Azərbaycan ellərində daxili bölgü bir düstura əsaslanırdı: eldən-evə. Bu düstura görə el oymaqlara, oymaq tayfalara, tayfa tirələrə, tirə törəklərə, törək evlərə bölünürdü. Azərbaycan tarixində Qaraqoyunlu tayfaları və qızılbaşlar (rumlu, zülqədər, türkmən Varsaq, Qaramanlı, Ərəşli, Qazaxlı və s.) önəmli rol oynamışdır.
S.Zelenskinin verdiyi məlumata görə Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasında 7 azərbaycan tayfa qrupu varmış: sofulu, dərzili, saralı, puşanlı, giyili, xocamusaqlı, baharlı. Etnoqraf və qafqazşünas Mark Kosven(ru) qeyd edir ki, keçmişdə azərbaycanlılar arasında aşağıdakı qruplaşmalar ola bilərdi: cavanşir, dəmirçihəsənli, təklə və muğanlıya bölünənlər, daha sonra — cəbrayıllı, sarcalı, sofuli, gəyili, xocal-səhli, ciyilli, dələgərdə, kəngərli, imirli və s..
Azərbaycanda hal-hazırda yaşayan, assimilyasiyaya uğrayıb azərbaycanlılaşan və ya toponimlərdə adları qalan qruplar aşağıda göstərilmişdir.
Əfşar boyu. Tarixi oğuz tayfalarından biridir. Bu tayfanın müasir təmsilçiləri Azərbaycan etnoqrafik qrupu hesab olunur və onlar həm də İranın hər yerində məskundurlar. Əfşarlardan Cavanşir eli, Kəbirli eli, Şadlı eli, Şamlı tayfası çıxmışdır. Avşar xalçaları əfşarlara məxsusdur.
Eymür boyu (Ayrımlar). Ağdaş rayonundaEymur kəndi vardır. Ermənistan ərazisində Ayrım — Noyemberyan və Tumanyan rayonlarında kənd adları, Böyük Ayrım — Tiflis quberniyasının Borçalı qəzasında (indi Ermənistanın Tumanyan rayonunda) kənd adıdır. Kiçik Qafqazda və Qazax qəzasında səpələnmiş ayrımlar Ağsaq Ayrum, Quşçu Ayrum, Baqanis Ayrum, Dadanis Ayrum, Polad Ayrum və başqa qollara bölünmüşlər.
Alayuntlu boyu. Azərbaycanlıların etnogenezində iştirak etmişdir. Cənubi Qafqazda azərbaycanlıların evlərində tamğaları tapılmışdır. Ermənistan və Azərbaycanda müxtəlif kəndlər onların adı ilə adlandırılmışdır.
Çəpni boyu. Çəpni etnonimin izləri Azərbaycanın bir çox bölgələrində qorunub saxlana bilmişdir: Cabanı (Şamaxı), Çəpni (Göyçay), Çepni (Quba qəzasının Şabran mahalında), Çəpli (Kəlbəcər). Kürdəmir rayonunun Karrar kəndinin hissələrindən biri Çəpni adlandırılır.
Yıva boyu. Bu boyun bir hissəsi azərbaycanlılara assimilyasiya olmuşdur. Vladimir Minorskiyə görə Baharlı oymağı bu boya daxildir. Qarabağda Baharlı adı ilə toponimlər mövcuddur.
Qınıq boyu. Azərbaycan toponimikasında izləri qalmışdır.
Təkə boyu. Təkəli tayfası bu boya daxildir. Azərbaycanın Xızı rayonunda Təkəli kəndi, Gürcüstanın Marneuli rayonunda Təkəli kəndi və Ermənistanın Dərəçiçək bölgəsində Təkəli kəndi buna misal ola bilər.
Şahsevənlər. Əsasən İranda və Arazdan cənubda, Cəbrayıl düzündə məskunlaşıblar. İnanlı, bağdadi, usanlu və başqa tayfalara bölünürlər. Aleksandr Yerisyanın(ru) yazdığına görə, Qazax qəzasının (indiki Qazax, Ağstafa və Tovuz rayonları) yaşayış yerlərinin adlarında — Qədirli və Qaralal toponimlərində, adları qalmaqda olan qədirli və qaralal tayfaları da şahsevənlərin qolları hesab olunmuşlar. Şahsevən xalçası onlara məxsusdur.
Qaradağlılar. İranın şimal-qərbindəki Qaradağ yaylasında məskunlaşıblar. Yarımköçəri həyat tərzi keçirirlər. Mədəni cəhətdən qonşuları olan şahsevənlərə yaxındırlar. Yeddi tayfaya bölünürlər. Çələbiyanlı eli, Hacıəlili eli, Məhəmmədxanlı eli onlra daxildir.
Qarapapaqlar. Əsasən Azərbaycanın qərbində, qismən Gürcüstanda yaşayırlar. Tərkəbün (digər adı "borçalı"dır ki, bu da "xan tayfası" mənasını daşıyır), saral, ərəbli, canəhmədli, çaxarlı, ulaclı tayfalarına bölünürlər.
Padarlar. Oğuz tayfalarından biridir. Elxanilərin dövründə Türküstandan Azərbaycana (Arazdan cənuba) köçüblər. Müasir Azərbaycan Respublikasının ərazisində isə XVI əsrdə məskunlaşmışlar. Onlar təsərrüfat və məişətlərində, xüsusilə, gündəlik yarımköçəri maldarlıq işlərində adət-ənənələrini digər azərbaycan etnoqrafik qruplarından daha uzun müddət saxlaya biliblər.
Tərəkəmələr. Azərbaycanlıların ayrıca etnik qrupudur, Dağıstanda və Azərbaycanın cənub sərhədi boyu rayonlarda yaşayırlar. "Tərəkəmə" termini ilk olaraq etnik, tayfa adı kimi işlədilmişdi. Amma XIX əsr — XX əsrin əvvəllərində bu termin daha çox Azərbaycanda köçəri maldarlıqla məşğul olan əhali üçün, "köçərilər" sözünün qarşılığı olaraq istifadə edildi.
↑ Волкова Н. Г. Этнонимия в трудах экономического обследования Кавказа 1880-х годов // Имя и этнос: общие вопросы ономастики, этнонимия, антропонимия, теонимия, топонимия: сборник. — М.: Ин-т этнологии и антропологии, 1996. — С. 24–30. — ISBN 5-201-00825-9.
Косвен М. О.(ru) (1961). Этнография и история Кавказа: исследования и материалы. М.: Изд-во Восточной литературы. 21.
Российский этнографический музей. Глоссарий. Баяты
Richard V. Weekes. Muslim peoples: a world ethnographic survey. AZERI. Стр. 56
Российский этнографический музей. Афшары 2012-05-24 at the Wayback Machine.
Bünyadov Z., Məmmədov H. Irəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1997
Ibrahimov, T. (2019) Traces of the Oghuz Tribe Ulayundlug/Ala Yundlu (Ala Atly — with pinto horses) in Azerbaijan
Ənvər Çingizoğlu. Mosullu oymağı. "Soy" dərgisi, 7 (15), 2008. səh.47–56.
Ataniyazov, S. Dictionary of the Turkmen ethnonyms. Ylym; Ashgabat. 1988.
The History of Persia, London, 1829, I, s. 237.
Мухамедова, З. Б. — Исследования по истории туркменского языка XI–XIV вв. по данным арабоязычных филологических сочинений [Текст : Автореферат дис. на соискание ученой степени кандидата филологических наук. (665) — Search RSL]. search.rsl.ru. Дата обращения: 24 июля 2021.
Петрушевский И. П. Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX вв. — Л., 1949.
F. Zarinebaf-Shahr, "Tabriz under Ottoman Rule (1725–1731)", p. 19
↑ "Азербайджанцы" (rus). Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.
Институт этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая. "Кавказский этнографический сборник". www.history.az. 2011-08-25 tarixində arxivləşdirilib.
Orijinal mətn(rus.)
Когда же Давид Строитель в начале XII в., усиливая военную мощь Грузии, поселяет в стране 45 тыс. кипчакских семей, то тем самым образуется значительный массивы тюркоязычного населения. Период наступления персидских шахов на Грузию оставляет след поселением в 1480-х гг. азербайджанцев по южным рубежам страны — по р. Акстафе, Дебет и др. (казахская, памбакская и шурагельская группы)...
Савина В. И. (1980). Этнонимы и топонимии Ирана // Ономастика Востока. М.: Наука. 151.
↑ Азербайджанцы, армяне, айсоры // Народы Передней Азии. М.: Изд-во Академии наук СССР. 1957. 286.
Н. Г. Волкова. «Этнические процессы в Закавказье в XIX—XX веках», Кавказский Этнографический сборник, IV часть, Институт Этнографии им. Н. Н. Миклухо-Маклая АН СССР, Москва, Наука, 1969, стр. 4
Сакинат Шихамедовна Гаджиева. Дагестанские терекеменцы: XIX - начало XX в. — Наука, 1990. — С. 8—9. — ISBN 5020167614, 9785020167612.
"Azerbaijani, South: Aynallu language" (ing. ). globalrecordings.net. 7 aprel 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 6 mart 2020.
Karapetian, Samvel. Armenian Cultural Monuments in the Region of Karabagh. Yerevan: Gitutiun Publishing House, 2001, p. 169.
Map of Armenia and Adjacent Countries by H. F. B. Lynch and F. Oswald in Armenia, Travels and Studies. London: Longmans, 1901.
Гараҝөзлүләр // Азербайджанская советская энциклопедия/ Под ред. Дж. Кулиева. — 1979. — Т. III. — С. 62.
September 28, 2021
azərbaycan, tayfaları, azərbaycanlı, azərbaycanlılaşmış, qruplardan, ibarətdir, mündəricat, klassifikasiya, oğuz, türk, tayfası, onlara, daxil, olan, qruplar, azərbaycanlıların, etnosları, digər, yaxın, qruplar, istinadlarklassifikasiya, redaktəazərbaycan, ell. Azerbaycan tayfalari azerbaycanli ve azerbaycanlilasmis qruplardan ibaretdir Mundericat 1 Klassifikasiya 1 1 24 oguz turk tayfasi ve onlara daxil olan qruplar 1 2 Azerbaycanlilarin sub etnoslari 1 3 Diger 2 Yaxin qruplar 3 IstinadlarKlassifikasiya RedakteAzerbaycan ellerinde daxili bolgu bir dustura esaslanirdi elden eve Bu dustura gore el oymaqlara oymaq tayfalara tayfa tirelere tire toreklere torek evlere bolunurdu Azerbaycan tarixinde Qaraqoyunlu tayfalari ve qizilbaslar rumlu zulqeder turkmen Varsaq Qaramanli Eresli Qazaxli ve s onemli rol oynamisdir S Zelenskinin verdiyi melumata gore Yelizavetpol quberniyasinin Zengezur qezasinda 7 azerbaycan tayfa qrupu varmis sofulu derzili sarali pusanli giyili xocamusaqli baharli 1 Etnoqraf ve qafqazsunas Mark Kosven ru qeyd edir ki kecmisde azerbaycanlilar arasinda asagidaki qruplasmalar ola bilerdi cavansir demircihesenli tekle ve muganliya bolunenler daha sonra cebrayilli sarcali sofuli geyili xocal sehli ciyilli delegerde kengerli imirli ve s 2 Azerbaycanda hal hazirda yasayan assimilyasiyaya ugrayib azerbaycanlilasan ve ya toponimlerde adlari qalan qruplar asagida gosterilmisdir 24 oguz turk tayfasi ve onlara daxil olan qruplar Redakte Bayat tayfasi Efsar boyu Eymur boyu Ayrimlar Alayuntlu boyu Beydili boyu Cepni boyu Bayat tayfasi Tarixi oguz tayfalarindan biridir Azerbaycanlilarin subetnik qrupu sayilir 3 Qacarlar ve Maraga xanligi hokmdarlari olan Muqeddem eli bu tayfadan cixmisdir Efsar boyu Tarixi oguz tayfalarindan biridir Bu tayfanin muasir temsilcileri Azerbaycan etnoqrafik qrupu hesab olunur 4 5 ve onlar hem de Iranin her yerinde meskundurlar Efsarlardan Cavansir eli Kebirli eli Sadli eli Samli tayfasi cixmisdir Avsar xalcalari efsarlara mexsusdur Eymur boyu Ayrimlar Agdas rayonunda Eymur kendi vardir Ermenistan erazisinde Ayrim Noyemberyan ve Tumanyan rayonlarinda kend adlari Boyuk Ayrim Tiflis quberniyasinin Borcali qezasinda indi Ermenistanin Tumanyan rayonunda kend adidir Kicik Qafqazda ve Qazax qezasinda sepelenmis ayrimlar Agsaq Ayrum Quscu Ayrum Baqanis Ayrum Dadanis Ayrum Polad Ayrum ve basqa qollara bolunmusler 6 Alayuntlu boyu Azerbaycanlilarin etnogenezinde istirak etmisdir Cenubi Qafqazda azerbaycanlilarin evlerinde tamgalari tapilmisdir Ermenistan ve Azerbaycanda muxtelif kendler onlarin adi ile adlandirilmisdir 7 Beydili boyu Ustacli Beydiliden cixmisdir Ustacliya daxil olan Kengerli eli Naxcivan xanligini idare etmisdir Azerbaycanda Beydili adinda yerler vardir Cepni boyu Cepni etnonimin izleri Azerbaycanin bir cox bolgelerinde qorunub saxlana bilmisdir Cabani Samaxi Cepni Goycay Cepni Quba qezasinin Sabran mahalinda Cepli Kelbecer Kurdemir rayonunun Karrar kendinin hisselerinden biri Cepni adlandirilir Bayandur eli Bu ele daxil olan Mosullu oymaginin bir hissesi Muganda ve Qarabagda meskunlasmisdi 8 Azerbaycanda ve Ermenistanda Bayandur kendleri vardir Yiva boyu Bu boyun bir hissesi azerbaycanlilara assimilyasiya olmusdur 9 Vladimir Minorskiye gore Baharli oymagi bu boya daxildir Qarabagda Baharli adi ile toponimler movcuddur 10 Qiniq boyu Azerbaycan toponimikasinda izleri qalmisdir 11 Teke boyu Tekeli tayfasi bu boya daxildir Azerbaycanin Xizi rayonunda Tekeli kendi Gurcustanin Marneuli rayonunda Tekeli kendi ve Ermenistanin Derecicek bolgesinde Tekeli kendi buna misal ola biler 12 13 Doyer boyu Azerbaycanda iki Duyerli kendi var Peceneqler Azerbaycanda Bicenek kendi var Azerbaycanlilarin sub etnoslari Redakte Esas meqale Azerbaycanli etnik qruplarSahsevenler Esasen Iranda 14 ve Arazdan cenubda Cebrayil duzunde meskunlasiblar 15 Inanli bagdadi usanlu ve basqa tayfalara bolunurler 16 Aleksandr Yerisyanin ru yazdigina gore Qazax qezasinin indiki Qazax Agstafa ve Tovuz rayonlari yasayis yerlerinin adlarinda Qedirli ve Qaralal toponimlerinde adlari qalmaqda olan qedirli ve qaralal tayfalari da sahsevenlerin qollari hesab olunmuslar 1 Sahseven xalcasi onlara mexsusdur Qaradaglilar Iranin simal qerbindeki Qaradag yaylasinda meskunlasiblar Yarimkoceri heyat terzi kecirirler Medeni cehetden qonsulari olan sahsevenlere yaxindirlar 14 Yeddi tayfaya bolunurler 17 Celebiyanli eli Hacielili eli Mehemmedxanli eli onlra daxildir Qarapapaqlar Esasen Azerbaycanin qerbinde qismen Gurcustanda yasayirlar Terkebun diger adi borcali dir ki bu da xan tayfasi menasini dasiyir saral erebli canehmedli caxarli ulacli tayfalarina bolunurler 17 Padarlar Oguz tayfalarindan biridir Elxanilerin dovrunde Turkustandan Azerbaycana Arazdan cenuba kocubler Muasir Azerbaycan Respublikasinin erazisinde ise XVI esrde meskunlasmislar 18 Onlar teserrufat ve meisetlerinde xususile gundelik yarimkoceri maldarliq islerinde adet enenelerini diger azerbaycan etnoqrafik qruplarindan daha uzun muddet saxlaya bilibler 14 Terekemeler Azerbaycanlilarin ayrica etnik qrupudur Dagistanda ve Azerbaycanin cenub serhedi boyu rayonlarda yasayirlar Terekeme termini ilk olaraq etnik tayfa adi kimi isledilmisdi Amma XIX esr XX esrin evvellerinde bu termin daha cox Azerbaycanda koceri maldarliqla mesgul olan ehali ucun koceriler sozunun qarsiligi olaraq istifade edildi 19 Diger Redakte Alpavut oymagi Azerbaycanda bir cox Alpaut kendi var Aynallu Azerbaycan dilinin Aynallu dialektini danisirlar 20 Aynular Abdallar Lacin seherinin evvelki adi olan Abdalyar bu tayfadan goturulmusdur 21 22 Qaragozluler Azerbaycanin Zengilan ve Sabran rayonlarinda Qaragozlu kendleri vardir 23 Yaxin qruplar RedakteMuqeddem eli Seqaqi eli Xelecler Kuresunniler Bicaqci eli Dunbililer Qaracorlu eli Nefer eli Qizilbas Bolqaristan qizilbaslari Efqanistan qizilbaslari QasqaylarIstinadlar Redakte 1 2 Volkova N G Etnonimiya v trudah ekonomicheskogo obsledovaniya Kavkaza 1880 h godov Imya i etnos obshie voprosy onomastiki etnonimiya antroponimiya teonimiya toponimiya sbornik M In t etnologii i antropologii 1996 S 24 30 ISBN 5 201 00825 9 Kosven M O ru 1961 Etnografiya i istoriya Kavkaza issledovaniya i materialy M Izd vo Vostochnoj literatury 21 Rossijskij etnograficheskij muzej Glossarij Bayaty Richard V Weekes Muslim peoples a world ethnographic survey AZERI Str 56 Rossijskij etnograficheskij muzej Afshary Arxivlesdirilib 2012 05 24 at the Wayback Machine Bunyadov Z Memmedov H Irevan eyaletinin icmal defteri Baki 1997 Ibrahimov T 2019 Traces of the Oghuz Tribe Ulayundlug Ala Yundlu Ala Atly with pinto horses in Azerbaijan Enver Cingizoglu Mosullu oymagi Soy dergisi 7 15 2008 seh 47 56 Ataniyazov S Dictionary of the Turkmen ethnonyms Ylym Ashgabat 1988 The History of Persia London 1829 I s 237 Muhamedova Z B Issledovaniya po istorii turkmenskogo yazyka XI XIV vv po dannym araboyazychnyh filologicheskih sochinenij Tekst Avtoreferat dis na soiskanie uchenoj stepeni kandidata filologicheskih nauk 665 Search RSL search rsl ru Data obrasheniya 24 iyulya 2021 Petrushevskij I P Ocherki po istorii feodalnyh otnoshenij v Azerbajdzhane i Armenii v XVI nachale XIX vv L 1949 F Zarinebaf Shahr Tabriz under Ottoman Rule 1725 1731 p 19 1 2 3 Azerbajdzhancy rus Bolshaya sovetskaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 Institut etnologii i antropologii im N N Mikluho Maklaya Kavkazskij etnograficheskij sbornik www history az 2011 08 25 tarixinde arxivlesdirilib Orijinal metn rus Kogda zhe David Stroitel v nachale XII v usilivaya voennuyu mosh Gruzii poselyaet v strane 45 tys kipchakskih semej to tem samym obrazuetsya znachitelnyj massivy tyurkoyazychnogo naseleniya Period nastupleniya persidskih shahov na Gruziyu ostavlyaet sled poseleniem v 1480 h gg azerbajdzhancev po yuzhnym rubezham strany po r Akstafe Debet i dr kazahskaya pambakskaya i shuragelskaya gruppy Savina V I 1980 Etnonimy i toponimii Irana Onomastika Vostoka M Nauka 151 1 2 Azerbajdzhancy armyane ajsory Narody Perednej Azii M Izd vo Akademii nauk SSSR 1957 286 N G Volkova Etnicheskie processy v Zakavkaze v XIX XX vekah Kavkazskij Etnograficheskij sbornik IV chast Institut Etnografii im N N Mikluho Maklaya AN SSSR Moskva Nauka 1969 str 4 Sakinat Shihamedovna Gadzhieva Dagestanskie terekemency XIX nachalo XX v Nauka 1990 S 8 9 ISBN 5020167614 9785020167612 Azerbaijani South Aynallu language ing globalrecordings net 7 aprel 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 Karapetian Samvel Armenian Cultural Monuments in the Region of Karabagh Yerevan Gitutiun Publishing House 2001 p 169 Map of Armenia and Adjacent Countries by H F B Lynch and F Oswald in Armenia Travels and Studies London Longmans 1901 Garaҝozlүlәr Azerbajdzhanskaya sovetskaya enciklopediya Pod red Dzh Kulieva 1979 T III S 62 Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan tayfalari amp oldid 6144471, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
