Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch Deutsch日本語 日本語Lietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська УкраїнськаUnited State United State
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Vikipediya azad ensiklopediya Logologiya yun λόγος logos söz məna təlim və λόγος logos logia elmi tədqiqat müxtəlif sahə

Logologiya

Logologiya
Vikipediya, azad ensiklopediya

Logologiya (yun. λόγος logos – “söz, məna, təlim” və λόγος logos + -logia – “elmi tədqiqat”) — müxtəlif sahələrdə istifadə olunan termin olub, bir neçə fərqli anlayışı ifadə edə bilər. Ən geniş yayılmış mənalarda dil oyunu, dilin təbiətinin fəlsəfi və elmi tədqiqi, və ya teoloji anlamda Allah haqqında söz və məna araşdırması.

Logologiya — elmin və onun müxtəlif aspektlərinin — fəlsəfi, bioloji, psixoloji, sosial, tarixi, siyasi, institusional və maliyyə ilə bağlı tərəflərinin tədqiqi ilə məşğul olan fənlərarası sahədir. Termin geologiya, antropologiya, biologiya və s. sahələrdə olduğu kimi, “elmin sistemli şəkildə öyrənilməsi” mənasını verən “-logiya” şəkilçisindən törəmişdir.

"Logologiya" sözü, əvvəlki “elm sosiologiyası” anlayışına nisbətən daha çevik qrammatik imkanlar yaradır: məsələn, loqoloq (bu sahədə çalışan şəxs), loqoloji (bu sahəyə aid), loqoloji tədqiqat və loqoloji yanaşma kimi ifadələr məna baxımından aydın və istifadəyə əlverişlidir.

Müasir dövrdə sürətlə inkişaf edən metaelm (elmi biliklərin mahiyyəti, strukturu və inkişaf dinamikasını araşdıran sahə) loqologiyanın alt sahəsi hesab olunur. Logologiya yalnız elmin daxili məntiqi və nəzəri əsasları ilə deyil, həm də onun cəmiyyətlə, siyasətlə və iqtisadi institutlarla qarşılıqlı əlaqələrini analiz edir. Bu baxımdan, loqologiya elm fəlsəfəsi, elm sosiologiyası, və kimi sahələri birləşdirən inteqrativ bir tədqiqat platformasıdır.

Mənaları və tətbiq sahələri

| ]

Logologiya dilin strukturu və sözlərin forması ilə maraqlanan bir məşğuliyyət və ya sahə kimi də tanınır. Bu mənada logologiya leksikologiya, etimologiya, fonetika və semantika sahələrinə yaxın durur. Eyni zamanda, bu anlayış Luis Kerrollun və ya söz oyunlarında, palindrom, , akrostix kimi formalarda istifadə olunur. Bu kontekstdə logologiya həm elmi, həm də əyləncəli xarakter daşıyır.

Teoloji mənada logologiya “sözün elmi” və ya “Allahın kəlamının təhlili” kimi başa düşülür. Burada logologiya Tanrının sözü, ilahi logos (yəni, “kəlam”) və onun insanla əlaqəsi haqqında fəlsəfi düşüncələr sistemidir. Bu yanaşma xüsusilə xristian teologiyasında, Yəhya İncilindəki “Başlanğıcda Söz vardı...” ifadəsində öz əksini tapır. Burada “Logos” Tanrı və ya İsa ilə eyniləşdirilir.

İdrak nəzəriyyəsi, semantika və sahəsində logologiya bəzi mütəfəkkirlər tərəfindən “elmin dili haqqında elm” və ya “məlumatın struktur təhlili” kimi şərh olunmuşdur. Bu anlamda logologiya metaelmi xarakter daşıyır.

Tarixi

| ]

Logologiya anlayışı müxtəlif dövrlərdə fərqli məqsədlərlə istifadə olunmuşdur. Antik dövrdə Sokrat və Platon dialoqlarında sözlərin və anlayışların təbiəti ilə bağlı suallar logoloji yönümlü idi. Orta əsrlərdə bu anlayış daha çox ilahiyyatla bağlı tətbiq edilmiş, Yeni dövrdə isə riyazi və məntiqi dil analizləri ilə əlaqələndirilmişdir. XX əsrdə logologiya termini həm də populyar mədəniyyətdə və əyləncə məqsədli dil oyunlarında geniş istifadə olunmağa başlamışdır. Xüsusilə əsərlərində logologiya əyləncəli riyaziyyat və söz oyunları ilə birləşdirilmişdir.

Elmi kəşf, yeni bilik və ya fenomenlərin aşkarlanması nəticəsində yaranan səbəb-nəticə prosesidir. Bəzən böyük paradiqma dəyişikliklərinə səbəb ola bilən bu kəşflər qanunların, struktur və əlaqələrin kəşfini əhatə edir . “Discovery science” (kəşf elmi) böyük məlumat dəstələrindən induktiv üsulla yeni əlaqələr və hipotezlər tapmaq məqsədində olan elmi yanaşmadır.

Elmin psixologiyası elmi tədqiqatçıların düşüncə və davranışlarını, elmi motivasiya və yaradıcılıq proseslərini araşdırır . Bu sahə elmi intuisiya, “aha!” anları, koqnitiv qərəzlər, elmi şəxsiyyət və fərdi zehni modellər üzərində fokuslanır. Elmin sosiologiyası elm fəaliyyətini cəmiyyət və institusional kontekstdə analiz edir. Robert K. Merton kimi klassiklər bu sahədə elmin normativ strukturu — “CUDOS” kimi — üzərində işləmişdir. Bu sahə həmçinin elmi biliklərin legitimləşməsi, elmi icmalar və mükafat mexanizmləri, gender və iqtimai struktur məsələlərini tədqiq edir. Son illərdə “Sociology of scientific knowledge” (SSK) yanaşması elm praktikası və biliyinin sosial şəraitə bağlı izahına xüsusi diqqət ayırıb.

Logologiya bu üç sahəni — kəşf, psixologiya və sosiologiyanı — bir çərçivədə cəmləyərək elmi bilik prosesinin həm fərdi, həm sosial, həm metodoloji, həm də institutional qatlarını inteqrativ şəkildə öyrənir. Belə yanaşma elm fəaliyyətinin yalnız praktiki nəticə deyil, çoxqatlı sosial və mədəni fenomen olduğunu vurğulayır.

Həmçinin bax

| ]

İstinadlar

| ]
  1. Zamecki, Stefan. Komentarze do naukoznawczych poglądów Williama Whewella (1794–1866): studium historyczno-metodologiczne [Commentaries to the Logological Views of William Whewell (1794–1866): A Historical-Methodological Study]. Wydawnictwa IHN PAN. 2012., ISBN , English-language summary: pp. 741–43
  2. Kasparek, Christopher. "Prus' Pharaoh: The Creation of a Historical Novel". The Polish Review. XXXIX (1). 1994: 45–46. JSTOR 25778765. note 3
  3. Burke, Kenneth. The Rhetoric of Religion: Studies in Logology. University of California Press. 1970. ISBN .
  4. Bentz, V.M.; Kenny, W. ""Body-As-World": Kenneth Burke's Answer to the Postmodernist Charges against Sociology". Sociological Theory. 15 (1). 1997: 81–96. doi:10.1111/0735-2751.00024.
  5. Florian Znaniecki, "Przedmiot i zadania nauki o wiedzy" ("The Subject Matter and Tasks of the Science of Knowledge"), Nauka Polska (Polish Science), vol. IV (1923), no. 1.
  6. Maria Ossowska and Stanisław Ossowski, "The Science of Science", reprinted in Bohdan Walentynowicz, ed., Polish Contributions to the Science of Science, pp. 88–91.
  7. Bohdan Walentynowicz, "Editor's Note", Polish Contributions to the Science of Science, p. xii.
  8. Bohdan Walentynowicz, "Editor's Note", Polish Contributions to the Science of Science, edited by Bohdan Walentynowicz, Dordrecht, D. Reidel Publishing Company, 1982, ISBN , p. XI.
  9. Elena Aronova, Simone Turchetti (eds.), Science Studies during the Cold War and Beyond: Paradigms Defected, Palgrave Macmillan, 2016, p. 149.
  10. Michael Shermer, "Scientia Humanitatis: Reason, empiricism and skepticism are not virtues of science alone", Scientific American, vol. 312, no. 6 (June 2015), p. 80.
  11. Michael Shermer, "Scientia Humanitatis", Scientific American, vol. 312, no. 6 (June 2015), p. 80.
  12. Steven Shapin, "A Theorist of (Not Quite) Everything" (review of David Cahan, Helmholtz: A Life in Science, University of Chicago Press, 2018, ISBN , 937 pp.), The New York Review of Books, vol. LXVI, no. 15 (10 October 2019), pp. 29–31. (p. 30.)
  13. Thomas Nagel, "Listening to Reason" (a review of T.M. Scanlon, Being Realistic about Reasons, Oxford University Press, 132 pp.), The New York Review of Books, vol. LXI, no. 15 (October 9, 2014), p. 49.
  14. Merton, Robert K. The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations. Chicago: University of Chicago Press. 1973. ISBN .
  15. Merton's hypothesis is also discussed extensively in Harriet Zuckerman, Scientific Elite: Nobel Laureates in the United States, Free Press, 1979.
  16. Marcelo Gleiser, "How Much Can We Know? The reach of the scientific method is constrained by the limitations of our tools and the intrinsic impenetrability of some of nature's deepest questions", Scientific American, vol. 318, no. 6 (June 2018), p. 73.
  17. J.W.T. Spinks, “Language and Science,” American Chemical Society, Journal of Chemical Education, vol. 31, no. 7 (1 July 1954), p. 348.

Xarici keçidlər

| ]
  • American Masters: Decoding Watson - PBS documentary about James Watson, co-discoverer of the structure of DNA, including interviews with Watson, his family, and colleagues. 2019-01-02.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Vikipediya azad ensiklopediya Logologiya yun logos logos soz mena telim ve logos logos logia elmi tedqiqat muxtelif sahelerde istifade olunan termin olub bir nece ferqli anlayisi ifade ede biler En genis yayilmis menalarda dil oyunu dilin tebietinin felsefi ve elmi tedqiqi ve ya teoloji anlamda Allah haqqinda soz ve mena arasdirmasi Logologiya elmin ve onun muxtelif aspektlerinin felsefi bioloji psixoloji sosial tarixi siyasi institusional ve maliyye ile bagli tereflerinin tedqiqi ile mesgul olan fenlerarasi sahedir Termin geologiya antropologiya biologiya ve s sahelerde oldugu kimi elmin sistemli sekilde oyrenilmesi menasini veren logiya sekilcisinden toremisdir Logologiya sozu evvelki elm sosiologiyasi anlayisina nisbeten daha cevik qrammatik imkanlar yaradir meselen loqoloq bu sahede calisan sexs loqoloji bu saheye aid loqoloji tedqiqat ve loqoloji yanasma kimi ifadeler mena baximindan aydin ve istifadeye elverislidir Muasir dovrde suretle inkisaf eden metaelm elmi biliklerin mahiyyeti strukturu ve inkisaf dinamikasini arasdiran sahe loqologiyanin alt sahesi hesab olunur Logologiya yalniz elmin daxili mentiqi ve nezeri esaslari ile deyil hem de onun cemiyyetle siyasetle ve iqtisadi institutlarla qarsiliqli elaqelerini analiz edir Bu baximdan loqologiya elm felsefesi elm sosiologiyasi ve kimi saheleri birlesdiren inteqrativ bir tedqiqat platformasidir Menalari ve tetbiq saheleri span Logologiya dilin strukturu ve sozlerin formasi ile maraqlanan bir mesguliyyet ve ya sahe kimi de taninir Bu menada logologiya leksikologiya etimologiya fonetika ve semantika sahelerine yaxin durur Eyni zamanda bu anlayis Luis Kerrollun ve ya soz oyunlarinda palindrom akrostix kimi formalarda istifade olunur Bu kontekstde logologiya hem elmi hem de eylenceli xarakter dasiyir Teoloji menada logologiya sozun elmi ve ya Allahin kelaminin tehlili kimi basa dusulur Burada logologiya Tanrinin sozu ilahi logos yeni kelam ve onun insanla elaqesi haqqinda felsefi dusunceler sistemidir Bu yanasma xususile xristian teologiyasinda Yehya Incilindeki Baslangicda Soz vardi ifadesinde oz eksini tapir Burada Logos Tanri ve ya Isa ile eynilesdirilir Idrak nezeriyyesi semantika ve sahesinde logologiya bezi mutefekkirler terefinden elmin dili haqqinda elm ve ya melumatin struktur tehlili kimi serh olunmusdur Bu anlamda logologiya metaelmi xarakter dasiyir Tarixi span Logologiya anlayisi muxtelif dovrlerde ferqli meqsedlerle istifade olunmusdur Antik dovrde Sokrat ve Platon dialoqlarinda sozlerin ve anlayislarin tebieti ile bagli suallar logoloji yonumlu idi Orta esrlerde bu anlayis daha cox ilahiyyatla bagli tetbiq edilmis Yeni dovrde ise riyazi ve mentiqi dil analizleri ile elaqelendirilmisdir XX esrde logologiya termini hem de populyar medeniyyetde ve eylence meqsedli dil oyunlarinda genis istifade olunmaga baslamisdir Xususile eserlerinde logologiya eylenceli riyaziyyat ve soz oyunlari ile birlesdirilmisdir Elmi kesf yeni bilik ve ya fenomenlerin askarlanmasi neticesinde yaranan sebeb netice prosesidir Bezen boyuk paradiqma deyisikliklerine sebeb ola bilen bu kesfler qanunlarin struktur ve elaqelerin kesfini ehate edir Discovery science kesf elmi boyuk melumat destelerinden induktiv usulla yeni elaqeler ve hipotezler tapmaq meqsedinde olan elmi yanasmadir Elmin psixologiyasi elmi tedqiqatcilarin dusunce ve davranislarini elmi motivasiya ve yaradiciliq proseslerini arasdirir Bu sahe elmi intuisiya aha anlari koqnitiv qerezler elmi sexsiyyet ve ferdi zehni modeller uzerinde fokuslanir Elmin sosiologiyasi elm fealiyyetini cemiyyet ve institusional kontekstde analiz edir Robert K Merton kimi klassikler bu sahede elmin normativ strukturu CUDOS kimi uzerinde islemisdir Bu sahe hemcinin elmi biliklerin legitimlesmesi elmi icmalar ve mukafat mexanizmleri gender ve iqtimai struktur meselelerini tedqiq edir Son illerde Sociology of scientific knowledge SSK yanasmasi elm praktikasi ve biliyinin sosial seraite bagli izahina xususi diqqet ayirib Logologiya bu uc saheni kesf psixologiya ve sosiologiyani bir cercivede cemleyerek elmi bilik prosesinin hem ferdi hem sosial hem metodoloji hem de institutional qatlarini inteqrativ sekilde oyrenir Bele yanasma elm fealiyyetinin yalniz praktiki netice deyil coxqatli sosial ve medeni fenomen oldugunu vurgulayir Hemcinin bax span Linqvistika HermenevtikaIstinadlar span Zamecki Stefan Komentarze do naukoznawczych pogladow Williama Whewella 1794 1866 studium historyczno metodologiczne Commentaries to the Logological Views of William Whewell 1794 1866 A Historical Methodological Study Wydawnictwa IHN PAN 2012 ISBN 978 83 86062 09 6 English language summary pp 741 43 Kasparek Christopher Prus Pharaoh The Creation of a Historical Novel The Polish Review XXXIX 1 1994 45 46 JSTOR 25778765 note 3 Burke Kenneth The Rhetoric of Religion Studies in Logology University of California Press 1970 ISBN 9780520016101 Bentz V M Kenny W Body As World Kenneth Burke s Answer to the Postmodernist Charges against Sociology Sociological Theory 15 1 1997 81 96 doi 10 1111 0735 2751 00024 Florian Znaniecki Przedmiot i zadania nauki o wiedzy The Subject Matter and Tasks of the Science of Knowledge Nauka Polska Polish Science vol IV 1923 no 1 Maria Ossowska and Stanislaw Ossowski The Science of Science reprinted in Bohdan Walentynowicz ed Polish Contributions to the Science of Science pp 88 91 Bohdan Walentynowicz Editor s Note Polish Contributions to the Science of Science p xii Bohdan Walentynowicz Editor s Note Polish Contributions to the Science of Science edited by Bohdan Walentynowicz Dordrecht D Reidel Publishing Company 1982 ISBN 83 01 03607 9 p XI Elena Aronova Simone Turchetti eds Science Studies during the Cold War and Beyond Paradigms Defected Palgrave Macmillan 2016 p 149 Michael Shermer Scientia Humanitatis Reason empiricism and skepticism are not virtues of science alone Scientific American vol 312 no 6 June 2015 p 80 Michael Shermer Scientia Humanitatis Scientific American vol 312 no 6 June 2015 p 80 Steven Shapin A Theorist of Not Quite Everything review of David Cahan Helmholtz A Life in Science University of Chicago Press 2018 ISBN 978 0 226 48114 2 937 pp The New York Review of Books vol LXVI no 15 10 October 2019 pp 29 31 p 30 Thomas Nagel Listening to Reason a review of T M Scanlon Being Realistic about Reasons Oxford University Press 132 pp The New York Review of Books vol LXI no 15 October 9 2014 p 49 Merton Robert K The Sociology of Science Theoretical and Empirical Investigations Chicago University of Chicago Press 1973 ISBN 978 0 226 52091 9 Merton s hypothesis is also discussed extensively in Harriet Zuckerman Scientific Elite Nobel Laureates in the United States Free Press 1979 Marcelo Gleiser How Much Can We Know The reach of the scientific method is constrained by the limitations of our tools and the intrinsic impenetrability of some of nature s deepest questions Scientific American vol 318 no 6 June 2018 p 73 J W T Spinks Language and Science American Chemical Society Journal of Chemical Education vol 31 no 7 1 July 1954 p 348 Xarici kecidler span American Masters Decoding Watson PBS documentary about James Watson co discoverer of the structure of DNA including interviews with Watson his family and colleagues 2019 01 02 Normativ yoxlamaMicrosoft 2777602745 Elm ve texnologiya tedqiqatlariIqtisadiyyatElm iqtisadiyyatiTarixElm ve tarix felsefesi Elm tarixi ve texnologiya Texnologiya tarixiFelsefeAntroposen Antipozitivizm Empirizm Qeyri selis mentiq Neoluddizm Elmin felsefesi Sosial elm felsefesi Texnologiya felsefesi Pozitivizm Postpozitivizm Elm ve din Ssientizm Sosial konstruktivizm Sosial epistemologiya TranshumanizmSosiologiyaAktor sebeke nezeriyyesi Sosial texnologiyanin konstruksiyasi Bilik sosiologiyasi elmi Elmi cehalet sosiologiyasi Elm tarixinin sosiologiyasi Sosiotexnologiya Guclu sosiologiyaElmi tedqiqatlarAntielm Bibliometriya Uygunluq Elmin tenqidi Demarkasiya problemi Ikiqat hermenevtika Logologiya Xeritecekme mubahiseleri Metaelm qara qu qusu nezeriyyesi Yalan elmler Elm vetendas kommunikasiya tehsili Elmi metod Elmmetriya Elmde qadinlarTexnologiya tedqiqatlariReqemsal antropologiya Reqemsal mediadan istifade ve psixi saglamliq Muhendislik Maliyye texnologiyasi Innovasiya diffuziya Texnokratiya Texnoloji determinizm Texnologiya ve cemiyyetSiyasetInformasiya berabersizliyi Subutlara esaslanan siyaset Tedqiqat etikasiPortallar Elm Texnologiya Kateqoriya Kateqoriyalar FelsefeTeologiyaMetafelsefeSoz oyunlari

Nəşr tarixi:
Yuxarı