fbpx
Wikipedia

Azərbaycan kinosu

Tarixi

Səssiz dövr

Azərbaycan kinematoqrafının tarixi 1898-ci il avqustun 2-dən başlayır. İlk filmlər fotoqraf və nasir Aleksandr Mişon tərəfindən çəkilmiş xronika süjetləri ("Bibiheybətdə neft fontanı yanğını", "Balaxanıda neft fontanı", "Şəhər bağında xalq gəzintisi", "Qafqaz rəqsi" və s.) və "İlişdin" bədii kinosüjetdən ibarət idi.

 
Aleksandr Mişon tərəfindən çəkilən "Bibiheybətdə neft fontanı yanğını" filmindən kadr

1915-ci ildə Qafqazda Pirone qardaşlarının açdığı səhmdar cəmiyyətləri (ticarət evləri) tərəfindən Bakı, Tiflis, İrəvan şəhərlərində prokat kontorları yaradılmışdır. 1915-ci ildə adı çəkilən cəmiyyət neft sənayeçilərinin pulu ilə İbrahim bəy Musabəyovun "Neft və milyonlar səltənətində" romanı əsasında eyni adlı ilk Azərbaycan bədii filminin çəkilişinə başladı. Filmi çəkmək ücün Sankt-Peterburqdan rejissor Boris Svetlov dəvət olunmuşdur. Təbiət mənzərələri Bakıda və ətraf kəndlərdə, pavilyonla bağlı səhnələr isə Tiflisdə çəkilirdi. Filmdə Lütfəli bəy rolunu Hüseyn Ərəblinski oynamışdır. 1916-cı ildə Bakıda Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan" operettası əsasında ilk Azərbaycan kinokomediyası çəkildi. 1919-cu ildə isə "Azərbaycanın müstəqilliyinin ildönümü münasibətilə təntənə" adlı tammetrajlı film ekranlarda nümayiş etdirildi.

1923-cü ildə Azərbaycan Foto-Kino İdarəsi (AFKİ) təsis olundu. AFKİ ayrı-ayrı sahibkarların foto, kinoteatr və prokat kontorların milliləşdirilməsi və birləşdirilməsi tədbirlərini həyata keçirirdi. O zamanlar AFKİ-nin nəzdində Bakıda "Təyyarə", "Edison", "Milyon", "Ladya", "Mədənçi" və s.kinoteatrlar da var idi. 1924-cü ildə AFKİ ikiseriyalı "Qız qalası əfsanəsi" adlı bədii filmi ekranlara çıxardı. Etnoqrafik cəhətdən maraqlı olan bu filmdə müəlliflər Şərq ekzotikasından qaça bilməmişdilər.

Azərbaycanda milli rejissor və aktyor kadrları hazırlamaq üçün 1925-ci ildə Şamil Mahmudbəyovun təşəbbüsü ilə AFKİ-nin nəzdində studiya təşkil edildi. Cəfər Cabbarlı, Mikayıl Mikayılov və başqaları burada oxumuşdular. Filmlərin bədii keyfiyyətini yüksəltmək, milli kadrların inkişafına kömək məqsədilə Bakıya Vsevolod Pudovkin, Nikolay Şengelaya, Mixail Çiaureli kimi məşhur kinorejissorları, eləcə də Aleksandr Qalperin, İvan Frolov, Dmitri Feldman, Leonid Kosmatov, Yevgeni Şneyder və başqa kinooperatorlar dəvət olunmuş, Cəfər Cabbarlı, Abbas Mirzə Şərifzadə və başqaları kino yaradıcılığı işinə cəlb edilmişdilər.

AFKİ sonralar "Azdövlətkino" (1926-1930), "Azərkino" (1930-1933), "Azfilm" (1933), "Azdövlətsənayesi" (1934), "Azərfilm" (1935-1940), "Bakı kinostudiyası" (1941-1959) kimi adlar daşımışdır, 1961-ci ildən C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası adlanır.

Xurafat və cəhalətə qarşı mübarizə, inqilab, qadın azadlığı 1920-ci illərdə Azərbaycan kinosunun əsas mövzusu idi. "Bismillah", "Vulkan üzərində ev", "Hacı Qara" kimi kino əsərləri, eləcə də öz azadlığı uğrunda mübarizə aparan Azərbaycan qadını obrazını bədii və real şəkildə ifadə edən "Sevil" həmin dövrdə yaradılmış uğurlu filmlərdəndir. XX əsrin 1920-ci illərində Bakıda yerli operatorlar və xarici kino şirkətlərinin nümayəndələri tərəfindən şəhərin həyatından, neft mədənlərindən bəhs edən kinoxronikalar və sənədli filmlər çəkilirdi. 1920-ci ildə "Bakıda 9 qızıl Ordunun rəsmi keçidi" adlı ilk xronika kinojurnalı çəkilmişdir. Həmin il "Şərq xalqlarının birinci qurultayı" xronika filmi də yaradıldı. Sonrakı illərdə müəyyən hadisələrlə bağlı kinoreportajlar hazırlandı: "Sovet Azərbaycanının 3-cü ildönümü", "Suraxanı neft mədənlərində yanğın", "Nəriman Nərimanovun dəfni", "Frunzenin iştirakilə Qızıl Ordunun manevri" və s. sənədli filmlərlə yanaşı, elmi-kütləvi filmlərin də istehsalına başlanıldı.

1925-ci ildə rejissor Abbas Mirzə Şərifzadə respublikanın mədəni və iqtisadi həyatından bəhs edən "Azərbaycana səyahət" filminin çəkilişini başa çatdırdı. 1920-ci illərdə Azərbaycan kinosunda tarixi-sənədli filmlərlə yanaşı, tamaşaçıları gənc respublikanın təsərrüfat və mədəni həyatındakı nailiyyətləri ilə tanış edən "Azərbaycan ekranı" kinojurnalı (ildə 4-5 nömrə) buraxılmağa başlandı. Bu illər Azərbaycan sənədli kinosunda Mikayıl Mikayılov, Aleksandr Makovski, Aleksandr Litvinov kimi istedadlı rejissorlar, Yakov Tolçan, İvan Tartakovski kimi operatorlar çalışırdılar.

1930-cu illər

 
"Bakılılar" filminin posteri

1930-cu illərdə Azərbaycan kinematoqrafında Seyfulla Bədəlov, Vladimir Yeremeyev, Ələsgər Ələkbərov və başqaları fəaliyyətə başladılar. Bu sənətkarların filmlərində ilk beşilliklərdə resublikanın həyatı, kolxoz quruculuğu, mədəniyyət sahəsindəki uğurlar, Azərbaycanda neft sənayesinin yeni texnika ilə təchiz və s. əksini tapmışdı. Sənədli filmin imkanları daxilində bitkin insan obrazı yaradılması sahəsindəki cəhdlər o dövrun bədii nailiyyətlərindəndir.

1930-cu illərin əvvələrində mövzusu müasir həyatdan alınmış, məişəti bədii şəkildə təsvir edən, eləcə də tarixi-inqilabi mövzulu filmlər çəkilirdi: "Lətif", "İsmət", "Almaz" və "Yeni horizont", "Bakılılar", "Kəndlilər" və s.

1935-ci ildə Azərfilmin Moskvanın Mejraypromfilm kinostudiyası ilə birqə yaratdığı "Mavi dənizin sahilində" bədii filmi ilə Azərbaycanda səsli kino əsərlərinin istehsalına başlanıldı. Filmdə baş rollarda görkəmli sovet kinoaktyorları Lev Sverdlin, Nikolay Kryuçkov, Yelena Kuzmina və başqaları çəkilmişlər. 1936-1941-ci illərdə ekranlara 10-dan çox səsli film buraxılmışdır. 1930-cu illərdə səsli kinonun yaranması ilə sənədli kinonun da yaradıcı imkanları genişləndi. "Şöhrətli Azərbaycan" bir hissəli sənədli xronika kinoalmanaxında ilk dəfə olaraq diktor mətni oçerkin qəhrəmanlarının çıxışı ilə sinxron verilmişdir. 1939-cu ildən "Azərbaycan ekranı" kinojurnalı "Ordenli Azərbaycan" (ildə 36 nömrə) adı altında çıxmağa başladı, 1930-cu illərin səssiz filmlərindən tammetrajlı "Şərqə yol", "Azərbaycan incəsənəti" filmləri diqqətə layiqdir.

1940-cı illər

 
"Arşın mal alan" filminin posteri

1940-cı ildə rejissorlar Mikayıl Mikayılov və Vladimir Yeremeyev Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulmasının 20 illiyi münasibətilə "İyirminci bahar" sənədli filmini yaratdılar.

İkinci dünya müharibəsi illərində qəhrəman döyüşçülər Kamal Qasımov və Bəxtiyar Kərimova həsr olunmuş "Vətən oğlu" və "Bəxtiyar" kinonovellaları, Mirzə Fətəli Axundovun həyat və fəaliyyətinə dair "Səbuhi", vahid süjet xətti ilə bağlı üç kinonovelladan ibarət "Bir ailə", müharibə dövründə dənizçilərin göstərdikləri igidliklərə həsr olunmuş "Sualtı qayıq T-9" bədii filmləri çəkilmişdir.

İkinci dünya müharibəsi illərində Azərbaycan sənədli kinosunun bir qrup rejissorları və operatorları cəbhə xəttinə gedərək əsgələrin qəhrəmanlığını lentə çəkirdilər. Həmin materiallar xüsusi buraxılışlar kimi əsgərlərə göstərilmək üçün müxtəlif cəbhələrə göndərildi. Bu dövrdə Azərbaycan xalqının arxa cəbhədəki əməyini əks etdirən kinojurnallar, kinooçerklər də yaradıldı. "Vətən uğrunda", "Qayğı", "Məktuba cavab" və s. 1944-cü ildə Bakı kinostudiyası Moskva Sənədli Filmlər Studiyası ilə birgə Xəzər dənizçilərinin qəhrəmanlığından bəhs edən "Xəzərilər" tammetrajlı sənədli filmini çəkdi.

1945-ci ildə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulmasının 25 illiyi ilə əlaqədar rejissor Hüseyn Seyidzadə "Əbədi odlar diyarı" tammetrajlı sənədli filmini yaratdı. Həmin ildə Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan" musiqili komediyası yenidən ekranlaşdırıldı. Rejissorlar Rza Təhmasib və Nikolay Leşşenko milli koloriti və xalq yumorunu saxlamaqla parlaq realist kinokomediya yarada bilmişdilər. Film SSRİ-də, eləcə də dünyanın bir çox ölkəsində uğurla nümayiş etdirilmişdir. "Arşın mal alan" filminə görə rejissorlar Rza Təhmasib və Nikolay Leşşenko, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov, aktyorlardan Rəşid Behbudov, Leyla Bədirbəyli, Ələkbər Hüseynzadə, Münəvvər KələntərliLütfəli Abdullayev 1946-cı ildə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görüldülər.

Müharibədən sonrakı illərdə "Sovet Azərbaycanı" (ildə 36 nömrə; "Ordenli Azərbaycan" kinojurnalının yeni adı) ilə yanaşı "Gənc nəsil" (ildə 4 nömrə) kinojurnalının da buraxılışına başlandı. 1945-50-ci illərdə sənədli kino sahəsində ssenaristlərin İmran Qasımov, Ədhəm Qulubəyov, rejissorlar Zeynəb Kazımova, Lətif Səfərov, operator Arif Nərimanbəyov, bəstəkarlar Qara Qarayev, Tofiq Quliyev və b. fəaliyyətə başladılar. Cənubi Azərbaycan xalqının 1945-1946-cı illərdə azadlıq mübarizəsindən bəhs edən "Arazın o tayında" tammetrajlı filmi diqqəti cəlb edirdi.

1950-ci illər

 
"O olmasın bu olsun" filminin posteri

1940-cı illərin sonu, 1950-ci illərin əvvəllərində Bakı kinostudiyasının əsas istiqaməti bədii-sənədli və publisistik filmlərin çəkilməsinə yönəldilmiş, bu dövrdə yalnız "Fətəli xan" və "Bakının işıqları" bədii filmləri çəkilmişdir.

Azərbaycan kinosunun yeni inkişaf mərhələsi 1950-ci illərin ortalarından başlanır. Bu dövrdə milli ssenarist, rejissor, operator, rəssam kadrları yetişir. Onların çoxu Ümümittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunda təhsil almışdılar. Həmin illərdə bədii filmlərin çəkilişinin sayca çoxalması onların mövzu dairəsinin genişlənməsinə səbəb oldu. Ekranda fəhlə və kolxozçuların, müxtəlif peşə sahiblərinin əməyi və həyatı öz əksini tapdı: "Qızmar günəş altında", "Qara daşlar", "Kölgələr sürünür", "Onun böyük ürəyi", "Onu bağışlamaq olarmı?", "Bizim küçə", "Böyük dayaq", "Telefonçu qız", "Ögey ana".

Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsinin 30 illiyi münasibətilə 1950-ci ildə "Sovet Azərbaycanı" rəngli tammetrajlı sənədli filmi yaradıldı. Film 1951-ci ildə Kann kinofestivalı xüsusi mükafatına layiq görüldü. Sonrakı illərdə müasirlik mövzusu xalqın məişəti, əmək nailiyyətləri sənədli kino ustalarının yaradıcılığında başlıca yer tutmuşdu: "S. M. Kirov adına körfəzdə", "Azərbaycan elmi", "Bizim Azərbaycan".

"Bakı və bakılılar", "Azərbaycan mədəniyyətinin baharı", "150 il. Mirzə Fətəli Axundov" və digər sovet kinosu sənətinin görkəmli nümayəndələrindən sayılan "Xəzər neftçiləri haqqında dastan və "Dənizi fəth edənlər" filmlərini, rejissor Roman Karmen Bakı kinostudiyasında çəkmişdir. Həmin filmlərdə dəniz neftçilərinin fədakar əməyi və həyatı əks olunmuşdur. Bu filmlərə görə rejissor Roman Karmen, operatorlar Cavanşir MəmmədovSergey Medınski Lenin mükafatına layiq görülmüşlər.

Bakı kinostudiyasında müxtəlif mövzularda filmlər yaradılmışdır. 1957-ci ildə çəkilmiş "Bir məhəlləli iki oğlan" filmi Şərq ölkələrindən birində xalqın azadlıq və demokratiya uğrunda mübarizəsindən bəhs edir. Partizan Mehdi Hüseynzadəyə həsr edilmiş "Uzaq sahillərdə" filmi isə Azərbaycanın, eləcə də keçmiş sovet kinosunun nailiyyətlərindəndir. Dinamik, gərgin hadisələr, dəqiqliklə verilmiş xarakterlər, operator və rejissor işinin yüksək səviyyəsi filmə geniş şöhrət qazandırmışdır.

1960-cı illər

 
"Koroğlu" filminin posteri

1960-cı illərin əvvələrindən Azərbaycanda rəngli filmlərin çəkilişi genişləndirildi. "Koroğlu" bədii filmi Azərbaycan genişekranlı rəngli kinosunun ilk nümunəsidir. "Səhər" filmi Bakıda 1905-1907-ci illər inqilabı hadisələrindən söhbət açır. "Mahnı belə yaranır" filmi Dağıstanın xalq şairi Süleyman Stalskiyə həsr edilmişdir. "Məhəbbət dastanı" "Leyli və Məcnun" mövzuları əsasında çəkilmişdir.

"Arşın mal alan" filmindən etibarən Azərbaycan kinosunda musiqili komediya janrına meyl güclənmişdi. "Görüş", "O olmasın, bu olsun", "Romeo mənim qonşumdur", "Əhməd haradadır?", "Ulduz", "Arşın mal alan", "Qayınana" və s. filmlərdə bu ənənə davam etdirilmişdir.

XX əsrin 1960-70-ci illəri kinematoqrafiyaya gənclərin böyük bir qrupunun gəlməsi ilə əlamətdar olmuşdur. Onların orta və yaşlı nəslə mənsub xadimlərlə əməkdaşlığı Azərbaycan kinosunun peşəkar səviyyəsinin yüksəlməsinə, milli özünəməxsusluq, ideya dərinliyi ilə fərqlənən filmlərin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. Məsələn, "Bir cənub şəhərində" filminin mərkəzində yeniliklə köhnəliyin mübarizəsi, insanın köhnəlmiş adətlərin əsarətindən xilas olması prosesi durur. 1966-cı ildə Azərbaycanfilmdə rəssam və rejissor-multiplikator kursları açılmışdır. 1969-cu ildə Azərbaycanfilmdə yaradılmış multiplikasiya sexində Alla Axundovanın Azərbaycan xalq nağılları əsasında yazdığı ssenari üzrə birhissəli rəngli "Cırtdan" cizgi filmi çəkilmişdir.

Azərbaycan bədii televiziya filmlərindən "Ad günü" xüsusilə fərqlənir. "Dantenin yubileyi", "Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən", "Ötən ilin son gecəsi" və digər bədii filmlər də Azərbaycan Televiziyasının istehsalıdır. "Üzeyir ömrü" televiziya filmi geniş arxiv materialları əsasında yaradılmışdır.

1960-cı illər sənədli kinosunda Oqtay Mirqasımov, Yalçın Əfəndiyev, Ruslan Şahmalıyev, Teymur Bəkirzadə, Nicat Bəkirzadə kimi gənclər fəaliyyətə başladılar. Oqtay Mirqasımovun "Dəniz", "Qobustan", "Bu, həqiqətin səsidir. Bəstəkar Qara Qarayev", "Bəstəkar Qara Qarayev. Opus-78" filmlərində 1960-cı illərin ikinci yarısında sənədli kinonun üslubundakı müəyyən dəyişikliklər (diktor mətninin olmaması, poetik əfval-ruhiyyə, dəqiq montaj) özünü göstərir. Həmin filmlərə görə, 1967-ci ildə Oqtay Mirqasımov Azərbaycan Lenin Komsomolu mükafatına layiq görülmüşdür. Bundan əlavə, "Səməd Vurğun" filminin rejisssoru Yalçın Əfəndiyeva, ssenari müəllifi İsmayıl Şıxlıya, operator Z.Məmmədova, Cəfər Cabbarlının xatirəsinə həsr olunmuş "Solmaz bir bahar kimi" filminin rejissoru Cahangir Zeynallı Azərbaycan Lenin Komsomolu mükafatı verilmişdir.

1970-ci illər

1970-ci illərin bəzi filmlərində, İkinci dünya müharibəsi mövzusu əksini tapmışdır: "Bizim Cəbiş müəllim", "Bakıda küləklər əsir", "Tütək səsi" və "Şərikli çörək" filmində müharibənin son aylarında Bakının həyatı xüsusi səmimiliklə təsvir olunur. Həmin dövrün filmlərində, həm də mənəvi-əxlaqi problemlər, müasir həyata müxtəlif baxışlar, insan xarakterlərinin təhlili, gənc nəslin formalaşması və s. mövzular başlıca yer tutur: "Uşaqlığın son gecəsi", "Gün keçdi", "Ən vacib müsahibə", "Var olun, qızlar...", "Həyat bizi sınayır", "Xoşbəxtlik qayğıları" və s. filmləri göstəmək olar.

1970-ci ildən Azərbaycanfilm kinostudiyasında "Mozalan" satirik kinojurnalının istehsalına başlanılmışdır. Kinojurnalda cəmiyyətin antipodları, gündəlik həyatda və təsərrüfatda rast gəlinən qüsur və nöqsanlar tənqid atəşinə tutulur.

1970-80-ci illərdə tarixi-inqilabi janrda bir sıra maraqlı, orijinal filmlər çəkilmişdir. Mosfilm kinostudiyası ilə birgə yaradılmış Nəriman Nərimanovun fəaliyyətindən bəhs edən "Ulduzlar sönmür" filmi bu baxımdan diqqətəlayiqdir. Səməd Vurğunun "Komsomol poeması"nın motivləri üzrə çəkilmiş "Yeddi oğul istərəm..." filmi 1920-ci illərin komsomolçularına həsr olunmuşdur. Yüksək ideyalılıq, vətəndaşlıq motivləri ilə kinematoqrafiyanın ifadə vasitələrinin uyarlığı, gözəl aktyor oyunu bu filmin mühüm məziyyətlərindəndir. "Səmt küləyi" filmi Azərbaycan kinosunun tarixində xarici ölkə (Çexoslovakiya) studiyası ilə birgə yaradılmış ilk əsərdir, "Axırıncı aşırım", "Qatır Məmməd" filmlərində sovet hakimiyyətinin ilk illərində Azərbaycan kəndində gedən sinfi mübarizədən bəhs olunur. "Sevinc buxtası", "Atları yəhərləyin", "İşarəni dənizdən gözləyin" filmləri də tarixi mövzulardadır.

"Nəsimi" filmində feodal dünyasının haqsızlıqlarına qarşı çıxan şairin həyatı və o dövrün sosial və əxlaqi problemləri əksini tapmışdır. "Dədə Qorqud" filmi poetikliyi ilə fərqlənir. "Babək" filmində IX əsr sərkərdə Babəkin başçılığı ilə Xilafətə qarşı xalqın mübarizəsi təsvir edilmişdir. "Nizami" filmində Nizami Gəncəvinin, "Qəm pəncərəsi" filmində isə Cəlil Məmmədquluzadənin obrazı canlandırılmışdır.

1970-ci illərdə "Fitnə", "Tülkü Həccə gedir", "Cırtdanın yeni sərgüzəştləri", "Çaqqal oğlu çaqqal" və s. cizgi filmlər yaradılmışdır. 1972-ci ildən Azərbaycan televiziyasında da cizgi filmlərinin istehsalına başlanmışdır. Rejissor Vaqif Behbudovun "İlham", "Göyçək Fatma" və "Möcüzələr adası" cizgi filmləri Ümumittifaq televiziya filmləri festivalında mükafata layiq görülmüşdür. Həmin dövrdə Azərbaycanfilm kinostudiyası səsli (ağ-qara, rəngli), genişekranlı, panoram və genişformatlı filmlərdə səsin stereofonik yazılışını təmin edən yeni kino avadanlığı ilə təchiz olunmuşdur.

Həmin dövrdə Azərbaycanfilm kinostudiyasında ildə təqribən 7 bədii film, 20 sənədli və elmi-kütləvi film istehsal olunurdu. 7-ci və 21-ci Ümumittifaq kinofestivalları(1974, 1988), kino həvəskarlarının 40-cı beynəlxalq festivalı (UNİKA-78) Bakıda keçirilmişdir.

1980-ci illər

 
"Yaramaz" filminin posteri

1970-ci illərin sonralarında və 1980-ci illərdə Azərbaycan kinosunda mənəvi-əxlaqi problemlərə diqqət daha da artmışdır. Ssenariçi Rüstəm İbrahimbəyovla rejissor Rasim Ocaqovun filmlərində mürəkkəb psixoloji vəziyyətlər, əsl insan ləyaqəti ilə əlaqədar müşahidələr, xudbinlik, sərtlik, mərhəmətsizliyə qarşı etiraz kimi mövzulara meyl güclüdür: "İstintaq", "Bağlı qapı", "Park", "Özgə ömür", "Ölsəm... bağışla". Həmin mövzular "De ki, məni sevirsən", "Bizi bağışlayın", "Gümüşü furqon", "Şeytan göz qabağında", "İşgüzar səfər", "Bağ mövsümü", "İlıq dənizdə buz parçası", "Gümüşgöl əfsanəsi", "Burulğan", "Təxribat" filmlərində yeni cəhətlərdən açılmışdır. "Yaramaz" filmində xarakter deformasiyası müasir bədii ifadə vasitələri, satirik boyalarla təsvir edilmişdir. Film Azərbaycanda və xaricdə böyük maraq doğurmuşdur.

1980-ci illərdə Azərbaycan kinematoqrafında uşaq filmlərinin istehsalına da mühüm əhəmiyyət verilir: "Bir qalanın sirri", "Sehrli xalat", "Qərib cinlər diyarında", "Mən mahnı qoşuram", "Əzablı yollarla", "Musiqi müəllimi", "Gəmi saatının sirri". 1989-cu ildə ilk fantastik Azərbaycan bədii filmi olan "Əlaqə" yaradılmışdır.

Həmin dövrdə maraqlı elmi-kütləvi kino nümunələri yaradılmışdır: "Naxışların yaddaşı", "Qızıl balıq", "Hardasan, yaşıl sahilim", "Eskulap piyaləsinin sirri", "Dirçəlmə", "Torpaq borcu" və s. Azərbaycan sənədli kinosunda aktual mövzuların seçilməsi və araşdırılması üçün yeni yollar axtarılır, çəkiliş metodunun, montajın, səsləndirilmənin əlavə imkanları təcrübədə sınanılır. Bu baxımdan rejissor Teymur Bəkirzadənin "Dissonans", "Abşeron qalaları", Zaur Məhərrəmovun "Baharla birgə", "Köç", Cahangir Zeynallının "Səfillər", "İntizar", Rauf Nağıyevin "Ölü zona" filmləri diqqətəlayiqdir.

1990-cı illər

1991-ci ildə Azərbaycanın müstəqillik əldə etməsi, cəmiyyət qarşında keyfiyyətcə yeni məqsəd və vəzifələr qoymuşdur. Azərbaycanda milli ideologiyanın və cəmiyyətin yeni inkişaf modellərinin qurulması və digər bu kimi sosial problemlər humanitar elmlərin öncül tədqiqat istiqamətlərinə çevrilmişdir. Bu dövrdə Azərbaycan kinematoqrafında çəkilən filmlərin sayı əvvəlki illərə nisbətən az olmuşdur. Bununla belə, Azərbaycan kinematoqrafçıları böyük əhəmiyyətli, həyati mövzulara müraciət edərək, estetik tələblərə cavab verə biləcək filmlər çəkmişlər: "Yarasa", "Özgə vaxt", "Fransız", ""Yapon" və yaponiyalı" və s.

1990-ı illərdə Azərbaycanfilm kinostudiyası öz aparıcı rolunu saxlamaqda idi və bu ərəfədə Azərbaycan xalqının dərdini və düşdüyü faciəni ağrı ilə, vətən sevgisi ilə, bədii formada açan vətənpərvərlik ruhunda çəkilmiş Ceyhun Mirzəyevin "Fəryad", Ənvər Əblucun "Ağ atlı oğlan", Gülbəniz Əzimzadənin "Ümid" filmləri tamaşaçının rəğbətini qazanmışdır.

1996-cı ildə Hüseyn Mehdiyevin "Özgə vaxt" filmi, I Beynəlxalq Мadrid Kinofestivalında "Ən yaxşı rejissor" və "Ən yaxşı gənc aktrisa" nominasiyaların qalibi olur və "Qızıl Sibilla" və "Gümüş Sibilla" mükafatlarına layiq görülür. Bu film 30-dan artıq ölkədə festivallarda nümayiş olunur. 1998-ci ildə isə Yavər Rzayevin "Sarı Gəlin" filmi Karlovo Varıda keçirilən Beynəlxalq Kinofestivalda Amerikanın təsis etdiyi "Azadlıq" mükafatını və Rusiyanın "Kinoşok" Festivalında "Ən yaxşı ssenari" nominasiyasının qalibi olur.

2000-ci illər

2005-ci ildə rejissor Oqtay Mirqasımovun "Ovsunçu" filmi Kazanda keçirilən "Qızıl minbər" Birinci Beynəlxalq İslam Kino Festivalında ən yüksək mükafata "Qran-pri"-yə layiq görülüb. Eldar Quliyevin "Girov" filmi isə 2005-ci ildə İsveçdə Geteborq Ekzayl Film Festivalında, 2006-cı ildə Misirdə Qahirə Beynəlxalq Kino Festivalında, 2007-ci ildə Çexiyada "Karlova Varı" Beynəlxalq Kino Festivalında və 2008-ci ildə Polşanın VarşavaKrakov şəhərlərində nümayiş etdirilmiş və mükafatlara layiq görülmüşdür.

2007-ci ilin fevralın 23-də, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev "Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında" sərəncam imzalamışdır.

2010-cu illər

 
“Azərbaycan Kinosu Afişalarda” adlı sərgi

2013-cü ildə Bakıda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin teatr, musiqi, təsviri sənət və kino sahəsində təsis etdiyi "Zirvə" mükafatının 6-cı təqdimetmə mərasimində "Dolu" filmin yaradıcı heyətinə "Zirvə" mükafatı verilib. 2014-cü ildə Elçin Musaoğlunun "Nabat" filmi 63-cü Mannheym-Heydelberq Beynəlxalq Film Festivalında 3 mükafata layiq görülüb.

2015-ci ildə "Yaddaş" Sənədli Filmlər Studiyası tərəfindən "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" silsiləsindən III hissə – 15 sənədli film təhvil verilib. "Axınla aşağı" bədii filmi aprel-may aylarında ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində keçirilən "SEEfest" festivalında "Ən yaxşı tammetrajlı debüt film" mükafatınıqazanıb.

Festivallar

Ad İl Şəhər Növ Qeydlər Vebsayt
“Şərq-Qərb” Beynəlxalq Bakı kinofestivalı 1996– Bakı Beynəlxalq
Audiovizual Festivalı 2001- Bakı Beynəlxalq Gənc kinematoqrafçıların video filmləri
“START” Gənclərin Beynəlxalq Film Festivalı 2005–2012 Bakı Beynəlxalq
Bakı Beynəlxalq Turizm Filmləri Festivalı 2013– Bakı Beynəlxalq Festivalın məqsədi turizmin müxtəlif sahələrinə həsr olunan, daxili və beynəlxalq turizmin inkişafına təkan verməkdir. Rəsmi saytı 2018-08-03 at the Wayback Machine
DokuBaku Beynəlxalq Sənədli Film Festivalı 2017- Bakı Beynəlxalq, Sənədli Rəsmi saytı 2018-09-02 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ""Bu günədək Azərbaycanda 3 mindən artıq film istehsal olunub"". www.bizimyol.info. www.bizimyol.info. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  2. . www.azerbaijan.az. www.azerbaijan.az. 2018-07-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  3. . news.az. news.az. 2018-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  4. "Aydın Kazımzadə: "Azərbaycan kinosunun tarixi üç dəfə dəyişib."". 1905.az. 1905.az. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  5. . www.azerbaijan.az. www.azerbaijan.az. 2018-07-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  6. "AT THE TOP OF HIS GAME YASHAR NURI – ACTOR, DIRECTOR, NATIONAL TREASURE". www.visions.az. www.visions.az. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  7. . www.azerbaijan.az. www.azerbaijan.az. 2018-07-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  8. ""Azərbaycanfilm"in qısa tarixi". www.azerbaijanfilm.az. www.azerbaijanfilm.az. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  9. "Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında sərəncam imzalanıb". www.azadliq.org. www.azadliq.org. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  10. ""Dolu" filmi mükafata layiq görüldü". www.aznews.az. www.aznews.az. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  11. ""Nabat" filmi 3 beynəlxalq mükafat aldı". news.lent.az. news.lent.az. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  12. "Bu gün Azərbaycan Kinosu Günüdür". virtualaz.org. virtualaz.org. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.
  13. "I Bakı Beynəlxalq Turizm Filmləri Festivalı keçiriləcək". www.azadliq.org. www.azadliq.org. 3 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2016.

Ədəbiyyat

  • Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.
  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.
  • Aydın Dadaşov, "Müasir Azərbaycan Kinosu", Bakı: TEAS Press Nəşriyyat evi, 2017, ISBN 9789952513837, 276 səhifə

Xarici keçidlər

  • Azərbaycanda kino istehsalı rentabelli biznesə çevrilib - ARAŞDIRMA
  • Natiq Axund (2017-02-11). "Rejissor Natiq Axund: "Komediyaya olan tələbat insanların gərginliyi ilə əlaqəlidir"" (azərb.). islamazeri.com. 2018-07-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-22.
  • Müasir Azərbaycan filminin hoqqaları
  • Azərbaycan Milli Kinosu Tariximizin salnaməsidir

azərbaycan, kinosu, azərbaycan, kinematoqrafiyası, azərbaycanda, istehsal, olunan, filmlərdən, ibarətdir, azərbaycan, kinematoqrafiyasıburaxılış, sayıcəm3, azərbaycan, kinotarixiazərbaycan, filmlərinin, siyahıları1890, illər1900, illər1910, illər1920, illər193. Azerbaycan kinematoqrafiyasi Azerbaycanda istehsal olunan filmlerden ibaretdir Azerbaycan kinematoqrafiyasiBuraxilis sayiCem3 000 1 Azerbaycan KinoTarixiAzerbaycan filmlerinin siyahilari1890 ci iller1900 cu iller1910 cu iller1920 ci iller1930 cu iller1940 ci iller1950 ci iller1960 ci iller1970 ci iller1980 ci iller1990 ci iller2000 ci iller2010 cu iller Mundericat 1 Tarixi 1 1 Sessiz dovr 1 2 1930 cu iller 1 3 1940 ci iller 1 4 1950 ci iller 1 5 1960 ci iller 1 6 1970 ci iller 1 7 1980 ci iller 1 8 1990 ci iller 1 9 2000 ci iller 1 10 2010 cu iller 2 Festivallar 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerTarixi RedakteSessiz dovr Redakte Azerbaycan kinematoqrafinin tarixi 1898 ci il avqustun 2 den baslayir 2 Ilk filmler fotoqraf ve nasir Aleksandr Mison terefinden cekilmis xronika sujetleri Bibiheybetde neft fontani yangini Balaxanida neft fontani Seher baginda xalq gezintisi Qafqaz reqsi ve s ve Ilisdin bedii kinosujetden ibaret idi 2 3 Aleksandr Mison terefinden cekilen Bibiheybetde neft fontani yangini filminden kadr 1915 ci ilde Qafqazda Pirone qardaslarinin acdigi sehmdar cemiyyetleri ticaret evleri terefinden Baki Tiflis Irevan seherlerinde prokat kontorlari yaradilmisdir 2 1915 ci ilde adi cekilen cemiyyet neft senayecilerinin pulu ile Ibrahim bey Musabeyovun Neft ve milyonlar seltenetinde romani esasinda eyni adli ilk Azerbaycan bedii filminin cekilisine basladi 2 Filmi cekmek ucun Sankt Peterburqdan rejissor Boris Svetlov devet olunmusdur Tebiet menzereleri Bakida ve etraf kendlerde pavilyonla bagli sehneler ise Tiflisde cekilirdi 2 Filmde Lutfeli bey rolunu Huseyn Ereblinski oynamisdir 2 4 1916 ci ilde Bakida Uzeyir Hacibeyovun Arsin mal alan operettasi esasinda ilk Azerbaycan kinokomediyasi cekildi 2 1919 cu ilde ise Azerbaycanin musteqilliyinin ildonumu munasibetile tentene adli tammetrajli film ekranlarda numayis etdirildi 2 1923 cu ilde Azerbaycan Foto Kino Idaresi AFKI tesis olundu 2 AFKI ayri ayri sahibkarlarin foto kinoteatr ve prokat kontorlarin millilesdirilmesi ve birlesdirilmesi tedbirlerini heyata kecirirdi O zamanlar AFKI nin nezdinde Bakida Teyyare Edison Milyon Ladya Medenci ve s kinoteatrlar da var idi 2 1924 cu ilde AFKI ikiseriyali Qiz qalasi efsanesi adli bedii filmi ekranlara cixardi Etnoqrafik cehetden maraqli olan bu filmde muellifler Serq ekzotikasindan qaca bilmemisdiler 2 Azerbaycanda milli rejissor ve aktyor kadrlari hazirlamaq ucun 1925 ci ilde Samil Mahmudbeyovun tesebbusu ile AFKI nin nezdinde studiya teskil edildi 2 Cefer Cabbarli Mikayil Mikayilov ve basqalari burada oxumusdular Filmlerin bedii keyfiyyetini yukseltmek milli kadrlarin inkisafina komek meqsedile Bakiya Vsevolod Pudovkin Nikolay Sengelaya Mixail Ciaureli kimi meshur kinorejissorlari elece de Aleksandr Qalperin Ivan Frolov Dmitri Feldman Leonid Kosmatov Yevgeni Sneyder ve basqa kinooperatorlar devet olunmus Cefer Cabbarli Abbas Mirze Serifzade ve basqalari kino yaradiciligi isine celb edilmisdiler AFKI sonralar Azdovletkino 1926 1930 Azerkino 1930 1933 Azfilm 1933 Azdovletsenayesi 1934 Azerfilm 1935 1940 Baki kinostudiyasi 1941 1959 kimi adlar dasimisdir 1961 ci ilden C Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasi adlanir 2 Xurafat ve cehalete qarsi mubarize inqilab qadin azadligi 1920 ci illerde Azerbaycan kinosunun esas movzusu idi Bismillah Vulkan uzerinde ev Haci Qara kimi kino eserleri elece de oz azadligi ugrunda mubarize aparan Azerbaycan qadini obrazini bedii ve real sekilde ifade eden Sevil hemin dovrde yaradilmis ugurlu filmlerdendir 2 XX esrin 1920 ci illerinde Bakida yerli operatorlar ve xarici kino sirketlerinin numayendeleri terefinden seherin heyatindan neft medenlerinden behs eden kinoxronikalar ve senedli filmler cekilirdi 2 1920 ci ilde Bakida 9 qizil Ordunun resmi kecidi adli ilk xronika kinojurnali cekilmisdir Hemin il Serq xalqlarinin birinci qurultayi xronika filmi de yaradildi Sonraki illerde mueyyen hadiselerle bagli kinoreportajlar hazirlandi Sovet Azerbaycaninin 3 cu ildonumu Suraxani neft medenlerinde yangin Neriman Nerimanovun defni Frunzenin istirakile Qizil Ordunun manevri ve s senedli filmlerle yanasi elmi kutlevi filmlerin de istehsalina baslanildi 2 1925 ci ilde rejissor Abbas Mirze Serifzade respublikanin medeni ve iqtisadi heyatindan behs eden Azerbaycana seyahet filminin cekilisini basa catdirdi 2 1920 ci illerde Azerbaycan kinosunda tarixi senedli filmlerle yanasi tamasacilari genc respublikanin teserrufat ve medeni heyatindaki nailiyyetleri ile tanis eden Azerbaycan ekrani kinojurnali ilde 4 5 nomre buraxilmaga baslandi 2 Bu iller Azerbaycan senedli kinosunda Mikayil Mikayilov Aleksandr Makovski Aleksandr Litvinov kimi istedadli rejissorlar Yakov Tolcan Ivan Tartakovski kimi operatorlar calisirdilar 2 1930 cu iller Redakte Bakililar filminin posteri 1930 cu illerde Azerbaycan kinematoqrafinda Seyfulla Bedelov Vladimir Yeremeyev Elesger Elekberov ve basqalari fealiyyete basladilar 2 Bu senetkarlarin filmlerinde ilk besilliklerde resublikanin heyati kolxoz quruculugu medeniyyet sahesindeki ugurlar Azerbaycanda neft senayesinin yeni texnika ile techiz ve s eksini tapmisdi Senedli filmin imkanlari daxilinde bitkin insan obrazi yaradilmasi sahesindeki cehdler o dovrun bedii nailiyyetlerindendir 2 1930 cu illerin evvelerinde movzusu muasir heyatdan alinmis meiseti bedii sekilde tesvir eden elece de tarixi inqilabi movzulu filmler cekilirdi Letif Ismet Almaz ve Yeni horizont Bakililar Kendliler ve s 2 1935 ci ilde Azerfilmin Moskvanin Mejraypromfilm kinostudiyasi ile birqe yaratdigi Mavi denizin sahilinde bedii filmi ile Azerbaycanda sesli kino eserlerinin istehsalina baslanildi 5 Filmde bas rollarda gorkemli sovet kinoaktyorlari Lev Sverdlin Nikolay Kryuckov Yelena Kuzmina ve basqalari cekilmisler 2 1936 1941 ci illerde ekranlara 10 dan cox sesli film buraxilmisdir 2 1930 cu illerde sesli kinonun yaranmasi ile senedli kinonun da yaradici imkanlari genislendi 5 Sohretli Azerbaycan bir hisseli senedli xronika kinoalmanaxinda ilk defe olaraq diktor metni ocerkin qehremanlarinin cixisi ile sinxron verilmisdir 1939 cu ilden Azerbaycan ekrani kinojurnali Ordenli Azerbaycan ilde 36 nomre adi altinda cixmaga basladi 1930 cu illerin sessiz filmlerinden tammetrajli Serqe yol Azerbaycan inceseneti filmleri diqqete layiqdir 5 1940 ci iller Redakte Arsin mal alan filminin posteri 1940 ci ilde rejissorlar Mikayil Mikayilov ve Vladimir Yeremeyev Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulmasinin 20 illiyi munasibetile Iyirminci bahar senedli filmini yaratdilar 5 Ikinci dunya muharibesi illerinde qehreman doyusculer Kamal Qasimov ve Bextiyar Kerimova hesr olunmus Veten oglu ve Bextiyar kinonovellalari Mirze Feteli Axundovun heyat ve fealiyyetine dair Sebuhi vahid sujet xetti ile bagli uc kinonovelladan ibaret Bir aile muharibe dovrunde denizcilerin gosterdikleri igidliklere hesr olunmus Sualti qayiq T 9 bedii filmleri cekilmisdir 5 Ikinci dunya muharibesi illerinde Azerbaycan senedli kinosunun bir qrup rejissorlari ve operatorlari cebhe xettine gederek esgelerin qehremanligini lente cekirdiler 5 Hemin materiallar xususi buraxilislar kimi esgerlere gosterilmek ucun muxtelif cebhelere gonderildi 5 Bu dovrde Azerbaycan xalqinin arxa cebhedeki emeyini eks etdiren kinojurnallar kinoocerkler de yaradildi Veten ugrunda Qaygi Mektuba cavab ve s 1944 cu ilde Baki kinostudiyasi Moskva Senedli Filmler Studiyasi ile birge Xezer denizcilerinin qehremanligindan behs eden Xezeriler tammetrajli senedli filmini cekdi 5 1945 ci ilde Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulmasinin 25 illiyi ile elaqedar rejissor Huseyn Seyidzade Ebedi odlar diyari tammetrajli senedli filmini yaratdi 5 Hemin ilde Uzeyir Hacibeyovun Arsin mal alan musiqili komediyasi yeniden ekranlasdirildi 5 Rejissorlar Rza Tehmasib ve Nikolay Lessenko milli koloriti ve xalq yumorunu saxlamaqla parlaq realist kinokomediya yarada bilmisdiler 5 Film SSRI de elece de dunyanin bir cox olkesinde ugurla numayis etdirilmisdir 5 Arsin mal alan filmine gore rejissorlar Rza Tehmasib ve Nikolay Lessenko bestekar Uzeyir Hacibeyov aktyorlardan Resid Behbudov Leyla Bedirbeyli Elekber Huseynzade Munevver Kelenterli ve Lutfeli Abdullayev 1946 ci ilde SSRI Dovlet mukafatina layiq gorulduler 5 Muharibeden sonraki illerde Sovet Azerbaycani ilde 36 nomre Ordenli Azerbaycan kinojurnalinin yeni adi ile yanasi Genc nesil ilde 4 nomre kinojurnalinin da buraxilisina baslandi 5 1945 50 ci illerde senedli kino sahesinde ssenaristlerin Imran Qasimov Edhem Qulubeyov rejissorlar Zeyneb Kazimova Letif Seferov operator Arif Nerimanbeyov bestekarlar Qara Qarayev Tofiq Quliyev ve b fealiyyete basladilar 5 Cenubi Azerbaycan xalqinin 1945 1946 ci illerde azadliq mubarizesinden behs eden Arazin o tayinda tammetrajli filmi diqqeti celb edirdi 5 1950 ci iller Redakte O olmasin bu olsun filminin posteri 1940 ci illerin sonu 1950 ci illerin evvellerinde Baki kinostudiyasinin esas istiqameti bedii senedli ve publisistik filmlerin cekilmesine yoneldilmis bu dovrde yalniz Feteli xan ve Bakinin isiqlari bedii filmleri cekilmisdir 5 Azerbaycan kinosunun yeni inkisaf merhelesi 1950 ci illerin ortalarindan baslanir 5 Bu dovrde milli ssenarist rejissor operator ressam kadrlari yetisir 5 Onlarin coxu Umumittifaq Dovlet Kinematoqrafiya Institutunda tehsil almisdilar 5 Hemin illerde bedii filmlerin cekilisinin sayca coxalmasi onlarin movzu dairesinin genislenmesine sebeb oldu 5 Ekranda fehle ve kolxozcularin muxtelif pese sahiblerinin emeyi ve heyati oz eksini tapdi Qizmar gunes altinda Qara daslar Kolgeler surunur Onun boyuk ureyi Onu bagislamaq olarmi Bizim kuce Boyuk dayaq Telefoncu qiz Ogey ana 5 Azerbaycanda Sovet hakimiyyetinin qelebesinin 30 illiyi munasibetile 1950 ci ilde Sovet Azerbaycani rengli tammetrajli senedli filmi yaradildi 5 Film 1951 ci ilde Kann kinofestivali xususi mukafatina layiq goruldu 5 Sonraki illerde muasirlik movzusu xalqin meiseti emek nailiyyetleri senedli kino ustalarinin yaradiciliginda baslica yer tutmusdu S M Kirov adina korfezde Azerbaycan elmi Bizim Azerbaycan 5 Baki ve bakililar Azerbaycan medeniyyetinin bahari 150 il Mirze Feteli Axundov ve diger sovet kinosu senetinin gorkemli numayendelerinden sayilan Xezer neftcileri haqqinda dastan ve Denizi feth edenler filmlerini rejissor Roman Karmen Baki kinostudiyasinda cekmisdir 5 Hemin filmlerde deniz neftcilerinin fedakar emeyi ve heyati eks olunmusdur Bu filmlere gore rejissor Roman Karmen operatorlar Cavansir Memmedov ve Sergey Medinski Lenin mukafatina layiq gorulmusler 5 Baki kinostudiyasinda muxtelif movzularda filmler yaradilmisdir 5 1957 ci ilde cekilmis Bir mehelleli iki oglan filmi Serq olkelerinden birinde xalqin azadliq ve demokratiya ugrunda mubarizesinden behs edir Partizan Mehdi Huseynzadeye hesr edilmis Uzaq sahillerde filmi ise Azerbaycanin elece de kecmis sovet kinosunun nailiyyetlerindendir Dinamik gergin hadiseler deqiqlikle verilmis xarakterler operator ve rejissor isinin yuksek seviyyesi filme genis sohret qazandirmisdir 5 1960 ci iller Redakte Koroglu filminin posteri 1960 ci illerin evvelerinden Azerbaycanda rengli filmlerin cekilisi genislendirildi 5 Koroglu bedii filmi Azerbaycan genisekranli rengli kinosunun ilk numunesidir 5 Seher filmi Bakida 1905 1907 ci iller inqilabi hadiselerinden sohbet acir 5 Mahni bele yaranir filmi Dagistanin xalq sairi Suleyman Stalskiye hesr edilmisdir Mehebbet dastani Leyli ve Mecnun movzulari esasinda cekilmisdir 5 Arsin mal alan filminden etibaren Azerbaycan kinosunda musiqili komediya janrina meyl guclenmisdi 5 Gorus O olmasin bu olsun Romeo menim qonsumdur Ehmed haradadir Ulduz Arsin mal alan Qayinana ve s filmlerde bu enene davam etdirilmisdir 5 XX esrin 1960 70 ci illeri kinematoqrafiyaya genclerin boyuk bir qrupunun gelmesi ile elametdar olmusdur 5 Onlarin orta ve yasli nesle mensub xadimlerle emekdasligi Azerbaycan kinosunun pesekar seviyyesinin yukselmesine milli ozunemexsusluq ideya derinliyi ile ferqlenen filmlerin meydana gelmesine sebeb olmusdur Meselen Bir cenub seherinde filminin merkezinde yenilikle kohneliyin mubarizesi insanin kohnelmis adetlerin esaretinden xilas olmasi prosesi durur 5 1966 ci ilde Azerbaycanfilmde ressam ve rejissor multiplikator kurslari acilmisdir 5 1969 cu ilde Azerbaycanfilmde yaradilmis multiplikasiya sexinde Alla Axundovanin Azerbaycan xalq nagillari esasinda yazdigi ssenari uzre birhisseli rengli Cirtdan cizgi filmi cekilmisdir 5 Azerbaycan bedii televiziya filmlerinden Ad gunu xususile ferqlenir 5 Dantenin yubileyi Tekce adani ozunle apara bilmezsen Oten ilin son gecesi ve diger bedii filmler de Azerbaycan Televiziyasinin istehsalidir Uzeyir omru televiziya filmi genis arxiv materiallari esasinda yaradilmisdir 5 1960 ci iller senedli kinosunda Oqtay Mirqasimov Yalcin Efendiyev Ruslan Sahmaliyev Teymur Bekirzade Nicat Bekirzade kimi gencler fealiyyete basladilar 5 Oqtay Mirqasimovun Deniz Qobustan Bu heqiqetin sesidir Bestekar Qara Qarayev Bestekar Qara Qarayev Opus 78 filmlerinde 1960 ci illerin ikinci yarisinda senedli kinonun uslubundaki mueyyen deyisiklikler diktor metninin olmamasi poetik efval ruhiyye deqiq montaj ozunu gosterir 5 Hemin filmlere gore 1967 ci ilde Oqtay Mirqasimov Azerbaycan Lenin Komsomolu mukafatina layiq gorulmusdur 5 Bundan elave Semed Vurgun filminin rejisssoru Yalcin Efendiyeva ssenari muellifi Ismayil Sixliya operator Z Memmedova Cefer Cabbarlinin xatiresine hesr olunmus Solmaz bir bahar kimi filminin rejissoru Cahangir Zeynalli Azerbaycan Lenin Komsomolu mukafati verilmisdir 5 1970 ci iller Redakte 1970 ci illerin bezi filmlerinde Ikinci dunya muharibesi movzusu eksini tapmisdir Bizim Cebis muellim Bakida kulekler esir Tutek sesi ve Serikli corek filminde muharibenin son aylarinda Bakinin heyati xususi semimilikle tesvir olunur 5 Hemin dovrun filmlerinde hem de menevi exlaqi problemler muasir heyata muxtelif baxislar insan xarakterlerinin tehlili genc neslin formalasmasi ve s movzular baslica yer tutur Usaqligin son gecesi Gun kecdi En vacib musahibe Var olun qizlar Heyat bizi sinayir Xosbextlik qaygilari ve s filmleri gostemek olar 5 1970 ci ilden Azerbaycanfilm kinostudiyasinda Mozalan satirik kinojurnalinin istehsalina baslanilmisdir 6 Kinojurnalda cemiyyetin antipodlari gundelik heyatda ve teserrufatda rast gelinen qusur ve noqsanlar tenqid atesine tutulur 6 1970 80 ci illerde tarixi inqilabi janrda bir sira maraqli orijinal filmler cekilmisdir 5 Mosfilm kinostudiyasi ile birge yaradilmis Neriman Nerimanovun fealiyyetinden behs eden Ulduzlar sonmur filmi bu baximdan diqqetelayiqdir 5 Semed Vurgunun Komsomol poemasi nin motivleri uzre cekilmis Yeddi ogul isterem filmi 1920 ci illerin komsomolcularina hesr olunmusdur 5 Yuksek ideyaliliq vetendasliq motivleri ile kinematoqrafiyanin ifade vasitelerinin uyarligi gozel aktyor oyunu bu filmin muhum meziyyetlerindendir 5 Semt kuleyi filmi Azerbaycan kinosunun tarixinde xarici olke Cexoslovakiya studiyasi ile birge yaradilmis ilk eserdir Axirinci asirim Qatir Memmed filmlerinde sovet hakimiyyetinin ilk illerinde Azerbaycan kendinde geden sinfi mubarizeden behs olunur 5 Sevinc buxtasi Atlari yeherleyin Isareni denizden gozleyin filmleri de tarixi movzulardadir 5 Nesimi filminde feodal dunyasinin haqsizliqlarina qarsi cixan sairin heyati ve o dovrun sosial ve exlaqi problemleri eksini tapmisdir 5 Dede Qorqud filmi poetikliyi ile ferqlenir 5 Babek filminde IX esr serkerde Babekin basciligi ile Xilafete qarsi xalqin mubarizesi tesvir edilmisdir Nizami filminde Nizami Gencevinin Qem penceresi filminde ise Celil Memmedquluzadenin obrazi canlandirilmisdir 5 1970 ci illerde Fitne Tulku Hecce gedir Cirtdanin yeni serguzestleri Caqqal oglu caqqal ve s cizgi filmler yaradilmisdir 5 1972 ci ilden Azerbaycan televiziyasinda da cizgi filmlerinin istehsalina baslanmisdir Rejissor Vaqif Behbudovun Ilham Goycek Fatma ve Mocuzeler adasi cizgi filmleri Umumittifaq televiziya filmleri festivalinda mukafata layiq gorulmusdur 5 Hemin dovrde Azerbaycanfilm kinostudiyasi sesli ag qara rengli genisekranli panoram ve genisformatli filmlerde sesin stereofonik yazilisini temin eden yeni kino avadanligi ile techiz olunmusdur 5 Hemin dovrde Azerbaycanfilm kinostudiyasinda ilde teqriben 7 bedii film 20 senedli ve elmi kutlevi film istehsal olunurdu 5 7 ci ve 21 ci Umumittifaq kinofestivallari 1974 1988 kino heveskarlarinin 40 ci beynelxalq festivali UNIKA 78 Bakida kecirilmisdir 5 1980 ci iller Redakte Yaramaz filminin posteri 1970 ci illerin sonralarinda ve 1980 ci illerde Azerbaycan kinosunda menevi exlaqi problemlere diqqet daha da artmisdir 5 Ssenarici Rustem Ibrahimbeyovla rejissor Rasim Ocaqovun filmlerinde murekkeb psixoloji veziyyetler esl insan leyaqeti ile elaqedar musahideler xudbinlik sertlik merhemetsizliye qarsi etiraz kimi movzulara meyl gucludur Istintaq Bagli qapi Park Ozge omur Olsem bagisla Hemin movzular De ki meni sevirsen Bizi bagislayin Gumusu furqon Seytan goz qabaginda Isguzar sefer Bag movsumu Iliq denizde buz parcasi Gumusgol efsanesi Burulgan Texribat filmlerinde yeni cehetlerden acilmisdir 5 Yaramaz filminde xarakter deformasiyasi muasir bedii ifade vasiteleri satirik boyalarla tesvir edilmisdir Film Azerbaycanda ve xaricde boyuk maraq dogurmusdur 5 1980 ci illerde Azerbaycan kinematoqrafinda usaq filmlerinin istehsalina da muhum ehemiyyet verilir Bir qalanin sirri Sehrli xalat Qerib cinler diyarinda Men mahni qosuram Ezabli yollarla Musiqi muellimi Gemi saatinin sirri 5 1989 cu ilde ilk fantastik Azerbaycan bedii filmi olan Elaqe yaradilmisdir 5 Hemin dovrde maraqli elmi kutlevi kino numuneleri yaradilmisdir Naxislarin yaddasi Qizil baliq Hardasan yasil sahilim Eskulap piyalesinin sirri Dircelme Torpaq borcu ve s Azerbaycan senedli kinosunda aktual movzularin secilmesi ve arasdirilmasi ucun yeni yollar axtarilir cekilis metodunun montajin seslendirilmenin elave imkanlari tecrubede sinanilir 5 Bu baximdan rejissor Teymur Bekirzadenin Dissonans Abseron qalalari Zaur Meherremovun Baharla birge Koc Cahangir Zeynallinin Sefiller Intizar Rauf Nagiyevin Olu zona filmleri diqqetelayiqdir 5 1990 ci iller Redakte 1991 ci ilde Azerbaycanin musteqillik elde etmesi cemiyyet qarsinda keyfiyyetce yeni meqsed ve vezifeler qoymusdur 7 Azerbaycanda milli ideologiyanin ve cemiyyetin yeni inkisaf modellerinin qurulmasi ve diger bu kimi sosial problemler humanitar elmlerin oncul tedqiqat istiqametlerine cevrilmisdir 7 Bu dovrde Azerbaycan kinematoqrafinda cekilen filmlerin sayi evvelki illere nisbeten az olmusdur 7 Bununla bele Azerbaycan kinematoqrafcilari boyuk ehemiyyetli heyati movzulara muraciet ederek estetik teleblere cavab vere bilecek filmler cekmisler Yarasa Ozge vaxt Fransiz Yapon ve yaponiyali ve s 7 1990 i illerde Azerbaycanfilm kinostudiyasi oz aparici rolunu saxlamaqda idi ve bu erefede Azerbaycan xalqinin derdini ve dusduyu facieni agri ile veten sevgisi ile bedii formada acan vetenperverlik ruhunda cekilmis Ceyhun Mirzeyevin Feryad Enver Eblucun Ag atli oglan Gulbeniz Ezimzadenin Umid filmleri tamasacinin regbetini qazanmisdir 8 1996 ci ilde Huseyn Mehdiyevin Ozge vaxt filmi I Beynelxalq Madrid Kinofestivalinda En yaxsi rejissor ve En yaxsi genc aktrisa nominasiyalarin qalibi olur ve Qizil Sibilla ve Gumus Sibilla mukafatlarina layiq gorulur 8 Bu film 30 dan artiq olkede festivallarda numayis olunur 8 1998 ci ilde ise Yaver Rzayevin Sari Gelin filmi Karlovo Varida kecirilen Beynelxalq Kinofestivalda Amerikanin tesis etdiyi Azadliq mukafatini ve Rusiyanin Kinosok Festivalinda En yaxsi ssenari nominasiyasinin qalibi olur 8 2000 ci iller Redakte 2005 ci ilde rejissor Oqtay Mirqasimovun Ovsuncu filmi Kazanda kecirilen Qizil minber Birinci Beynelxalq Islam Kino Festivalinda en yuksek mukafata Qran pri ye layiq gorulub 8 Eldar Quliyevin Girov filmi ise 2005 ci ilde Isvecde Geteborq Ekzayl Film Festivalinda 2006 ci ilde Misirde Qahire Beynelxalq Kino Festivalinda 2007 ci ilde Cexiyada Karlova Vari Beynelxalq Kino Festivalinda ve 2008 ci ilde Polsanin Varsava ve Krakov seherlerinde numayis etdirilmis ve mukafatlara layiq gorulmusdur 8 2007 ci ilin fevralin 23 de Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Azerbaycanda kino senetinin inkisaf etdirilmesi haqqinda serencam imzalamisdir 9 2010 cu iller Redakte Azerbaycan Kinosu Afisalarda adli sergi 2013 cu ilde Bakida Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin teatr musiqi tesviri senet ve kino sahesinde tesis etdiyi Zirve mukafatinin 6 ci teqdimetme merasiminde Dolu filmin yaradici heyetine Zirve mukafati verilib 10 2014 cu ilde Elcin Musaoglunun Nabat filmi 63 cu Mannheym Heydelberq Beynelxalq Film Festivalinda 3 mukafata layiq gorulub 11 2015 ci ilde Yaddas Senedli Filmler Studiyasi terefinden Azerbaycanin Milli Qehremanlari silsilesinden III hisse 15 senedli film tehvil verilib 12 Axinla asagi bedii filmi aprel may aylarinda ABS in Los Anceles seherinde kecirilen SEEfest festivalinda En yaxsi tammetrajli debut film mukafatiniqazanib 12 Festivallar RedakteAd Il Seher Nov Qeydler Vebsayt Serq Qerb Beynelxalq Baki kinofestivali 1996 Baki BeynelxalqAudiovizual Festivali 2001 Baki Beynelxalq Genc kinematoqrafcilarin video filmleri START Genclerin Beynelxalq Film Festivali 2005 2012 Baki BeynelxalqBaki Beynelxalq Turizm Filmleri Festivali 2013 Baki Beynelxalq Festivalin meqsedi turizmin muxtelif sahelerine hesr olunan daxili ve beynelxalq turizmin inkisafina tekan vermekdir 13 Resmi sayti Arxivlesdirilib 2018 08 03 at the Wayback MachineDokuBaku Beynelxalq Senedli Film Festivali 2017 Baki Beynelxalq Senedli Resmi sayti Arxivlesdirilib 2018 09 02 at the Wayback MachineHemcinin bax RedakteAzerbaycan filmlerinin siyahisi Azerbaycan animasiyasi En yaxsi xarici film uzre Oskar mukafatina teqdim edilen Azerbaycan filmleriIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Bu gunedek Azerbaycanda 3 minden artiq film istehsal olunub www bizimyol info www bizimyol info 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 AZERBAYCANDA KINO SENETININ YARANMA TARIXI SESSIZ DOVR 1920 1935 www azerbaijan az www azerbaijan az 2018 07 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Azerbaijan marks National Cinema Day news az news az 2018 05 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Aydin Kazimzade Azerbaycan kinosunun tarixi uc defe deyisib 1905 az 1905 az 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 AZERBAYCAN KINOSU 1935 1988 CI ILLERDE SESLI DOVR www azerbaijan az www azerbaijan az 2018 07 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 AT THE TOP OF HIS GAME YASHAR NURI ACTOR DIRECTOR NATIONAL TREASURE www visions az www visions az 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 3 4 AZERBAYCAN KINOSU MUSTEQILLIK DOVRUNDE www azerbaijan az www azerbaijan az 2018 07 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 3 4 5 6 Azerbaycanfilm in qisa tarixi www azerbaijanfilm az www azerbaijanfilm az 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Azerbaycanda kino senetinin inkisaf etdirilmesi haqqinda serencam imzalanib www azadliq org www azadliq org 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Dolu filmi mukafata layiq goruldu www aznews az www aznews az 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Nabat filmi 3 beynelxalq mukafat aldi news lent az news lent az 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 1 2 Bu gun Azerbaycan Kinosu Gunudur virtualaz org virtualaz org 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 I Baki Beynelxalq Turizm Filmleri Festivali kecirilecek www azadliq org www azadliq org 3 sentyabr 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 sentyabr 2016 Edebiyyat RedakteAzerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi C Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasi Aydin Kazimzade Bizim Azerbaycanfilm 1923 2003 cu iller Baki Mutercim 2004 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Azerbaycan Ramiz Memmedov Kino Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 Aydin Dadasov Muasir Azerbaycan Kinosu Baki TEAS Press Nesriyyat evi 2017 ISBN 9789952513837 276 sehifeXarici kecidler RedakteAzerbaycanda kino istehsali rentabelli biznese cevrilib ARASDIRMA Natiq Axund 2017 02 11 Rejissor Natiq Axund Komediyaya olan telebat insanlarin gerginliyi ile elaqelidir azerb islamazeri com 2018 07 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 07 22 Muasir Azerbaycan filminin hoqqalari Azerbaycan Milli Kinosu Tariximizin salnamesidirMenbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan kinosu amp oldid 6034487, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.