 906 neferinin ise qadinlar oldugu gosterilmisdir Din olaraq sakinlerin ekseriyyeti 88 03 i Efiopiya Pravoslav Xristianligina etqad edir 10 89 i ise muselmandir 24 1994 cu il milli siyahiyaalmasinda bu seher ucun ehali sayinin 27148 nefer ve ehalisinin 12 536 neferinin kisi 14 612 neferinin ise qadin oldugu bildirildi Ehalinin ekseriyyeti Efiopiya pravoslav xristianligina etdiyi 85 08 inin bu dine mensub oldugu 14 81 inin ise muselman oldugu bildirdi 25 Tehsil RedakteAksum Universiteti 2006 ci ilin may ayinda Aksumda seher merkezinden dord kilometr 2 45 mil mesafede yerlesen bir yasilliq sahesinde qurulmusdur Andicme merasimi 16 fevral 2007 ci ilde kecirilmisdir Kampusun indiki sahesi 107 hektardir ve genislendirmek ucun genis yer var Aksumda bir universitetin qurulmasinin umumilikde olkenin ve xususen de bolgenin davamli inkisafina cox tohfe vereceyi gozlenilir 3D senedlesdirme RedakteZamani Layihesi gelecek nesiller ucun qeydler yaratmaq ucun umumdunya irsi erazilerini 3D olaraq senedlesdirir 26 27 28 29 Senedler yerustu lazer skanerine esaslanir 30 31 Aksum stelalar sahesi hisselerinin 3D senedlesdirilmesi 2006 ci ilde aparilmisdir 32 3D modelleri planlari ve sekilleri burada gormek mumkundur Qalereya Redakte Dunqurun yeniden canlandirilmasi Dunqur Dunqur Dunqur ve derhal yanindaki Qudit stelasi sahesi Yixildigi yerde qirilmis en boyuk Aksum stelasi Esmerada tapilmis Aksum Kralligina aid amfora Taaxa Meryem sarayinin modeli Fiqurlu naxislarla bezedilmis aksum bankasi Stela sahesinin altindaki turbeler Saxta Qapi qebiristanligina giris Aksumdaki Stela parki Qudit stelasi sahesindeki kicik stelalar Aksumdaki basqa bir stela sahesi Aksum qizil sikkeleri Aksum stelasi ve dagintilari Sehrada Aksum stelasiIstinadlar Redakte http www citypopulation de Ethiopia html Stephanus of Byzantium Ethnica A102 8 Photius Bibliotheca excerpts 3 1 City Population Centre UNESCO World Heritage Aksum UNESCO World Heritage Centre ingilis UNESCO Istifade tarixi 24 February 2019 Aksum Ethiopia Encyclopedia Britannica ingilis Istifade tarixi 24 February 2019 Phillipson David W 2014 Foundations of an African Civilisation Aksum and the Northern Horn 1000 BC AD 1300 ingilis Boydell amp Brewer Ltd seh 69 ISBN 9781847010889 Istifade tarixi 24 February 2019 At Aksum itself little is known about the earliest phases such as might aid our understanding of the transition Archaeological investigation has been restricted by the presence of the modern town and penetration of the lowest levels is impeded by later features which merit preservation G Mokhtar UNESCO General History of Africa Vol II Abridged Edition Berkeley University of Aksum Press 1990 pp 215 35 ISBN 0 85255 092 8 Uhlig Siegbert ed Encyclopaedia Aethiopica D Ha Wiesbaden Harrassowitz Verlag 2005 p 871 Ethiopia unveils ancient obelisk BBC News 4 September 2008 Istifade tarixi 22 February 2014 The Reinstallation of the Axum Obelisk PDF UNESCO 10 October 2008 Istifade tarixi 22 February 2014 ibn Hisham The Life of the Prophet Nimer Ph D Muḥammad Exegesis Social Science and the Place of the Jews in the Qur an 31 July 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 January 2013 Ibn Ishaq The Life of Muhammad Oxford 1955 657 58 Paul B Henze Layers of Time A History of Ethiopia New York Palgrave 2000 pp 42f 1 2 Mission accomplished Aksum Obelisk successfully reinstalled UNESCO 1 August 2008 Istifade tarixi 23 January 2013 Phillipson David W 2003 Aksum An archaeological introduction and guide Azania Archaeological Research in Africa 38 1 1 68 doi 10 1080 00672700309480357 Bent published the trip in his The sacred city of the Ethiopians being a record of travel and research in Abyssinia in 1893 London Longmans Green and Co 1894 The Travel Chronicles of Mrs J Theodore Bent Vol 2 2012 Oxford Archaeopress page 201 Theodore Bent s expedition to Abyssinia for the purpose of investigating the ruins of Aksum has not been so successful as might have been wished owing to the hostilities which are being carried on between two of the chiefs indeed he and Mrs Bent had a narrow escape from being involved in their hostilities Still the expedition has not been altogether without interesting results Mountstuart E Grant Duff The Annual Address on the Progress of Geography 1892 93 The Geographical Journal Vol 2 No 1 Jul 1893 21 Bent published three further accounts relating to their Ethiopian trip of 1893 From the Heart of Abyssinia Illustrated London News 8 April 1893 In the North of Abyssinia Illustrated London News 6 May 1893 The Ancient Trade Route across Ethiopia The Geographical Journal Vol 2 2 Aug 140 6 1 2 Climate Aksum Climate graph Temperature graph Climate table Climate Data org Istifade tarixi 2013 12 09 National Statistics population 2011 by town and sex 26 January 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 January 2013 Census 2007 Tables Tigray Region Arxivlesdirilib noyabr 14 2010 at the Wayback Machine Tables 2 1 2 4 2 5 and 3 4 1994 Population and Housing Census of Ethiopia Results for Southern Nations Nationalities and Peoples Region Vol 1 part 1 Arxivlesdirilib noyabr 19 2008 at the Wayback Machine Tables 2 2 2 13 2 16 2 20 accessed 30 December 2008 Ruther Heinz Rajan Rahim S 2007 Documenting African Sites The Aluka Project Journal of the Society of Architectural Historians 66 4 437 443 doi 10 1525 jsah 2007 66 4 437 ISSN 0037 9808 JSTOR 10 1525 jsah 2007 66 4 437 Ruther Heinz AN AFRICAN HERITAGE DATABASE THE VIRTUAL PRESERVATION OF AFRICA S PAST PDF isprs org Giles Chris Meet the scientists immortalizing African heritage in virtual reality CNN Istifade tarixi 2019 10 17 Wild Sarah Africa s great heritage sites are being mapped out with point precision lasers Quartz Africa ingilis Istifade tarixi 2019 10 17 Ruther Heinz Held Christof Bhurtha Roshan Schroeder Ralph Wessels Stephen 2012 01 13 From Point Cloud to Textured Model the Zamani Laser Scanning Pipeline in Heritage Documentation South African Journal of Geomatics ingilis 1 1 44 59 59 ISSN 2225 8531 Challenges in Heritage Documentation with Terrestrial Laser Scanning PDF Site Aksum Obelisk zamaniproject org Istifade tarixi 2019 10 18 Menbe https az wikipedia org w index php title Aksum amp oldid 6030411, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.