fbpx
Wikipedia

Kitabi-Diyarbəkriyyə

Kitab–i Diyarbəkriyyə (fars. کتاب دیاربکریه) — Uzun Həsənin əmri ilə hicri 875–ci (miladi 1470/1471–ci) ildə yazılmağa başlanılmış və onun ölümündən sonra tamamlanmış Ağqoyunlu xanədanlığının tarixi haqqında Əbubəkr Tihrani tərəfindən farsca yazılmış kitab.

Haqqında

Həsən bəy Rumlu Əhsən ət-təvarix, Qazı Əhməd Qaffari Tarix-i cahan ara, Münəccimbaşı Əhməd Dədə Sahaiful-Əxbar, İskəndər bəy Münşi Tarix-i aləm aray-i Abbasi əsərlərində mənbə olaraq bu kitaba istinad etmişdirlər. Kitabın müasir dövrümüzə gəlib çatmış yeganə (qüsurlu) əlyazması hicri 876–cı ilə aid olsa da Həsən bəy Rumlu bu kitaba əsaslanaraq hadisələri miladi 1474–cü ilədək təqdim etdiyindən demək olar ki, yekun əlyazma hicri 878–ci ilə qədərki hadisələrdən bəhs etmişdir. Kitab həmçinin Qaraqoyunlu CahanşahSultan Şahruxun ölümündən Sultan Hüseyn Bayqaranın hakimiyyətinin bərqərar olmasına qədər Teymurilər xanədanlığı haqqında qiymətli məlumatları əks etdirir. Əsərdə girişdən sonra Uzun Həsəndən Adəm peyğəmbərə qədər soy ağacı verilir, daha sonra Qara Yuluq Osman bəy ilə oğul və nəvələrinə dair xəbərlər gəlir və bununla da Ağqoyunlu xanədanlığı tarixi başlayır. Kitabda 1408–1419, 1424–1428, 1429–1433–cü illərə aid hadisələr demək olar ki, işıqlandırılmamış, 1441–1444 və 1446–1450–ci illərə aid hadisələr isə qısa olaraq təsvir edilmişdir. Əsərin hələlik bəlli olan yeganə əlyazma nüsxəsi İraqda, Bəsrə şəhərində Məhəmməd Əmin bəy adlı bir nəfərin şəxsi kitabxanasında saxlanırmış. Faruq Sümər 1950–ci ildən başlayaraq, əlyazmanın Ankaraya gətirilməsi üçün gərgin çalışmalarda bulunmuş və sonda öz məqsədinə çatmışdır. Əlyazmanın unikallığını və mənbəşünaslıq dəyərini nəzərə alan Faruq Sümər onu Necati Lugal ilə birlikdə çapa hazırlamış, 1962–1964–cü illərdə əsərin farsca mətnini iki cilddə geniş ön sözlə Ankarada nəşr etdirmişdir. Mövcud əlyazma sondan naqis olduğu, yəni 1473–1474–cü illərdə aid hissəni ehtiva etmədiyi üçün Faruq Sümər Həsən bəy Rumlunun Əhsən ət-təvarix əsərindən həmin illərdən danışan fəsilləri əlavə kimi öz nəşrinin sonunda vermişdir. Eyni kitablar həmçinin Tehranda da 1977–ci ildən vahid cild kimi çap olunmuşdur. Əsər Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Rahilə Muxtar qızı Şükürova tərəfindən farscadan Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş və 1998–ci ildə Bakıda kiril qrafikalı azərbaycan əlifbası ilə nəşr olunmuşdur.

Nəşrləri

Türkiyədə

  • Kitāb-i Diyārbakriyya des Abū-Bakr Ṭihrānī. — Abū-Bakr Ṭihrānī. Hs. Abschreiben besorgt durch Adnan Sadık Erzi. Istanbul, 1944. (fars.)
  • Kitab-i Diyarbakriyya. Ak-Koyunlular tarihi. — Abu Bakr-i Tihrani. Yayınlayanlar: Necati Lugal, Faruk Sümer. Giriş ve notlar: Faruk Sümer. I–II Cüz. Türk Tarih Kurumu yayınları: III Seri, № 7–7a. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1962–1964, 285–358 sayfa. (fars.)
  • Abû Bakr-i Tihrânî. Kitâb-i Diyârbakriyya: Ak-Koyunlular tarihi. 1. Cüz. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1993. ISBN 9751605210. (türk.)
  • Abû Bakr-i Tihrânî. Kitâb-i Diyârbakriyya: Ak-Koyunlular tarihi. 2. Cüz. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1993. ISBN 9751605229. (türk.)
  • Kitab-i Diyarbekriyye. — Ebu Bekr-i Tihrani. Çevirmen: Mürsel Öztürk. I Baskı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayanları, 2001, 402 sayfa. ISBN 9751727650 (türk.)
  • Şükürova R. M. Əbu Bəkr Tehrani və onun “Kitab–i Diyarbəkriyyə” əsəri. Redaktoru: Oqtay Əfəndiyev. İstanbul: Bayrak Yayınları, 2006, 109 s.
  • Ebu Bekr–i Tihranî. Kitab–ı Diyarbekriyye. Çeviren Prof. Dr. Mürsel Öztürk. Türk Tarih Kurumu yayınları., IV/A-2-1.1. dizi ;, sayı 10. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2014, 418 sayfa. ISBN 9751627524 (türk.)

İranda

  • Kitāb-i Diyārbakrīya: tārīḫ-i Ḥasan Baik Āq Qūyunlū wa aslāf-i ū wa ānčih bidān mutaʻalliq ast az tawārīḫ-i Qarā Qūyunlū wa Čaġātāy. Cüz 1–2 Kitāb-i Diyārbakriyya. — Abū-Bakr Ṭihrānī. Bi-taṣḥīḥ wa ihtimām-i Fārūk Sūmihr wa Niǧātī Lūġāl. Tihrān: Kitābḫāna-i Ṭahūrī 1356h.š. (1977). (fars.)

Azərbaycanda

  • Əбубəкр Теhрани. Китаби–Диjарбəкриjjə. Фарс дилиндəн тəрчүмə едəн, өн сөз вə шəрhлəрин мүəллифи Раhилə Шүкүрова. Редактор Октаj Əфəндиjев. Бакы: Элм, 1998, 336 сəh. ISBN 5-8066-0935-9 (azərb.)

Türkmənistanda

  • Abu Bekr Tährany. Akgoýunly Türkmenleriniň taryhy: Kitaby Diýarbekriýe. Jilt I-II. Pars dilinden terjime eden we çapa taýýarlan Gurbangözel Kömekowa, redaktor Rahmanberdi Godarow. Türkmenbaşy Adyndaky Türkmenistan Milli Golýazmalar Instituty, Türkmenistanyn̆ milli medeniýet "Miras" merkezi. Aşgabat: Miras, 2005. (türkm.)

İraqda

  • Kitêb-î Diyarbekriye. — Abū-Bakr Ṭihrānī; Selaheddîn Aştî. Slêmanî: Şivan Press, 2007, 604 s. (sorani.)

Gürcüstanda

  • Abu Bek'r T'ehranis c'nobebi Sak'art'velosa da Kavkasiis šesaxeb. — Abū-Bakr Ṭihrānī; T'ea J̌anašia; Miriam Maxaraje. T'bilisi: Gamomc'emloba Horosi XXI 2010. ISBN 9941407096 (gürc.)

Mənbə

  1. В. История Ирана: (10) Ак-Коюнлу, стр. 845 – 849. // Ч. А. Стори. — Персидская литература. Био-библиографический обзор. В трех частях. Перевел с английского, переработал и дополнил Ю. Э. Брегель. Часть II. История Ирана, Курдистана, Средней Азии, Афганистана, Турции, Кавказа, Арабских стран, Европы и Америки, Китая и Японии. Ответственный редактор Ю.Э. Борщевский. Москва: Главная редакция восточной литературы, 1972, 616 стр. (от 699 до 1314)
  2. Введение, стр. 32 – 34; Приложение 2: Узун–Хасан и Мехмед II в борьбе за Трапезунд, стр. 362 – 368. // Великие Комнины и Восток (1204–1461). — Ш. М. Шукуров. Под редакцией С. П. Карпова. Серия "Византийская библиотека. Исследования." Санкт–Петербург: Издательство Алетейя, 2001, 448 стр. ISBN 5-89329-337-1
  3. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. . Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 2002, sayfa 75.
  4. Əbu Bəkr Tehrani və onun "Kitab-i Diyarbəkriyyə" əsəri. Müəllif: Rahilə Şükürova; Redaktor: Oqtay Əfəndiyev. İstanbul: Bayrak Yayınları, 2006, 109 səhifə.

Qeydlər

  1. Belə ki, əlyazmanın sonluğu yəni, hicri 876–878–ci illərə aid hadisələrin təsviri çatışmır.
  2. Giriş və qeydlər türkcə verilmiş, mətn isə orjinalında olduğu həcmdə farsca təqdim olunmuşdur.

İstinadlar

  1. В. История Ирана: (10) Ак-Коюнлу, стр. 847 // Ч. А. Стори. — Персидская литература. Био-библиографический обзор. В трех частях. Перевел с английского, переработал и дополнил Ю. Э. Брегель. Часть II. История Ирана, Курдистана, Средней Азии, Афганистана, Турции, Кавказа, Арабских стран, Европы и Америки, Китая и Японии. Ответственный редактор Ю.Э. Борщевский. Москва: Главная редакция восточной литературы, 1972, 616 стр. (от 699 до 1314)
  2. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt XXVI. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 2002, sayfa 75
  3. Введение, стр. 33. // Великие Комнины и Восток (1204–1461). — Ш. М. Шукуров. Под редакцией С. П. Карпова. Серия "Византийская библиотека. Исследования." Санкт–Петербург: Издательство Алетейя, 2001, 448 стр. ISBN 5-89329-337-1
  4. Əбубəкр Теhрани. Китаби–Диjарбəкриjjə. Фарс дилиндəн тəрчүмə едəн, өн сөз вə шəрhлəрин мүəллифи Раhилə Шүкүрова. Редактор Октаj Əфəндиjев. Бакы: Элм, 1998, сəh. 4. ISBN 5-8066-0935-9
  5. Kitāb-i Dīyārbakrīyyah: tārīkh-i Ḥassan Bīk Āq Quyūnlū va aslāf-i ū va ānchah bidān mutaʻaliq ast az tavārīkh-i Qarāquyūnlū va Chighātāy, juzʼ-i avval va juzʼ-i sānī. — Abū Bakr-i Ṭihrānī. Tasḥiḥ va ihtimām-i Najātī Lūghāl (va) Fārūq Sūmar bā muqaddimah va ḥavāshī-ʼi Fārūq Sūmar. Zabān va Farhang-i Īrān, 84. Tihrān: Ṭahūrī, 1356 (1977), 639 sefhe.
  6. — yoxlanılıb: 08.02.2015

Xarici keçidlər

  • «Китаб-и Дийарбакрийа» («Книга о Дийарбакре») Абу Бакра Тихрани-Исфагани ()
  • Kitab-i Diyarbəkriyyə İran ensiklopediyasında  (fars.)

kitabi, diyarbəkriyyə, kitab, diyarbəkriyyə, fars, کتاب, دیاربکریه, uzun, həsənin, əmri, ilə, hicri, miladi, 1470, 1471, ildə, yazılmağa, başlanılmış, onun, ölümündən, sonra, tamamlanmış, ağqoyunlu, xanədanlığının, tarixi, haqqında, əbubəkr, tihrani, tərəfində. Kitab i Diyarbekriyye fars کتاب دیاربکریه Uzun Hesenin emri ile hicri 875 ci miladi 1470 1471 ci ilde yazilmaga baslanilmis ve onun olumunden sonra tamamlanmis Agqoyunlu xanedanliginin tarixi haqqinda Ebubekr Tihrani terefinden farsca yazilmis kitab 1 Mundericat 1 Haqqinda 2 Nesrleri 2 1 Turkiyede 2 2 Iranda 2 3 Azerbaycanda 2 4 Turkmenistanda 2 5 Iraqda 2 6 Gurcustanda 3 Menbe 4 Qeydler 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerHaqqinda RedakteHesen bey Rumlu Ehsen et tevarix Qazi Ehmed Qaffari Tarix i cahan ara Muneccimbasi Ehmed Dede Sahaiful Exbar Iskender bey Munsi Tarix i alem aray i Abbasi eserlerinde menbe olaraq bu kitaba istinad etmisdirler Kitabin muasir dovrumuze gelib catmis yegane qusurlu q 1 elyazmasi hicri 876 ci ile aid olsa da Hesen bey Rumlu bu kitaba esaslanaraq hadiseleri miladi 1474 cu iledek teqdim etdiyinden demek olar ki yekun elyazma hicri 878 ci ile qederki hadiselerden behs etmisdir 1 Kitab hemcinin Qaraqoyunlu Cahansah ve Sultan Sahruxun olumunden Sultan Huseyn Bayqaranin hakimiyyetinin berqerar olmasina qeder Teymuriler xanedanligi haqqinda qiymetli melumatlari eks etdirir 1 Eserde girisden sonra Uzun Hesenden Adem peygembere qeder soy agaci verilir daha sonra Qara Yuluq Osman bey ile ogul ve nevelerine dair xeberler gelir ve bununla da Agqoyunlu xanedanligi tarixi baslayir 2 Kitabda 1408 1419 1424 1428 1429 1433 cu illere aid hadiseler demek olar ki isiqlandirilmamis 1441 1444 ve 1446 1450 ci illere aid hadiseler ise qisa olaraq tesvir edilmisdir 3 Eserin helelik belli olan yegane elyazma nusxesi Iraqda Besre seherinde Mehemmed Emin bey adli bir neferin sexsi kitabxanasinda saxlanirmis 1 4 Faruq Sumer 1950 ci ilden baslayaraq elyazmanin Ankaraya getirilmesi ucun gergin calismalarda bulunmus ve sonda oz meqsedine catmisdir 4 Elyazmanin unikalligini ve menbesunasliq deyerini nezere alan Faruq Sumer onu Necati Lugal ile birlikde capa hazirlamis 1962 1964 cu illerde eserin farsca metnini iki cildde q 2 genis on sozle Ankarada nesr etdirmisdir 4 Movcud elyazma sondan naqis oldugu yeni 1473 1474 cu illerde aid hisseni ehtiva etmediyi ucun Faruq Sumer Hesen bey Rumlunun Ehsen et tevarix eserinden hemin illerden danisan fesilleri elave kimi oz nesrinin sonunda vermisdir 4 Eyni kitablar hemcinin Tehranda da 1977 ci ilden vahid cild kimi cap olunmusdur 5 Eser Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun elmi iscisi tarix uzre felsefe doktoru Rahile Muxtar qizi Sukurova 6 terefinden farscadan Azerbaycan diline tercume edilmis ve 1998 ci ilde Bakida kiril qrafikali azerbaycan elifbasi ile nesr olunmusdur Nesrleri RedakteTurkiyede Redakte Kitab i Diyarbakriyya des Abu Bakr Ṭihrani Abu Bakr Ṭihrani Hs Abschreiben besorgt durch Adnan Sadik Erzi Istanbul 1944 fars Kitab i Diyarbakriyya Ak Koyunlular tarihi Abu Bakr i Tihrani Yayinlayanlar Necati Lugal Faruk Sumer Giris ve notlar Faruk Sumer I II Cuz Turk Tarih Kurumu yayinlari III Seri 7 7a Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 1962 1964 285 358 sayfa fars Abu Bakr i Tihrani Kitab i Diyarbakriyya Ak Koyunlular tarihi 1 Cuz Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 1993 ISBN 9751605210 turk Abu Bakr i Tihrani Kitab i Diyarbakriyya Ak Koyunlular tarihi 2 Cuz Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 1993 ISBN 9751605229 turk Kitab i Diyarbekriyye Ebu Bekr i Tihrani Cevirmen Mursel Ozturk I Baski Ankara Kultur Bakanligi Yayanlari 2001 402 sayfa ISBN 9751727650 turk Sukurova R M Ebu Bekr Tehrani ve onun Kitab i Diyarbekriyye eseri Redaktoru Oqtay Efendiyev Istanbul Bayrak Yayinlari 2006 109 s Ebu Bekr i Tihrani Kitab i Diyarbekriyye Ceviren Prof Dr Mursel Ozturk Turk Tarih Kurumu yayinlari IV A 2 1 1 dizi sayi 10 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi 2014 418 sayfa ISBN 9751627524 turk Iranda Redakte Kitab i Diyarbakriya tariḫ i Ḥasan Baik Aq Quyunlu wa aslaf i u wa ancih bidan mutaʻalliq ast az tawariḫ i Qara Quyunlu wa Caġatay Cuz 1 2 Kitab i Diyarbakriyya Abu Bakr Ṭihrani Bi taṣḥiḥ wa ihtimam i Faruk Sumihr wa Niǧati Luġal Tihran Kitabḫana i Ṭahuri 1356h s 1977 fars Azerbaycanda Redakte Ebubekr Tehrani Kitabi Dijarbekrijje Fars dilinden terchүme eden on soz ve sherhlerin mүellifi Rahile Shүkүrova Redaktor Oktaj Efendijev Baky Elm 1998 336 seh ISBN 5 8066 0935 9 azerb Turkmenistanda Redakte Abu Bekr Tahrany Akgoyunly Turkmenlerinin taryhy Kitaby Diyarbekriye Jilt I II Pars dilinden terjime eden we capa tayyarlan Gurbangozel Komekowa redaktor Rahmanberdi Godarow Turkmenbasy Adyndaky Turkmenistan Milli Golyazmalar Instituty Turkmenistanyn milli medeniyet Miras merkezi Asgabat Miras 2005 turkm Iraqda Redakte Kiteb i Diyarbekriye Abu Bakr Ṭihrani Selaheddin Asti Slemani Sivan Press 2007 604 s sorani Gurcustanda Redakte Abu Bek r T ehranis c nobebi Sak art velosa da Kavkasiis sesaxeb Abu Bakr Ṭihrani T ea J anasia Miriam Maxaraje T bilisi Gamomc emloba Horosi XXI 2010 ISBN 9941407096 gurc Menbe RedakteV Istoriya Irana 10 Ak Koyunlu str 845 849 Ch A Stori Persidskaya literatura Bio bibliograficheskij obzor V treh chastyah Perevel s anglijskogo pererabotal i dopolnil Yu E Bregel Chast II Istoriya Irana Kurdistana Srednej Azii Afganistana Turcii Kavkaza Arabskih stran Evropy i Ameriki Kitaya i Yaponii Otvetstvennyj redaktor Yu E Borshevskij Moskva Glavnaya redakciya vostochnoj literatury 1972 616 str ot 699 do 1314 Vvedenie str 32 34 Prilozhenie 2 Uzun Hasan i Mehmed II v borbe za Trapezund str 362 368 Velikie Komniny i Vostok 1204 1461 Sh M Shukurov Pod redakciej S P Karpova Seriya Vizantijskaya biblioteka Issledovaniya Sankt Peterburg Izdatelstvo Aletejya 2001 448 str ISBN 5 89329 337 1 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt XXVI Ankara Turkiye Diyanet Vakfi Yayinevi 2002 sayfa 75 Ebu Bekr Tehrani ve onun Kitab i Diyarbekriyye eseri Muellif Rahile Sukurova Redaktor Oqtay Efendiyev Istanbul Bayrak Yayinlari 2006 109 sehife Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2014 Fiyat KataloguQeydler Redakte Bele ki elyazmanin sonlugu yeni hicri 876 878 ci illere aid hadiselerin tesviri catismir Giris ve qeydler turkce verilmis metn ise orjinalinda oldugu hecmde farsca teqdim olunmusdur Istinadlar Redakte 1 2 3 4 V Istoriya Irana 10 Ak Koyunlu str 847 Ch A Stori Persidskaya literatura Bio bibliograficheskij obzor V treh chastyah Perevel s anglijskogo pererabotal i dopolnil Yu E Bregel Chast II Istoriya Irana Kurdistana Srednej Azii Afganistana Turcii Kavkaza Arabskih stran Evropy i Ameriki Kitaya i Yaponii Otvetstvennyj redaktor Yu E Borshevskij Moskva Glavnaya redakciya vostochnoj literatury 1972 616 str ot 699 do 1314 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt XXVI Ankara Turkiye Diyanet Vakfi Yayinevi 2002 sayfa 75 Vvedenie str 33 Velikie Komniny i Vostok 1204 1461 Sh M Shukurov Pod redakciej S P Karpova Seriya Vizantijskaya biblioteka Issledovaniya Sankt Peterburg Izdatelstvo Aletejya 2001 448 str ISBN 5 89329 337 1 1 2 3 4 Ebubekr Tehrani Kitabi Dijarbekrijje Fars dilinden terchүme eden on soz ve sherhlerin mүellifi Rahile Shүkүrova Redaktor Oktaj Efendijev Baky Elm 1998 seh 4 ISBN 5 8066 0935 9 Kitab i Diyarbakriyyah tarikh i Ḥassan Bik Aq Quyunlu va aslaf i u va anchah bidan mutaʻaliq ast az tavarikh i Qaraquyunlu va Chighatay juzʼ i avval va juzʼ i sani Abu Bakr i Ṭihrani Tasḥiḥ va ihtimam i Najati Lughal va Faruq Sumar ba muqaddimah va ḥavashi ʼi Faruq Sumar Zaban va Farhang i iran 84 Tihran Ṭahuri 1356 1977 639 sefhe Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun felsefe doktorlari Sukurova Rahile Muxtar qizi yoxlanilib 08 02 2015Xarici kecidler Redakte Kitab i Dijarbakrija Kniga o Dijarbakre Abu Bakra Tihrani Isfagani Tekst Kitab i Diyarbekriyye Iran ensiklopediyasinda fars Menbe https az wikipedia org w index php title Kitabi Diyarbekriyye amp oldid 5920646, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.