Elektrik (yunanca ἤλεκτρον ēlektron „kəhraba" deməkdir) — fiziki əsasında yüklənmiş mikroskopik hissəciklərin (elektron, ion, molekula və onların kompleksi) olduğu cismin və prosesin xassələri və dəyişilməsini izah edən anlayışdır. O sakit və hərkətdə olan elektrik yükünü, həmçinin elektrik və maqnit sahəsi ilə əlaqədar fenomenləri əhatə edir. Elektrik ilə elektrik enerjisi əldə edilir. Elektrik yükünün daşıyıcısı mənfi yüklənmiş elektronlar, ionlar və müsbət yüklənmiş proton və kationlardır. Eyni qütblü yüklər bir-birini itələyir, müxtəlif yüklülər isə cəlb edir. Elektrik yükləri elektrik sahəsinin, hərəkətli yüklər isə maqnit sahəsinin əsasını təşkil edir.
Elektromaqnetik dalğalar elktromeqnetik sahənin həyacanlanmasıdır və yarandıqdan sonra yük daşıyıcılarından asılı olmayaraq hərkət edə bilir. Elektrik yüklərinin keçiricidə hərəkəti sərbəst elektronların nizamlanmış hərkətindən ibarətdir. Bərk cisimlər keçiricilər, yarımkeçiricilər və dielektriklərə bölünürlər.
Tarixi
Elektrik cərəyanı hələ bizim eradan təxminən 600 il əvvəl, yunanlara məlum olmuşdur. Bu haqqda ilk bilik Falesə aid edilir. O dövrdə insanlar kəhrəbanın yun parçaya sürtdükdən sonra onun başqa materialları özünə cəzb etməsini müşayət etmişlər. Elektrik sözünün də mənası buradan gəlir.
Yalnız orta əsrlərdə Qalileo Qaliley tərəfindən fizika eksperimental bir elm kimi tədqiq edildikdən sonra elektrik cərəyanın araşdırılmasına maraq artmışdır. 1600-cü ildə ingilis fiziki Viliam Gilbert (1544–1603) "De magnete" əsərində tək kəhrəba yox, başqa materialların da elektriklə yüklənə bilməsini göstərmişdir. O, ilk dəfə olaraq "Elektrika" terminini işlədir. XVII əsrdə statik elektrik ilə məşğul olan alman alimi Otto von Querike ilk dəfə olaraq elektrikləşdirmə maşınını, daha doğrusu generatoru yaradır. O, iki eyni cür yüklənmiş cisimlərin bir-birini itələməsi hadisəsini araşdırır. Ona qədər yalnız elektrik cərəyanı ilə yüklənmiş cisimlərin bir-birini casibə etməsi məlum idi.
XVIII əsrdə elerktrik cərəyanın xassələri və onu yaratmaq üçün batareyaların düzəldilməsi üzrə əsas işlər görülmüşdür. Buraya əsasən Pieter van Muşenbrök (Layden şüşəsi, 1745), Benyamin Franklin (mənfi və müsbət qütblər, 1752), Luigi Qalvani (elektrokimyəvi enerji, 1770), Alesandro Volta (batareya, 1776), Çarles Auqustin Kulomb (Kulon qanunu, XVIII əsrin sonu), Georg Simon Om (Om qanunu XIX əsrin əvvəli) kimi alimlərin işləri daxil idi.
XIX əsrin əvvəlində maqnetizm və elektrik cərəyanı arasında əlaqə ixtira edildikdən sonra bu fiziki kəmiyyətin praktikada tətbiqi üçün geniş zəmin yaranır.
September 04, 2021
elektrik, yunanca, ἤλεκτρον, ēlektron, kəhraba, deməkdir, fiziki, əsasında, yüklənmiş, mikroskopik, hissəciklərin, elektron, molekula, onların, kompleksi, olduğu, cismin, prosesin, xassələri, dəyişilməsini, izah, edən, anlayışdır, sakit, hərkətdə, olan, elektr. Elektrik yunanca ἤlektron elektron kehraba demekdir fiziki esasinda yuklenmis mikroskopik hisseciklerin elektron ion molekula ve onlarin kompleksi oldugu cismin ve prosesin xasseleri ve deyisilmesini izah eden anlayisdir O sakit ve herketde olan elektrik yukunu hemcinin elektrik ve maqnit sahesi ile elaqedar fenomenleri ehate edir Elektrik ile elektrik enerjisi elde edilir Elektrik yukunun dasiyicisi menfi yuklenmis elektronlar ionlar ve musbet yuklenmis proton ve kationlardir Eyni qutblu yukler bir birini iteleyir muxtelif yukluler ise celb edir Elektrik yukleri elektrik sahesinin hereketli yukler ise maqnit sahesinin esasini teskil edir Klassik elektrodinamikaSolenoidin maqnit sahesiElektrik Maqnetizm ElektrostatikaKulon qanunu Qaus teoremi Elektrik dipol ani Elektrik yuku Elektrik induksiyasi Elektrik sahesi Elektrostatik potensialMaqnitostatikaBio Savar Laplas qanunu Amper qanunu Maqnit momenti Maqnit sahesi Maqnit seliElektrodinamikaVektor potensiali Dipol Lienar Vixert potensiali Lorens quvvesi Deyisen cereyan Unipolyar induksiya Maksvel tenliyi Elektrik cereyani Elektrohereket quvvesi Elektromaqnit induksiyasi Elektromaqnit sualanmasi Elektromaqnit sahesiElektrik dovresiOm qanunu Kirxhof qanunu Induktivlik Radiodalgaoturucu Rezonator Elektrik tutumu Elektrik keciriciliyi Elektrik muqavimeti Elektrik impedansi Kovariant formalasdirilmasiElektromaqnit sahesinin tenzoru Enerji impulsun tenzoru 4 cereyan 4 gerginlikMeshur alimlerHenri Kavendis Maykl Faradey Andre Mari Amper Qustav Robert Kirxhof Ceyms Maksvell Henri Rudolf Hers Albert Abraham Maykelson Robert Millikenbaxmuzakireredakte Muxtelif isareli yukler bir birini cezb edir Eyni isareli yukler ise bir birini iteleyirElektromaqnetik dalgalar elktromeqnetik sahenin heyacanlanmasidir ve yarandiqdan sonra yuk dasiyicilarindan asili olmayaraq herket ede bilir Elektrik yuklerinin keciricide hereketi serbest elektronlarin nizamlanmis herketinden ibaretdir Berk cisimler keciriciler yarimkeciriciler ve dielektriklere bolunurler Tarixi Redakte Elektrik cereyani hele bizim eradan texminen 600 il evvel yunanlara melum olmusdur Bu haqqda ilk bilik Falese aid edilir O dovrde insanlar kehrebanin yun parcaya surtdukden sonra onun basqa materiallari ozune cezb etmesini musayet etmisler Elektrik sozunun de menasi buradan gelir Yalniz orta esrlerde Qalileo Qaliley terefinden fizika eksperimental bir elm kimi tedqiq edildikden sonra elektrik cereyanin arasdirilmasina maraq artmisdir 1600 cu ilde ingilis fiziki Viliam Gilbert 1544 1603 De magnete eserinde tek kehreba yox basqa materiallarin da elektrikle yuklene bilmesini gostermisdir O ilk defe olaraq Elektrika terminini isledir XVII esrde statik elektrik ile mesgul olan alman alimi Otto von Querike ilk defe olaraq elektriklesdirme masinini daha dogrusu generatoru yaradir O iki eyni cur yuklenmis cisimlerin bir birini itelemesi hadisesini arasdirir Ona qeder yalniz elektrik cereyani ile yuklenmis cisimlerin bir birini casibe etmesi melum idi XVIII esrde elerktrik cereyanin xasseleri ve onu yaratmaq ucun batareyalarin duzeldilmesi uzre esas isler gorulmusdur Buraya esasen Pieter van Musenbrok Layden susesi 1745 Benyamin Franklin menfi ve musbet qutbler 1752 Luigi Qalvani elektrokimyevi enerji 1770 Alesandro Volta batareya 1776 Carles Auqustin Kulomb Kulon qanunu XVIII esrin sonu Georg Simon Om Om qanunu XIX esrin evveli kimi alimlerin isleri daxil idi XIX esrin evvelinde maqnetizm ve elektrik cereyani arasinda elaqe ixtira edildikden sonra bu fiziki kemiyyetin praktikada tetbiqi ucun genis zemin yaranir Menbe https az wikipedia org w index php title Elektrik amp oldid 6088334, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
