fbpx
Wikipedia

Antiqua və Barbuda

Antiqua və BarbudaVest-Hinddə, Karib Dənizinin şərqində, Kiçik Antil adaları arxipelaqının Küləktutan adalar qrupunda dövlət.

Antigua and Barbuda

Antiqua və Barbuda
Gerbi
Himni: "Fair Antigua, We Salute Thee"
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri
Sent Cons - 32 min nəfər (2014-cü il)
Rəsmi dilləriİngilis
İdarəetmə formasıkonstitusiya monarxiyası
• Kraliçə
II Elizabet
• General-Qubernator
Rodni Vilyams [VIII.2014~ ]
• Baş nazir
Gaston Braun [VI.2014~ ]
Yaranması1.XI.1981
Tarixi 
• Yaranması
1 noyabr 1981
Ərazisi
• Ümumi
443 (201 yer)
• Su (%)
çox az
Əhalisi
• 2015 təxmini
86 min (202-ci yer)
• 2011 siyahıya alma
81 799
• Sıxlıq
194/km2 (502.5/kv. mil)
ÜDM (AQP)2012 təxmini
• Ümumi
1 605 million (195)
• Adam başına
18 300 (75)
ValyutasıŞərqi-Karib dolları (XCD)
Telefon kodu1-268
İnternet domeni.ag

Ümumi məlumat

Antiqua, Barbuda, Redonda (məskunlaşmamışdır) adalarından və Antiqua adası yaxınlığındakı bir neçə xırda adadan ibarətdir. Sahəsi 443 km2 (o cümlədən Antiqua a. – 281 km2, Barbuda a. – 161 km2). Əhalisi 71,3 min (2004). Paytaxtı Sent-Cons şəhəridir (Antiqua adasında). Rəsmi dili ingilis dili, pul vahidi Şərqi Karib dollarıdır. İnzibati cəhətdən 6 icmaya və 2 qəyyumluq altında olan əraziyə (Barbuda, Redonda) bölünür. Antiqua və Barbuda BMT-nin (1981) və ADT-nin (1981) üzvüdür. Xəritədə qərbdən şərqə baxıldığında Kuba, HaitiPuerto-Riko kimi üç böyük adanın şərqində iştirak edən və şimaldan cənuba uzanmış Kiçik Antil adalar qrupunda ada ölkələrindənAmerika ölkələrindən biridir.

Tarixi

Yerli xalqlar E.ə. 2400-cü illərdə burada məskunlaşmışdı. Xristofor Kolumb, 1493-cü ildəki ikinci səyahətində adaya çıxmış və Antiqua adını vermişdir. Sonrakı əsrlərdə İspan, Fransızİngilislərin arasında əl dəyişdirdi. İngilislər 1667-ci ildə Antiquaya İrlandiyalı Katolik kölələr gətirərək buranı müstəmləkə etdilər. Köləlik sistemi 1834-cü ildə aradan götürüldü. Antiqua və Barbuda 1981-ci ildə, Kanada, Şotlandiya, İngiltərə, Avstraliya, Qaller, Yeni Zellandiya kimi İngilis Millətlər Birliyinə bağlı bir müstəqil ölkə oldu.

Dövlət quruluşu

Antiqua və Barbuda – Birlik tərkibinə daxil olan unitar dövlətdir. Konstitusiyası 31.7.1981-ci ildə qəbul olunmuşdur. İdarəetmə forması – konstitusiyalı monarxiyadır. Dövlət başçısı– İngiltərə monarxıdır; o, Antiqua və Barbuda baş nazirinin təklifi ilə vəzifəyə təyin olunan general-qubernatorla təmsil olunur. Qanunvericilik hakimiyyətinin ali orqanı –ikipalatalı parlamentdir. Nümayəndələr palatası 17 üzvdən ibarətdir: 16-sı Antiquadan və 1-i Barbuddadan; majoritar sistemlə birmandatlı seçki dairələrindən 5 il müddətinə seçilir. Senat general-qubernatorun 5 il müddətinə təyin etdiyi 17 üzvdən ibarətdir: 11-i baş nazirin, 4-ü müxalifət rəhbərinin, 1-i Barbudda Şurasının təklifi ilə, 1-i isə Senatın öz qərarı ilə təyin olunur. İcraedici hakimiyyəti hökumət həyata keçirir. General-qubernator Nümayəndələr Palatası üzvlərindən birini – daha çox yer qazanmış partiyanın rəhbərini baş nazir və baş nazirin təklifi ilə nazirləri təyin edir. Hökumət Nümayəndələr palatası qarşısında məsuliyyət daşıyır.

Təbiət

Antiqua təpəli mərcan adasıdır. Səthi cənub-qərbdə vulkan mənşəli yüksəkliklərdir (hünd. 402 m-ədək – Boqgi dağı ölkənin ən yüksək nöqtəsi). Sahil xətti çox girintili-çıxıntılıdır. Təbii limankörfəzləri (Sent-Cons, Parem, İnqliş-Harbor və s.) var. Barbuda adası mərcan mənşəlidir. Yastı səthi, qumlu çimərlikləri var. Redonda adası qayalıqdır. Antiqua və Barbudanın iqlimi tropik passatdır. Havanın ortaillik temperaturu 27oC-dir (iyulda 30oC-yə çatır). Ortaillik yağıntı 1150 mm-dir. Sentyabrnoyabr ayları yağışlı, fevralaprel ayları quraqlıq olur. İyul–oktyabr ayları üçün qasırğalar səciyyəvidir. Çay şəbəkəsinin olmaması şirin su problemi yaradır. Faunaflora daha çox Barbuda adasında qalmışdır: tropik meşələrdə maral, qaban, laqunda su quşları. Ərazisində Nelsons-Dokyard Milli Parkı və Dayamond-Rif Dəniz Parkı var.

Demoqrafiya

Əhalinin əksəriyyəti Vest-Hind zənciləridir (antiqualılar; 82%). ABŞ amerikalıları (12%) və mulatlar (3%) əhalinin digər qrupları arasında üstünlük təşkil edirlər.

Tarixi məlumat

1493-cü ildə X.Kolumbun ikinci ekspedisiyası zamanı Antiqua və Barbuda adaları kəşf edilmişdir. Bu adalar müxtəlif dövrlərdə İspaniya, İngiltərə və Fransanın işğalı altında olmuş, 1667-ci ildən İngiltərənin müstəmləkəsinə çevrilmişdir. 17-ci əsrin sonlarında adalarda plantasiya təsərrüfatı yaradan ingilislər bura Afrikadan zənci-qullar gətirməyə başladılar. 1940-cı ildə İngiltərənin ABŞ ilə razılaşmasına əsasən ABŞ-ın Antiqua və Barbudada hərbi bazaları yaradıldı. 1967-ci ilin fevralın da Antiqua və Barbuda «Böyük Britaniya ilə assosiativ dövlət» statusu aldı. 1981-ci il noyabrın 1-dən Antiqua və Barbuda müstəqil dövlət olmuşdur.

İqtisadi oçerk

ÜDM 750 mln. ABŞ dolları təşkil edir (2002, əhalinin hər bir nəfərinə 11 min doll.). ÜDM-in 77%-i xidmət sferasında, 19%-i sənayedə, 4%-i kənd təsərrüfatında yaradılır. İqtisadiyyatda məşğul olan 30 min nəfərə yaxın adamın 80%-dən çoxu xidmət sferasında, 11%-i kənd təsərrüfatında, 7%-i sənayedə çalışır. İşsizlik səviyyəsi 2001-ci ildə 11% olmuşdur. İqtisadiyyatın əsasını xarici turizm (ÜDM-in 40%-dən çoxunu verir) və ofşor maliyyə xidmətləri təşkil edir. 2000-ci ildə Antiqua və Barbudaya 237 min xarici turist səfər etmiş, bundan 290 mln. dollar gəlir əldə olunmuşdur. Əsas turizm növləri çimərlik istirahəti, dayvinq (Keyds rifində, o cümlədən batmış gəmilərin seyri), vindsyorfinqdir (Antiqua adasının qərb sahilində). Xarici gəmilərin qeydiyyatında vergi güzəştləri və peşəkar xidmət olduğuna görə subasımı 1 min tondan artıq olan 816 xarici gəmi Antiqua və Barbudanın ticarət donanmasında qeydə alınmışdır. Sənayesində başlıca yeri yeyinti sahəsi tutur (rom, çaxır, şəkər, kokos və pambıq yağı istehsalı). Məişət elektrotexnikası və elektronikası yığma üzrə, optik linza, sement istehsalı, mebel, trikotaj məmulatı buraxan kiçik müəssisələr fəaliyyət göstərir. Dulusçuluq məmulatları, parça, paltar və s.-nin kustar istehsalı vardır. Kiçik elektrik stansiyaları mazutla işləyir (ildə 105,3 mln. kVt·saatdan çox elektrik enerjisi istehsal olunur; 2001). Ölkə ərazisinin 18%-i becərilir, 9%-i otlaq, 11%-i meşəlikdir. Şəkər qamışı, pambıq, tropik meyvələr (o cümlədən manqo, banan), tərəvəz yetişdirilir. Suvarma suyu çatışmadığına görə məhsuldarlıq yüksək deyil. Ölkədə şirin su dəniz suyunu distillə etməklə əldə edilir. İri buynuzlu mal-qara saxlanılır. Balıq və omar ovlanır. Avtomobil yollarının uzunluğu 250 km-dir. Əsas dəniz limanı və beynəlxalq aeroportu Sent-Consdadır (Antiqua a.). Paltar, elektron komponentlər ixrac olunur; ərzaq, maşın və avadanlıq, kimyəvi maddələr və s. idxal olunur. Əsas ticarət tərəfdaşları Fransa, Almaniya, ABŞ-dır.

Səhiyyə

Tibbi xidmət tibb büdcəsi və məcburi tibbi sığorta əsasında həyata keçirilir. Ölümün əsas səbəbləri: ürək-damar xəstəlikləri, yaman şiş, infeksion xəstəliklər. Səhiyyəyə qoyulan xərc 2001-ci ildə ÜDM-in 5,8%-ini təşkil etmişdir.

Təhsil

Antiqua (1982), Vest-Hind (1949) universitetləri var.

Mədəniyyət

İngilis müdafiə və hərbi tikililərindən Berkli (1740), Ceyms və Qout-Xill qalaları, Arsenal binası (1743), Sent-Cons kilsəsi (1681) müstəmləkəçilik dövr abidələrindəndir. Kitabxanalar Assosiasiyası (1983), Antiqua və Barbuda muzeyi (1985) var.

Din

Əhalinin 3/4-ü protestant xristianlarıdır. Bunların da 1/3-ü Anklikandır. Adada həmçinin Katolik, Metodist və Moravyalı kilsəsi mənsubları da var.

Antiqualılar

Antiqualılar – Antiqua və Barbudanın əsas əhalisi, xalq. Sayları təqribən 60 min nəfərdir (2004). Antiquanın kreol dilində (ingilis dili əsasında) danışırlar. Dindarları xristiandır. Antiqualıların əksəriyyəti 17-ci əsrin 2-ci yarısı – 19-cu əsrin əvvəlində Afrikadan gətirilmiş qulların nəsilləridir (kreollar). Mulatların sayı azdır, ağlar (əsasən, ingilis mənşəlilər) isə 3% təşkil edirlər. Antiqua və Barbuda müstəqil olduqdan sonra (1981) etnik birliyin təşəkkülü sürətlənmişdir. Əkinçilik (şəkər qamışı, pambıq, tərəvəz, sitrus meyvələri) məşğul olurlar. Millət kimi formalaşırlar.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 545. ISBN 978-9952-441-02-4.

antiqua, barbuda, vest, hinddə, karib, dənizinin, şərqində, kiçik, antil, adaları, arxipelaqının, küləktutan, adalar, qrupunda, dövlət, antigua, barbudabayrağı, gerbihimni, fair, antigua, salute, thee, paytaxtıvə, böyük, şəhərisent, cons, nəfər, 2014, rəsmi, d. Antiqua ve Barbuda Vest Hindde Karib Denizinin serqinde Kicik Antil adalari arxipelaqinin Kulektutan adalar qrupunda dovlet Antigua and BarbudaAntiqua ve BarbudaBayragi GerbiHimni Fair Antigua We Salute Thee Paytaxtive en boyuk seheriSent Cons 32 min nefer 2014 cu il Resmi dilleriIngilisIdareetme formasikonstitusiya monarxiyasi KraliceII Elizabet General QubernatorRodni Vilyams VIII 2014 Bas nazirGaston Braun VI 2014 Yaranmasi1 XI 1981Tarixi Yaranmasi1 noyabr 1981Erazisi Umumi443 201 yer Su cox azEhalisi 2015 texmini86 min 202 ci yer 2011 siyahiya alma81 799 Sixliq194 km2 502 5 kv mil UDM AQP 2012 texmini Umumi1 605 million 195 Adam basina18 300 75 ValyutasiSerqi Karib dollari XCD Telefon kodu1 268Internet domeni ag Mundericat 1 Umumi melumat 2 Tarixi 3 Dovlet qurulusu 4 Tebiet 5 Demoqrafiya 6 Tarixi melumat 7 Iqtisadi ocerk 8 Sehiyye 9 Tehsil 10 Medeniyyet 11 Din 12 Antiqualilar 13 IstinadlarUmumi melumat RedakteAntiqua Barbuda Redonda meskunlasmamisdir adalarindan ve Antiqua adasi yaxinligindaki bir nece xirda adadan ibaretdir Sahesi 443 km2 o cumleden Antiqua a 281 km2 Barbuda a 161 km2 Ehalisi 71 3 min 2004 Paytaxti Sent Cons seheridir Antiqua adasinda Resmi dili ingilis dili pul vahidi Serqi Karib dollaridir Inzibati cehetden 6 icmaya ve 2 qeyyumluq altinda olan eraziye Barbuda Redonda bolunur Antiqua ve Barbuda BMT nin 1981 ve ADT nin 1981 uzvudur Xeritede qerbden serqe baxildiginda Kuba Haiti ve Puerto Riko kimi uc boyuk adanin serqinde istirak eden ve simaldan cenuba uzanmis Kicik Antil adalar qrupunda ada olkelerinden ve Amerika olkelerinden biridir Tarixi RedakteYerli xalqlar E e 2400 cu illerde burada meskunlasmisdi Xristofor Kolumb 1493 cu ildeki ikinci seyahetinde adaya cixmis ve Antiqua adini vermisdir Sonraki esrlerde Ispan Fransiz ve Ingilislerin arasinda el deyisdirdi Ingilisler 1667 ci ilde Antiquaya Irlandiyali Katolik koleler getirerek burani mustemleke etdiler Kolelik sistemi 1834 cu ilde aradan goturuldu Antiqua ve Barbuda 1981 ci ilde Kanada Sotlandiya Ingiltere Avstraliya Qaller Yeni Zellandiya kimi Ingilis Milletler Birliyine bagli bir musteqil olke oldu Dovlet qurulusu RedakteAntiqua ve Barbuda Birlik terkibine daxil olan unitar dovletdir Konstitusiyasi 31 7 1981 ci ilde qebul olunmusdur Idareetme formasi konstitusiyali monarxiyadir Dovlet bascisi Ingiltere monarxidir o Antiqua ve Barbuda bas nazirinin teklifi ile vezifeye teyin olunan general qubernatorla temsil olunur Qanunvericilik hakimiyyetinin ali orqani ikipalatali parlamentdir Numayendeler palatasi 17 uzvden ibaretdir 16 si Antiquadan ve 1 i Barbuddadan majoritar sistemle birmandatli secki dairelerinden 5 il muddetine secilir Senat general qubernatorun 5 il muddetine teyin etdiyi 17 uzvden ibaretdir 11 i bas nazirin 4 u muxalifet rehberinin 1 i Barbudda Surasinin teklifi ile 1 i ise Senatin oz qerari ile teyin olunur Icraedici hakimiyyeti hokumet heyata kecirir General qubernator Numayendeler Palatasi uzvlerinden birini daha cox yer qazanmis partiyanin rehberini bas nazir ve bas nazirin teklifi ile nazirleri teyin edir Hokumet Numayendeler palatasi qarsisinda mesuliyyet dasiyir Tebiet RedakteAntiqua tepeli mercan adasidir Sethi cenub qerbde vulkan menseli yuksekliklerdir hund 402 m edek Boqgi dagi olkenin en yuksek noqtesi Sahil xetti cox girintili cixintilidir Tebii liman ve korfezleri Sent Cons Parem Inqlis Harbor ve s var Barbuda adasi mercan menselidir Yasti sethi qumlu cimerlikleri var Redonda adasi qayaliqdir Antiqua ve Barbudanin iqlimi tropik passatdir Havanin ortaillik temperaturu 27oC dir iyulda 30oC ye catir Ortaillik yaginti 1150 mm dir Sentyabr noyabr aylari yagisli fevral aprel aylari quraqliq olur Iyul oktyabr aylari ucun qasirgalar seciyyevidir Cay sebekesinin olmamasi sirin su problemi yaradir Fauna ve flora daha cox Barbuda adasinda qalmisdir tropik meselerde maral qaban laqunda su quslari Erazisinde Nelsons Dokyard Milli Parki ve Dayamond Rif Deniz Parki var Demoqrafiya RedakteEhalinin ekseriyyeti Vest Hind zencileridir antiqualilar 82 ABS amerikalilari 12 ve mulatlar 3 ehalinin diger qruplari arasinda ustunluk teskil edirler Tarixi melumat Redakte1493 cu ilde X Kolumbun ikinci ekspedisiyasi zamani Antiqua ve Barbuda adalari kesf edilmisdir Bu adalar muxtelif dovrlerde Ispaniya Ingiltere ve Fransanin isgali altinda olmus 1667 ci ilden Ingilterenin mustemlekesine cevrilmisdir 17 ci esrin sonlarinda adalarda plantasiya teserrufati yaradan ingilisler bura Afrikadan zenci qullar getirmeye basladilar 1940 ci ilde Ingilterenin ABS ile razilasmasina esasen ABS in Antiqua ve Barbudada herbi bazalari yaradildi 1967 ci ilin fevralin da Antiqua ve Barbuda Boyuk Britaniya ile assosiativ dovlet statusu aldi 1981 ci il noyabrin 1 den Antiqua ve Barbuda musteqil dovlet olmusdur Iqtisadi ocerk RedakteUDM 750 mln ABS dollari teskil edir 2002 ehalinin her bir neferine 11 min doll UDM in 77 i xidmet sferasinda 19 i senayede 4 i kend teserrufatinda yaradilir Iqtisadiyyatda mesgul olan 30 min nefere yaxin adamin 80 den coxu xidmet sferasinda 11 i kend teserrufatinda 7 i senayede calisir Issizlik seviyyesi 2001 ci ilde 11 olmusdur Iqtisadiyyatin esasini xarici turizm UDM in 40 den coxunu verir ve ofsor maliyye xidmetleri teskil edir 2000 ci ilde Antiqua ve Barbudaya 237 min xarici turist sefer etmis bundan 290 mln dollar gelir elde olunmusdur Esas turizm novleri cimerlik istiraheti dayvinq Keyds rifinde o cumleden batmis gemilerin seyri vindsyorfinqdir Antiqua adasinin qerb sahilinde Xarici gemilerin qeydiyyatinda vergi guzestleri ve pesekar xidmet olduguna gore subasimi 1 min tondan artiq olan 816 xarici gemi Antiqua ve Barbudanin ticaret donanmasinda qeyde alinmisdir Senayesinde baslica yeri yeyinti sahesi tutur rom caxir seker kokos ve pambiq yagi istehsali Meiset elektrotexnikasi ve elektronikasi yigma uzre optik linza sement istehsali mebel trikotaj memulati buraxan kicik muessiseler fealiyyet gosterir Dulusculuq memulatlari parca paltar ve s nin kustar istehsali vardir Kicik elektrik stansiyalari mazutla isleyir ilde 105 3 mln kVt saatdan cox elektrik enerjisi istehsal olunur 2001 Olke erazisinin 18 i becerilir 9 i otlaq 11 i meselikdir Seker qamisi pambiq tropik meyveler o cumleden manqo banan terevez yetisdirilir Suvarma suyu catismadigina gore mehsuldarliq yuksek deyil Olkede sirin su deniz suyunu distille etmekle elde edilir Iri buynuzlu mal qara saxlanilir Baliq ve omar ovlanir Avtomobil yollarinin uzunlugu 250 km dir Esas deniz limani ve beynelxalq aeroportu Sent Consdadir Antiqua a Paltar elektron komponentler ixrac olunur erzaq masin ve avadanliq kimyevi maddeler ve s idxal olunur Esas ticaret terefdaslari Fransa Almaniya ABS dir Sehiyye RedakteTibbi xidmet tibb budcesi ve mecburi tibbi sigorta esasinda heyata kecirilir Olumun esas sebebleri urek damar xestelikleri yaman sis infeksion xestelikler Sehiyyeye qoyulan xerc 2001 ci ilde UDM in 5 8 ini teskil etmisdir Tehsil RedakteAntiqua 1982 Vest Hind 1949 universitetleri var Medeniyyet RedakteIngilis mudafie ve herbi tikililerinden Berkli 1740 Ceyms ve Qout Xill qalalari Arsenal binasi 1743 Sent Cons kilsesi 1681 mustemlekecilik dovr abidelerindendir Kitabxanalar Assosiasiyasi 1983 Antiqua ve Barbuda muzeyi 1985 var Din RedakteEhalinin 3 4 u protestant xristianlaridir Bunlarin da 1 3 u Anklikandir Adada hemcinin Katolik Metodist ve Moravyali kilsesi mensublari da var Antiqualilar RedakteAntiqualilar Antiqua ve Barbudanin esas ehalisi xalq Saylari teqriben 60 min neferdir 2004 Antiquanin kreol dilinde ingilis dili esasinda danisirlar Dindarlari xristiandir Antiqualilarin ekseriyyeti 17 ci esrin 2 ci yarisi 19 cu esrin evvelinde Afrikadan getirilmis qullarin nesilleridir kreollar Mulatlarin sayi azdir aglar esasen ingilis menseliler ise 3 teskil edirler Antiqua ve Barbuda musteqil olduqdan sonra 1981 etnik birliyin tesekkulu suretlenmisdir Ekincilik seker qamisi pambiq terevez sitrus meyveleri mesgul olurlar Millet kimi formalasirlar 1 Vikianbarda Antiqua ve Barbuda ile elaqeli mediafayllar var Istinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 545 ISBN 978 9952 441 02 4 Menbe https az wikipedia org w index php title Antiqua ve Barbuda amp oldid 5988967, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.