Urmiya xanlığı — 1747 və 1868/1869-cu illər arasında, mərkəzi Urmiya şəhəri olmaqla, Cənubi Azərbaycanın qərbində yerləşmiş ən nüfuzlu xanlıqlardan biri.
Xanlığın əsasını Nadir şah Əfşar'ın əmisi oğlu, Əfşar tayfasından olan Fətəli xan Əfşar qoymuşdu.O, hətta Nadir şahın sərkərdəsi olan Azad xan'ı da öz tərəfinə çəkə bilmişdi. Bundan sonra, o, mərkəzləşdirmə siyasətini həyata keçirməyə başladı. İlk olaraq Təbrizə hücum etdi,Təbriz asılı hala salındı və Təbrizi paytaxt etdi. Daha sonra Xoy xanıŞahbaz xan da Fətəli xanla ittifaq bağlamağa məcbur oldu. Bundan sonra isə Qaradağ,Marağa və Sərab xanlıqları Urmiya xanlığından asılı vəziyyətə salındı. O,1751-ci ildə Azad xanı onunla ittifaqdan imtina edən İrəvan xanlığı üzərinə göndərdi. İrəvan xanı Mir Mehdi Kartli çarı II İraklidən kömək istədi. II İrakliQazax və Borçalı azərbaycanlılarından topladığı ordunu Mir Mehdi xana köməyə göndərdi.Azad xan geri oturduldu. Beləliklə, Fətəli xan ƏfşarMaku və Ərdəbil xanlıqları istisna olmaqla, bütün Cənubi Azərbaycan xanlıqlarına öz hakimiyyətini yaya bilmişdi.
Fətəli xan İranda ali hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Kərim xan Zəndin üzərində qalib gəldikdən sonra hakimiyyətini Mərkəzi və Qərbi İrana yaya bildi (1752). İranın şimalında möhkəmlənən Məhəmmədhəsən xan Qacarla mübarizə çətin oldu. Məhəmmədhəsən xan onun Kərim xan Zəndlə müharibəsindən istifadə edərək Gilanı tutan Fətəli xanı oranı tərk etməyə məcbur etdi. Bununla kifayətlənməyərək Təbrizi, sonra isə Urmiyanı tutdu (1757). Yalnız Məhəmmədhəsən xanın öldürülməsilə asılılıqdan qurtulmaq mümkün oldu (1759). Fətəli xan Təbrizə qayıtdı və hakimiyyətini möhkəmləndirdikdən sonra Qarabağa hücum etdi və onu asılı vəziyyətə saldı (1759).
Məhəmmədhəsən xandan sonra İranda başlıca qüvvəyə çevrilən Kərim xan Zənd Urmiyanı 1763-cü ildə 9 ay mühasirədə saxlayır. Nəhayət Urmiya xanlığını tutan Kərim xan Zənd Fətəli xan Əfşarı Şiraz qonaqlığında edam etdirir.
Kərim xan Zəndin ölümü ilə xanlıq yenidən müstəqil siyasət yeritməyə başladı. Bu zaman Məhəmmədhəsən xan Qacarın oğlu Ağa Məhəmməd xan Urmiyalı Əli xanı yanına çağırıb gözlərini çıxartdı. Ağa Məhəmməd xanın çəkilməsindən sonra İmamqulu xan hakim seçildi. O, Sərablı Əli xan Şəqaqi ilə Xoylu Əhməd xana qarşı ittifaq bağladı. Müttəfiqlər Təbriz yaxınlığındakı döyüşdə məğlub oldular. Əmiraslan xan Əfşar Urmiyaya hakim təyin edildi, lakin onun xanlığı uzun çəkmədi. Məhəmmədqulu xan yeni hakim təyin olundu. Ağa Məhəmməd xanın hücumundan sonra Uşnu qalasına çəkildi. Qacarın ölümü ilə müstəqilliyini bərpa edən xanlıq, İran taxtına çıxan Fətəli şaha tabe oldu.
. 2009-10-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-08-06.
Avqust 11, 2021
urmiya, xanlığı, 1747, 1868, 1869, illər, arasında, mərkəzi, urmiya, şəhəri, olmaqla, cənubi, azərbaycanın, qərbində, yerləşmiş, nüfuzlu, xanlıqlardan, biri, خانات, ارومیه1747, 1869, böyük, dövründəstatusuxanlıqpaytaxtıurmiyarəsmi, dilləriazərbaycan, dilifars,. Urmiya xanligi 1747 ve 1868 1869 cu iller arasinda merkezi Urmiya seheri olmaqla Cenubi Azerbaycanin qerbinde yerlesmis en nufuzlu xanliqlardan biri خانات ارومیهUrmiya xanligi1747 1869Urmiya xanligi en boyuk dovrundeStatusuXanliqPaytaxtiUrmiyaResmi dilleriAzerbaycan diliFars diliDiniIslam Sielik Idareetme formasiMutleq monarxiyaSulaleEfsar eliXan 1747 1763 Feteli xan Efsar ilk 1821 1865 Necefqulu xan Qasimli Efsar son Tarixi Yaranmasi1747 Suqutu1869ErazisiEhalisi TexminiAzerbaycanlilarSelefi XelefiEfsarlar xanedanliq Qacarlar Mundericat 1 Umumi melumat 2 Tarixi 3 Hemcinin bax 4 Menbe 5 IstinadlarUmumi melumat RedakteErazisi Xoy ve Maraga xanliqlari Osmanli imperiyasi ile hududlanirdi Merkezi Urmiya Xanlari Feteli xan EfsarTarixi RedakteXanligin esasini Nadir sah Efsar in emisi oglu Efsar tayfasindan olan Feteli xan Efsar qoymusdu O hetta Nadir sahin serkerdesi olan Azad xan i da oz terefine ceke bilmisdi Bundan sonra o merkezlesdirme siyasetini heyata kecirmeye basladi Ilk olaraq Tebrize hucum etdi Tebriz asili hala salindi ve Tebrizi paytaxt etdi Daha sonra Xoy xani Sahbaz xan da Feteli xanla ittifaq baglamaga mecbur oldu Bundan sonra ise Qaradag Maraga ve Serab xanliqlari Urmiya xanligindan asili veziyyete salindi O 1751 ci ilde Azad xani onunla ittifaqdan imtina eden Irevan xanligi uzerine gonderdi Irevan xani Mir Mehdi Kartli cari II Irakliden komek istedi II Irakli Qazax ve Borcali azerbaycanlilarindan topladigi ordunu Mir Mehdi xana komeye gonderdi Azad xan geri oturduldu Belelikle Feteli xan Efsar Maku ve Erdebil xanliqlari istisna olmaqla butun Cenubi Azerbaycan xanliqlarina oz hakimiyyetini yaya bilmisdi 1 Urmiya xanliginin hokmdari Feteli xan Efsar Nadir sah Efsarin en yaxin adamlarindan biri idi ve Efsarlar tayfasina mensub idi Feteli xan Efsar Cenubi Qafqazin tutulmasi ve Iranda ali hakimiyyet ugrunda mubarizeye de xususi ehemiyyet verirdi Bu meqsedle muxtelif xanliqlara muttefiqlik haqqinda muracietnameler gonderildi Irevan xanligina hucum ugursuz olduqda hucum istiqameti Gurcustana yoneldi Car II Irakli meglub edildi Feteli xan Iranda ali hakimiyyet ugrunda mubarize aparan Kerim xan Zendin uzerinde qalib geldikden sonra hakimiyyetini Merkezi ve Qerbi Irana yaya bildi 1752 Iranin simalinda mohkemlenen Mehemmedhesen xan Qacarla mubarize ce tin oldu Mehemmedhesen xan onun Kerim xan Zendle muharibesinden istifade ederek Gilani tutan Feteli xani orani terk etmeye mecbur etdi Bununla kifayetlenmeyerek Tebrizi sonra ise Urmiyani tutdu 1757 Yalniz Mehemmedhesen xanin oldurulmesile asililiqdan qurtulmaq mumkun oldu 1759 Feteli xan Tebrize qayitdi ve hakimiyyetini mohkemlendirdikden sonra Qarabaga hucum etdi ve onu asili veziyyete saldi 1759 Mehemmedhesen xandan sonra Iranda baslica quvveye cevrilen Kerim xan Zend Urmiyani 1763 cu ilde 9 ay muhasirede saxlayir Nehayet Urmiya xanligini tutan Kerim xan Zend Feteli xan Efsari Siraz qonaqliginda edam etdirir Kerim xan Zendin olumu ile xanliq yeniden musteqil siyaset yeritmeye basladi Bu zaman Mehemmedhesen xan Qacarin oglu Aga Mehemmed xan Urmiyali Eli xani yanina cagirib gozlerini cixartdi Aga Mehemmed xanin cekilmesinden sonra Imamqulu xan hakim secildi O Serabli Eli xan Seqaqi ile Xoylu Ehmed xana qarsi ittifaq bagladi Muttefiqler Tebriz yaxinligindaki doyusde meglub oldular Emiraslan xan Efsar Urmiyaya hakim teyin edildi lakin onun xanligi uzun cekmedi Mehemmedqulu xan yeni hakim teyin olundu Aga Mehemmed xanin hucumundan sonra Usnu qalasina cekildi Qacarin olumu ile musteqilliyini berpa eden xanliq Iran taxtina cixan Feteli saha tabe oldu 2 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan xanliqlari Urmiya xanlarinin siyahisiMenbe RedakteEnver Cingizoglu Aydin Avsar Avsarlar Baki Susa 2008 seh 139 140 Enver Cingizoglu Behram Memmedli 2013 Urmiya xanligi PDF Baki SDU nesriyyati seh 188 Istinadlar Redakte Urmiya xanligi Ens az Cenubi Azerbaycan Xanliqlari 2009 10 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 08 06 Menbe https az wikipedia org w index php title Urmiya xanligi amp oldid 6057451, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
