Yalan elmlər ( yun.ψευδής — «yalan» + elm, yaxın terminlər: paraelm, kvazielm, 'alternativ elm, qeyri-akademik elm) — məqsədli və ya qeyri-məqsədli şəkildə elmə oxşar, ancaq elm olmayan fəaliyyət və ya nəzəriyyə,.
Haqqında
Yalançı elm çox mürəkkəb bir ictimai fenomendir. Onun təzahürləri arasında bir tərəfdən elmi əsası olmayan, lakin elm kimi təqdim olunan ideyalar, digər tərəfdən isə dünyanın mövcud qanunauyğunluqlarına uyğun olmayan, guya yeni qanunlara əsaslanan ixtiralardır. Bacarıqlı yalançı alimlər iddia etdikləri tədqiqatların dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşdirilməsinə çalışır və bununla da vergi ödəyicilərinin pulunu mənimsəyirlər. Üstəlik, yalançı elm bir qayda olaraq, korrupsiya ilə bağlıdır. Vətəndaşlar da bu cür saxtakarlardan əziyyət çəkirlər. Məs.,“ulduz falı” (qoroskop), əl, pəncə və barmaq izləri əsasında falçılıq edənlər, ekstrasenslər heç bir elmi əsası olmayan, saxtalaşdırılmış elmi faktlarla insanları inandırmaqla müalicə edir, ixtisas seçmək və ya idman, musiqi ilə məşğul olmaq üçün təkliflərini verirlər. Postsovet dövründə Rusiyada, həmçinin postsovet dövlətlərində yalançı elm nəzarətdən çıxaraq vətəndaşların sağlamlığı və təhsilindən başlayaraq dövlət proqramları və strategiyalarına qədər bütün səviyyələrdə dövlət qurumlarının fəaliyyəti və təhlükəsizliyinə dağıdıcı təsirlər etməyə başladı. Rusiyanın dövlət orqanları yaranmış fövqəladə hala yaxın olan bu vəziyyəti nəzərə alaraq məsələnin həlli ilə məşğul olan xüsusi Komissiya yaratdılar. Rusiya Elmlər Akademiyasının (REA) “Yalançı elm və elmi-tədqiqatın saxtakarlaşdırılması ilə mübarizə komissiyası” elmin nüfuzdan salınması, yalançı elmi əsərlərin yayılması və təşviqinə, yalançı elmi fəaliyyətə qarşı mübarizə aparmaq, elmi bilik və nailiyyətləri təşviq etmək məqsədi ilə yaradılmışdır [14]. Komissiya REA-nın Rəyasət Heyətinin nəzdində yaradılmış ictimai əsaslarla işləyən elmi-məsləhətçi orqandır. O, nazirliklər, Rusiya Federasiyası hökuməti, Federal Məclis, qeyri-hökumət təşkilatları və media ilə əməkdaşlıq yolu ilə fəaliyyət göstərir, yalançı elmin yayılması, paranormal inancların və elmi-tədqiqatların saxtalaşdırılmasının qarşısının alınması üçün təkliflər və tövsiyələr hazırlayır. Müasir informasiya və mətnlərin intellektual analizi texnologiyaları yalançı elmə qarşı mübarizə imkanlarını genişləndirmişdir. Əqli mülkiyyətin qeyri-maddi formada qanunsuz mənimsənilməsi forması kimi özünü büruzə verən plagiatlıq elmi fəaliyyətdə yalançı elmin əsasını təşkil edir.
↑ Non-science posing as science // Stanford Encyclopedia of Philosophy
Finn P., Bothe A. K., Bramlett R. E. Science and pseudoscience in communication disorders: criteria and applications // American Journal of Speech—Language Pathology, 2005 Aug;14(3):172-86. «Pseudoscience refers to claims that appear to be based on the scientific method but are not».
Ədəbiyyat
R. Əliquliyev, T.Fətəliyev. Vətəndaş Elmi. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2018, 150 s.
Xarici keçidlər
Раздел «Псевдонаука» сайта «Клуб Скептиков / Russian Skeptics Club».
Раздел «Лженаука» на страницах научно-просветительского журнала «Скепсис»
Раздел «Каталог шарлатанских ресурсов» 2008-09-05 at the Wayback Machine на сайте «Фраудкаталог»
Наука клеймит псевдонауку Обращение 32 вице-президентов и членов президиума Российской академии наук // «Известия» № 130 (25230) 17.07.1998, английский вариант: Science Needs to Combat Pseudoscience: A Statement by 32 Russian Scientists and Philosophers // Skeptical Inquirer, Jan/Feb 1999.
Вечный движитель лженауки (интервью с Э.Кругляковым)
Сибирский скептический обозреватель паранормальности 2016-03-05 at the Wayback Machine
Committee for Skeptical Inquiry (CSI) — Сайт американских скептиков (ing.)
The Skeptics Society — международное Общество скептиков
James Randi Educational Foundation — Фонд Рэнди (ing.)
Quantum Leaps in the Wrong Direction: Where Real Science Ends...and Pseudoscience Begins
Фрикопедия
Avqust 08, 2021
yalan, elmlər, ψευδής, yalan, yaxın, terminlər, paraelm, kvazielm, alternativ, qeyri, akademik, məqsədli, qeyri, məqsədli, şəkildə, elmə, oxşar, ancaq, olmayan, fəaliyyət, nəzəriyyə, mündəricat, haqqında, həmçinin, istinadlar, ədəbiyyat, xarici, keçidlərhaqqın. Yalan elmler yun pseydhs yalan elm yaxin terminler paraelm kvazielm alternativ elm qeyri akademik elm meqsedli ve ya qeyri meqsedli sekilde elme oxsar ancaq elm olmayan fealiyyet ve ya nezeriyye 1 1 1 2 Mundericat 1 Haqqinda 2 Hemcinin bax 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 Xarici kecidlerHaqqinda RedakteYalanci elm cox murekkeb bir ictimai fenomendir Onun tezahurleri arasinda bir terefden elmi esasi olmayan lakin elm kimi teqdim olunan ideyalar diger terefden ise dunyanin movcud qanunauygunluqlarina uygun olmayan guya yeni qanunlara esaslanan ixtiralardir Bacariqli yalanci alimler iddia etdikleri tedqiqatlarin dovlet budcesi hesabina maliyyelesdirilmesine calisir ve bununla da vergi odeyicilerinin pulunu menimseyirler Ustelik yalanci elm bir qayda olaraq korrupsiya ile baglidir Vetendaslar da bu cur saxtakarlardan eziyyet cekirler Mes ulduz fali qoroskop el pence ve barmaq izleri esasinda falciliq edenler ekstrasensler hec bir elmi esasi olmayan saxtalasdirilmis elmi faktlarla insanlari inandirmaqla mualice edir ixtisas secmek ve ya idman musiqi ile mesgul olmaq ucun tekliflerini verirler Postsovet dovrunde Rusiyada hemcinin postsovet dovletlerinde yalanci elm nezaretden cixaraq vetendaslarin saglamligi ve tehsilinden baslayaraq dovlet proqramlari ve strategiyalarina qeder butun seviyyelerde dovlet qurumlarinin fealiyyeti ve tehlukesizliyine dagidici tesirler etmeye basladi Rusiyanin dovlet orqanlari yaranmis fovqelade hala yaxin olan bu veziyyeti nezere alaraq meselenin helli ile mesgul olan xususi Komissiya yaratdilar Rusiya Elmler Akademiyasinin REA Yalanci elm ve elmi tedqiqatin saxtakarlasdirilmasi ile mubarize komissiyasi elmin nufuzdan salinmasi yalanci elmi eserlerin yayilmasi ve tesviqine yalanci elmi fealiyyete qarsi mubarize aparmaq elmi bilik ve nailiyyetleri tesviq etmek meqsedi ile yaradilmisdir 14 Komissiya REA nin Reyaset Heyetinin nezdinde yaradilmis ictimai esaslarla isleyen elmi meslehetci orqandir O nazirlikler Rusiya Federasiyasi hokumeti Federal Meclis qeyri hokumet teskilatlari ve media ile emekdasliq yolu ile fealiyyet gosterir yalanci elmin yayilmasi paranormal inanclarin ve elmi tedqiqatlarin saxtalasdirilmasinin qarsisinin alinmasi ucun teklifler ve tovsiyeler hazirlayir Muasir informasiya ve metnlerin intellektual analizi texnologiyalari yalanci elme qarsi mubarize imkanlarini genislendirmisdir Eqli mulkiyyetin qeyri maddi formada qanunsuz menimsenilmesi formasi kimi ozunu buruze veren plagiatliq elmi fealiyyetde yalanci elmin esasini teskil edir Hemcinin bax RedakteElm SaxtakarliqIstinadlar Redakte 1 2 3 Non science posing as science Stanford Encyclopedia of Philosophy Finn P Bothe A K Bramlett R E Science and pseudoscience in communication disorders criteria and applications American Journal of Speech Language Pathology 2005 Aug 14 3 172 86 Pseudoscience refers to claims that appear to be based on the scientific method but are not Edebiyyat RedakteR Eliquliyev T Feteliyev Vetendas Elmi Baki Informasiya Texnologiyalari 2018 150 s Xarici kecidler RedakteRazdel Psevdonauka sajta Klub Skeptikov Russian Skeptics Club Kollekciya lingvofrikov Arxivlesdirilib 2013 07 17 at the Wayback Machine Razdel Lzhenauka na stranicah nauchno prosvetitelskogo zhurnala Skepsis Razdel Katalog sharlatanskih resursov Arxivlesdirilib 2008 09 05 at the Wayback Machine na sajte Fraudkatalog Nauka klejmit psevdonauku Obrashenie 32 vice prezidentov i chlenov prezidiuma Rossijskoj akademii nauk Izvestiya 130 25230 17 07 1998 anglijskij variant Science Needs to Combat Pseudoscience A Statement by 32 Russian Scientists and Philosophers Skeptical Inquirer Jan Feb 1999 Vechnyj dvizhitel lzhenauki intervyu s E Kruglyakovym Sibirskij skepticheskij obozrevatel paranormalnosti Arxivlesdirilib 2016 03 05 at the Wayback Machine Committee for Skeptical Inquiry CSI Sajt amerikanskih skeptikov ing The Skeptics Society mezhdunarodnoe Obshestvo skeptikov James Randi Educational Foundation Fond Rendi ing Quantum Leaps in the Wrong Direction Where Real Science Ends and Pseudoscience Begins FrikopediyaMenbe https az wikipedia org w index php title Yalan elmler amp oldid 5754125, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
