fbpx
Wikipedia

Min sülaləsi

Min sülaləsi — 1368-1644-cü illərdə Çində iqtidarda olmuş sülalə.

明朝
Min İmperiyası
13681644
Gerbi
PaytaxtıPekin
Rəsmi dilləriÇin dili
Etnik qrupları
çinlilər
Dini
buddizm, Daosizm, Konfutsiçilik
İdarəetmə formasıMonarxiya
Tarixi 
• Yaranması
1368
• Süqutu
1644
Ərazisi
• Ümumi
6,500,000 km²
ValyutasıYuan
Sələfi
Xələfi

Tarixi

Min sülaləsi 1368-1644-cü illərdə Çində hakimiyyətdə olmuşdur. Bu sabitlik, firavanlıq və Çinin Şərqi Asiyada təsirinin bərpası dövrü idi. Ədəbiyyat, elm və incəsənət bu dövrdə yenidən inkişaf etməyə başlamışdı. İmperiya birbaşa hökumətə tabe olan qubernatorların idarə etdiyi 15 əyalətə bölünmüşdü. İmperator Tay-tszu, hökuməti Tan sülaləsi prinsiplərinə uyğun qurmuşdu. O, konfutsi ideyalarına qayıdış elan edərək hakimiyyətin mərkəzləşməsinə çalışırdı. Tay-tszu dövlət işlərini təkbaşına həll etmək istəyirdi, lakin onun buna gücü yetmədi. Buna görə də o, ətarfına vicdanlı məmurları yığıb Böyük katiblik yaratmalı oldu. İnzibati aparat dövlət imtahanı əsasında formalaşırdı.

 
İmperator Çju Dinin (1402-1424) portreti

Tay-tszunun əmri ilə bütün ölkədə qəza, mahal və vilayət məktəbləri yaradıldı. Bu məktəblərin daha qabiliyyətli şagirdləri paytaxt məktəbinə - Qotszıtszyana üz tuturdular. Bu məktəbinməzunları dövlət imtahanı verməyə buraxılırdılar. Bundan əlavə əyalətlərdə ilkin imtahan vermiş şəxslər də imtahanlardan keçə bilərdilər.

1385-ci ildə "məmur istehsalı" sistemində köklü dəyişikliklər edildi. Əgər sınaqdan keçən şəxs imtahanlarda birinci və ya ikinci dərəcəli tszinşi kateqoriyası alırdısa, onu Xanlin Akademiyasında xidmətə göndərirdilər ki, buradan da o, yüksək dövlət vəzifəsinə təyin oluna bilərdi. İmperator Çju Yuançjanın bu və digər islahatları ona gətirib çıxardı ki, onun hakimiyyəti dövründə dövlət imtahanlrı düz XX əsrin sonuna qədər demək olar ki, dəyişiklikliyə uğramadan fəaliyyət göstərən sistem şəklini aldı. Nankindəki ilk paytaxt Çinin iqtisadi cəhətdən uzaq rayonunda idi. Buna görə də vətəndaş müharibəsindən sonra taxt-tacı ələ keçirmiş imperator Çen-tszu (Yun Le) 1421-ci ildə paytaxtı Nankindən Pekinə köçürdü. Onun rəhbərliyi altında Qapalı şəhər kimi də məşhur olan imperiya sarayı tikilmişdi.

Min dövrünün ikinci yarısında avropalılarla əlaqələr qurulmağa başladı. Monqolların hakimiyyəti zamanı çinlilərin alçaldılması ilə bağlı xatirələrə üstün gəlmək üçün Min imperatorları əcnəbi olan hər şeyə yuxarıdan baxırdılar. XVI-XVII əsrlərdə avropalı tacirlər Çinə səfər etdikdə Min hökmdarları onlarla tabeliyində olan şəxslər kimi davranırdılar. Bundan başqa, çinlilər belə hesab edirdilər ki, avropalıların ticarət fəaliyyəti qaçaqmalçılıq və dəniz quldurluğu ilə bağlıdır. Çinlə ilk əlaqələri portuqallar qurmuşdular. 1517-ci ildən başlayaraq portuqal tacirlər bir sıra sahilboyu şəhərlərdə öz məskənlərini salmağa başladılar. Lakin Çin hakimiyyəti 50 ildən sonra bu məskənlərdən Quançjou yaxınlığında olan yalnız bir portuqal koloniyası Makaonu saxlamışdılar. 1624-cü ildə hollandlar Tayvanı tutur. 1582-ci ildə italiyalı yezuit-missioner Matteo Riççi (1552-1610-cu illər) Makaoya gəlir. Sonralar o, çinlilər tərəfindən qəbul edilir və Pekində daimi yaşamağa icazə verilmiş ilk əcnəbi olur. 1628-ci ildə şimal-qərbdə mülkədar ailəsindən olan Li Tszıçenin başçılığı altında qiyam qalxır. 1642-ci ildə Li Tszıçen Çinin şimalının hakimi olur, 1644-cü ildə isə o, Pekini tutur. Sonuncu Min imperatoru özünü asır. Qiyamı yatırmaq məqsədilə Min generalı U Sanquy kömək üçün Mancurlara müraciət edir, onlar XVII əsrin birinci yüzilliyində Tsin ("Saf") dövləti yaratmışdılar ki, buna da Abaxay xan başçılıq edirdi. Mancurlar qiyamşçılara divan tutub Abaxay xanın oğullarındanbirini Çin imperatoru elan etdilər və bunula da yeni Tsin sülaləsinin əsasını qoydular.

Mədəniyyət


Mədəniyyət • Din • Fəlsəfə • Mifologiyası
Dao • Daosizm • Leqizm • Tao Te Çinq • Konfutsiçilik • Kon Fu Dzı • Lao-tszı • Moizm • Mo-tszı • İn və Yan • Li • 36 stratagem • Citkundo • Kunq-fu • Tay çi çuan  • Uşu • Vin Çun • Dim Mak • Şaolin
Üç hökmdar və beş imperator
Sya sülaləsi
Şan sülaləsi
Çjou sülaləsi
Şərqi Çjou Yaz-Payız
Döyüşən çarlıqlar
Tsin sülaləsi
Çu sülaləsi — qarışıq dövr
Han sülaləsi Qərbi Han
Sin sülaləsi, Van Man
Şərqi Han
Üç çarlıq Vey Şu U
Qərbi Çzin
16 barbar Şərqi Çzin
Cənub və Şimal sülalələri
Suy sülaləsi
Tan sülaləsi
Beş sülalə və on çarlıq
Şimali Sun
Çzin
Min sülaləsi
Çin Respublikası

İstinadlar


Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • The Ming Dynasty — 1368—1644 AD — Bibliography 2010-06-12 at the Wayback Machine

sülaləsi, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, avqust, 2021, 1368, 1644, illər. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Min sulalesi 1368 1644 cu illerde Cinde iqtidarda olmus sulale 明朝Min Imperiyasi1368 1644GerbiPaytaxtiPekinResmi dilleriCin diliEtnik qruplaricinlilerDinibuddizm Daosizm KonfutsicilikIdareetme formasiMonarxiyaTarixi Yaranmasi1368 Suqutu1644Erazisi Umumi6 500 000 km ValyutasiYuanSelefi XelefiTzin sulalesi Tzin sulalesi Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyet 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerTarixi RedakteMin sulalesi 1368 1644 cu illerde Cinde hakimiyyetde olmusdur Bu sabitlik firavanliq ve Cinin Serqi Asiyada tesirinin berpasi dovru idi Edebiyyat elm ve incesenet bu dovrde yeniden inkisaf etmeye baslamisdi Imperiya birbasa hokumete tabe olan qubernatorlarin idare etdiyi 15 eyalete bolunmusdu Imperator Tay tszu hokumeti Tan sulalesi prinsiplerine uygun qurmusdu O konfutsi ideyalarina qayidis elan ederek hakimiyyetin merkezlesmesine calisirdi Tay tszu dovlet islerini tekbasina hell etmek isteyirdi lakin onun buna gucu yetmedi Buna gore de o etarfina vicdanli memurlari yigib Boyuk katiblik yaratmali oldu Inzibati aparat dovlet imtahani esasinda formalasirdi Imperator Cju Dinin 1402 1424 portreti Tay tszunun emri ile butun olkede qeza mahal ve vilayet mektebleri yaradildi Bu mekteblerin daha qabiliyyetli sagirdleri paytaxt mektebine Qotszitszyana uz tuturdular Bu mektebinmezunlari dovlet imtahani vermeye buraxilirdilar Bundan elave eyaletlerde ilkin imtahan vermis sexsler de imtahanlardan kece bilerdiler 1385 ci ilde memur istehsali sisteminde koklu deyisiklikler edildi Eger sinaqdan kecen sexs imtahanlarda birinci ve ya ikinci dereceli tszinsi kateqoriyasi alirdisa onu Xanlin Akademiyasinda xidmete gonderirdiler ki buradan da o yuksek dovlet vezifesine teyin oluna bilerdi Imperator Cju Yuancjanin bu ve diger islahatlari ona getirib cixardi ki onun hakimiyyeti dovrunde dovlet imtahanlri duz XX esrin sonuna qeder demek olar ki deyisiklikliye ugramadan fealiyyet gosteren sistem seklini aldi Nankindeki ilk paytaxt Cinin iqtisadi cehetden uzaq rayonunda idi Buna gore de vetendas muharibesinden sonra taxt taci ele kecirmis imperator Cen tszu Yun Le 1421 ci ilde paytaxti Nankinden Pekine kocurdu Onun rehberliyi altinda Qapali seher kimi de meshur olan imperiya sarayi tikilmisdi Min dovrunun ikinci yarisinda avropalilarla elaqeler qurulmaga basladi Monqollarin hakimiyyeti zamani cinlilerin alcaldilmasi ile bagli xatirelere ustun gelmek ucun Min imperatorlari ecnebi olan her seye yuxaridan baxirdilar XVI XVII esrlerde avropali tacirler Cine sefer etdikde Min hokmdarlari onlarla tabeliyinde olan sexsler kimi davranirdilar Bundan basqa cinliler bele hesab edirdiler ki avropalilarin ticaret fealiyyeti qacaqmalciliq ve deniz quldurlugu ile baglidir Cinle ilk elaqeleri portuqallar qurmusdular 1517 ci ilden baslayaraq portuqal tacirler bir sira sahilboyu seherlerde oz meskenlerini salmaga basladilar Lakin Cin hakimiyyeti 50 ilden sonra bu meskenlerden Quancjou yaxinliginda olan yalniz bir portuqal koloniyasi Makaonu saxlamisdilar 1624 cu ilde hollandlar Tayvani tutur 1582 ci ilde italiyali yezuit missioner Matteo Ricci 1552 1610 cu iller Makaoya gelir Sonralar o cinliler terefinden qebul edilir ve Pekinde daimi yasamaga icaze verilmis ilk ecnebi olur 1628 ci ilde simal qerbde mulkedar ailesinden olan Li Tszicenin basciligi altinda qiyam qalxir 1642 ci ilde Li Tszicen Cinin simalinin hakimi olur 1644 cu ilde ise o Pekini tutur Sonuncu Min imperatoru ozunu asir Qiyami yatirmaq meqsedile Min generali U Sanquy komek ucun Mancurlara muraciet edir onlar XVII esrin birinci yuzilliyinde Tsin Saf dovleti yaratmisdilar ki buna da Abaxay xan basciliq edirdi Mancurlar qiyamscilara divan tutub Abaxay xanin ogullarindanbirini Cin imperatoru elan etdiler ve bunula da yeni Tsin sulalesinin esasini qoydular Medeniyyet Redakte Cin tarixi Medeniyyet Din Felsefe MifologiyasiDao Daosizm Leqizm Tao Te Cinq Konfutsicilik Kon Fu Dzi Lao tszi Moizm Mo tszi In ve Yan Li 36 stratagem Citkundo Kunq fu Tay ci cuan Usu Vin Cun Dim Mak SaolinUc hokmdar ve bes imperatorSya sulalesiSan sulalesiCjou sulalesi Qerbi CjouSerqi Cjou Yaz PayizDoyusen carliqlar Tsin sulalesi Cu sulalesi qarisiq dovr Han sulalesi Qerbi HanSin sulalesi Van ManSerqi Han Uc carliq Vey Su UCzin Qerbi Czin16 barbar Serqi CzinCenub ve Simal sulaleleriSuy sulalesiTan sulalesi Liao Bes sulale ve on carliq Simali Sun Sun imperiyasi Czin Qerbi Sya Cenubi Sun Yuan sulalesi Min sulalesi Tsin sulalesi Cin Respublikasi Cin Xalq Respublikasi Cin Respublikasi baxmuzakireredakteMin sulalesi dovrunde Cinde kagiz istehsali Xammalin yigilmasi Liflerden bisirilmesi Kagiz kutlesinin elde edilmesi Suyunun sixilmasi Gunes altinda qurudulmasiIstinadlar RedakteHemcinin bax RedakteCin tarixiXarici kecidler Redakte Vikianbarda Min sulalesi ile elaqeli mediafayllar var The Ming Dynasty 1368 1644 AD Bibliography Arxivlesdirilib 2010 06 12 at the Wayback Machine Monarx sulale ve ya onlarin numayendeleri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Min sulalesi amp oldid 5835075, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.