Wikipedia
Rusiya azərbaycanlıları
Rusiya azərbaycanlıları — tarixi Azərbaycandan kənarda yaşayan etnik azərbaycanlıların təşkil etdiyi Azərbaycan diasporunun Rusiyada yaşayan hissəsinin adı. Rusiya FR-nın subyekti olan Dağıstan Respublikasında yaşayan etnik azərbaycanlılar istisna olmaqla bu ölkənin digər bölgələrində yaşayan etnik azərbaycanlılar Rusiyada Azərbaycan diasporunu təşkil edirlər.
Rəsmi statistika
Ümumi
1926-2010-cu illərdə aparılmış rəsmi əhali siyahıya alınmalarının yekunlarına əsasən Rusiya FR-da etnik azərbaycanlıların sayı:
- 1926-cı il sa. əsasən 27,991 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 23,428 nəfər
- 1939-cu il sa. əsasən 43,123 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 31,141 nəfər
- 1959-cu il sa. əsasən 70,947 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 38,224 nəfər
- 1970-ci il sa. əsasən 95,689 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 54,403 nəfər
- 1979-cu il sa. əsasən 152,421 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 64,514 nəfər
- 1989-cu il sa. əsasən 335,889 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 75,463 nəfər
- 2002-ci il sa. əsasən 621,840 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 111,656 nəfər
- 2010-cu il sa. əsasən 603,070 nəfər/ onlardan Dağıstan Respublikasında yaşayanların sayı 130,919 nəfər
2002-ci il siyahıyaalınması
- 2002-ci il (9-16 oktyabr 2002-ci il) əhali siyahıya alınmasının yekunlarına əsasən:
- Rusiya FR-nın ümumi əhalisi 145,166,731 nəfərdir (67,605,133 nəfər kişi, 77,561,598 nəfər qadın). Onlardan 1,460,751 nəfəri öz milli məsubiyyətini bildirməmişdir.
- Siyahıya alınma zamanı milli mənsubiyyətini göstərən əhalinin 621,840 nəfəri (386,776 nəfəri kişi, 235,064 nəfəri qadın) etnik azərbaycanlı olduğunu qeyd etmişdir. Onlardan azərbaycan dilini bilənlərin sayı 506,043 nəfər, rus dilini bilənlərin sayı isə 587,515 nəfər olmuşdur.
| Dillər | Azərbaycanlılar |
|---|---|
| cəmi | 621 840 |
| azərbaycanca | 506 043 |
| gürcücə | 8 987 |
| ermənicə | 6 468 |
| tatarca | 5 752 |
| özbəkcə | 4 268 |
| almanca | 4 224 |
| ləzgicə | 2 801 |
| tabasaranca | 1 653 |
| qumuqca | 1 404 |
| qazaxca | 1 144 |
| ukrayınca | 877 |
| dargincə | 566 |
| avarca | 531 |
| osetincə | 498 |
| başqırdca | 481 |
| qaraçay-balkarca | 438 |
| kabardin-çərkəzcə | 316 |
| kalmıkca | 238 |
| tatca | 224 |
| ivritcə, idişcə | 221 |
| noqayca | 179 |
| yunanca | 170 |
| moldavca | 163 |
| tıvaca | 159 |
| çeçencə | 143 |
| romanca | 131 |
| adıgeycə | 100 |
| polyakca | 96 |
| çuvaşca | 95 |
| udmurtca | 89 |
| latışca | 88 |
| komicə | 85 |
| yakutca | 84 |
| belorusca | 76 |
| lakca | 72 |
| litovca | 48 |
| inquşca | 48 |
| maricə | 42 |
| mordovca | 40 |
| buryatca | 35 |
| fincə | 29 |
| koreyaca | 24 |
| estonca | 24 |
| xakasca | 22 |
| altayca | 20 |
| komi-permyakca | 9 |
| karelcə | 2 |
| digər | 72 633 |
- Etnik azərbaycanlı olan Rusiya əhalisinin 479,517 nəfəri (307,346 nəfər kişi, 172,171 nəfəri qadın) şəhərlərdə, 142,323 nəfəri (79,430 nəfər kişi, 62,893 nəfər qadın) isə kəndlərdə məskunlaşmışdır.
- Etnik azərbaycanlılardan şəhərlərdə yaşayanlardan 457,308 nəfəri, kəndlərdə yaşayanlardan isə 130,207 nəfəri rus dilini bilmişdir.
- Etnik azərbaycanlı olan Rusiya əhalisinin əmək qabiliyyətli olan qismi 276,965 nəfəri kişilər, 140,428 nəfəri qadınlar olmaqla 417,393 nəfərdir (Rusiya FR-da yaşayan etnik azərbaycanlıların 67,12%-i qədər).
- Siyahıyaalınmanın yekunlarına əsasən bütün ölkə üzrə azərbaycan dilini bilən əhalinin sayı 669,757 nəfər olmuşdur :
| Etnik qrup | Sayı |
|---|---|
| cəmi | 669 757 |
| azərbaycanlı | 506 043 |
| erməni | 56 718 |
| rus | 34 546 |
| ləzgi | 21 174 |
| tatar | 5 774 |
| avar | 3 715 |
| dargin | 2 222 |
| ukraynalı | 954 |
| qumuq | 946 |
| osetin | 583 |
| qazax | 445 |
| başqırd | 436 |
| mordva | 143 |
| belorus | 134 |
| çuvaş | 134 |
| çeçen | 123 |
| alman | 106 |
| kabardin | 100 |
| udmurt | 71 |
| inquş | 65 |
| mari | 49 |
| yakut | 27 |
| buryat | 22 |
| digər | 34 552 |
2010-cu il siyahıyaalınması
- 2010-cu il (14-25 oktyabr 2010-cu il) əhali siyahıya alınmasının yekunlarına əsasən:
- Rusiya FR-nın ümumi əhalisi 142,856,536 nəfərdir. Onlardan öz milli mənsubiyyətini göstərənlər 137,227,107 nəfər olmuşdur.
- Siyahıya alınma zamanı milli mənsubiyyətini göstərən əhalinin 603,070 nəfəri etnik azərbaycanlı olduğunu qeyd etmişdir.
- Etnik azərbaycanlı olan Rusiya əhalisinin 444,892 nəfəri şəhərlərdə, 158,178 nəfəri isə kəndlərdə məskunlaşmışdır.
- Siyahıya alınmanın yekunlarına əsasən bütün ölkə üzrə azərbaycan dilini bilən əhalinin sayı 473,044 nəfər olmuşdur.
Məskunlaşma
| Subyektlər | Ümumi əhali, 2002 | Azərbaycanlılar, 2002 | Ümumi əhali, 2010 | Azərbaycanlılar, 2010 |
|---|---|---|---|---|
| Dağıstan | 2 576 531 | 111 656 | 2 910 249 | 130 919 |
| Moskva ş. | 10 382 754 | 95 563 | 11 503 501 | 57 123 |
| Tümen | 3 264 841 | 42 359 | 3 395 755 | 43 610 |
| Xantı-Mansi | 1 432 817 | 25 088 | 1 532 243 | 26 037 |
| Moskva | 6 618 538 | 14 651 | 7 095 120 | 19 061 |
| Rostov | 4 404 013 | 16 498 | 4 277 976 | 17 961 |
| Stavropol | 2 735 139 | 15 069 | 2 786 281 | 17 800 |
| Sankt-Peterburq ş. | 4 661 219 | 16 613 | 4 879 566 | 17 717 |
| Krasnoyarsk | 2 966 042 | 19 447 | 2 828 187 | 16 341 |
| Saratov | 2 668 310 | 16 417 | 2 521 892 | 14 868 |
| Volqoqrad | 2 699 223 | 14 257 | 2 610 161 | 14 398 |
| Sverdlovsk | 4 486 214 | 15 171 | 4 297 747 | 14 215 |
| Samara | 3 239 737 | 15 046 | 3 215 532 | 14 093 |
| Krasnodar | 5 125 221 | 11 944 | 5 226 647 | 10 165 |
| Tatarıstan | 3 779 265 | 9 987 | 3 786 488 | 9 527 |
| Yamalo-Nenets | 507 006 | 8 353 | 522 904 | 9 291 |
| Nijeqorod | 3 524 028 | 8 309 | 3 310 597 | 8 494 |
| Novosibirsk | 2 692 251 | 7 366 | 2 665 911 | 8 008 |
| Həştərxan | 1 005 276 | 8 215 | 1 010 073 | 7 828 |
| Orenburq | 2 179 551 | 7 802 | 2 033 072 | 7 421 |
| Çelyabinsk | 3 603 339 | 7 379 | 3 476 217 | 7 213 |
| Kemerovo | 2 899 142 | 7 250 | 2 763 135 | 6 057 |
| Tula | 1 675 758 | 4 491 | 1 553 925 | 5 629 |
| Perm | 2 819 421 | 5 814 | 2 635 276 | 5 626 |
| Tver | 1 471 459 | 4 607 | 1 353 392 | 5 384 |
| İrkutsk | 2 581 705 | 6 125 | 2 428 750 | 5 384 |
| Yaroslavl | 1 367 398 | 5 667 | 1 272 468 | 5 327 |
| Voronej | 2 378 803 | 4 177 | 2 335 380 | 5 085 |
| Altay | 2 607 426 | 5 852 | 2 419 755 | 4 951 |
| Komi | 1 018 674 | 6 066 | 901 189 | 4 858 |
| Ulyanovsk | 1 382 811 | 5 006 | 1 292 799 | 4 649 |
| Belqorod | 1 511 620 | 4 531 | 1 532 526 | 4 621 |
| Leninqrad | 1 669 205 | 3 855 | 1 716 868 | 4 574 |
| Omsk | 2 079 220 | 4 260 | 1 977 665 | 4 230 |
| Tomsk | 1 046 039 | 4 354 | 1 047 394 | 4 178 |
| Primorsk | 2 071 210 | 4 411 | 1 956 497 | 3 937 |
| Lipetsk | 1 213 499 | 3 375 | 1 173 513 | 3 897 |
| Murmansk | 892 534 | 4 614 | 795 409 | 3 841 |
| Ryazan | 1 227 910 | 2 939 | 1 154 114 | 3 652 |
| Xabarovsk | 1 436 570 | 4 463 | 1 343 869 | 3 618 |
| İvanovo | 1 148 329 | 3 166 | 1 061 651 | 3 545 |
| Kaluqa | 1 041 641 | 3 007 | 1 010 930 | 3 498 |
| Kalininqrad | 955 281 | 2 959 | 941 873 | 3 282 |
| Vladimir | 1 523 990 | 3 090 | 1 443 693 | 3 099 |
| Amur | 902 844 | 3 213 | 830 103 | 2 796 |
| Smolensk | 1 049 574 | 2 416 | 985 537 | 2 705 |
| Arxangelsk | 1 336 539 | 3 034 | 1 227 626 | 2 605 |
| Voloqda | 1 269 568 | 2 665 | 1 202 444 | 2 596 |
| Bryansk | 1 378 941 | 2 376 | 1 278 217 | 2 574 |
| Kirov | 1 503 529 | 2 503 | 1 341 312 | 2 215 |
| Orlov | 860 262 | 2 125 | 786 935 | 2 182 |
| Kabardin-Balkariya | 901 494 | 2 281 | 859 939 | 2 063 |
| Zabaykalsk | 1 155 346 | 2 129 | 1 107 107 | 2 045 |
| Tambov | 1 178 443 | 2 307 | 1 091 994 | 1 903 |
| Kurqan | 1 019 532 | 1 723 | 910 807 | 1 781 |
| Penza | 1 452 941 | 1 679 | 1 386 186 | 1 760 |
| Kursk | 1 235 091 | 1 933 | 1 127 081 | 1 736 |
| Kostroma | 736 641 | 1 438 | 667 562 | 1 291 |
| Kamçatka | 383 958 | 1 349 | 322 079 | 1 270 |
| Novqorod | 694 355 | 1 574 | 634 111 | 1 497 |
| Maqadan | 182 726 | 563 | 156 996 | 572 |
| Saxalin | 546 695 | 1 138 | 497 973 | 1 155 |
| Pskov | 760 810 | 1 319 | 673 423 | 1 272 |
| Başqırdıstan | 4 104 336 | 5 026 | 4 072 292 | 5 737 |
| Çuvaşıstan | 1 313 754 | 857 | 1 251 619 | 891 |
| Mari El | 727 979 | 1 157 | 696 459 | 844 |
| Mordoviya | 888 766 | 672 | 834 755 | 707 |
| Udmurtiya | 1 570 316 | 3 908 | 1 521 420 | 3 895 |
| Saxa | 949 280 | 2 293 | 958 528 | 2 040 |
| Qaraçay-Çerkesiya | 439 470 | 1 024 | 477 859 | 976 |
| Altay | 202 947 | 266 | 206 168 | 307 |
| Tıva | 305 510 | 304 | 307 930 | 159 |
| Xakasiya | 546 072 | 1 672 | 532 403 | 1 494 |
| Buryatiya | 981 238 | 1 674 | 972 021 | 1 608 |
| Şimali Osetiya | 710 275 | 2 429 | 712 980 | 2 857 |
| Adıgey | 447 109 | 1 399 | 439 996 | 1 758 |
| Kalmıkiya | 292 410 | 800 | 289 481 | 761 |
| İnquşetiya | 467 294 | 123 | 412 529 | 83 |
| Çeçenistan | 1 103 686 | 226 | 1 268 989 | 696 |
| Kareliya | 716 281 | 1 753 | 643 548 | 1 793 |
| Nenets | 41 546 | 69 | 42 090 | 157 |
| Çukotka | 53 824 | 108 | 50 526 | 107 |
| Yəhudi | 190 915 | 594 | 176 558 | 655 |
Dağıstanda
Vətəndaşlıq
2016-cı ilin əvvəlindən 2020-ci ilin birinci rübünə qədər 49,7 min Azərbaycan vətəndaşı Rusiya vətəndaşlığını alıb.
2002-ci il siyahıyaalınması
2002-ci il əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına əsasən Rusiyada yaşayan və siyahıya alınma zamanı öz vətəndaşlığını göstərən 26 xarici ölkənin vətəndaşları içərisində Azərbaycan vətəndaşları sayca Ukrayna vətəndaşlarından sonra ikinci yerdə dayanmaqdadırlar:
| No | Ölkə | Ümumi say | Əmək qabiliyyətli |
|---|---|---|---|
| 1-26 | Cəmi | 1 025 413 | 812 913 |
| 1 | Ukrayna | 230 558 | 181 409 |
| 2 | Azərbaycan | 154 911 | 117 432 |
| 3 | Ermənistan | 136 841 | 98 625 |
| 4 | Özbəkistan | 70 871 | 54 916 |
| 5 | Qazaxıstan | 69 472 | 50 702 |
| 6 | Tacikistan | 64 165 | 56 784 |
| 7 | Gürcüstan | 52 918 | 41 434 |
| 8 | Moldova | 50 988 | 45 152 |
| 9 | Belorusiya | 40 330 | 30 932 |
| 10 | Çin | 30 598 | 29 835 |
| 11 | Qırğızıstan | 28 843 | 22 107 |
| 12 | Vyetnam | 22 545 | 21 541 |
| 13 | Əfqanıstan | 8 221 | 7 450 |
| 14 | Türkmənistan | 6 417 | 5 072 |
| 15 | Hindistan | 5 351 | 5 218 |
| 16 | Türkiyə | 4 991 | 4 736 |
| 17 | Litva | 4 583 | 3 399 |
| 18 | Latviya | 2 864 | 1 995 |
| 19 | Bolqarıstan | 2 262 | 1 838 |
| 20 | ABŞ | 1 361 | 845 |
| 21 | Almaniya | 1 329 | 922 |
| 22 | Suriya | 1 230 | 1 163 |
| 23 | Estoniya | 1 066 | 768 |
| 24 | İsrail | 1 016 | 744 |
| 25 | Yunanıstan | 612 | 471 |
| 26 | Finlandiya | 285 | 202 |
Rusiyada diaspor təşkilatları
Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatlarına əsasən Rusiya FR-da azərbaycanlılara aid diaspor təşkilatları aşağıdakılardır:
- H.Əliyev Fondunun Rusiya nümayəndəliyi
- “AMOR” Rusiya Azərbaycan Gənclər Təşkilatı
- Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi (ÜAK)
- “AZERROS” Rusiyada Azərbaycanlıların Federal Millli-Mədəni Muxtariyyəti
- “Ocaq” Azərbaycan Mədəniyyəti Mərkəzi
- DAK Rusiya nümayəndəliyi
- Moskva “Azərbaycan” Cəmiyyəti
- Sankt-Peterburqun Azərbaycan icması reqional ictimai təşkilatı
- “Bulaq” cəmiyyəti
- “Odlar Yurdu”
- “Araz” Azərbaycan icması
Mədəni muxtariyyətlər
- Sankt-Peterburq
- Murmansk
- Pskov
- Perm
- Tatarıstan
- Krasnoyarsk diyarı
- Tver
- Kostroma
- Tümen
- Ulyanovsk
Bəzi maraqlı məlumatlar
- 2001-ci ildə Rusiya FR-nın o zamanki prezidenti Vladimir Putin Azərbaycanda səyahəti əsnasında Rusiyadakı azərərbaycanlıların sayına da toxunmuş və ölkəsində 2,7 milyon azərbaycanlının yaşadığını, onlardan 660 min nəfərin Rusiya vətəndaşları qalanların isə əmək miqrantları olduqlarını qeyd etmişdir.
- 2002-ci il Rusiyada əhali siyahıya alınmasının yekunları və həmin il üçün Azərbaycan hökumətinin rəsmi məlumatları müqayisə olunaraq Rusiyada Azərbaycan vətəndaşı olan əmək miqrantlarının sayının 500-600 min nəfər, ümumilikdə etnik azərbaycanlıların sayının isə 1 milyon nəfər dolayında olduğu nəticəsinə varılmışdır.
- 2006-cı ilin mart ayında Azərbaycan qəzetlərindən birində yayınlanmış məlumata əsasən Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların sayı 2,5-3,2 milyon arasında dəyişməkdədir.
- 2006-cı ildə 50,000-dən çox etnik azərbaycanlı Rusiya vətəndaşlığına keçmişdir.
- Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin (DAK) təqdim etdiyi statistik məlumatlara əsasən 2006-cı ilin sonuna Rusiyada yaşayan etnik azərbaycanlıların sayı 3 milyon nəfərdir. Ancaq DAK bu məlumatı verərkən Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların hansı ölkələrin vətəndaşları olmalarına aydınlıq gətirməmişdir.
- 2007-ci ildə "RBK" jurnalının yayınlanmış 11-ci sayında real olaraq Moskvada 14 milyon nəfər əhalinin yaşadığı, onların 31%-nin rus, 14%-nin azərbaycanlı, 10%-nin tatar-başqırd-çuvaş, 9%-nin ukraynalı, 6%-nin koreyalı-çinli-vyetnamlı, 5%-nin tacik-özbək-qazax-qırğız, 4%-nin çeçen-inquş-dağıstanlı, 4%-nin erməni, 3%-nin gürcü, 3%-nin moldovan, 3%-nin belorus, 2%-nin qaraçı, 1%-nin yəhudi, 5%-nin isə digər xalqların nümayəndələri olduqları bəyan olunmuşdu.
Dövlət Komissiyası
Rusiya Federasiyası ərazisində ticarətlə məşğul olan Azərbaycan vətəndaşlarının rastlaşacağı problemlərin həlli məqsədilə, Rusiyada ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olan Azərbaycan vətəndaşlarının problemlərinin öyrənilməsi və həlli ilə bağlı 22 noyabr 2006-cı ildə dövlət komissiyası yaradılmışdır.
Xarici keçidlər
- Ежедневный информационный ресурс - "Azeri.ru - Азербайджанцы в России"
- Федеральная национально-культурная автономия азербайджанцев России - fnkaa.ru
İstinadlar
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--(Тюрки:27987 + Карапапахи:4)--Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928-29. Том 9. Стр. 34-51. Том 10. Стр. 9-13. Том 11. Стр. 8-17. Том 14.Стр.6-16. Том 15.Стр.8-13. Том 16. Стр.8-12. Том 17. Стр. 8-25. Таблица VI. Население по полу, народности.
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1926 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР---(Тюрки: 23,428)--Источник: Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928-29. Том 9. Стр. 34-51. Том 10. Стр. 9-13. Том 11. Стр. 8-17. Том 14.Стр.6-16. Том 15.Стр.8-13. Том 16. Стр.8-12. Том 17. Стр. 8-25. Таблица VI. Население по полу, народности.
- ↑ Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Население Дагестана
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1939 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 1566а -1566д (Таблица 3,4 Распределение населения по национальности и родному языку)..
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1939 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР--Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 966-1001 (Разработочная таблица ф. 15А. Национальный состав населения по СССР, республикам, областям, районам)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1959 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 1566а -1566д (Таблица 3,4 Распределение населения по национальности и родному языку)..
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1959 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР--Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 1566а -1566д (Таблица 3,4 Распределение населения по национальности и родному языку )
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1970 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--Источник: РГАЭ РФ , фонд 1562, опись 336, ед.хр.3998-4185 (Таблица 7с. Распределение населения по национальности, родному и второму языку.)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1970 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР--Источник: РГАЭ РФ , фонд 1562, опись 336, ед.хр.3998-4185 (Таблица 7с. Распределение населения по национальности, родному и второму языку.)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1979 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--Источник: РГАЭ РФ , фонд 1562, опись 336, ед.хр.3998-4185 (Таблица 7с. Распределение населения по национальности, родному и второму языку.)
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1979 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР--Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, ед.хр. 6174-6238 (Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку).
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по республикам СССР :РСФСР--Источник: Рабочий архив Госкостата России.Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.
- Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Всесоюзная перепись населения 1989 года.: Национальный состав населения по регионам России :Дагестанская АССР--Источник: Рабочий архив Госкостата России. Таблица 9с. Распределение населения по национальности и родному языку.
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :1.Национальный состав населения
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :3. Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации
- ↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: Национальный состав населения Российской Федерации 2013-12-04 at the Wayback Machine
- ↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: Национальный состав населения по субъектам Российской Федерации 2012-05-30 at the Wayback Machine
- Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :Предисловие
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :5. Владение языками (кроме русского) населением наиболее многочисленных национальностей (с численностью 400 тысяч человек и более)
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :2. Население по национальности и владению русским языком
- Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :7. Население отдельных национальностей по возрастным группам и полу по субъектам Российской Федерации
- Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2002 года: Том 4 - "Национальный состав и владение языками, гражданство" :4. Распространенность владения языками (кроме русского)
- Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Essential information for foreign citizens :The Azerbaijani language 2012-05-30 at the Wayback Machine
- . Archived from the original on 2015-07-07. İstifadə tarixi: 7 iyul 2015..
- Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года :Население Российской Федерации по владению языками Arxivləşdirilib 2012-05-30 at WebCite
- Rusiyada 2016-cı ildən bəri vətəndaşlıq alan azərbaycanlıların sayı
- Azərbaycan Respublikası, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi: Xaricdəki təşkilatlar :Rusiya Federasiyasındakı təşkilatlar
- ↑ Демоскоп Weekly (еженедельная демографическая газета. Электронная версия): Юнусов А.--Миграционные тренды и тенденции в постсоветском Азербайджане--(Опубликовано в книге: Транзитная миграция и транзитные страны: теория, практика и политика регулирования / Под ред. И. Молодиковой и Ф. Дювеля. М.: Университетская книга, 2009)
- См.: газеты «Эхо», 15 марта 2006 г. и «Новое время» от 16 января и 13 июля 2007 г.; Азербайджанцы мира. Под ред. Р.Э. Мехтиева. Том I. — Баку, 2006, С. 4-5.
- Trend Analitik-informasiya agentliyi :Gələn ilin sonuna qədər dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı və məskunlaşma coğrafiyasına dair xəritə hazırlanacaq 2012-08-31 at the Wayback Machine--xəbərin yayınlanma tarixi: 2 Oktyabr 2007-ci il
- Агентство РиФ - иммиграционные и юридические услуги :Население России. Статистика, факты, комментарии, прогнозы 2012-05-26 at the Wayback Machine
- Узел «Мысли о России» (russia-talk.com) :Сколько русских осталось в Москве?
- "Rusiya Federasiyası ərazisində ticarətlə məşğul olan Azərbaycan vətəndaşlarının problemlərinin həlli haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 22 noyabr tarixli 1788 nömrəli Sərəncamı. (azərb.)
