Mari El Respublikası (Марий Эл Республика) - Rusiya Federasiyası subyektlərindən biri. Mari xalqının keçmiş adı - Çirmiş xalqı. Volqa Federal Dairəsinə daxildir. 4 noyabr 1920-ci ildə Mariya muxtar vilayəti kimi yaradılmışdır. Respublika kimi 1936-cı ildən fəaliyyət göstərir. Dövlət dilləri mari dili və rus dilidir.
Finn-uqor tayfaları qədim zamanlardan Rusiyanın müasir Avropa hissəsinin ərazisində məskunlaşmışlar. Mari El Respublikasının ərazisində e.ə. birinci minilliyə aid arxeoloji mənbələr qorunub saxlanılmışdır. IX əsrdən etibarən marilər şərqə doğru hərəkət edən və Rostov, Qaliç, Yaroslavl, Suzdal, Vladimir və 1221-ci ildə Nijni Novqorod şəhərlərini quran slavyan və slavyan-fin xalqları ilə təmasda oldular. Tədricən xristianlığı qəbul adən qərb mariləri slavyanlaşaraq assimilyasiya oldular, xristianlığı qəbul etmək istəməyənlər isə şərqə qaçdılar.
Coğrafiya
Respublikanın ərazisi 23.2 min kvadrat kilometrdir *. Torpaqlarının 57%-i meşələrlə örtülüdür. Respublikada 476 çay axır. Bu axar sular ümumiyyətlə noyabr-aprel ayları arasında donur. Həmçinin 200 göl var. Mari El Şərqi Avropa düzənliyinin şərqində, Volqa çayının orta axınında yerləşir. Respublikanın əksər hissəsi Volqanın sol sahilində yerləşir.
Faydalı qazıntıları torf, gil, tikinti daşı, əhəng daşı, şüşə və silikat qumları, mineral bulaqlardır.
İqlimi uzun sürən soyuq qış və isti yayı ilə mülayim kontinentaldır. Noyabr ən küləkli aydır. Qış, bir qayda olaraq, noyabr ayında başlayır. Mari El Respublikası qış idman növləri ilə məşğul olmaq üçün əla yerdir. Bahar ümumiyyətlə, sərin və quru keçir. Canavar, qonur ayı, tülkü, sığın, vaşaq, qunduz, köstəbək kimi heyvanlar burada yaşayır.
Əhali
Rosstatın məlumatına görə, respublikanın əhalisi 680 397 nəfərdir (2019). Əhalinin sıxlığı 29,11 nəfər/km²-dir(2019). Şəhər əhalisi 66,34 %-dir (2018). Yoşkar-Ola və Voljsk şəhər əhalisi, eləcə də Yoşkar-Ola ətrafı və respublikanın qərbindəki bir sıra kəndlərdə ruslar üstünlük təşkil edir. Kənd yerlərində mari əhalisi üstünlük təşkil edir. Tatarlar əsasən Yoşkar-Ola, Voljsk şəhərlərində və Zveniqovski, Mari-Turek, Medvedevski, Morkin, Parangin rayonlarında kompakt şəkildə yaşayırlar. Respublikada tatarların üstünlük təşkil etdiyi 36 yaşayış məntəqəsi, tatar dilinin tədris edildiyi 19 məktəb var. Tatar mədəniyyəti cəmiyyəti, Respublika Tatar Mədəniyyəti Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Tatar dilində qəzet nəşr olunur, televiziya şousu verilir.
Aparıcı sənaye sahələri — maşınqayırma və metal emalı (alət və cihazlar, avtomatlaşdırma vasitələri), meşə, ağac emalı və sellüloz-kağız, yüngül və yeyinti (ət və süd). Əsas sənaye mərkəzləri Yoşkar—Ola, Voljsk şəhərləridir. Kənd təsərrüfatının aparıcı sahəsi heyvandarlıqdır (südçülük və ət-südçülük, donuzçuluq, qoyunçuluq, quşçuluq, keçi yetişdirmə). Həmçinin taxıl (arpa, yulaf, çovdar, buğda) və yem bitkiləri, kətan, mayaotu, tərəvəz, kartof yetişdirilir.
Şəhərlər
Yoşkar-Ola : 256.719 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)
İstinadlar
RussiaOutdoors - Путешествия по России.
Tatar ensiklopedik lüğəti. — Kazan, 1999.
Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам России: Марийская автономная область
Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по регионам России: Марийская АССР
Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по регионам России: Марийская АССР
Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по регионам России: Марийская АССР
Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по регионам России: Марийская АССР
Всероссийская перепись населения 2002 года: Население по национальности и владению русским языком по субъектам РФ
Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам.
RussiaOutdoors - Путешествия по России.
Rusiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 01, 2021
mari, respublikası, Марий, Эл, Республика, rusiya, federasiyası, subyektlərindən, biri, mari, xalqının, keçmiş, adı, çirmiş, xalqı, volqa, federal, dairəsinə, daxildir, noyabr, 1920, ildə, mariya, muxtar, vilayəti, kimi, yaradılmışdır, respublika, kimi, 1936, . Mari El Respublikasi Marij El Respublika Rusiya Federasiyasi subyektlerinden biri Mari xalqinin kecmis adi Cirmis xalqi Volqa Federal Dairesine daxildir 4 noyabr 1920 ci ilde Mariya muxtar vilayeti kimi yaradilmisdir Respublika kimi 1936 ci ilden fealiyyet gosterir Dovlet dilleri mari dili ve rus dilidir Mari ElBayraq d Gerb d 56 42 sm e 47 52 s u Olke RusiyaInzibati merkez Yoskar OlaDovlet Bascisi Aleksandr YevstifeyevDovlet Meclisinin sedri Anatoli SmirnovTarixi ve cografiyasiYaradilib 1936Sahesi 23 200 km Saat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 675 332 nef 1 yanvar 2021 Resmi dili Marice ve RuscaReqemsal identifikatorlarISO kodu RU MEAvtomobil nomresi 12Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Cografiya 3 Ehali 4 Iqtisadiyyat 5 Seherler 6 IstinadlarTarixi RedakteFinn uqor tayfalari qedim zamanlardan Rusiyanin muasir Avropa hissesinin erazisinde meskunlasmislar Mari El Respublikasinin erazisinde e e birinci minilliye aid arxeoloji menbeler qorunub saxlanilmisdir IX esrden etibaren mariler serqe dogru hereket eden ve Rostov Qalic Yaroslavl Suzdal Vladimir ve 1221 ci ilde Nijni Novqorod seherlerini quran slavyan ve slavyan fin xalqlari ile temasda oldular Tedricen xristianligi qebul aden qerb marileri slavyanlasaraq assimilyasiya oldular xristianligi qebul etmek istemeyenler ise serqe qacdilar Cografiya RedakteRespublikanin erazisi 23 2 min kvadrat kilometrdir 1 Torpaqlarinin 57 i meselerle ortuludur Respublikada 476 cay axir Bu axar sular umumiyyetle noyabr aprel aylari arasinda donur Hemcinin 200 gol var Mari El Serqi Avropa duzenliyinin serqinde Volqa cayinin orta axininda yerlesir Respublikanin ekser hissesi Volqanin sol sahilinde yerlesir Faydali qazintilari torf gil tikinti dasi eheng dasi suse ve silikat qumlari mineral bulaqlardir Iqlimi uzun suren soyuq qis ve isti yayi ile mulayim kontinentaldir Noyabr en kulekli aydir Qis bir qayda olaraq noyabr ayinda baslayir Mari El Respublikasi qis idman novleri ile mesgul olmaq ucun ela yerdir Bahar umumiyyetle serin ve quru kecir Canavar qonur ayi tulku sigin vasaq qunduz kostebek kimi heyvanlar burada yasayir Ehali RedakteRosstatin melumatina gore respublikanin ehalisi 680 397 neferdir 2019 Ehalinin sixligi 29 11 nefer km dir 2019 Seher ehalisi 66 34 dir 2018 Yoskar Ola ve Voljsk seher ehalisi elece de Yoskar Ola etrafi ve respublikanin qerbindeki bir sira kendlerde ruslar ustunluk teskil edir Kend yerlerinde mari ehalisi ustunluk teskil edir Tatarlar esasen Yoskar Ola Voljsk seherlerinde ve Zveniqovski Mari Turek Medvedevski Morkin Parangin rayonlarinda kompakt sekilde yasayirlar Respublikada tatarlarin ustunluk teskil etdiyi 36 yasayis menteqesi tatar dilinin tedris edildiyi 19 mekteb var Tatar medeniyyeti cemiyyeti Respublika Tatar Medeniyyeti Merkezi fealiyyet gosterir Tatar dilinde qezet nesr olunur televiziya sousu verilir 2 1926 il 3 nefer 1939 4 nefer 1959 il 5 nefer 1979 il 6 chel 1989 7 nefer 2002 il 8 nefer 2010 9 10 nefer Cemi 482090 100 00 579610 100 00 647680 100 00 704207 100 00 749332 100 00 727979 100 00 696459 100 00 Ruslar 210016 43 56 266951 46 06 309514 47 79 334561 47 51 355973 47 51 345513 47 46 313947 45 08 Mariler 247979 51 44 273332 47 16 279450 43 15 306627 43 54 324349 43 29 312178 42 88 290863 41 76 Tatarlar 20219 4 19 27149 4 68 38821 5 99 40917 5 81 43850 5 85 43377 5 96 38357 5 51 Cuvaslar 2184 0 45 5504 0 95 9065 1 40 8087 1 15 8993 1 20 7418 1 02 6025 0 87 Ukraynalilar 86 0 02 1805 0 31 2728 0 42 4454 0 63 5344 0 71 5097 0 70 3601 0 52 Udmurtlar 1205 0 25 1421 0 25 2481 0 38 2455 0 35 2457 0 33 2166 0 30 1932 0 28 Ermeniler 2 0 00 52 0 01 292 0 05 652 0 09 440 0 06 1104 0 15 1003 0 14 Beloruslar 49 0 01 357 0 06 750 0 12 1249 0 18 1404 0 19 1406 0 19 940 0 13 Mordvalar 42 0 01 1618 0 28 1613 0 25 1686 0 24 1749 0 23 1255 0 17 862 0 12 Azerbaycanlilar 22 0 00 165 0 03 224 0 03 520 0 07 1157 0 16 844 0 12 Iqtisadiyyat RedakteAparici senaye saheleri masinqayirma ve metal emali alet ve cihazlar avtomatlasdirma vasiteleri mese agac emali ve selluloz kagiz yungul ve yeyinti et ve sud Esas senaye merkezleri Yoskar Ola Voljsk seherleridir Kend teserrufatinin aparici sahesi heyvandarliqdir sudculuk ve et sudculuk donuzculuq qoyunculuq qusculuq keci yetisdirme Hemcinin taxil arpa yulaf covdar bugda ve yem bitkileri ketan mayaotu terevez kartof yetisdirilir Seherler RedakteYoskar Ola 256 719 nefer 2002 ci il siyahiya almasina esasen 11 Istinadlar Redakte RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii Tatar ensiklopedik lugeti Kazan 1999 Demoskop Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Marijskaya avtonomnaya oblast Demoskop Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Marijskaya ASSR Demoskop Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Marijskaya ASSR Demoskop Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Marijskaya ASSR Demoskop Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Marijskaya ASSR Vserossijskaya perepis naseleniya 2002 goda Naselenie po nacionalnosti i vladeniyu russkim yazykom po subektam RF Oficialnyj sajt Vserossijskoj perepisi naseleniya 2010 goda Informacionnye materialy ob okonchatelnyh itogah Vserossijskoj perepisi naseleniya 2010 goda Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Oficialnye itogi s rasshirennymi perechnyami po nacionalnomu sostavu naseleniya i po regionam RussiaOutdoors Puteshestviya po Rossii Rusiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Mari El amp oldid 6044128, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
