Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Laçın (lat. Falco peregrinus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qızılquşkimilər dəstəsinin qızılquşlar fəsiləsinin qızılquş cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.
| Laçın | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Laçın (quş) | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Təsviri
Göyərçindən xeyli iridir (0,8 kq-a qədər). Bel tərəfi, qanadları və quyruğu göyümtülə çalan boz, qarın tərəfi isə açıq rənglidir və köndələn naxışları var. Döşündəki naxışlar damcı formalıdır. "Bığları" parlaq qara, ayaqları sarıdır.
Arealı
Avropa, Asiya, Afrika, Avstraliya, Şimali Amerika, Cənubi Amerikanın cənub-qərb hissəsi. Azərbaycanda dağların yüksək qurşaqlarında məskunlaşıb nəsil verir. Oturaq, qışlayan və miqrant populyasiyaları var.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Sıldırım qayalıqlarda nəsil verir, amma yemlənmək üçün müxtəlif landşaftlara uçur. Əlçatmaz sıldırım qayalarda nəsil verdiyi üçün biologiyası Qafqazda zəif öyrənilib. Fevralın axırında—martda yuva sahəsində görünür. Yuvası qayada olur. Eyni yuvadan uzun müddət istifadə edir. Aprel ayında 2-3 yumurta verir, adətən 2 bala böyüdür. Avqustda pərvaz balaları görünür. Əsas yemi quşlardır: göyərçin, kəklik, ular, qışda ördək, qaz və s. Şikarını havadan çalıb ovlayır.
Sayı və azalma səbəbi
Qafqazda heç vaxt çoxsaylı olmayıb. XX əsrdə sayı fasiləsiz azalıb. Son illərdə kritik vəziyyətə düşmə təhlükəsi var. Böyük və Kiçik Qafqazın Azərbaycana məxsus hissəsində nəsil verənlər 10 cütdən çox deyil. Talış dağlarında nəsil vermir. Qışda Rusiyadan gələn populyasiyanın hesabına nisbətən çox olur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Qədim dövrlərdən ovçu quş kimi istifadə edilmiş, sonralar ovçuların rəqibi hesab edilib tələf olunmuş, eyni vaxtda yem bazası zəifləmişdir.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması və satışı qadağandır. Azərbaycan Respublikasının və Naxçıvan MR-in Qırmızı kitablarına daxil edilib. Qorunan ərazilərdə nəzarət altında saxlanılır. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Qorunan ərazilərdən kənarda yuva sahələrinə təbiət abidəsi statusunun verilməsi, süni şəraitdə yetişdirilib təbiətə buraxılması, əhalinin qorunmasına geniş cəlb edilməsi.
Sinonimləri
- Falco atriceps Hume
- Falco kreyenborgi , 1929
- Falco pelegrinoides madens & Watson, 1963
- Rhynchodon peregrinus (Tunstall, 1771)
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- . 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Lacin deqiqlesdirme Lacin lat Falco peregrinus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qizilquskimiler destesinin qizilquslar fesilesinin qizilqus cinsine aid heyvan novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir LacinElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Klad Deste QizilquskimilerFesile QizilquslarYarimfesile QizilquslarCins QizilqusNov Lacin qus Beynelxalq elmi adiFalco peregrinus Marmaduke Tunstall 1771 Sekil axtarisiITIS 175604NCBI 8954EOL 45510796FW 365942TesviriGoyercinden xeyli iridir 0 8 kq a qeder Bel terefi qanadlari ve quyrugu goyumtule calan boz qarin terefi ise aciq renglidir ve kondelen naxislari var Dosundeki naxislar damci formalidir Biglari parlaq qara ayaqlari saridir ArealiAvropa Asiya Afrika Avstraliya Simali Amerika Cenubi Amerikanin cenub qerb hissesi Azerbaycanda daglarin yuksek qursaqlarinda meskunlasib nesil verir Oturaq qislayan ve miqrant populyasiyalari var Yasayis yeri ve heyat terziSildirim qayaliqlarda nesil verir amma yemlenmek ucun muxtelif landsaftlara ucur Elcatmaz sildirim qayalarda nesil verdiyi ucun biologiyasi Qafqazda zeif oyrenilib Fevralin axirinda martda yuva sahesinde gorunur Yuvasi qayada olur Eyni yuvadan uzun muddet istifade edir Aprel ayinda 2 3 yumurta verir adeten 2 bala boyudur Avqustda pervaz balalari gorunur Esas yemi quslardir goyercin keklik ular qisda ordek qaz ve s Sikarini havadan calib ovlayir Sayi ve azalma sebebiQafqazda hec vaxt coxsayli olmayib XX esrde sayi fasilesiz azalib Son illerde kritik veziyyete dusme tehlukesi var Boyuk ve Kicik Qafqazin Azerbaycana mexsus hissesinde nesil verenler 10 cutden cox deyil Talis daglarinda nesil vermir Qisda Rusiyadan gelen populyasiyanin hesabina nisbeten cox olur Mehdudlasdirici amillerQedim dovrlerden ovcu qus kimi istifade edilmis sonralar ovcularin reqibi hesab edilib telef olunmus eyni vaxtda yem bazasi zeiflemisdir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi ve satisi qadagandir Azerbaycan Respublikasinin ve Naxcivan MR in Qirmizi kitablarina daxil edilib Qorunan erazilerde nezaret altinda saxlanilir CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerQorunan erazilerden kenarda yuva sahelerine tebiet abidesi statusunun verilmesi suni seraitde yetisdirilib tebiete buraxilmasi ehalinin qorunmasina genis celb edilmesi SinonimleriFalco atriceps Hume Falco kreyenborgi 1929 Falco pelegrinoides madens amp Watson 1963 Rhynchodon peregrinus Tunstall 1771 IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 Hemcinin bax