Vikipediya azad ensiklopediya Uyğunluq və ya induktiv ümumiləşdirmələrin təsadüfü ing Consilience müxtəlif elmi və ya bi

Vikipediya azad ensiklopediya Uygunluq ve ya induktiv umumilesdirmelerin tesadufu ing Consilience muxtelif elmi ve ya biliye esaslanan tedqiqat sahelerinden gelen induksiya neticelerinin bir birini tesdiqlemesi ve ust uste dusmesi hali Bu anlayisa gore eger ferqli metodologiyalar ve ya saheler eyni neticeye getirib cixarirsa hemin neticenin dogrulugu daha yuksek ehtimalla qebul edile biler Uygunluq anlayisi elmi biliklerin etibarliligini qiymetlendirmek ve muxtelif saheler arasinda elaqe qurmaq ucun felsefi ve metodoloji baximdan muhum ehemiyyete malikdir Tarixi span Uygunluq anlayisini ilk defe olaraq William Whewell XIX esrde elmin felsefesine daxil etmisdir O bu anlayisi induktiv umumilesdirmelerin ust uste dusmesi ing consilience of inductions kimi teqdim etmis ve gostermisdir ki ferqli musahidelerden ve eksperimentlerden gelen neticelerin uygunlugu elmi nezeriyyelerin dogrulugunun esas gostericilerinden biridir XX esrde bu anlayis Karl Popper Tomas Kun ve kimi filosof ve alimler terefinden daha da inkisaf etdirilmisdir Edvard Osborn Vilson 1998 ci ilde cap etdirdiyi Consilience The Unity of Knowledge adli kitabinda uygunluq prinsipini humanitar ve tebiet elmleri arasinda birlesdirici konsepsiya kimi teqdim etmisdir Uygunlugun felsefi ehemiyyeti span Elmin felsefesinde uygunluq obyektivlik ve etibarliliq meselelerinde muhum yer tutur Obyektiv ve tekrarolunan neticeler elde etmek ucun bir cox sahenin eyni movzuya ferqli baxis bucagindan yanasmasi ve bu baxislarin bir biri ile uygun gelmesi elmi biliklerin sarsilmaz temellerini mohkemlendirir Karl Popper bu cur uygunlugu elmi nezeriyyenin daha semereli sekilde edile bilmesi ile elaqelendirir Tomas Kun ise uygunlugu elmi inqilablarin ve paradiqma deyisikliyinin elametlerinden biri kimi gorur Amerikali bioloq ve filosof Edvard Vilson uygunluq anlayisini genislendirerek onun yalniz tebiet elmlerinde deyil hem de sosial elmler ve humanitar sahelerde tetbiq oluna bileceyini gostermisdir Onun 1998 ci ilde nesr etdirdiyi Consilience The Unity of Knowledge Uygunluq Biliklerin birliyi adli eseri bu konsepsiyanin merkezi menbelerinden biridir Vilsona gore butun bilik saheleri netice etibarile bir birine inteqrasiya edile biler Tenqidi span Uygunluq anlayisi her ne qeder elmi biliklerin birlesdirilmesi baximindan cazibedar gorunse de bezi tenqidlere de meruz qalmisdir Postmodernizm ve bilik sosiologiyasi bu cur universal uygunluq axtarislarini ideoloji hegemonluq vasitesi kimi qebul edir Muxtelif sahelerin ozunemexsus metodoloji esaslarinin oldugunu ve onlarin eyni neticeye gelmelerinin bezen qeyri mumkunluyunu iddia edenler var Bezi tedqiqatcilar uygunlugun suni sekilde qurulmasinin yanlis neticelere sebeb ola bileceyini vurgulayirlar Hemcinin bax span Elmin felsefesi Tekamul nezeriyyesi Elmi metodIstinadlar span Wilson Edward O Consilience the unity of knowledge New York Alfred A Knopf 1998 ISBN 978 0 679 45077 1 OCLC 36528112 Shermer Michael Denying History Who says the Holocaust never happened and why do they say it University of California Press 2000 ISBN 9780520216129 consilience Arxiv sureti 14 sentyabr 2017 tarixinden Wayback Machine saytinda Online etymology dictionary Retrieved 17 October 2015 Bahcall John N How the sun shines NobelPrize org ingilis 29 iyun 2000 Istifade tarixi 23 yanvar 2023 Weinberg S Dreams of a Final Theory The Scientist s Search for the Ultimate Laws of Nature Vintage Books New York 1993 For example in linguistics see Converging Evidence Methodological and theoretical issues for linguistic research edited by Doris Schonefeld Link Scientific American March 2005 The Fossil Fallacy Link Arxiv sureti 30 sentyabr 2012 tarixinden Wayback Machine saytinda Xarici kecidler span Vikilugetde consilience movzusuna dair melumatlar var A conversation with Edward O Wilson William Whewell in the Stanford Encyclopedia of Philosophy Normativ yoxlamaMicrosoft 2780720250 Elm ve texnologiya tedqiqatlariIqtisadiyyatElm iqtisadiyyatiTarixElm ve tarix felsefesi Elm tarixi ve texnologiya Texnologiya tarixiFelsefeAntroposen Antipozitivizm Empirizm Qeyri selis mentiq Neoluddizm Elmin felsefesi Sosial elm felsefesi Texnologiya felsefesi Pozitivizm Postpozitivizm Elm ve din Ssientizm Sosial konstruktivizm Sosial epistemologiya TranshumanizmSosiologiyaAktor sebeke nezeriyyesi Sosial texnologiyanin konstruksiyasi Bilik sosiologiyasi elmi Elmi cehalet sosiologiyasi Elm tarixinin sosiologiyasi Sosiotexnologiya Guclu sosiologiyaElmi tedqiqatlarAntielm Bibliometriya Uygunluq Elmin tenqidi Demarkasiya problemi Ikiqat hermenevtika Logologiya Xeritecekme mubahiseleri Metaelm qara qu qusu nezeriyyesi Yalan elmler Elm vetendas kommunikasiya tehsili Elmi metod Elmmetriya Elmde qadinlarTexnologiya tedqiqatlariReqemsal antropologiya Reqemsal mediadan istifade ve psixi saglamliq Muhendislik Maliyye texnologiyasi Innovasiya diffuziya Texnokratiya Texnoloji determinizm Texnologiya ve cemiyyetSiyasetInformasiya berabersizliyi Subutlara esaslanan siyaset Tedqiqat etikasiPortallar Elm Texnologiya Kateqoriya Kateqoriyalar Elmin felsefesiEpistemologiyaMetodologiya